"Ыдыктыг саннар" кл.шагы 3кл.
классный час по математике (3 класс) на тему
Ооредилгелиг-уругларны тыва болгаш орус чоннарнын ыдыктыг саннарын кысказы-биле таныштырар;
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 ydyktyg_sannar_kl.shagy_oyun_o.k._3_klass.docx | 31.67 КБ |
Предварительный просмотр:
Кичээлдин темазы: Тыва болгаш орус чоннун ыдыктыг саннары.
Кичээлдин хевири: чаа тема-биле ажыл.
Кичээлдин чедип алыр чуулдери:
- Ооредиглиг – уругларны тыва болгаш орус чоннарнын ыдыктыг саннарын кысказы-биле таныштырар. Оларнын аразында 9 деп саны сайгарып билиндирер, утказын тодарадыр;
- Сайзырадыглыг – уругларнын дыл-домаан болгаш логиктиг угаан-медерелин оюн, ребустар болгаш шулуктээн бодалгага даянып алгаш сайзырадыр;
- Кижизидиглиг – ыдыктыг саннын онзагай чавражын тодарадыр болгаш анаа даянып алгаш, уругларны чараш эки чанчылдарга болгаш эш-оору –биле найыралдыг, сонуургак чорукка кижизидер.
Дерилгези: мультимедиялыг проектор, бомбук, карточкалар,тестилер айтырыглары, ногаан, сарыг ,кызыл тогериктер.
Кичээлдин чорудуу:
Кичээлдин тургузуу | Башкынын кылдыныы | Оореникчинин кылдыныы | Чедип алыр чуулдери |
1.Организастыг кезээ: | Алдын хунум, ак-кок дээрим Ие-черим, эргим авам Аалдап келген башкыларым Амыр-ла бе, амыр! | Туруп келгеш мендилешкеш оожум олурар. | Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын башкарары |
2. Кичээлдин темазын, сорулгазын салыры: | 1.Темазын билиндирери. Самбырада Тыванын болгаш Россиянын тугунун чанынга ыдыктыг саннарны бижээнин коргускеш айтырар: -Самбырада чуну коруп тур силер?(слайд 1) -Чунун туктарын коруп тур силер? -А бо саннарда чуге чугле 3,7,9,12,108 деп саннар бижиттинген деп бодаар силер, бо кандыг саннар болганыл? -Чуге ыдыктыг саннар деп билип кагдынар? -А бо туктар чуге ыдыктыг саннарнын чанында кирген деп бодаар силер? -Оларнын аразында чуу деп сан ылгалып коступ турар-дыр? -Ол чуну коргузуп турары ол? -Ынчангаштын бистин бо хунгу темавыстын адын чуу дээр болду?(слайд 2) 2. Сорулгазын салыры: -Кичээливистин темазын салып алдывыс ам бистер кичээлдин сорулгазын салып аалынар! -Бис чуну билип аар ужурлуг бис бо кичээлде? | Уруглар башкынын айтырыынга харыылаар. -Туктар, саннар. -Тыва Республиканын, Россия Федерациязынын. -Бо болза ыдыктыг саннар. -Чуге дизе 3, 7, 9 кирген борга. -Тыванын болгаш Орустын ыдыктыг саннары дээни ол. Уруглар теманын адын тывар. -9. -ооренир ужурлуг ыдыктыг сан. Тыва болгаш орус чоннун ыдыктыг саннары. Уруглар сорулгазын салыр: -Бис бо кичээлде орус, тыва чоннун ыдыктыг саннарын ооренип таныжар ужурлуг бис. Оларнын аразындан 9 деп саны долузу-биле ооренир бис.! Мен….. | Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын башкарары Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы |
