3-4- класска математикадан кагыйдәләр, таблицалар
презентация урока для интерактивной доски математики (3 класс) по теме

КОНКУРС ЦИФРОВЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ РЕСУРСОВ
Автор работы: учитель начальных классов МБОУ «Старо-Казеевская средняя общеобразовательная школа» Гимранова Лейля Мидхатовна
Государственное автономное образовательное учреждение дополнительного профессионального образования «Институт развития образования Республики Татарстан»
2012 год
Эчтәлек
Нумерация
Саннарны чагыштыру
Аңлатма
Тигезләмә
Натураль саннар рәте
Натураль саннар
Арифметик гамәлләр
Гамәлләрнең башкарылу тәртибе
Кушуның үзлекләре
Тапкырлауның үзлекләре
Саннар арасында бәйләнеш
0 саны белән гамәлләр
1 саны белән тапкырлау һәм бүлү
Геометрик фигуралар
Күппочмаклар
Өчпочмакларның төрләре
Дүртпочмаклар
Турыпочмаклыкның үзлекләре
Периметр
Мәйдан
Берәмлекләр
Өлешләр
Тапкыр һәм бүлү таблицасы
Кушу таблицасы
Кушу таблицасы
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Кушу
Алу
Тапкыр
Бүлү
Гамәлләрнең башкарылу тәртибе 1-2
Гамәлләрнең башкарылу тәртибе 3
Алганда саннар арасында бәйләнеш
Кушуның дөреслеген тикшерү
Алуның дөреслеген тикшерү
Тапкырлаганда саннар арасында бәйләнеш
Бүлгәндә саннар арасында бәйләнеш
Кушканда саннар арасында бәйләнеш
Геометрик фигуралар Сызыклар
Геометрик фигуралар Почмаклар
Геометрик фигуралар Түгәрәк
Өчпочмакларның төрләре Почмак
Өчпочмакларның төрләре Яклары
Озынлык берәмәмлекләре
Мәйдан берәмлекләре
Вакыт берәмлекләре
Масса берәмлекләре
2, 3, 4, 5 таблицасы
6,7,8,9 таблицасы
2, 3, 4, 5 таблицасы
6,7,8,9 таблицасы
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Натураль саннар
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Натураль саннар рәте
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Нумерация
10 берәмлек =1 дистә
10 мең = 1 дистә мең
10 дистә = 1 йөз
10 дистә мең = 1 йөз мең
10 йөз = 1 мең
10 йөз мең = 1 мең мең
Саннар
Миллиардлар
Миллионнар
Дистәләр
Берәмлекләр
Йөз
Дис
Бер.
Йөз
Дис.
Бер.
Йөз
Дис.
Бер.
Йөз
Дис.
Бер.
402 160 029
4
0
2
1
6
0
0
2
9
3 056 024 670
3
0
5
6
0
2
4
6
7
0
192 412 163 829
1
9
2
4
1
2
1
6
3
8
2
9
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Саннарны чагыштыру
Санаганда кайсы урында килүенә карап чагыштырабыз.Мәсәлән : 9<10 , чөнки 9 саны 10 нан алда килә.
Разрядларга карап чагыштырабыз , чагыштыруны югары разрядтан башларга кирәк.Мәсәлән : 3 827< 5 986, чөнки 3 мең < 5 мең4 761 > 4 598 , чөнки 7 йөз > 5 йөз
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Аңлатма
Санлы аңлатма – арифметик гамәл тамгасы белән тоташтырылган саннар. Аңлатмада күрсәтелгән гамәлләрне башкарып, аңлатманың кыйммәтен табалар.
= ( тигезлек) тамгасы белән тоташтырылган саннар яки аңлатмалар тигезлек төзи. 36+5 = 41
> (зур) яки <(кечкенә) тамгалары белән тоташтырылган аңлатмалар тигезсезлек төзи. 78<79 100 > 99
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Тигезләмә
Мәсәлән: 15 + x =18 - тигезләмә x = 18-15 x = 3 - тигезләмәнең чишелеше, чөнки 15+ 3 = 18 – дөрес тигезлек.
