Рабочая программа по предмету "Ужуглел" 1 класс
рабочая программа (1 класс) на тему

Чеченмаа Болат-ооловна Куулар

 Рабочая программа по предмету "Ужуглел".Программа рассчитана  на т 3 часа. Есть предметные, метапредметные и личностные УУД. Полностью соответствует по ФГОС

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл uzhuglel_rabochaya_programma.docx70.3 КБ

Предварительный просмотр:

                                                         

 Ажылчын программа  

«Ужуглел»

Тайылбыр бижик.

Бо программаны 1-4 класстарның тыва дыл болгаш номчулга кичээлинге таарыштыр тургускан. Бо класстарда өөренип турар уругларның билиг мергежилиниң бедиин барымдаалааш, бердинген темаларга немелде материалдарны киирген. Ол ажылдың кол угланыышкыны уругларның чугаазын сайзырадыры, ниити билиин бедидери, өөренип турар чүүлдерин сайгарып, бөлүктеп, деңнеп, түңнеп билиринге оларның иштинден кол болгаш чугула чүүлдерни тып тайылбырлаарынга өөреникчилерни чаңчыктырар.

Программаның кол угланыышкыны дараазында сорулгаларны чедип алырынче угланган.

а) уругларны чечен чогаал оранынче углап, сөстүң уран чурумалдыг овур-хевирин дамчыштыр сөзүглелдиң долу болгаш делгем утка-шынарлыын хөй талазындан угаап билип алырынга дузалааар;

б) чечен сөстүң чогаалдары уругларны номчулгага ынак, бүгү-ле чараш чүүлге хандыкшылдыг, ону шын үнелеп билир кылдыр чаңчыктырар ужурлуг;

в) номчаан чүүлүнүң утказын шиңгээдиринден аңгыда уругларның ниити билииниң деңнелин делгемчидериниң дуржулзазын байыдар болгаш амыдыралга оларның мөзү-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлээр;

г) чечен чогаалды уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар күзелин боттандырар.

Башкы уругларны бичиизинден эгелеп коллективтиг езуга бот-боттарынга негелдени, шынчы ак сеткилдиг, быжыг туруштуг, эрес-дидим болурунга, күш-ажылга киириштирер сорулгалыг.

Класс бүрүзүнге номчулга кичээлиниң 30-35 минутазын чогаалды номчуурунга болгаш сайгарарынга, а киирилде беседага, словарь ажылынга сөзүглелдиң уткзын илередиринге херек. Өске-даа ажылдарга 10-15 минутадан хөй эвес үени чарыгдаар.

Сөзүглел-биле ажыл бир класстан өске класстан чоорту нарыыдап чоруп орар.

Берге эвес сөзүглелди литературлуг шын адаанын езугаар, медерелдиг шын аянныг чүгүртү номчуур.

Номчулганың темпизин шын сагып билир. Чыл төнчүзүнде таныш эвес сөгүглелди номчуурунуң дүргени бир минутада 90-дан өрү сөстерни номчуур.

Тыва дылдың лексика болгаш фонетика талазы-биле эге билигни алыры.

Шын номчулга болгаш бижилгеге чаңчыктырып, ийи болгаш оон хөй кижилер аразынга чугаалажыышкынынга киржир;

Чаңгыс кижиниң сагыш-сеткилин илереткен чугааны тургузар болгаш бичии хемчээлдиг шинчилел болгаш медээ сөзүглелдерни бижиир.

Тыва дылга хумагалыг болур, сагыш-сеткилинден ооң арыын онзагайын үнелеп, камнаарынга харыысалгалыг болур.

Тыва дылынга сонуургалын оттурар болгаш бодунуң чугаа домаан сайзырадырга чүткүлүн бедидер.

Эге школага тыва дыл болгаш номчулга өске эртемнерни өөрениринге болгаш уругларның коллективке ижиктиреринге эң-не кол черни ээлеп турар.

Өөреникчилерниң кичээлге болгаш кичээлден дашкаар ажылдарга киржилгези:

1. Дыңнап тургаш, адаар:

  • башкының берген үлегерин өттүнүп үннү шын адаар;
  • сөске үннүң туружун шын илередип, тода адаар;
  • эжеш ажык эвес үннерниң ылгалын тода адаар;
  • узун, кыска, өк-биле адаар ажык үннерни онзагайлап адаар;
  • алфавитти чурум-чыскаал аайы-биле адаар;
  • үлегерлээн болгаш словарь сөстерин дыңнап адаар.