3.Кичээлдин актуалдыы: | 1.Киирилде кезек. Кижи торуттунуп кээрге-ле каш шакта, каш минутада, каштын хунунде, каш чылда, каш кг, узуну каш дээш дораан-на саннар-биле санай бээр. Бистин чуртталгавыста долгандыр турар ортемчейде сан-тун, уе-шак, ай-чижек, хемчээлдер дээш оон-даа оске чуулдер саннар-биле колдаан. Оларнын аразында саннар анаа-ла бодуун эвес, а ыдыктыг саннар база бар болуп турар. Ыдыктыг саннар дээрге ол саннар тоолда шагда-ла чонга онза сагылгалыг. Кажан олар бойдустун бодундан буткен чуулдери-биле холбажы бергенде онза уткалыг апаар болгаш дагылгалыг, чудулгелиг –даа болу бээр. -Биске бо ыдыктыг саннар чуге херегил? 2. Кысказы-биле таныжыры: Орус болгаш тыва чонда ыдыктыг саннар эвээш эвес болуп турар. -Чуу 3 бооп болурул?(слайд 3) Тоолдарнын, мифтернин маадырлары 3 деп сандан тургустунган. Чижээ: 3 акышкы, 3 адыг, 3 хаван. -Чуу 7 бооп болурул?(слайд 4) Бо саннын утказы болза тывызыксыг сан деп турар. Орус улустун аас чогаалында улегер домактар 7 деп сан-биле холбашкан. Чижээ: 7 бед – один ответ, 7 раз отмерь 1 раз отрежь. -Чуу 12 бооп болурул? (слайд 5) Утказын илби-шиди-биле харылзаалыг сан деп турар. -Чуу 108 бооп болурул?(слайд 6) Бо саннын утказы лама-башкылар-биле харылзаалыг болуп турар. | -Чуге дизе амыдырал чуртталгавыста, эки езу чанчылдарны билип сагыырывыска эки. Чуге дизе улуг улустун чугаазындан алырга 3 харлыг тургаш чажын хылбыктаар дээр, 9 харлыг тургаш долаан бурганга тейлээр дээр, 12 харлыг тургаш чылы кирер дээр. - 3 ожук даажы.Эр кижинин 3 оюну. Эр кижинин 3 эдилели (боргу, куру, идии). -Челээш, 7 хаан сылдызы, чечек, неделянын 7 хонуу. -Хонук 12 шакта, чыл 12 айга деннежир. 12 дириг амытан. -Ламаларнын чинчи шудуру 108 болур. | Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы |
4.Чаа тема-биле ажыл: | -Силер каш харлыг силер? (слайд 7) А бо хун кичээлде бистер чугле 9 деп ыдыктыг саннын онзагайын сайгарып, тодарадып ооренир бис. Чуге дизе силер 9 харлыг болган силер. 1.Шулуктээн бодалга: 3 кижи кажыктаан, 2 кижи баг каккан, 2 кижи шыдыраалаан, 2 кижи чунгулаан- Ойнакчылар чеже-дир, Ону силер сананарам? -Бо шулуктээн бодалгада каш деп ыдыктыг саннын дугайында-дыр? 2. Ребустар-биле ажыл: 9 эртине (слайд 8) 9 карак (слайд 9) 9 булак (слайд 10) - Бо ребустарда база-ла 9 деп ыдыктыг сан кирип турар. 3.тос деп саннын орус, тыва чонда утказы: (слайд 11) Шаанак – дээрге артыштын бир янзызы. Агы – дээрге черге чыпшыр унер, чаагай чыттыг эм оът. Кангы – чаагай чыттыг бичии чечектерлиг чадан унуш. Кодан-хаагы – ээлгир будуктарлыг, чинге бурулерлиг, хурунзимээр карттыг улуг эвес ыяш. (слайд 11)
Кузунгу – дээрге хамнын хамнаарда холунга тудуп алыры, кыры, корунчук дег херексел. (слайд 12) (слайд 12) -А, орус чонда болза тывызыксыг куштуг сан деп санап турар. Чамдык уеде эки, чамдык уеде багай сан деп санап чораан. Орус улустун тоолдарында болуушкуннар болганчок-ла 9 деп сан-биле эгелээр. Чижээ: в тридевятом царстве, тридесятом государстве, за тридевять земель дээш оон-даа оске. Олимпийжи оюннарда жюри кежигуннери шагдан тура 9 кижиден тургустунган. 9 деп сан саннарнын эн-не соолунде турар. Ынчангаштын куш-шыдалдын, бедик-деннелдин демдээ деп санаттынып чоруур.