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Арифметик гамәлләр
Кушу34+7834 һәм 78 саннарының суммасы
34 – кушылучы 78 – кушылучы 112 -- сумма
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Арифметик гамәлләр
Алу126 - 95126 һәм 95 саннарының аермасы
126 – кимүче 95 – киметүче 31 -- аерма
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Арифметик гамәлләр
Тапкырлау78 278 һәм 2 саннарының тапкырчыгышы
78 – тапкырлаучы 2 – тапкырлаучы 156 -- тапкырчыгыш
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Арифметик гамәлләр
Бүлү48 : 648 һәм 6 саннарының өлеше
Бүленүче 32 5 ─ бүлүче 30 6 ─ өлеш 2 - калдык
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Гамәлләрнең башкарылу тәртибе
1. Тәртип буенча (сулдан уңга) башкарабыз. 1 2 365 – 20 + 5 – 8 = 42 24 : 4 · 2 : 3 = 4
2. Башта тәртип буенча булганда · һәм : , соңыннан + һәм – ( сулдан уңга) башкарыла.120- 20:4 ·6 = 90 460 + 40 - 50 · 4 = 300
1
2
3
1
2
3
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Гамәлләрнең башкарылу тәртибе
3. Башта җәяләр эчендәге аңлатмаларның кыйммәтләрен табалар,соңыннан тәртип буенча булганда (сулдан уңга) · һәм : ,+ һәм - ( сулдан уңга) башкарыла.1000- ( 100 · 9 + 10) = 905 · ( 76 – 6 + 10) = 40099 · ( 24 – 23) – (12 – 4) = 91
3
1
1
2
2
1
3
3
2
4
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Кушуның үзлекләре
Кушылучыларның урыннарын алыштырудан сумма үзгәрми . а+ в = в + а 2+ 9 = 9+2 34+18+6 = 34+ 6 +18
2. Күрше ике кушылучыны аларның суммасы белән алыштырырга мөмкин. (а + в) + с = а +( в + с) ( 80 + 17) + 3 = 80 + ( 17+ 3)
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Тапкырлауның үзлекләре
Тапкырлаучыларның урыннарын алыштырудан тапкырчыгыш үзгәрми . а · в = в ·а2 · 9 = 9 · 2 2 · 4 · 6 = 4 · 6 · 2
2. Күрше ике тапкырлаучыны аларның тапкырчыгышы белән алыштырырга мөмкин. (а · в) · с = а ·( в · с) (2 · 5 ) · 6 = 5 · (6 · 2)
3. Сумманы санга тапкырлаганда, һәр кушылучыны аерым – аерым бу санга тапкырларга һәм табылган нәтиҗәләрне кушарга мөмкин. ( а+ в ) · с = а · с + в · с (3 + 10 ) · 7 = 3 ·7 + 10 · 7 = 91
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Кушканда саннар арасында бәйләнеш
Суммадан кушылучының берсен алгач, икенче кушылучы килеп чыга. 15 + 50 = 65 65 – 50 = 15 65 – 15 = 50
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Алганда саннар арасында бәйләнеш
Аермага киметүчене кушкач, кимүче килеп чыга. 98 – 35 = 63 63 + 35 = 98
Кимүчедән аерманы алгач, киметүче килеп чыга. 98 – 35 = 63 98 – 63 = 35
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Кушуның дөреслеген тикшерү

356 +268 624
Беренче – алу белән 624 - 268 356
Икенче– кушу белән 268 +356 624
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Алуның дөреслеген тикшерү

8007 - 694 7313
Беренче – кушу белән 7313+ 694 8007
Икенче – алу белән 8007- 7313 694
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Тапкырлаганда саннар арасында бәйләнеш
Тапкырчыгышны тапкырлаучының берсенә бүлгәч, икенче тапкырлаучы килеп чыга. 5 · 4 = 20 20 : 4 = 5 20 : 5 = 4
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Бүлгәндә саннар арасында бәйләнеш
Өлешне бүлүчегә тапкырлагач, бүленүче килеп чыга. 18 : 6 = 3 3 · 6 = 18
Бүленүчене өлешкә бүлгәч, бүлүче килеп чыга. 18 : 6 = 3 18 : 3 = 6
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
0 саны белән гамәлләр
Ике кушылучының берсе нульгә тигез булса, сумма икенче кушылучыга тигез була. а + 0 = а 0 + в = в
Саннан нульне алгач, шул сан үзе килеп чыга. с – 0 = с
Кимүче һәм киметүче тигез булса, аерма нульгә тигез була. d – d = 0
Тапкырлаучыларның берсе нульгә тигез булса, тапкырчыгыш нульгә тигез була. а · 0 = 0 0 · в = 0
Нульне теләсә нинди башка санга бүлгәч, нуль килеп чыга. 0 : d = 0
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
1 саны белән тапкырлау һәм бүлү
Ике тапкырлаучының берсе 1 гә тигез булса, тапкырчыгыш икенче тапкырлаучыга тигез була. а ·1 = а 1 · b = b
Саннан 1 гә бүлгәч, бүленүче сан килеп чыга. с : 1 = с
Бүленүче бүлүчегә тигез булса, өлеш 1 гә тигез була. d : d = 1
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Геометрик фигуралар
А
в
Кәкре сызык
Туры сызык
А ноктасы
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Геометрик фигуралар
А
в
Нур
Кусемтә
B
A
C
D
K
Сынык сызык
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Геометрик фигуралар
Почмаклар
Туры
Кысынкы
Җәенке
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Геометрик фигуралар
Түгәрәк
Түгәрәкнең чиге – әйләнә. О ноктасы – түгәрәкнең (әйләнә) үзәге.ОА , ОВ, ОС, ОD кисемтәләре – әйләнәнең радиуслары.СD кисемтәсе – әйләнәнең диаметры.