2. Бөлүктел ажылы:

  • эге болгаш сөөлгү үннериниң аайы-биле сөстерни бөлүктээр; бердинген үнге сөстерни шилип тывар;
  • дөмей уткалыг сөстерни бөлүктээр;
  • узадыр адаар ажык үннерлиг сөстерни бөлүктээр;
  • өк-биле адаар ажык үннерлиг сөстерни бөлүктээр;
  • үнү биле үжүү дең сөстерни бөлүктээр;
  • үжүү хөй, үнү эвээш сөстерни; үнү хөй, үжүү эвээш сөстерни бөлүктээр;
  • бижиири чаңгыс дүрүмге чагыртыр сөстерни бөлүктээр;
  • эжеш ажык эвес үннерлиг сөстерни бөлүктээр;
  • тема аайы-биле бөлүктээри: ногаа аймаа, ыяш аймаа, хеп аймаа, сава, аъш-чем дээш оон-даа өске.

3. Хайгаарал ажылы:

  • башкының номчаан шүлүүнден бердинген үн кирген сөстерни тывар, ол сөсте үннүң туружун (эгезинде, ортузунда, сөөлүнде) тодарадыр;
  • бердинген үннерден херек үннү тывар, оон характеристиказын чугаалаар. Чижээ: Б...р )е,ээ) келем, акый!
  • Сөзүглелге дөмей уткалыг сөстерни ажыглаар
  • Сөзүглелден медээ, айтырыг, кыйгырыг домактарын тывар;
  • Сөзүглелден чаңгыс аймак кежигүннерлиг домактарны тывар;
  • Сөзүглелден хуу аттарны көргүскен сөстерни тывар;

4. Хевирлеп - дүрзүлээр ажыл:

  • сөстүң үн тургузуун дүрзүлел чуруун шыяр;
  • демир дузак, пластилин болгаш өске-даа материалдарның дузазы-биле үжүктерни дүрзүлеп кылыр;
  • домактарның тургузуун дүрзүлеп чуруун шыяр;
  • сөс тургузуун дүрзүлеп шыяр;
  • дорт чугаалыг домакты дүрзүлеп чуруун шыяр;
  • кескен үжүктер-биле кассага сөстер тургузар;

5. Деңнээри:

  • бердинген дүрзүге тааржыр сөстерни тывары;
  • номчаан сөзүнге дүүштүр чурукту дөмейлээр;
  • үн болгаш оон үжүүн деңнээр;
  • улуг болгаш бичии үжүктерниң бижээнин деңнээр;
  • үлегерлиг бижилге биле өөреникчиниң бижээнин деңнээр;
  • домак биле сөстү деңнээр;

6.Хынаары:

  • бөлүк аайы-биле бодунуң ажылын хынаар болгаш үнелээри;
  • частырыгларны тыпкаш, ону эдер, слог бүрүзүнде ажык үннерниң барын хынаар;
  • чурукта чүгле бердинген үжүк бар кезээн будуур;
  • бөлүк сөстерден артык сөстү тывар.

7. Тайылбырлаары:

  • узун, кыска болгаш өк-биле адаар ажык үннерни шын адаарын, оларның туружун, дүрзүге көргүзүп тайылбырлаар;
  • чымчак болгаш кадыг демдектерниң ужур-дузазын тайылбырлаар;
  • улуг үжүк-биле бижиир сөстерниң дүрүмү;
  • сөстү слогтарга чарарының дүрүмү;
  • сөстүң дорт болгаш доора утказын тайылбырлаар;
  • чаңгыс аймак кежигүннерлиг домакты шын бижиириниң дүрүмү.

8.Шинчилээри:

  • сөстерни слогтарга чарары, сөсте каш слог барын тодарадыры, бердинген слогтарга тааржыр сөстерни тывары (-- мал-чын-нар);
  • чурукка ат тыпсыр;
  • домактың эгезин, төнчүзүн утка-аайы-биле эде тургузар;
  • номчаан сөзүглелинде кандыг болуушкуннар болуп турарынга хамаарышкан салдынган айтырыгларга харыылаар;
  • сөзүглелдиң кол утказын чугаалаар;
  • сөстерниң утказының аайы-биле (чүвелерни көргүзүп турар сөстер, чүвелерниң ылгавыр демдээн көргүзер сөстер, чүвелерниң кылдыныын көргүзер сөстер) шинчилээр.