-Даараазында болза 3 болукке чарлып аалы.Болук бурузунге бир-бир 9 деп ыдыктыг сан кирген 9 ыдыктыг состер бээримге араннарда сумележип тургаш сактып алган чувенерни удур-дедир солчуп чугаалажып дугурушкаш бижинерем. 1 болук- 9 эртине тывар. 2 болук-9 мал тывар. 3 болук – 9 дагылга тывар. | -9. -9 ойнакчы. 9. Уруглар ребустарны тывар. (Артыш, Сонам-Байыр, Чаян).Кол утказын чугаалаар. Тыва чонда 9 деп саннын утказын карточкадан номчуп таныжар.
9 аржаан (сут, артыш, шаанак, агы, кангы, чойган, шиви, пош, кодан-хаагы.) 9 ыдык(бора аът, сарыг серге, калчан ак хой, кара ирт, ак буга, кузунгу, буга-ээрен, чаа типкен ог, иви азы теве). 9 мал:( теве, аът, инек, хой, ошку, иви, дагаа, ыт, сарлык.) 9 дагылга: (оваа дагыыры, суг бажы дагыыры, от дагыыры, аал - чурт орнун, чер хиндиин, хам ыяшты дагыыры, тел ыяшты дагыыры, тайга, даг дагыыры.) Уруглар болуглежип алгаш башкынын даалгазын кууседир | Билип алыышкыннын процези. Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын башкарары Билип алыышкынын процези. Билип алыышкынын процези Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын жарылзаазы Ооредилгенин ажыл чорудулгазынынбашкарары. Бот тускайлан билип алыры. |
5.Сула-шимчээшкин: | Бичии борбак бора-хокпеш Бир-ле черге хонуп алгаш Ынаар-мынаар чинзегилеп Бичии бажын борбаннаткан. 1-2-3-4, 1-2-3-4 Чижик-чижик эдип-эдип Ору-куду шурагылаан. 1-2-3-4, 1-2-3-4 Бичи хырнын тоттургаштын Аргазынче ужа берген. | ||
6.Быжыглаашкын: | 1.оюн «9 деп чул?» (слайд 13) -Дараазында база 2 болукке чарлып алгаш «9 деп чул?» деп оюнну ойнаар бис. Оюннун утказы удур-дедир харыылажыр. Кайы болук харыылап шыдаар эвес коор бис бе? -1 деп чул? -кижи толу бир дыннан чувезин утпаза ол эки. 2 деп чул? -кижи толу 2 холдап туткан чувезин салбаза ол эки. -3 деп чул? -3 холактыг кижен –биле аъдын киженнээш, кырлан ажыр оъткарып хондурар болза ол эки. -4 деп чул? -49 хар чеде бергеш, торе баштаар болза ол эки. -5 деп чул? -5 оолду торээш, 5 чуул эртемнин 5 билир кылдыр ооредип каар болза, ол эки. -6 деп чул? -61 харны харлап чорааш , алдын аякка суг ижер болза, ол эки. -7 деп чул? -7 айнын чаазында чечек бажы частып , тайга ивижилернин караанга ногаан чай костур болза,ло эки? -8 деп чул? -8 адыр мыйыстыг сынны анчы олургеш, 80 ланга садып аар болза ол эки. -9 деп чул? -Долаан бурган донгайып, дан адар болза, ло эки. Тыва кижинин толу 9 хар чеде бергеш , Долаан бурганга тейлеп аарга, назынны узун болур. 2. тос «Ъ» демдек кирген состер. -Уруглар сактып кээлинертыва дылда чуу 9 бооп болурул? - Дурумун чугаалап корунерем. Мен силерге бомбук бээримге силер 9 «Ъ» кирген сотерни чангыстап адааш менче дедир бомбукту эгидер силер. | Уруглар ойнап эгелээр. Уруглар дурумун чугаалааш башкынын негелдези езугаар ойнаарлар. -дурум. - «Ъ» демдек кирген 9 сос бар.Оларны «Ъ» демдекти хереглеп бижиир. Чаъс,аът, оът, чуък, каът, аъш-чем, эът, чоъп, дуъш. | Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы. Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы. Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы. |
