Рабочие программы 3 класс
рабочая программа (3 класс) по теме

                                                                            Аңлатма язуы.

Бу программаны төзү өчен түбәндәге документлар кулланылды.

         Татарстан Республикасы Мәгариф министрлыгы тарафыннан тәкъдим  ителгән «Башлангыч гомуми белем бирү программалары. Татар һәм рус телләре .” программасына нигезләнеп төзелде.Программа Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән.Казан. “Мәгариф” нәшрияте. 2010

           Базисный учебный план общеобразовательных учреждений Российской Федерации, утвержденный приказом Минобразования РФ № 1312 от 09. 03. 2004;  Базисного  учебного плана МБОУ «Биклянская СОШ» на 2014-15 учебный год

          Дүртьеллык башлангыч татар мәктәбенең 3 нче сыйныфы өчен төзелгән һәм Татарстан  Республикасы Мәгариф  һәм фән министрлыгы  рөхсәте белән басылган«Уку китабы» Дүртьеллык башлангыч татар мәктәбенең 3 нче сыйныфы өчен дәреслек. II – кисәктә.  /  М. Х.Хәсәнова, Р.М. Миңнуллин, И.Х. Мияссарова – Казан: “Мәгариф” нәшрияте, 2009 .

       Уку фәненнән эш программасы атнага 2сәг.  исәбеннән 68 сәгатькә төзелде.

Уку фәнен укытуның максатлары һәм бурычлары:

- баланы матур әдәбият әсәрләре дөньясына алып керү һәм сүз сәнгатенең образлылыгын аңларга өйрәтү;

- төрле жанрдагы әдәби әсәрләр белән таныштыру;

- яңа китаплар белән танышуга, элеккеләрен кабат укуга теләк тәрбияләү, китап укудан ләззәт, хозурлык табарга өйрәтү;

- әсәрне уку – аның “серенә” төшенү икәнлеген аңлату , авторның позициясен , язылганга мөнәсәбәтен ачарга өйрәтү, автор белән аралашу өчен уку;

- әсәрдәге сүзне укучының игътибар үзәгенә кую, аны образлар тудыру алымы,  авторның фикерен , уйларын, хисләрен белдерүче чара, автор ачкан могҗиза буларак кабул итәргә өйрәтү;

- укучыларның әсәрне эмоциональ- эстетик кабул итүенә ирешү; хисләр сферасын әхлакый, рухи матурлык тойгылары белән баету;

- әдәби әсәрләрне укыганда балаларның акылын, ихтыярын , хисләрен һәм рухи ихтияҗларын үстерү.

2нче сыйныфны тәмамлаган укучыларның үзләштергән белем һәм күнекмәләре:

Узган 2012-2013 нче уку елын уку фәненнән 2нче сыйныф укучылары 100% өлгереш белән тәмамладылар.Планлаштырылган барлык темалар да үтелеп бетте. Укучылар программа нигезендә өйрәнелергә тиешле белем һәм күнекмәләрне бик яхшы үзләштерделәр.Һәм түбәндәге күнекмәләргә ия булдылар.

- кычкырып уку тизлеге 40-50 сүз;

- укылган текстның эчтәлеген аңлау һәм темасын билгеләү;

- әсәрнең мәгънәле кисәкләре арасындагы бәйләнешләрне ачыклау, төп фикерен билгеләү, үз сүзләрең белән әйтү;

- укылганга  кыска һәм рәсемле план төзү;

- укылганның эчтәлеген тулысынча, кыскача, сайлап һәм иҗади сөйләү, сөйләгәндә тасвирлама, фикер йөртү элементларын , цитаталар кертү;

- хикәянең башламын, мөмкин булган дәвамын һәм ахырын уйлап чыгару;

- текстта автор һәм катнашучыларның сүзләрен , табигать һәм көнкүреш тасвирламаларын аерып күрсәтү;

- мөстәкыйль рәвештә яки укытучы ярдәмендә әсәрнең төп геройларына бик гади характеристика бирү;

- укытучы һәм сыйныфташлар укыган әсәрнең, сабакташ җавабының эчтәлеген аңлап һәм тулы үзләштерү;

- һәртөрле башкарылган эшнең, биремнең үтәлешен бәяләү.

