Дәрес эшкәртмәсе [ с ] авазы, Сс хәрефләре
план-конспект урока (1 класс)

Дәрес этабы

                                             Укытучы эшчәнлеге

Укучы эшчәнлеге

I.Мотивлаштыру-ориентлашу этабы

2 мин

1.Психологик уңай халәт тудыру.

- Исәнмесез, укучылар!

-Хәерле иртә, балалар!

Әлифба дәресен башлыйбыз. Без бүгенге дәресебезгә кунаклар  чакырдык. Әйдәгез, алар алдында үзебезнең булганлыгыбызны, тырышлыгыбызны, белемле булуыбызны күрсәтик әле.

Моның өчен безгә нишләргә кирәк?

Исәнләшү

-Ныгытып уйларга, тулы җаваплар бирергә.

Белемнәрне актуальләштерү

3 мин

Үткән дәрестә без сезнең белән нинди аваз белән танышкан идек?

Нинди аваз инде ул?

- Дәреслекнең 51 нче битендәге хикәяне укып китик әле.Кем турында?

-Кайсы сүзләр баш хәрефтән язылган? Ни өчен?

-[з]авазы  кергән сүзләрне генә укып күрсәтегез әле

[з]авазы яңгырау тартык аваз

-Кеше исемнәре

-Зилә, Рәмзия,Рүзәл,Зиннәт

Уку мәсьәләсен  кую.

5 мин

1. Шигырь уку

- Мин сезгә бер тизәйткеч – шигырь сөйлим, ә сез монда нинди аваздан башланган сүзләр күбрәк яңгырады, шуны әйтерсез.

-Балалар, нәрсә соң ул тизәйткеч?Ни өчен кирәк?

Саран Сара,

Саный-саный

Сарыгына салам сала.

Саран Сара

Сары гына

Саламны да санап сала.

- Укучылар, бу шигырьдә    сүз кем турында бара?

- Ул  нинди   икән?

- Нинди   кеше   була  соң   ул?

- Сараны үрнәк  дип    саныйсызмы? Ни өчен?

Укучылар   хәзер   мин    тизәйткечне    укыр  алдыннан бирелгән  сорауга җавабыгызны  әйтегез инде.

-Димәк без бүген  нинди  аваз  белән   танышырбыз   икән?

-Дөрес, [с] авазы белән.

-Дәрестә нәрсәләр эшләрбез икән, дип уйлыйсыз?

Физминутка “Чеп-чеп , чебиләрем”

-Сара турында

-саран

(җаваплар  тыңлана, нәтиҗәләр   ясала)

Саран кеше

саран кеше үрнәк була алмый

Бу тизәйткеч-шигырьдә [c] авазы  күп тапкыр яңгырады

-с авазы

-Авазларны әйтербез,тикшерербез,сүзләр әйтербез, аларга анализ ясарбыз, җөмләләр төзербез

II. Уку мәсьәләсен өлешләп чишү этабы

20 мин

1. Уку мәсьәләсен чишү, дәреслек белән эш.

а) (Салам рәсеме күрсәтелә)

-Балалар , Сара сарыкка нәрсә бирә?

-Әйдәгез әле бергәләп салам сүзен әйтик :

Салам (иҗек-аваз анализы)

Са-лам- 2  иҗек,  5 хәреф,  5аваз

-Сүз башында нинди аваз ишетелә?

б) ФОНЕТИК ЗАРЯДКА

-Каз ничек ысылдый?

-с-с-с

-Тавышланмагыз дигәндә ничек әйтәбез?

-тс-с-с-с

- [ с ] авазы  сузык   авазмы, тартык   авазмы?  Тикшереп карагыз әле.

- Ни өчен  тартык  аваз  дип    уйлыйсыз?

 Димәк,[ с ]  тартык аваз . Ул тел очы алгы түбәндәге тешләргә тигәндә ясала.

-Бу аваз турында тагын нәрсә әйтеп була?

-Димәк,   [с] авазы саңгырау, парлы тартык аваз

-[С] авазы кергән сүзләрне искә төшереп китик әле.

в) Сс  хәрефләре белән таныштыру.

-Сүзләрне уку өчен авазларны дөрес әйтү, ә уку, язу өчен хәрефләрне танып дөрес яза белергә кирәк. Мин сезгә [с] авазы хәрефләрен күрсәтәм. Баш С , юл с хәрефләре

-Баш С хәрефен кайчан кулланабыз?