7.Бот ажыл: | Тест-биле ажыл: 1.Ыдыктыг саннарны бижиннер:__________________________. 2.Алмаз, платина, рубин, топаз, жемчуг, гранат, изумруд, алдын, монгун деп чул? Бижи___________________________ 3.Олимпийжи оюннарнын жюри кежигунну каш кижиден тургустунганыл? Бижи____ | Уруглар Бижимел айтырыгларга харыылаар | Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын башкарары; Бот тускайлан билип алыры. |
8. Кичээлдин Рефлексиязы. Кичээлди туннээри: | -Чанында олурар эжинче удур корунгеш, чараш долу домак-биле эжинден айтырар: -Уруглар кичээливистин эгезинде салдынган сорулгалар куусетинген бе, оларны коргузерде светофорнун уш ону-биле коргузер силер. Ногаан он дээрге мен бо кичээлде шуптузун эки билип алдым улаштыр ажылдап чоруп шыдаар мен дээн. Сарыг он – мен билдим, ынчалза-даа чартыын бичии билбээдим дээн. Кызыл – мен шуут билбээлим, улаштыр ажылдап чоруп шыдавас мен. -Ам бо кичээлде амыдыралывыска ажыктыг чуну билип алдывыс?
| -Кандыг-кандыг ыдыктыг саннар билип алдын чугаалап корем. Оларнын утказын билип алдын бе? Менээ чугаалап берип шыдаар сен бе? Эр кижинин 3 оюну, 3 эдилели. Тыва кижинин толу Долаан бурганга тейлеп алыр болзувусса узун назылаар бис. |
Карточка 1.
9 аржаан (сут, артыш, шаанак, агы, кангы, чойган, шиви, пош, кодан-хаагы.)
Карточка 2.
9 ыдык(бора аът, сарыг серге, калчан ак хой, кара ирт, ак буга, кузунгу, буга-ээрен, чаа типкен ог, иви азы теве).
Карточка 3.
9 мал:( теве, аът, инек, хой, ошку, иви, дагаа, ыт, сарлык.)
Карточка 4.
9 дагылга: (оваа дагыыры, суг бажы дагыыры, от дагыыры, аал - чурт орнун, чер хиндиин, хам ыяшты дагыыры, тел ыяшты дагыыры,тайга база даг дагыыры.)
Карточка 5.
9 ак:(теве, аът, хой, ошку, шары, диин кежи, лаан).
Тест-биле ажыл:
1.Ыдыктыг саннарны бижиннер:__________________________.
2.Алмаз, платина, рубин, топаз, жемчуг, гранат, изумруд, алдын, монгун деп чул? Бижи___________________________
3.Олимпийжи оюннарнын жюри кежигунну каш кижиден тургустунганыл? Бижи____
Тест-биле ажыл:
1.Ыдыктыг саннарны бижиннер:__________________________.
2.Алмаз, платина, рубин, топаз, жемчуг, гранат, изумруд, алдын, монгун деп чул? Бижи___________________________
3.Олимпийжи оюннарнын жюри кежигунну каш кижиден тургустунганыл? Бижи____
Тест-биле ажыл:
1.Ыдыктыг саннарны бижиннер:__________________________.