- яттан 10 нан да ким булмаган шигырь ;

- 2 – 3 зур күләмле әсәрнең исемен, темасын һәм сюжетларын;

- 6 – 7 халык әкиятенең эчтәлеген, 10 нан артык мәкаль һәм әйтем, 2 – 3 тапкыр тәгъбир, һәм аларны урынлы куллану.

3нче сыйныфны  тәмамлаганда укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр:

Уку күнекмәләре.

     Дөрес, аңлап, тиешле дәрәҗәдә йөгерек һәм сәнгатъле уку. Интонацияне (тизлек, логик басым, пауза, тон) текст эчтәлегенә

бәйле рәвештә сайлау. Уку тизлеге беренче ярты елда – 1 минутка 60 сүз, уку елы ахырында – 75 сүз.

     Уку тизлеген сүзне тулы һәм төгәл күрергә, тиз аңларга өйрәтү исәбенә үстерү. Эчтән уку алымына зур күләмле һәм

 күптөрле текстларны укытып өйрәтү. Сәнгатъле уку осталыгын камилләштерү. Авазларны ачык һәм дөрес әйтүгә ирешү.

Укыганда орфоэпия нормаларын үтәү, уку тизлеген эчтәлеккә бәйле рәвештә сайлау, аны арттыра һәм киметә белү, сөйләм

 Максатына карап, тавышны көчәйтеп һәм пышылдап уку. Әдәби әсәрләрне рольләргә бүлеп укырга һәм сәхнәләштерергә

өйрәтү.Сәнгатъле укуга хәзерләнә белү: эчтәлекне аңлау, сурәтләнгән күренешне ачык итеп күз алдына китерү, фраза һәм шигырь

юлларының яңгырашын ишетү, ритмын отып алу, башкару максатын аңлау.

Текст өстендә эшләү.

        Әсәрне тыңлаганда һәм укыганда төп фикерне тотып ала белү, хикәяләүнең логикасын, тексттагы мәгънәви һәм интонацион бәйләнешне аңлау. Вакыйгаларның эзлеклелеген, узара бәйләнешен билгеләү. Сүзле картина элементлары кертеп, укылган текстның эчтәлеген тулысынча, сайлап һәм кыскача сөйләү, җавапның дөреслеген тексттан өзекләр укып раслау. Текстны мөстәкыйль рәвештә мәгънәле кисәкләргә бүлү һәм аларда чагылдырылган төп фикерне таба алу. Укытучы ярдәмендә план төзү, эчтәлеген сөйләү. Кешеләрне, табигатьне һәм вакыйгаларны сүрәтләү өчен автор кулланган сүзләрне табу. Әсәр геройларының эш кылынышларына, уй – хисләренә һәм алар нигезендә яткан сәбәпләргә укытучы ярдәмендә бәя бирә белү. Әдәби әсәрнең тел чараларына игътибарлы булу, андагы сурәтләү чараларын аңлау. Шигъри сүзгә игътибарлы, сизгер булу, текстан эпитет, чагыштыру, метафораларны табу, чагыштыруга вариантлар сайлау, метофораны читләтеп әйтү чарасы итеп аңлый һәм бәяли белү.

       Мәктәп, сыйныф тормышын күзәтүләр нәтиҗәсендә хикәяләр төзү. Үз сөйләмеңне планлаштыра белү, соңыннан тикшерү һәм, сөйләм максатын исәпкә алып, төзәтмәләр кертү. әкият һәм хикәяләр сюңетына үз вариантларыңны уйлап табу, әсәр геройларының урыннарын алмаштыру,  аларны гадәти булмаган хәлләргә кую. Сюңет үсешен алдан билгели алу, исеме һәм башламы буенча китапның темасын, якынча эчтәлеген билгеләү.

      Балалар белергә тиешле әдәби жанрлар: әкият һәм хикәя, шигырь һәм мәсәл, халык аваз иҗаты әсәрләре (табышмак, мәкаль, җыр, әйтем, бәет).