А
О
В
С
D
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Күппочмаклар.
Күппочмаклар почмаклары саны буенча аталар.
Һәр күппочмакта ничә почмак булса, шулкадәр түбә һәм як була.
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Өчпочмакларның төрләре
Почмакларның төрләренә карап, өчпочмаклар түбәндәгеләргә аерыла
Турыпочмаклы
Кысынкыпочмаклы
Җәенкепочмаклы
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Өчпочмакларның төрләре
Өчпочмаклар якларының озынлыклары тигезлеге буенча аерыла
Төрлеяклы
Тигезьянлы
Тигезьяклы
C
B
A
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Дүртпочмаклар
Барлык почмаклары да туры булган дүртпочмак – турыпочмаклык дип атала.
Барлык яклары да тигез булган турыпочмаклык квадрат дип атала.
B
A
D
C
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Турыпочмаклыкның үзлекләре
Турыпочмаклыкның капма-каршы яклары тигез.
Турыпочмаклыкның диагональләре тигез.
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Периметр
Күппочмакның барлык яклары озынлыкларының суммасы периметр дип атала.
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Мәйдан
S = a * bа = S : b b = S : a
Турыпомаклыкның мәйданыa – турыпочмаклыкның буе b - турыпочмаклыкның иңе
Квадратның мәйданы а – квадратның ягыS = a * а
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Озынлык берәмлекләре
1 см = 10 мм1 дм = 10 см = 100 мм1 м = 10 дм1 м = 100 см1 км = 1000 м
мм – миллиметр, см – сантиметр, дм – дециметр, м – метр, км - километр
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Мәйдан берәмлекләре
1 смІ = 100 ммІ1 дмІ = 100 смІ = 10 000 ммІ 1 мІ = 100 дмІ = 10 000 смІ 1 а = 100 мІ = 10 000 дмІ1 га = 100 а = 10 000 мІ1 кмІ = 100 га = 10 000 а = 1000 000мІ
смІ - квадрат сантиметр, ммІ - квадрат миллиметр, дмІ - квадрат дециметр, мІ- квадат метр, кмІ - квадрат километр,а – ар, га - гектар
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Масса берәмлекләре
1 кг = 1000 г 1 ц = 100 кг 1 т = 1000 кг1 т = 10 ц
г -грамм, кг – килограмм, ц – центнер, т - тонна
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Вакыт берәмлекләре
1 мин = 60 с1 сәг = 60 мин = 3600 с1 тәүлек = 24 сәг1 ел = 12 ай 1 гасыр = 100 ел
с – секунд, мин – минут, сәг – сәгать
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Өлешләр
1
1∕2
1∕2
1∕4
1∕4
1∕4
1∕4
1∕8
1∕8
1∕8
1∕8
1∕8
1∕8
1∕8
1∕8
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