9. Номчулга:

  • слогтап номчуур;
  • бодунуң иштинде номчуур;
  • химиренип номчуур;
  • рольдап номчуур;
  • бижик демдектерин сагып, домактарны аянныг номчуур
  • шиижидип ойнаары;
  • хевирин өскерткен домакты азы сөзүглелди эдип номчуур.

10. Дүжүрүп бижилге:

  • башкының бижээн үлегеринден дүжүрүп бижиир;
  • парламал болгаш бижимел сөзүглелди дүжүрүп бижиир;
  • бердинген даалга-биле сөстерни болгаш домактарны дүжүрүп бижиири;
  • хевирин өскерткен сөзүглелди эде тургуспушаан бижиир.

Өөреникчилерниң номчулга талазы-биле алган билиглеринге, мергежилдеринге, чаңчылдарынга кол негелделер

1-ги классты доозуп турар уруглар төрээн дылының бүгү үннерин болгаш үжүктерин, оларның кол ылгалын билген турар.

Өөреникчилерниң кол мергежилдери болгаш чаңчылдары: сөстерде үннерни ылгап, оларның туружун тодарадып билир; ажык, ажык эвес үннерни болгаш үжүктерни, кыска, узун ажык үннерни болгаш үжүктерни бот-боттарындан ылгап билири; домактарның болгаш сөстерниң анализ-синтезтиг сайгарылгазын кылып, домактардан сөстерни ылгап тывар; улуг болгаш биче үжүктерни шын, чараш, тода бижип билир; бижимел болгаш парламал шрифт-биле бижиттинген сөстерни, домактарны иштинде слогтап адап ора, шын дүжүрүп бижип; адаары болгаш бижиири дүүшкек 3—4 берге эвес сөстен тургустунган домактарны адап бээрге, үжүктер кагбайн шын бижиир; домак эгезинге улуг үжүктү бижиири; сөөлүнге улуг секти салыры.

Нарын эвес сөстерни слогтавайн чүгүртү номчуп, оларның шын, медерелдиг, аянныг болурун сагыыры; сөстерни тода адавышаан, домак сөөлүге интонацияны, домактар аразынга паузаны кылыр; башкының номчаан азы чугаалаан чүүлүн кичээнгейлиг дыңнаар болгаш утказын сактып алыр; номчаан чүүлүнге хамаарышкан айтырыгларны харыылаары болгаш башкының дузазы-биле оон, кол утказын илередири; ону кезектерге чарары; сөзүглелди иштинде номчааш, утказын билип алган шаа-биле чугаалап шыдаар; номчаан номнарының адын, авторун шын адап билир; доктаадып алган шүлүктерин аянныг чугаалап билир; номчулганың негелделерин болгаш шынарларын шын сагывышаан, номчуурунуң, темпизин дүргедедип шыдаары; чыл төнчүзүнде номчуурунуң, дүргени 1 минутада 25—35 хире сөс; сюжеттиг чуруктар-биле харылзаалыг чугаа тургузары.

Номчаан номнарының авторун, адын шын сактып ап, 5—8 хире биче хемчээлдиг шүлүктерни шээжи-биле аянныг чугаалап билир.

Бижик демдектерин (. ! ?) барымдаалап домактарны шын номчууру; оларның аразынга үн доктаашкынын кылып билир.

Сюжеттиг болгаш темалыг чуруктарны көрүп тургаш, 3—4 домактан тургустунган харылзаалыг аас-даа, бижимел- даа чугааны тургузуп билир.

Долгандыр турар амыдырал болгаш бойдус-биле таныжылганың түңнелинде өөреникчилер дараазында кол-кол билиглер болгаш чаңчылдарны чедип алыр: чурттап турар республиказының болгаш найысылалының адын билир; кудумчу кежериниң, транспорту оюп эртериниң, кудумчуга чадаг кижилерниң оруктарга чоруур чурумнарын, өрт болдурбазының чамдык дүрүмнерин сагып билир; чылдың янзы-бүрү үелеринде агаар-бойдустуң, онзагай демдектерин эскерип билир; чурттап турар черинде чанар болгаш кыштаар элээн каш куштарның аттарын билир; оларны ылгап шыдаар.

