Урок-путешествие "7 чудес Башкортостана"
презентация к уроку (4 класс) на тему

Тема:Башҡортостандың ете мөғжизөһе.

Маҡсат:Башҡортостандың ете мөғжизөһе менөн яҡындан таныштырыу;улар менөн ғорурланыу тойғоһон уятыу һәм уларға һаҡсыл мөнәсәбәт тәрбиәләү;уҡыусыларҙың телмәрен үҫтереү.

Йыһазландырыу:Башҡортостандың физик картаһы,слайдтар,мөғжизәләрҙең фотоһүрәттәре.

                                         Дәрес барышы.

IОйоштороу моменты

Бөгөн беҙҙә башҡорт теле

Яратам һине ,телем.

Рәхмәт һиңә,һинең аша

Алам яҡшы белем!

II Инеш әңгәмә

- Уҡыусылар,таҡтала һеҙ нимәне күрәһегеҙ?(карта)

-Ә карта тураһында нимә беләһегеҙ?

-Бөгөн дәрестә был карта ни өсөн кәрәк булды икән?

III Тема һәм маҡсатты әйтеү

-Эйе дөрөҫ.Беҙ һеҙҙең  менән ҙур бүлекте башланыҡ»Транспорт,юл,сәйәхәт» тигән.Шуға күрә бөгөнгө дәрестә Башҡортостандың мөғжизәләрен эҙләп сәйәхәткә сығырбыҙ.

-Сәйәхәткә юлланыр алдынан,юлда осраясаҡ яңы һүҙҙәр,һүҙбәйләнештәр менән танышайыҡ:

Сәйәхәт итеү-путешествовать

Һәйкәл-памятник

Мәмерйә-пещера

Шифахана-санаторий

Минераль һыуҙар-минеральная вода

(уҡыйым,уҡыусылар уҡый(хор менөн),тәржемә итеү

-Дәфтәрегеҙгә яҙып ҡуйығыҙ

-Ә хәҙер телдән генә ошо һүҙҙәр менән һөйләмдәр төҙөү

IV Төп өлөш

-Өфө ҡалаһына килеп еттек.Нимә күренә унда?Был  ни мөғжизә?(С.Ю.һәйкәле)

-Салауат Юлаев тураһында нимәләр беләһегеҙ?

Нигина:Юлай улы батыр,һай,Салауат

Сал Уралда-илдә бер ине.

Күп интеккән зарлы башҡорт халҡын

Яҡты көнгә тартыр ир ине.

Лиза:Батырҙарҙың тыуған йылы була,

Вафат булған йылы билгеһеҙ

Салауаттың да шанлы ғүмер юлы

Халыҡ ғүмере һымаҡ үлемһеҙ.

Ребус сисеү(Слайд-Батырлыҡ)

-Тимәк,был батырлыҡты күрһәткән һәйкәл-баш ҡалабыҙҙың символы.Скульпторы Сосланбек Дафаевич Тавасиев,архитекторы Ғәйнетдинов И.С.)

-Беренсе мөғжизәне таптыҡ.Дәфтәрегеҙгә яҙып ҡуйығыҙ-С.Ю.һәйкәле.

Сәйәхәтебеҙ республикабыҙҙың төньяҡ-көнсығышына йүнәлә.Алда ниндәйҙер тау күренә.Был ниндәй тау икән?

-Башҡортостандың Салауат районында Йүрүҙән йылғаһына һыйынып ҡына тәбиғәттең тылсымлы көсөнә эйә шифалы Янғантау тауы(карталағы урынын күрһәтәм)

-Ни өсөнмөғжизә тип әйтелә?Тауҙың нимәһе мөғжизә булырлыҡ икән?

-икенсе мөғжизәбеҙ-Янғантау

-Өсөнсө туҡталышыбыҙ Ғафури районы.Бында ниндәй мөғжизә бар икән?(Красноусол минерал һыуҙары)

-Улар нимә менән дан тота?

-Был минерал һыуҙар кальций сульфатына,минераль тоҙҙарға һәм файҙалы микроэлементтарға бик бай.Шуның өсөн һыуҙы дауалау өсөн дә ҡулланалар.

-Тимәк,тағы ла бер мөғжизәне таптыҡ(Красноусол минерал һыуҙары).

-Күҙҙәрҙе йомоп,сәйәхәтебеҙҙе дауам итәбеҙ.Башҡортостандың көньяғында урынлашҡан Бөрйән районына килеп еттек.Ниндәй мәмерйә был?

Аитова Эвелина:Затлы һарайҙарың ары торһон

Һин барында,Шүлгән!

Бөйөк һының көҙгөләрҙән түгел,

Үҙ күлеңдән Шүлгән!

(уҡытыусы Шүлгәнташ тураһында белешмә бирә)

-Был беҙҙең өсөн мөғжизәме уҡыусылар?

-Шулай булғас,дәфтәрегеҙгә яҙып ҡуйығыҙ.

-Мәмерйәнең исеме һеҙгә берәй нимә тураһында һөйләйме?(Шүлгән таш,Шүлгән –Урал батырҙың ағаһы).

-Ә Урал батырҙы һеҙ ҡайҙан беләһегеҙ?

-“Урал батыр”тураһында эпос бар.Унда Урал батыр бөтә кешелектең ер йөҙөндәге тереклектең үҙемһеҙлеге өсөн көрәшә.

-«Урал батыр»эпосы –башҡорт халҡының баш китабы.Ул 1910 йылда М.Буранғолов тарафынан яҙып алына.Эпос 4576 поэтик юлдан тора.

-Тағы ла бер мөғжизәне таптыҡ.

IV Ял минуты(Ҡурай моңо )

-Ниндәй иллаһи моү ағыла?Ҡайҙан сыға ул моң?

-Нимә ул ҡурай?

-Ҡурай үләне башҡорт халҡының символы.Уның ете тажы,берләшкән ете ырыуҙы символлаштыра.Башҡортостандың флагында ла,гербында ла ҡурайҙың ете тажы һүрәтләнгән.

-Алтынсы мөғжизә-ҡурай.

-Тирә-яғыбыҙ сәскәләргә күмелгән болон.Болон буйлап атлайыҡ.Бәлки сәскәләр араһында яталыр беҙҙең мөғжизә?

Алексеев Игорь:Беҙҙең баҡсала йәшәй

Иртән,таңдан эш башлай,

Гөлдәрҙән гөлгә ҡунып,

Бик күп бал йыйып ташлай.

-Шулай итеп,беҙ һеҙҙең менән Башҡортостандың ете мөғжизәһен табып бөттөк.Ҡабатлап үтәйек.

7 ул нимә?(һан.......)

Төркөм менән эшләү:1Егәрленең  ҡулы ете.

2 Етәү  берәүҙе көтмәй

3Аҙнаһына ете йома.

VРефлексив анализ.Баһалау.

VIЙомғаҡлау.Йыр «Был минең тыуған ерем»