Уку һәм балалар китабы белән эшләү.

Дәреслекнең эчтәлек өлешеннән әсәрләрне исеме буенча табу, бер темага караган текстларны аеру.

Тәкъдим ителгән китаплар исемлеге белән эшләү. Китап авторы белән танышу, аның исем – фамилиясен, китаптагы портретын табу; берничә китабын чагыштырып, иҗатының темасын билгеләү; авторның үзе турындагы әсәрләрен ачыклау. Укылган китап буенча әңгәмәдә катнашу, сорауны ишетү, аңлау һәм темага бәйле рәвештә җавап бирү; үз фикереңне дәлилләү өчен әсәрдән өзекләр китерә белү.

         Авторы, исеме һәм аннотациясе буенча укылмаган китап турында кечкенә хикәя язу. Укылган китап турында, темасын, геройларын, вакыйгаларын чагылдырып һәм мөнәсәбәтеңне белдереп, 4-5 җөмләдән торган хикәя язу.

Яттан өйрәнү – ел дәвамында өйрәнелгән төрле авторларның 12 шигырь.

.

Программаның эчтәлеге:

1. Туган җирем! Җәең үтсә,

     Сокланырлык көзең бар... (I – кисәк) – 8 сәг.

2. Туган илем – алтын бишек – 8 сәг.
3. Кешегә кадерле буласың килсә,

Үзең кадер күрсәт  – 7 сәг.

4. Һөнәрленең кулы алтын – 6 сәг.
5. Ап –аккарлар яуганда – 3 сәг.
6. Ил язмышы – ир кулында,

            Ир язмышы – ил кулында. (II – кисәк)     - 3 сәг.  

7.    Яктылык – кояш янында,

             Яхшылык – ана янында – 3 сәг.

8. Ах, бу язлар, назлы язлар – 8 сәг.
9. Батыр үзе үлсә дә, исеме үлмәс -8 сәг.
10. Батыр үзе үлсә дә, исеме үлмәс -8 сәг.
11. Татар халык әкиятләре -3 сәг.
12. Дөнья халыклары әдәбияты -8 сәг.

- Халык аваз иҗаты.

 - Әкиятләр: “Батыр Әтәч”, “Зөһрә”, “Алдакчы белән күпер“.

 - Мәкаль, әйтемнәр.

Табышмаклар.

Әдәбият белеменнән мәгълүматлар.

Халык авыз иҗаты жанрлары: табышмак, мәкаль, хикәя.  

Чагыштыру, сынландыру.

Мәшһүр татар язучылары.

Ә.Еники, Г.Галиев,  Г.Ахунов, Р.Фәхретдинов,

Ә.Шәрипов, Н.Халитов, Ф.Хөсни, Н.Исәнбәт,

С.Шәмси, Г. Бәширов, А.Расих, Г.Хәсәнов,

Ф.Яруллин, Ш.Маннур,Р.Мингалим.

Әдәбият белеменнән мәгълүматлар.

Хикәя. Хикәянең темасы. Төп фикер. Язучы, автор. Язылганга авторның мөнәсәбәте.

Шигърият дәфтәре.

Г.Тукай, Х.Халиков, Р.Гәрәй, З.Ярмәки, М.Җәлил, Й.Шәрәпова, К. Тәхау, Н.Дәүли, Э.Мөэминова, Ф.Яруллин, Р.Бәшәр,

 Р.Миңнуллин, Ш.Маннур,Р.Әхмәтҗан, Ф.Сафин, Р.Вәлиева, Ә.Ерикәй, Р.Мингалим, Г.Латыйп, М.Гафури, Ә.Кари, С.Хәким,

Дәрдмәнд, Р.Харис, Җ. Дәрзаман. Әдәбият белеменнән мәгълүматлар. Эпитет.Рифма.

Язучы – балаларга.

А.Алиш, Д.Аппакова, Р.Вәлиева, Җ.Дәрзаман, С.Әдһәмова, Н.Дәүли, Ф.Яруллин. Әдәбият белеменнән мәгълүматлар.

