Улусчу ужурлар, 2 класс
рабочая программа (2 класс) по теме
Пояснительная записка, тематическое планирование
Скачать:
Вложение | Размер |
---|---|
uluschu_uzhurlar_5.docx | 31.55 КБ |
Предварительный просмотр:
«УЛУСЧУ УЖУРЛАР»
ТАЙЫЛБЫР БИЖИК
Бо программаны 1-4 класстарга шенелделиг өөредилге – номчулга ному «Улусчу ужурларга» даянып тургускан.
Улусчу педагогика амгы национал школаның өөредилге-кижизидилгелиг ажыл-чорудулгазының кол үндезинин тургузуп, ниити өөредилге системаларында чаа угланыышкын, тускай быжыг турушту ээлеп турар. Чоннуң чаагай чаңчылдары, сагылга ёзулалдары, ужурлары улусчу педагогиканың кол өзээн тургуспушаан, өзүп орар салгалдың кижизидилгезиниң депшилгелиг аргаларын байлакшыдып турар.
Улусчу педагогиканың идеялары, байлак дуржулгазы болгаш аргалары өг-бүле кижидилгезинде, ада-иелер ортузунда тарап нептерээн.
Программаның кол угланыышкыны дараазында сорулгаларны чедип алырынче угланган:
Бодун каяа-даа төлептиг ап билири;
Этикет база янзы-бүрү ужурларны сагып билирин чаңчыктырар;
Улуг улусту хүндүлеп, бичии кижилерни кээргеп, чаптап билири. Хире шаа-биле дузазын чедирип, ачы-буянныг, биче сеткилдиг болурун хевирлээр;
Тываның, Россияның база янзы-бүрү чоннарның ёзу-чаңчылдары, улусчу байырлалдары-биле уругларны таныштырар;
Өг-бүлезиниң кежигүннери база эш-өөрү-биле эп-найыралдыг, хүндүлээчел, дузааргак болуру. Сагылга-чурумга хамаарышкан мораль-этиктиг билиглерни сагып билиринге чаңчыктырар;
Төрээн чурту – Тывазынга, Россияга ынаа болгаш чоргааралы. Ооң бойдузунга дириг амытаннарынга, үнүштеринге, арга-арыынга сагыш-човангыр, хумагалыг хамаарылгазы болгаш сагыыр ужурлары.
Өөреникчилерниң шиңгээдип алыр билиглеринге, мергежилдеринге болгаш чаңчылдарынга кол негелделер.
2-ги классты доозуп турар өөреникчилерниң билип алыр ужурлуг чүүлдери:
этикетке хамаарышкан тыва улустун ёзу-чаңчылдарны билири;
бичии кижинин ада-иезинге ээлдек-эвилен болуру;
кижилернин хар-назынын барымдаалап, оларны хундулээри;
чугаа уезинде бодун топтуг алдынары ниити аажы-чан культуразынын чарылбас кезээ деп чувени шингээдип алыр;
янзы-буру байдалдарга бодун толептиг алдынып билири;
оол кижи база кыс кижиге хамаарышкан дурум-сагылгалары;
оске бажынче кирерде сагылгалар;
бажынга келген кижини хулээп алырынын ужурлары;
кылаш ужурлары;
чугаа уезинде хол-буттун, арын-шырайнын шимчээшкиннери;
2-ги класстың доозукчуларының билиглерни шиңгээдип алырының аргалары:
чаңчылдар, сагылгаларны анаа-ла ёзу барымдаалап эвес, а оларның ужур-утказын хандыр билип алыр.
боттарының аразында хүндүткелдиг, чазык-чаагай чугаалажыр.
эжиниң саналын деткиир азы анаа бодунуң хуузунда бодалын немээр.
эш-өөрүнүң сөзүн дыңнаар, оларга дузалажыр ийикпе кошкактарны камгалаар мөзү-шынарга кижизидер.