Чараштыр бижилге

Улуг болгаш бичии үжүктерниң кезектериниң аттарын болгаш бижиириниң дөмейлешкээн барымдаалап дараазында чурум ёзугаар бөлүктерге чарар.

Бичии үжүктер

1. Дорт шугумдан база үстүнде ээтпектиг, адаанда ээтпектиг шугумнардан тургустунган үжүктер: и, ш, г, п, р, ү, Ү — 7

2. Үстүнде айыткан шугумнарга точкалар болгаш дүүшкүннер немешкенинден тургустунган үжүктер: й, л, м, ц, щ, н, ң, ь, ы — 9

3. Төгериктерден тургустунган үжүктер: о, ө, а, ю, ф, б, д, я — 8

4. Солагай талакы чартык төгериктерден тургустунган үжүктер: с, е, ё, ч, ъ, ъ, в — 7

5. Бир талакы чартык төгериктерниң каттышканындан тургустунган үжүктер:

э, х, ж, з, к - 5

Улуг үжүктер

1. Кол элементизи үстүкү азы адаккы кезектеринде ээтпек шыйыглыг үжүктер:

И, Ш, Ч, Ц, Щ, Л, М, А — 8

2. Кол кезээ чартык болгаш бүдүн төгерик үжүктер:

О, Ө, С, Э, X, 3, Я, Е, Ё, Ж — 10

3. Кол элементизи чалбыыш хевирлиг шугумдан тургустунган үжүктер:

У, Y, Н, К, Ы, Ю, Р, В, Ф — 9

4. Кол элементизи чалбыыш хевирлиг шугумнуң чалгыгланчак шугум-биле каттышканындан тургустунган үжүктер: Г, П,Т, Б, Д — 5

1—4 класстарга класстан дашкаар номчулга

Класстан дашкаар номчулга — уругларны чечен чогаалга хандыкшыдарының бир аргазы, литературлуг номчулганың чарылбас кезээ. Класстан дашкаар номчулганың кол сорулгалары өөреникчилерни уруглар чогаалы-биле таныштырбышаан, номга ынак болурунга кижизидер; уран чогаал дамчыштыр угаан-билииниң ниити деңнелин бедидер; эстетиктиг мөзү-бүдүжүн хевирлеп, ниити сайзыралын чедип алыры; сагыш-сеткил культуразын бүгү талалыг байыдары болур.

Класстан дашкаар номчулга өөреникчиниң назы-харын, амыдыралчы дуржулгазын шыңгыы барымдаалаар болганда, номчуурунга сүмелеп турар номнар шын шилиттинген турар ужурлуг. Уругларның номчулгазын шын, системалыг, ажыктыг кылдыр чорударынга башкының медерелдиг шилилгези албан негеттинер. Кол черни улустуң аас чогаалы, тыва чечен чогаал, орус болгаш өске-даа хөй национал улустуң чогаалдары, даштыкы классика ээлээн турарын чугула деп сүмелеп турар.

Тыва улустуң аас чогаалының эң-не дээре үлегерин эге класстарга өөредип тура, ук чогаалдарда улусчу чаңчыл-сагылгаларны уругларга билиндирип база уруглар боттары ону эскерип билиринге чаңчыктырар аргаларны ажыглаар. Программада айыткан кол-кол темалар, чогаалдың хевирлери, авторлар, чогаалдардан аңгыда, класстан дашкаар номчулгага кайы авторларны, кандыг номнарны, чогаалдарны сүмелээри башкыдан улуг хамааржыр. Ооң-биле чергелештир башкы уругларның кандыг чогаалдарга сонуургалдыын, ук чогаалчының амгы үе-чадада, ниити литературада ээлеп турар туружун, ролюн барымдаалап көөрү база чугула.

Класстан дашкаар номчулга программазының база бир кол хевири, кол өзээ — ооң хөй янзылыг (вариантылыг) болуп турары. Ол чорук башкыга уругларның номчулгага хереглел-сонуургалын болгаш бот-тускайлаң номчуп база сайгарып билиринге дузалаар.