2 Ч 1 = 2 2 Ч 2 = 4 2 Ч 3 = 6 2 Ч 4 = 8 2 Ч 5 = 10 2 Ч 6 = 12 2 Ч 7 = 14 2 Ч 8 = 16 2 Ч 9 = 18
3 Ч 1 = 3 3 Ч 2 = 6 3 Ч 3 = 9 3 Ч 4 = 12 3 Ч 5 = 15 3 Ч 6 = 18 3 Ч 7 = 21 3 Ч 8 = 24 3 Ч 9 = 27
4 Ч 1 = 4 4 Ч 2 = 8 4 Ч 3 = 12 4 Ч 4 = 16 4 Ч 5 = 20 4 Ч 6 = 24 4 Ч 7 = 28 4 Ч 8 = 32 4 Ч 9 = 36
5 Ч 1 = 5 5 Ч 2 = 10 5 Ч 3 = 15 5 Ч 4 = 20 5 Ч 5 = 25 5 Ч 6 = 30 5 Ч 7 = 35 5 Ч 8 = 40 5 Ч 9 = 45
2, 3, 4, 5 нең тапкыр таблицасы
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
6 Ч 1 = 6 6 Ч 2 = 12 6 Ч 3 = 18 6 Ч 4 = 24 6 Ч 5 = 30 6 Ч 6 = 36 6 Ч 7 = 42 6 Ч 8 = 48 6 Ч 9 = 54
7 Ч 1 = 7 7 Ч 2 = 14 7 Ч 3 = 21 7 Ч 4 = 28 7 Ч 5 = 35 7 Ч 6 = 42 7 Ч 7 = 49 7 Ч 8 = 56 7 Ч 9 = 63
8 Ч 1 = 8 8 Ч 2 = 16 8 Ч 3 = 24 8 Ч 4 = 32 8 Ч 5 = 40 8 Ч 6 = 48 8 Ч 7 = 56 8 Ч 8 = 64 8 Ч 9 = 72
9 Ч 1 = 9 9 Ч 2 = 18 9 Ч 3 = 27 9 Ч 4 = 36 9 Ч 5 = 45 9 Ч 6 = 54 9 Ч 7 = 63 9 Ч 8 = 72 9 Ч 9 = 81
6,7,8,9 ның тапкыр таблицасы
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
2 : 2 = 1 4 : 2 = 2 6 : 2 = 2 8 : 2 = 4 10 : 2 = 5 12 : 2 = 6 14 : 2 = 7 16 : 2 = 8 18 : 2 = 9
3 : 3 = 1 6 : 3 = 2 9 : 3 = 3 12 : 3 = 4 15 : 3 = 5 18 : 3 = 6 21 : 3 = 7 24 : 3 = 8 27 : 3 = 9
4 : 4 = 1 8 : 4 = 2 12 : 4 = 3 16 : 4 = 4 20 : 4 = 5 24 : 4 = 6 28 : 4 = 7 32 : 4 = 8 36 : 4 = 9
5 : 5 = 1 10 : 5 = 2 15 : 5 = 3 20 : 5 = 4 25 : 5 = 5 30 : 5 = 6 35 : 5 = 7 40 : 5 = 8 45 : 5 = 9
2, 3, 4, 5 нең бүлү таблицасы
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
6 : 6 = 1 12 : 6 = 2 18 : 6 = 3 24 : 6 = 4 30 : 6 = 5 36 : 6 = 6 42 : 6 = 7 48 : 6 = 8 54 : 6 = 9
7 : 7 = 1 14 : 7 = 2 21 : 7 = 3 28 : 7 = 4 35 : 7 = 5 42 : 7 = 6 49 : 7 = 7 56 : 7 = 8 63 : 7 = 9
8 : 8 = 1 16 : 8 = 2 24 : 8 = 3 32 : 8 = 4 40 : 8 = 5 48 : 8 = 6 56 : 8 = 7 64 : 8 = 8 72 : 8 = 9
9 : 9 = 1 18 : 9 = 2 27 : 9 = 3 36 : 9 = 4 45 : 9 = 5 54 : 9 = 6 63 : 9 = 7 72 : 9 = 8 81 : 9 = 9
6,7,8,9 ның бүлү таблицасы
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Кушу таблицасы
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Кушу таблицасы
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы
Кулланылган әдәбият
М.И. Моро , М.А.Бантова һәм башкалар. Математика.1-2 кисәк. 3 нче сыйныф өчен дәреслек. Казан. “Мәгариф” нәшрияты.2009.М.И. Моро , М.А.Бантова һәм башкалар. Математика.1-2 кисәк. 4 нче сыйныф өчен дәреслек. Казан. “Мәгариф” нәшрияты.2009.Т.В. Шклярова Справочник для начальных классов.Таблицы по математике для начальных классов.
Гыймранова Ләйлә Мидхәт кызы