№ | Шагы | Тема | Сорулгалары | Өөреникчилерниң билиглеринге негелделер | Эрттирер хүнү | |||
план | факт | |||||||
Чаңчылдын чаражы | ||||||||
1 | 1 | Этикет | Этикет деп чуу чүвел ону билиндирер. Анаа чүү хамааржырын билиндирер. | Этикет хүн-бүрүде ажыглаар чурум. Ук терминге хамаарышкан чижектерни киирип билири. | 12.10 | |||
2 | 1 | Курай-курай | Ырны чүгле дыңнаар эвес, а ону медереп, чүнүң дугайында бижээнин өөреникчилерге чедирер | Ырда ырлаан эвилең-ээлдек ужурларны тывары | 19.10 | |||
3 | 1 | Өг-бүлеге ээлдек болуру | Чоок төрел улус аразында харылзаа. Эргелеткен, чассыткан сөстер | Чүгле кады төрээн кижилерин эргим кылдыр адаар эвес, а оларга кандыг-бир байдалда чымчак сеткил күзеп, хүндүлээри | 26.10 | |||
4 | 1 | Чарашпай. Дуңмам | Ырны чүгле дыңнаар эвес, а ону медереп, чүнүң дугайында бижээнин өөреникчилерге чедирер | Чарашпайның эки шынарларын тып билири. | 16.11 | |||
5 | 1 | Назын хүндүзү | Назын хүндүзүнүн дугайында билиндирер | Дүрүм сагыгларны угаап-бодап, ону чижектер кырынга тайылбырлап билири | 23.11 | |||
6 | 1 | Кырган-авам | Ырны дыннаар, ырлажыр | 30.11 | ||||
7 | 1 | Б. Комбу «Чурттуң төлдери» | Ада-чурттуң кым салгаарын билиндирер | Шүлүктү аянныг номчуп, ооң утказын дамчыдып билир | 07.12 | |||
8 | 1 | Ээлдек чугаа ужурлары | Ккижилер янзы-бүрү байдалдарга чугаалажырын көргүзер | Чугаа үезинде янзы-бүрү эмоцияларны илередири | 14.12 | |||
9 | 1 | Таныжары. | Бодун таныштырып билирин чедип алыр | Бодунуң чүгле ат-сывы эвес, а өске-даа информацияны айтырып база бодунуң дугайында чугаалап таныжар | 21.12 | |||
10 | 1 | Таныштырары. | Улуска эш-өөрүн, өске-даа кижилерин таныштырар чурумнар | Янзы-бүрү байдалдарны онйап тургаш, эш-өөрүн таныштырар | 28.12 | |||
11-12 | 2 | Янзы-буру чугаа ужурлары | Чугаалажылга этикедин сагыырын чедип алыр | Эптиг-чөптүг сөстерни ажыглааары дээрге, улустарның бүзүрел, хүндүткелин чаалап алыры дээрзин угаап билип алыр | 11.01 18.01 | |||
13-14 | 2 | Кижинин даштыкы хевирин чугаа-биле дамчыдары | Даштыкы хевирин барымдаалап чугаалажыдылга чорудары | Даштыкы хевирин чугаа-биле дамчыдып тура, ажыглаар-ажыглавас сөстерни билип алыр | 25.01 | |||
Кижиниң чаражы - бүдүжүнде | ||||||||
15-16 | 2 | Оол кижи | Өг-бүлениң, дөргүл-төрел улустуң, ада-чурттуң даяныр чөленгиижи, ынаныжы – оол кижи деп чүвени өөреникчилерге угаадыр | Эр кижиге хамаарышкан хүлээлгелерни шиңгээдип алыр | 01.02 | |||
17 | 1 | Э. Кечил-оол «Угаан-бодал» А.Арапчор «Эр кижинин чангыс состуу» А. Даржай «Кижи нууру» | Шүлүктерни аянныг номчудар | Шүлүк бүрүзүнге хамаарышкан амыдыралдан болуушкуннарны аңгылап, чижек кылдыр бээри | 08.02 | |||
18 | 1 | Эреспей. Чунгувуста | Ырыларны ырладыр | Утказын билип алыр | 15.02 | |||
19 | 1 | А. Шоюн «Таныжылга» | Эптиг-эвилең сөстен кижи сеткили чазыга бээр, а багай сөстерден муңгарай бээрин чугаалажыр | Чогаалдың маадырының кылган чоруунга бодунуң үзел-бодалын чугаалап өөренир | 22.02 | |||