2.Алмаз, платина, рубин, топаз, жемчуг, гранат, изумруд, алдын, монгун деп чул? Бижи___________________________
3.Олимпийжи оюннарнын жюри кежигунну каш кижиден тургустунганыл? Бижи____
Тест-биле ажыл:
1.Ыдыктыг саннарны бижиннер:__________________________.
2.Алмаз, платина, рубин, топаз, жемчуг, гранат, изумруд, алдын, монгун деп чул? Бижи___________________________
3.Олимпийжи оюннарнын жюри кежигунну каш кижиден тургустунганыл? Бижи____
Кичээлдин темазы: Тыва болгаш орус чоннун ыдыктыг саннары.
Кичээлдин хевири: чаа тема-биле ажыл.
Кичээлдин чедип алыр чуулдери:
- Ооредиглиг – уругларны тыва болгаш орус чоннарнын ыдыктыг саннарын кысказы-биле таныштырар. Оларнын аразында 9 деп саны сайгарып билиндирер, утказын тодарадыр;
- Сайзырадыглыг – уругларнын дыл-домаан болгаш логиктиг угаан-медерелин оюн, ребустар болгаш шулуктээн бодалгага даянып алгаш сайзырадыр;
- Кижизидиглиг – ыдыктыг саннын онзагай чавражын тодарадыр болгаш анаа даянып алгаш, уругларны чараш эки чанчылдарга болгаш эш-оору –биле найыралдыг, сонуургак чорукка кижизидер.
Дерилгези: мультимедиялыг проектор, бомбук, карточкалар,тестилер айтырыглары, ногаан, сарыг ,кызыл тогериктер.
Кичээлдин чорудуу:
Кичээлдин тургузуу | Башкынын кылдыныы | Оореникчинин кылдыныы | Чедип алыр чуулдери |
1.Организастыг кезээ: | Алдын хунум, ак-кок дээрим Ие-черим, эргим авам Аалдап келген башкыларым Амыр-ла бе, амыр! | Туруп келгеш мендилешкеш оожум олурар. | Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын башкарары |
2. Кичээлдин темазын, сорулгазын салыры: | 1.Темазын билиндирери. Самбырада Тыванын болгаш Россиянын тугунун чанынга ыдыктыг саннарны бижээнин коргускеш айтырар: -Самбырада чуну коруп тур силер?(слайд 1) -Чунун туктарын коруп тур силер? -А бо саннарда чуге чугле 3,7,9,12,108 деп саннар бижиттинген деп бодаар силер, бо кандыг саннар болганыл? -Чуге ыдыктыг саннар деп билип кагдынар? -А бо туктар чуге ыдыктыг саннарнын чанында кирген деп бодаар силер? -Оларнын аразында чуу деп сан ылгалып коступ турар-дыр? -Ол чуну коргузуп турары ол? -Ынчангаштын бистин бо хунгу темавыстын адын чуу дээр болду?(слайд 2) 2. Сорулгазын салыры: -Кичээливистин темазын салып алдывыс ам бистер кичээлдин сорулгазын салып аалынар! -Бис чуну билип аар ужурлуг бис бо кичээлде? | Уруглар башкынын айтырыынга харыылаар. -Туктар, саннар. -Тыва Республиканын, Россия Федерациязынын. -Бо болза ыдыктыг саннар. -Чуге дизе 3, 7, 9 кирген борга. -Тыванын болгаш Орустын ыдыктыг саннары дээни ол. Уруглар теманын адын тывар. -9. -ооренир ужурлуг ыдыктыг сан. Тыва болгаш орус чоннун ыдыктыг саннары. Уруглар сорулгазын салыр: -Бис бо кичээлде орус, тыва чоннун ыдыктыг саннарын ооренип таныжар ужурлуг бис. Оларнын аразындан 9 деп саны долузу-биле ооренир бис.! Мен….. | Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын башкарары Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы |
3.Кичээлдин актуалдыы: | 1.Киирилде кезек. Кижи торуттунуп кээрге-ле каш шакта, каш минутада, каштын хунунде, каш чылда, каш кг, узуну каш дээш дораан-на саннар-биле санай бээр. Бистин чуртталгавыста долгандыр турар ортемчейде сан-тун, уе-шак, ай-чижек, хемчээлдер дээш оон-даа оске чуулдер саннар-биле колдаан. Оларнын аразында саннар анаа-ла бодуун эвес, а ыдыктыг саннар база бар болуп турар. Ыдыктыг саннар дээрге ол саннар тоолда шагда-ла чонга онза сагылгалыг. Кажан олар бойдустун бодундан буткен чуулдери-биле холбажы бергенде онза уткалыг апаар болгаш дагылгалыг, чудулгелиг –даа болу бээр. -Биске бо ыдыктыг саннар чуге херегил? 2. Кысказы-биле таныжыры: Орус болгаш тыва чонда ыдыктыг саннар эвээш эвес болуп турар. -Чуу 3 бооп болурул?(слайд 3) Тоолдарнын, мифтернин маадырлары 3 деп сандан тургустунган. Чижээ: 3 акышкы, 3 адыг, 3 хаван. -Чуу 7 бооп болурул?(слайд 4) Бо саннын утказы болза тывызыксыг сан деп турар. Орус улустун аас чогаалында улегер домактар 7 деп сан-биле холбашкан. Чижээ: 7 бед – один ответ, 7 раз отмерь 1 раз отрежь. -Чуу 12 бооп болурул? (слайд 5) Утказын илби-шиди-биле харылзаалыг сан деп турар. -Чуу 108 бооп болурул?(слайд 6) Бо саннын утказы лама-башкылар-биле харылзаалыг болуп турар. | -Чуге дизе амыдырал чуртталгавыста, эки езу чанчылдарны билип сагыырывыска эки. Чуге дизе улуг улустун чугаазындан алырга 3 харлыг тургаш чажын хылбыктаар дээр, 9 харлыг тургаш долаан бурганга тейлээр дээр, 12 харлыг тургаш чылы кирер дээр. - 3 ожук даажы.Эр кижинин 3 оюну. Эр кижинин 3 эдилели (боргу, куру, идии). -Челээш, 7 хаан сылдызы, чечек, неделянын 7 хонуу. -Хонук 12 шакта, чыл 12 айга деннежир. 12 дириг амытан. -Ламаларнын чинчи шудуру 108 болур. | Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы |
4.Чаа тема-биле ажыл: | -Силер каш харлыг силер? (слайд 7) А бо хун кичээлде бистер чугле 9 деп ыдыктыг саннын онзагайын сайгарып, тодарадып ооренир бис. Чуге дизе силер 9 харлыг болган силер. 1.Шулуктээн бодалга: 3 кижи кажыктаан, 2 кижи баг каккан, 2 кижи шыдыраалаан, 2 кижи чунгулаан- Ойнакчылар чеже-дир, Ону силер сананарам? -Бо шулуктээн бодалгада каш деп ыдыктыг саннын дугайында-дыр? 2. Ребустар-биле ажыл: 9 эртине (слайд 8) 9 карак (слайд 9) 9 булак (слайд 10) - Бо ребустарда база-ла 9 деп ыдыктыг сан кирип турар. 3.тос деп саннын орус, тыва чонда утказы: (слайд 11) Шаанак – дээрге артыштын бир янзызы. Агы – дээрге черге чыпшыр унер, чаагай чыттыг эм оът. Кангы – чаагай чыттыг бичии чечектерлиг чадан унуш. Кодан-хаагы – ээлгир будуктарлыг, чинге бурулерлиг, хурунзимээр карттыг улуг эвес ыяш. (слайд 11)
Кузунгу – дээрге хамнын хамнаарда холунга тудуп алыры, кыры, корунчук дег херексел. (слайд 12) (слайд 12) -А, орус чонда болза тывызыксыг куштуг сан деп санап турар. Чамдык уеде эки, чамдык уеде багай сан деп санап чораан. Орус улустун тоолдарында болуушкуннар болганчок-ла 9 деп сан-биле эгелээр. Чижээ: в тридевятом царстве, тридесятом государстве, за тридевять земель дээш оон-даа оске. Олимпийжи оюннарда жюри кежигуннери шагдан тура 9 кижиден тургустунган. 9 деп сан саннарнын эн-не соолунде турар. Ынчангаштын куш-шыдалдын, бедик-деннелдин демдээ деп санаттынып чоруур.