БЕЛЕТКЕЛ ҮЕЗИ

Башкының кол сорулгалары:

1) уругларны школаның чурум-сагылгазы-биле таныштырып, оларны аңаа чаңчыктырары;

2) уруглар коллективин тургузуп организастаары;

3) бижикке өөредиринге белеткел;

Ол ажылдарнын кол утказы-биле уругларның сөс курлавырын байыдып, чугаазын сайзырадыры. Уругларны доктаамал кичээнгейлиг, хайгаараачал, сонуургаачал, өөредилгээ сундулуг болурунга белеткээр. Билип алган чүүлдерин деңнеп, сайгарып, түңнеп билиринге чаңчыктырар.

Уругларның школага келген баштайгы хүннеринден эгелээш-ле улусчу педагогиканың кижизидилгеге салдарлыг аргаларынга даянып алгаш, чараш аажы-чаңга, найыралдыг болурунга, хүндүлээчел биче-сеткилдиг, ажылгыр болурунга, бойдуска болгаш ниитиниң өнчү-хөренгизинге камныг болурун кижизидип чаңчыктырар.

Парта азы стол артынга шын олурары. Бижилге, номчулга үезинде бодун шын алдынары, демир-үжүктү шын тудары, кыдыраашты салыры, кичээл үезинде башкыны эки дыңнаары. Бо негелделерни хүннүң-не кичээл санында чорудуп тургаш, уругларны чаңчыктырар. Белеткел үезиниң бир кол сорулгазы уругларны үннер болгаш үжүктер-биле таныштырып, номчуп өөрениринге белеткээр. Ынчангаш:

а) ном-биле таныжар;

б) оон чуруктары, схемаларын ажыглап тургаш ажыл чорудар;

в) үннүң анализ-синтезтиг методун ажыглавышаан, бижикке өөредиринге белеткел ажылдары; «домак», «сөс», «слог», «үн» деп терминнер-биле таныжылга, сөстү дыңнап, адап тургаш, ында кирген ажык болгаш ажык эвес үннерни ылгап билиринге чаңчыктырар.

ҮЖҮГЛЕЛ ҮЕЗИ

Уругларны шын номчуурунга өөредири - башкының эң харыысалгалыг ажылы.

Үжүглел үезинден эгелеп-ле, үннүг анализ-синтезтиг методту ажыглап тургаш, номчуурунга өөредир үннүң анализин кылырда чугаадан домакты, домактан сөстү, сөстен слогтарны, слогтардан үннерни, үннерден чаңгыс херек үннү адап, дыңнап тургаш, ылгадып үндүрер.

Үннүң синтезин кылырда, чаңгыс үннү өске үннерге кожар, үннерден слог, слогтардан сөс, сөстерден домак тургузуп өөредир.

Үннүң анализ-синтезин чорудуп тургаш, кол-ла чүве - уругларны шын дыңнап бижииринге чаңчыктырары. Оларның чугаалап, бижип, номчууру оон дыка хамаарылгалыг. Номчулга үезинде сөстерни шын адап, номчаан чүүлүнүң утказын медереп билиринче угланган ажылды чорудар.

Үжүктер бижий берген үеде уруглар-биле бижилгениң белеткелин шын чорудары чугула. Баштай үжүктернин кол-кол элементилерлерин бижип өөредир:

Үжүктерни тода болгаш номчуттунгур кылдыр бижидип чаңчыктырар. Сөстү бижиириниң мурнунда ооң утказын тодарадып, ында каш үн, үжүк барын сайгарып, орфографияның дүрүмнери-биле харылзаштырар. Парламал болгаш бижимел сөстерни домактарны дүжүрүп бижиири. Бижиириниң темпизин чоорту дүргедедип, кыдыраажын арыг-силиг эдилеп, кызыл шыйыг-биле аңгылаан шөлдү сагыыры.

ҮЖҮГЛЕЛ СООНДАГЫ ҮЕ.

Үжүглел соондагы үеде бижилгеге чорудар ажылдар:

1. Үжүглел үезинде билип алган билиглерин быжыглап, системажыдары.

2.Үннер болшаг үжүктерниң ылгалы. Ажык болгаш ажык эвес үннер.

3.Үн илеретпес үжүктер. Алфавит-биле практиктиг таныжылга.