Димәк , безгә нинди  тема өстендә эшлибез?

г)  Әлифбаның 52 нче битендәге сабын, сөлге,сөт рәсемнәренә һәм алар астындагы бер дәрәҗәле схемаларга карап, һәр сүздәге [ съ ], [с ] авазларын аерып табу, урыннарын билгеләү.

д) Ике дәрәҗәле схемалар белән эшләү .

Песи, сыер, рәсем сүзләренә аваз-хәреф анализы ясау.

Песи сүзе  бергәләп аңлатыла.

[п][э][с][и]

Сыер, рәсем сүзләре төркемнәрдә  карала,  аннары   балалар тарафыннан аңлатыла

[с][ы][й][ы][р]                                             [р][ә][с][э][м]

4. Дәреслектән  баганалап  бирелгән  кушылмаларны  укыту.

а)калын һәм нечкә ябык иҗекләрне уку

б) калын һәм нечкә ачык иҗекләрне (кушылмаларны )уку

-3,4 баганадагы кушылмалар арасыннан калын әйтелешлеләрне укып китегез.

-Нечкә әйтелешләрен әйтеп китегез.

- Нинди кушылмаларны укып киттегез?

Физминутка

5. 53 нче  биттә  бирелгән   язмаларны  уку( чылбыр рәвешендә),  ал турыпочмаклык   урынына   тиешле    сүзләрне табу.

 Дәреслектәге “Дусларым” текстын  уку. Җөмләләрне  тыныш билгеләренә карап укырга  өйрәтү. Кеше исемнәренең  язылышына  игътибар   иттерү. Эчтәлеге  өстендә  эшләү.

1) Үрнәк  уку.

2) Эчтәлекне   ачыклау.

-Кемнәр турында сүз бара?Алар турында ниләр белдегез?

3) Эчтән   уку.

4) Кычкырып  уку  (чылбыр буенча уку)

5) Нәтиҗә ясау:

- Хикәядә баш хәрефтән  язылган  сүзләр  турында  ниләр  әйтә   аласыз?

- Беренче  җөмләдә  сүзләр   арасына     нәрсә   куелган?

Ни өчен дип   уйлыйсыз?

- Өтер  куелган  урынны   ничек  укырга  кирәк?

- Сызык куелган урынны ничек укырга кирәк?

8.”Сүзләр төзү”уены.

“Сания”сүзендә   нинди сүзләр   яшеренгән?

-салам

-[с]  авазы

-[с] –тартык аваз  

-Бу авазны әйткәндә , авызда һава тоткарлана,аскы тешләр һаваны тоткарлый.

С авазын тагын әйтеп карыйлар.

-[с] авазы саңгырау, парлы тартык аваз

Нәтиҗә: [ съ ], [с] авазы - саңгырау тартык аваз.

[с] авазы кергән сүзләр әйтү

Теманы әйттерү

Тема:  [с] авазы, Сс хәрефләре

Песи – 4 аваз, 4 хәрефтән, 2 иҗектән тора. [Э] авазы е хәрефе белән күрсәтелә.

Сыер - 5 аваз, 4 хәрефтән, 2 иҗектән  тора.Ехәрефе – ике авазгабилгебулып тора.

Рәсем -5 аваз, 5 хәрефтән, 2 иҗектән тора. [э] авазы е хәрефебеләнкүрсәтелә.

-са,сы,су, со

-сә,се,сү,сө,си

-ачык кушылмалар(тартык авазга сузык аваз ялгана)

Сынлы

Сынлы сәнгать

(өтер,сызык, нокта куелган).

- Өтер  куелган   урынны   санау   интонациясе белән   укырга  кирәк.

Сызык куелган урында тукталып алырга, пауза ясарга кирәк

-Ания, ия, сан

III.Тикшерү

бәяләү этабы

5 мин

Укучылар бүгенге дәрестән сез үзегезгә нинди белемнәр алдыгыз? Нәрсә белдегез?

“Үсеш  баскычы” буенча эш

-Һәр укучы  “Үсеш  баскычы” буенча үзенең эшчәнлегенә бәя бирә.

- Рәхмәт, дәрес тәмам.

[с] саңгырау, парлы тартык авазы

Сс хәрефләре белән

смайликлар ярдәмендә күрсәтәләр