-Даараазында болза 3 болукке чарлып аалы.Болук бурузунге бир-бир 9 деп ыдыктыг сан кирген 9 ыдыктыг состер бээримге араннарда сумележип тургаш сактып алган чувенерни удур-дедир солчуп чугаалажып дугурушкаш бижинерем. 1 болук- 9 эртине тывар. 2 болук-9 мал тывар. 3 болук – 9 дагылга тывар. | -9. -9 ойнакчы. 9. Уруглар ребустарны тывар. (Артыш, Сонам-Байыр, Чаян).Кол утказын чугаалаар. Тыва чонда 9 деп саннын утказын карточкадан номчуп таныжар.
9 аржаан (сут, артыш, шаанак, агы, кангы, чойган, шиви, пош, кодан-хаагы.) 9 ыдык(бора аът, сарыг серге, калчан ак хой, кара ирт, ак буга, кузунгу, буга-ээрен, чаа типкен ог, иви азы теве). 9 мал:( теве, аът, инек, хой, ошку, иви, дагаа, ыт, сарлык.) 9 дагылга: (оваа дагыыры, суг бажы дагыыры, от дагыыры, аал - чурт орнун, чер хиндиин, хам ыяшты дагыыры, тел ыяшты дагыыры, тайга, даг дагыыры.) Уруглар болуглежип алгаш башкынын даалгазын кууседир | Билип алыышкыннын процези. Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын башкарары Билип алыышкынын процези. Билип алыышкынын процези Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын жарылзаазы Ооредилгенин ажыл чорудулгазынынбашкарары. Бот тускайлан билип алыры. |
5.Сула-шимчээшкин: | Бичии борбак бора-хокпеш Бир-ле черге хонуп алгаш Ынаар-мынаар чинзегилеп Бичии бажын борбаннаткан. 1-2-3-4, 1-2-3-4 Чижик-чижик эдип-эдип Ору-куду шурагылаан. 1-2-3-4, 1-2-3-4 Бичи хырнын тоттургаштын Аргазынче ужа берген. | ||
6.Быжыглаашкын: | 1.оюн «9 деп чул?» (слайд 13) -Дараазында база 2 болукке чарлып алгаш «9 деп чул?» деп оюнну ойнаар бис. Оюннун утказы удур-дедир харыылажыр. Кайы болук харыылап шыдаар эвес коор бис бе? -1 деп чул? -кижи толу бир дыннан чувезин утпаза ол эки. 2 деп чул? -кижи толу 2 холдап туткан чувезин салбаза ол эки. -3 деп чул? -3 холактыг кижен –биле аъдын киженнээш, кырлан ажыр оъткарып хондурар болза ол эки. -4 деп чул? -49 хар чеде бергеш, торе баштаар болза ол эки. -5 деп чул? -5 оолду торээш, 5 чуул эртемнин 5 билир кылдыр ооредип каар болза, ол эки. -6 деп чул? -61 харны харлап чорааш , алдын аякка суг ижер болза, ол эки. -7 деп чул? -7 айнын чаазында чечек бажы частып , тайга ивижилернин караанга ногаан чай костур болза,ло эки? -8 деп чул? -8 адыр мыйыстыг сынны анчы олургеш, 80 ланга садып аар болза ол эки. -9 деп чул? -Долаан бурган донгайып, дан адар болза, ло эки. Тыва кижинин толу 9 хар чеде бергеш , Долаан бурганга тейлеп аарга, назынны узун болур. 2. тос «Ъ» демдек кирген состер. -Уруглар сактып кээлинертыва дылда чуу 9 бооп болурул? - Дурумун чугаалап корунерем. Мен силерге бомбук бээримге силер 9 «Ъ» кирген сотерни чангыстап адааш менче дедир бомбукту эгидер силер. | Уруглар ойнап эгелээр. Уруглар дурумун чугаалааш башкынын негелдези езугаар ойнаарлар. -дурум. - «Ъ» демдек кирген 9 сос бар.