4.Сөс, домак, чугааның чүден тургустунары.

5.Сөстү слог аайы-биле көжүрери.

6.Бижиириниң темпизин чоорту дүргедедип, бижимел, парламал сөстерни, домактарны, улуг болгаш биче үжүктерниң кезектерин барымдаалап шын бижиири.

7.Адаары болгаш бижиири карышкак эвес сөстерни, домактарны башкы адап бээрге бижиири. Домак эгезинге, улуг үжүк бижиири, сөөлүнге улуг сек салырынга чаңчыктырары. Кижиниң ат, фамилиязын, адазының адын шын бижииринге мергежилгелер чорудар.

Номчулганың чаңчылдарын ханылыдыр болгаш быжыглап, слогтап-даа, слогтаашкын чокка-даа шын адап номчуп өөредир. Сөзүглелде абзацтарны эскерип билири болгаш абзац бүрүзүнүң утказын чугаалап билиринге чаңчыктырар. Номчаан чүүлүнүң утказын дүүштүр айтырыгларга харыылаары, сөзүглел иштинден тып номчууру. Диалогтарны, сөзүглелдерни аянныг кылдыр рольдап номчууру.

Сюжеттиг чуруктарга сөзүглелди тургузары.

Номчулганың темпизин чоорту дүргедедириниң аргаларын башкы ажыглаар, чыл төнчүзүнде 1 минутада 25-35 хире сөс номчуурун чедип алыр.

Тыва дыл болгаш номчулга.

Бирги класска класстан дашкаар чорудар кичээлдерниң сорулгалары:

1. Уругларны школа-биле болгаш школачы амыдырал-биле таныштырар болгаш өске-даа ажылдакчыларны танып, оларның ажылын хүндүлеп билиринге чаңчыктырары.

2. Бүдүн төлептиг ап билири. Бодунуң болгаш өскениң үезин үнелээри. Каржы болбас.

3.Улуг улусту хүндүлеп, бичии кижилерни кээргеп, чаптап билири. Хире-шаа-биле дузазын чедирип, ачы-буянныг, биче сеткилдиг болурун хевирлээр.

4.Школанын хөй-ниити ажылынга ак-сеткилдиг киржири. Эш-өөрү –биле эп-найыралдыг, дузааргак болуру. Сагылга-чурумга хамаарышкан мораль-этиктиг билиглерни сагып билиринге чаңчыктырар.

5. Төрээн чурту - Тывазынга, Россияга ынаа болгаш чоргааралы.. Ооң бойдузунга, дириг амытаннарынга, үнүштеринге, арга-арыынга, сагыш-човангыр, хумалалыг хамааралгазы болгаш сагыыр ужурлары.

6.Уругларга номну үнелеп, «Ном-билиглерниң үндезини» деп угаадыгны билиндирер. Уругларның делегей көрүүшкүнүн , номга сонуургалын бедидер. Номчулга-амыдыралдың бир кол негелдези кылдыр, номчуурунга чаңчыктырып, бибилиотека-биле харылзаазын быжыглааар.

А.А.Алдын-оол, К.Б.Март-оол, Н.Ч. Дамба. Ужуглел, 2013ч.

«Бижик ооредилгезинин кичээлдери», Кызыл – 2008ч

Чылда 99 шак, неделяда 3 шак:

Белеткел уези – 6ш

Ужуглел уези – 84ш

Ужуглел соондагы уе – 9ш

Бирги улдун – 24 шак  ( 8 нед)

Ийиги улдун – 21 шак (7 нед)

Ушку улдун – 27 шак   ( 9 нед )

Дортку улдун –24 шак  (8 нед)

Кичээлдин темазы

ш

а

г

ы

                              Планнаттынган туннелдер

Эрттирер

Метапредметтиг

Предметтиг

Бот  тускайлан

( личностные)

план

факт

1

        2

 3

 

   

     4      

         

5

6

7

1

Билиг кичээли

Школа-биле таныжылга.

1

Коммуникативтиг:

- эш-оору-биле ажылдап тургаш чоптуг, сумележип тургаш ниити шиитпирге киржип билири.

- шынзыдар айтырыгларны салып билири.Школа, класс, башкы биле таныжылга

Кым? – башкы, оореникчи Кымнар? Кайда?

Чуну билиндирерил?