20 | 1 | Кыс кижи | Өг-бүлениң чырыткызы, одаан тудар кижи – кыс кижи дээрзин билиндирер | Кыс кижиге хамаарышкан эки шынарларны сактып аар, кыс кижиниң арыг-силиг, чазык-чаагай шырайлыг, сагыш-човаачал болурун билип алыр | 01.03 | |||
21 | 1 | Электей бээр | Ырны ылажыыр | Чүге ырны бижээнин чугаалаар | 15.03 | |||
22 | 1 | Бичии кижиниң өске бажыңче кирерде сагыыр ужурлары | Суурга, хоорайга, аал коданга сагыыр ужурлар-биле таныштырар | Суурда бажыңче, аал коданче, хоорайда квартираже кирерде чүнү сагыырын билип алыр | 22.03 | |||
23-24 | 2 | Бажыңга келген кижини хүлээп алырының ужурлары | Келген кижини хүндүлеп уткуп алырының негелделери-биле уругларны таныштырар | Бажыңга кижи келзе, канчаар уткуурун, дөрже чалаарын, үдээрин сактып алыр | 05.04 | |||
25 | 1 | Шырай ужуру | Шырай ужурунуң дугайында өөреникчилерниң билиин улам ханыладыр | Бардам шырай, чазык шырай, эскет чок болгаш кенен шырайлар дугайында билип алыр | 12.04 | |||
26 | 1 | Хөглүгбей. Кылаш ужурлары | Кылаш кижиниң дугайында чугаалап турар бир кол чүүл дээрзин дамчыдар | Кижиниң кылажы кандыг болза экизин билип алыр | ||||
27 | 1 | Шимчээшкин ужурлары | Кижиниң шимчээшкини кандыг болурун угаадыр | Хол-бут шимчээшкинни, кыс кижиниң машинаже кирерде шимчээшкиннери, чугаа үезинде шимчээкиннер дугайында билип алыр | 19.04 | |||
28 | 1 | Чөдүрериниң ужурлары. Сиңмирериниң ужурлары. Азырарының ужурлары. Өөш эде берзе | Янзы-бүрү байдалдарга чүнү канчаарын чижектерге көргүзүп тайылбырлаар | Янзы-бүрү байдалдарга белен болдур кылдыр ону кезээде сактып, бодап чоруур | 26.04 | |||
29 | 1 | Өске кижиниң херекселинге дегбезиниң ужурлары | Өске кижиниң херекселинге чөпшээрел чокка дээп болбазын кижизидер | Чөпшээрел, диленир чорук дугайында билип алыр | 17.05 | |||
30 | 1 | Түңнел кичээл. Чаңчыл чарашта – чоргаар, кижи экиде – дыш | Өөренген чүүлдерин сактып чугаалажыр | Сагып, кылып чоруур ужурларының дугайында кыска медээни дамчыдар | 24.05 |
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Авторская программа кружка "Улусчу ужурлар"
пояснительная + календарный тематичский план...
Рабочая программа:"Улусчу ужурлар", 3 класс
Рабочая программа 3 класс: "Улусчу ужурлар" (Народоведение) на тувинском языке...
Тюлюш Урана Павловна Программа "Улусчу ужурлар"
Это программа для учащихся 3 класса. Состоит из 6 систем,136 часов.1 класс-34часа ...
Рабочая программа по курсу "Улусчу ужурлар" в 4 классе
Рабочая программа по курсу "Улусчу ужурлар" в 4 классе...
Программа курса внеурочной деятельности "Улусчу ужурлар". 2 класс
Программа курса внеурочной деятельности "Улусчу ужурлар". 2 класс...
Программа внеурочной деятельности "Улусчу ужурлар". 3 класс
Программа внеурочной деятельности "Улусчу ужурлар". 3 класс...
Улусчу ужурлар 3 класс
Открытое занятие по внеурочной деятельности " Чанчылывыс чараштаал" на тему : " Аржаан ужурлары" 3класс. Проведена мною в городском семинаре начальных классов....