Герой – пресонаж, аның холкы, гамәлләре.

Дөнья халыклары әдәбияты.

А.Пушкин, Л.Толстой, Х.К.Андерсен әкиятләре, Д, Родари, бертуган Якоб һәм Вильгельм Гриммнар.

Әдәбият белеменнән мәгълүматлар. Әдәби әкият. Әкиятләрдә ирониянең кулланылышы

                                                   3 нче сыйныфта әдәби уку дәресләренең календарь-тематик планы.

         3 нче сыйныф укучыларының укудан белем, осталык күнекмәләрен бәяләү

«5» (бик яхшы )

-  дөрес уку, укыганның эчтәлеген тулы һәм дөрес аңлау;

- сүзләп йөгерек уку, әдәби телнең әйтелеш нормаларын үтәү;

- I яртыеллыкта  уку тизлеге минутына 50 сүздән;

- II яртыеллыкта— минутына 60 сүздән дә ким түгел;

- сәнгатьле укуга мөстәкыйль рәвештә әзерләнү һәм интонация ярдәмендә әсәрнең мәгънәсен, аңа үз мөнәсәбәтен белдерә  алу;

- текстны тулы, кыскача һәм сайлап эчтәлеген сөйләп бирү, укыганның төп фикерен үз сүзләрең белән әйтеп бирү;

- әсәрнең геройларын, вакыйгаларын, табигатьне сурәтләүче сүзләрне һәм җөмләләрне мөстәкыйль рәвештә табу;

- шигырь текстын ялгышмыйча, сәнгатьле итеп сөйләү.

«4» (яхшы)

- укыганның төп эчтәлеген дөрес аңлау;

- сүзләп, сәнгатлелекнең төп чараларын файдаланып уку;

- 1 нче яртыеллыкта уку тизлеге — минутына 45 сүз;

 - 2 нче яртыеллыкта уку тизлеге минутына 55 сүз, укыганда  1-3  хата булырга мөмкин;

- укыганның төп фикерен мөстәкыйль рәвештә билгели алу, сөйләм хаталары булу, аларны укытучы ярдәменнән башка да төзәтә алу;

- эчтәлекне тулы, кыска, сайлап сөйләгәндә, исәпкә алынмаслык төгәлсезлекләр булу;

- ятлаган шигырьне сөйләгәндә, вакытында төзәтелгән 1-2 хата җибәрү.

«З» (канәгатьләнерлек)

- укылганның эчтәлеген укытучы ярдәме белән  генә аңлау;

- 1 нче яртыеллыкта үзгәрешсез тавыш белән  сүзләп  уку (сирәк сүзләрне-иҗекләп уку элементлары катнаштырып),  уку тизлеге - 40 сүз;

- II нче ярыеллыкта сүзләп укыганда, сәнгатьлелек булмау, уку тизлеге-50 сүз, укыганда 4 тән алып  6 га кадәр хата булырга мөмкин;

- укыганның кыскача  эчтәлеген, төп фикерен укытучы сораулары ярдәмендә генә аңлау һәм билгели алу;

- шигырьне яттан сөйләгәндә, ясаган хаталарны укытучы ярдәмендә генә төзәтү.

«2» (начар)

- укылганның эчтәлеген начар аңлау;

- 1 нче яртыеллыкта иҗекләп, кайбер сүзләрне генә бөтен килеш уку, иҗекләрне, сүзләрне алмаштыру, төшереп калдыру, бозып әйтүгә күпсанлы хаталар, уку тизлеге минутына-30 сүз;

- II нче яртыеллыкта сүзләп укый алмау, 6 дан артык хата, уку тизлеге — минутына 45 сүз;

-эчтәлекне эзлекле сөйли алмау, укыганның эчтәлеген нык үзгәртеп күрсәтү, күпсанлы сөйләм хаталары җибәрү;

-текстның кыскача, сайлап эчтәлеген сөйли алмау, план төзи белмәү, укыганның эчтәлеген укытучы ярдәме белән дә билгели алмау;

- ятлаган шигырьнең тулы текстын сөйли алмау