оореникчи кижинин школага сагыыр дурумнерин

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

2

Чугаа.

Хун чуруму

1

Оореникчи кижинин хун чурумун сагып билири

Кым? - оол

Канчап тур? Канчанган? Канчаар?

Кандыг болурул?

Чуу? Чулер?

Школачы кижи хун чурумун сагып чаёчыгар ужурлуг. Арыг-силиг, эт-херекселин эки кылдыр эдилээр.

Бодунун бодалын хостуг илередип, оон хыналдазын  дурум барымдаалап шынзыдып билиринге ооренир.

3

Домак. Ооредилге херекселдери

1

Чугаа домактардан тургустунар.

Домактын эгезин улуг ужук-биле бижиир, соонга улуг сек салыр. Схема. ооредилге херекселдери

Чугаа чуден тургустунарыл?

Домак деп ч\л

Чугаа. Домак

Ойнаарактар.

Чуу?-бомбук, адыг, хамнаарак, пирамида Кандыг?-ала

Чугаа домактан тургустунар. Схемага домакты коргузери. Домак  кандыг-бир бодалды илередир. Домактар аразынга ун доктаашкынын кылыр. Чугааны домактарга чарары. ооредилге херекселдерин шын адап билири.

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири.

4

Сос.

1

Коммуникативтиг:

- эш-оору-биле ажылдап тургаш чоптуг, сумележип тургаш ниити шиитпирге киржип билири.

- шынзыдар айтырыгларны салып билири.

Торээн чурт

Кым? Чуу? Кымнын чуртул? Кандыг?

Кайда турарыл?

Таарыштырары:

-ооренир ужурлуг чуулун башкы-биле, эш-оору-биле  демнежип тодарадып, тайылбырлап бидири.

- сумелээн план езугаар кылыр чуулунге херек материалды ажылдап билири.

Чуну билиндирерил?

Домакты состерге чарып билири. Схема езугаар домак тургузары. Херекселдер аттарын шын адап билири.

Чуну кылып билир ужурлугул?

Бердинген сос-биле домак тургузары.Ажыл дугайында чугаа тургузары. Нога аймаан шын адап билир

Чувени ылавылаар айтырыгны салып билири. Херек информацияны номдан, башкынын айытканы немелде материалдан тып билири. Чувелерни домейлеп, ылгап билири.

Чувелерни домейлеп, ылгап билири.

5

Слог.

.

1

1

Боду:

- билиин бедедип алыр дээш кызымак болур Херек материалды номдан, немелде литературадан тып билири;

- билиг чедип алыр дээш шыдамык, кызымаккай, бергелерни ажып эртеринге белен болуру.

Состернии слогтарга чарары.

Чуу?-азырал амытан, ферма

Канчаар?-азыраар, кадарар, саар

Чугаа. Домак.Сос

Слог.

чуу?-бажын ишти, мебель аймаа. Кандыг?-арыг-силиг, Канчаар?-аштаар, эде салыр

Ажык ун, ажык эвес ун

Чуну билиндирерил?

Состу слогтарга чарып билири. Состу схемага слогтарга чарары.

Чуну кылып билир ужурлугул?

Домакты тургускаш, оон иштинде состерни схемага слогтарга чарары

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири.

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири.

6

 УН.

Ажык болгаш ажык эвес уннер-биле таныжылга

1

Состер ажык, ажык эвес уннерден тургустунарын билиндирер

Чуу?-ары, бойдус

Канчаар?-камнаар, ажылдаар

Ажык ун-кызыл, ажык эвес ун-кок оон-биле демдеглээр. уннерни адап турда ылгалы

Ооредилгеге сонуургалдыг болур.

7

А деп ун болгаш А,а деп уннернин ужуктери .

  Бичии а-ны бижиири

1

А деп унну ылгап тывары, адаары

Чуу? Чулер?

Кым?

Боду:

- билиин бедедип алыр дээш кызымак болур Херек материалды номдан, немелде литературадан тып билири;

- билиг чедип алыр дээш шыдамык, кызымаккай, бергелерни ажып эртеринге белен болуру.

Чуну билиндирерил?

А деп уннуну туружун тодарадып билири. Улуг А-ны кижи адынга, домак эгезинге бижиири

билиин бедедип алыр дээш кызымак болур Херек материалды номдан, немелде литературадан тып билири;

- билиг чедип алыр дээш шыдамык, кызымаккай, бергелерни ажып эртеринге белен болуру.