Оларны «Ъ» демдекти хереглеп бижиир. Чаъс,аът, оът, чуък, каът, аъш-чем, эът, чоъп, дуъш. | Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы. Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы. Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын харылзаазы. |
7.Бот ажыл: | Тест-биле ажыл: 1.Ыдыктыг саннарны бижиннер:__________________________. 2.Алмаз, платина, рубин, топаз, жемчуг, гранат, изумруд, алдын, монгун деп чул? Бижи___________________________ 3.Олимпийжи оюннарнын жюри кежигунну каш кижиден тургустунганыл? Бижи____ | Уруглар Бижимел айтырыгларга харыылаар | Ооредилгенин ажыл чорудулгазынын башкарары; Бот тускайлан билип алыры. |
8. Кичээлдин Рефлексиязы. Кичээлди туннээри: | -Чанында олурар эжинче удур корунгеш, чараш долу домак-биле эжинден айтырар: -Уруглар кичээливистин эгезинде салдынган сорулгалар куусетинген бе, оларны коргузерде светофорнун уш ону-биле коргузер силер. Ногаан он дээрге мен бо кичээлде шуптузун эки билип алдым улаштыр ажылдап чоруп шыдаар мен дээн. Сарыг он – мен билдим, ынчалза-даа чартыын бичии билбээдим дээн. Кызыл – мен шуут билбээлим, улаштыр ажылдап чоруп шыдавас мен. -Ам бо кичээлде амыдыралывыска ажыктыг чуну билип алдывыс?
| -Кандыг-кандыг ыдыктыг саннар билип алдын чугаалап корем. Оларнын утказын билип алдын бе? Менээ чугаалап берип шыдаар сен бе? Эр кижинин 3 оюну, 3 эдилели. Тыва кижинин толу Долаан бурганга тейлеп алыр болзувусса узун назылаар бис. |
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Ыдыктыг саннарнын чажыттары
Сорулгазы: ыдыктыг саннарны бистин огбелеривис амыдыралынга сагып, уруг-дарыынга ону сагыырынга ооредип чораан. Оларнын...
Шагаа-ыдыктыг байырлалывыс
Шагаа - праздник Белого месяца, знаменующий встречу Нового года по лунному календарю, имеет древние и прекрасные традиции, ставшие неотъемлемой частью богатейшего духовного и культурного наследия наше...
Шагаа-ыдыктыг байырлалывыс
Шагаа - праздник Белого месяца, знаменующий встречу Нового года по лунному календарю, имеет древние и прекрасные традиции, ставшие неотъемлемой частью богатейшего духовного и культурного наследия наше...
Шагаа - ыдыктыг байырлал.
Бо класс шагында уругларга тыва улустун чаа чыл байырлалы Шагаа дугайында ооредири. Тыва улустун оюннарын ойнадыры....
Открытый урок "Ыдыктыг ыяштар".
Темазы: Ыдыктыг ыяштар. Сорулгазы: ыдыктыг ыяштарны танып, билип алыры;бистин огбелеривис ёзугаар ыдык ыяштарга хамаарыштыр сагылгаларынын езу-чурумнарын билиндирерторээн ...
Классный час"Ыдыктыг саннар".
Конспект занятия....