8

А деп уннун узадыр адаттынары.  

Улуг А бижиири,номчууру

1

Кыска, узун а-ны адаары.

Д омак.

Кым?-ава, уруглары, опея

Канчаар?-ойнадыр, аргалаар, кодурер

Чуну кылып билир ужурлугул?

Кыска, узун а-ны адаары.

Домактар тургузары. А деп ужуктуг состерни адаары.

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

9

Л деп ун болгаш Л,л деп ужуктер

 Бичии л деп ужукту бижиири

1

Ажык, ажык эвес уннер.

Домак. Сос

Чуу?- ала-сааскан, лаа

Кымнар?-уруглар

Чуну билиндирерил?

Ажык, ажык эвес уннерни ылгап билири. Кыска, узун слогтарны кожуп номчууру.Домак тургузары.

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

10

Л деп ун болгаш Л,л деп ужуктер. Дедир слогтарны номчууру

Улуг Л деп ужукту бижиири

1

Ажык, ажык эвес уннер.

Домак. Сос

Чуу?-аал, чайлаг, Чулер?-хойлар, аъттар, оглер, даглар…

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар

Чуруктар, схема-биле ажыл

Чуну кылып билир ужурлугул?

Ажык, ажык эвес уннерни ылгап билири. Кыска, узун, дедир слогтарны кожуп номчууру.

Домак тургузары.

ооренген ун, ужуктери кирген состерни номчуп, бижип билири

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

Ооредилгеге сонуургалдыг болур.

11

Катаптаашкын. Чугаа сайзырадылгазы. «Кушкаш биле дилги» (Тыва тоол)

1

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар

Касса-биле ажыл. Состер тургузары

Тоолду чуруктар езугаар дес-дараалай чугаалап билири

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

12

О деп ун болгаш

О.о деп ужуктер

Бичии о-ну бижиири

1

О деп ун-биле таныжар. Домак тургузар. Состерни слогтарга чарары

Ол чул?-Ол оол. Ол орун.

Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл. Номчулга.

От-кос, одаг дугайында чугаа тургузар.

Чуну билиндирерил?

ооренген ужуктерин шын бижип, танып билири. ужуктерни шын тудуштур бижип билири

Херек информацияны номдан, башкыныёнайытканы немелде материалдан тып билири

Ооредилгеге сонуургалдыг болур.

13

О.о деп ужуктерни бижиири.

1

Номчулга

Чаа ун-биле таныжылга.

Чуну кылып билир ужурлугул?

Кыска, узун ажык уннерлиг слогтар, состерни шын адап, номчуп, кассага тургузуп билири

ооренген ужуктерин шын кожуп бижиири. Дыёнап бижиири

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

14

М деп ун болгаш

М.м деп ужуктер

Таныжары

Бичии м-ны бижиири

1

Ам-аам, ом-оом деп дедир слогтарны номчууру

Кым?-моге, Моге салыкчызы, Канчаар?-хурежир, шуур

Чуну кылып билир ужурлугул?

Кыска, узун ажык уннерлиг слогтар, состерни шын адап, номчуп, кассага тургузуп билири

Бергедежип  болгу  дег  чуулдернин  харыызын  боду  шын  ундуруп  болурунга чанчыктырары

15

М деп ун болгаш

М.м деп ужуктер,

Улуг М-ны бижиири

1

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар

Амаа дугайында чугаа тургузар

Чуу? Могу, манчы, маска

Чуну кылып билир ужурлугул?

Кыска, узун ажык уннерлиг слогтар, состерни шын адап, номчуп, кассага тургузуп билири

Шын бижилгенин дурумне рин барымдаалап, бодунун бодалын шынзыдып, тайылбырлап билири.

16

С деп ун болгаш

С.с деп ужуктер

Бичии с деп ужукту бижиири


1

Чаа ун, ужук-биле таныжар

Чуу?-инек, сиген, ас, сал. Инекти саар.

Ооренгенен, ужуктерин катаптаар

Тонун маа ас. Тонга аскы турар. (Домактарнын схемазын тургузуп, слогтарга состерни чарар)

Чуну кылып билир ужурлугул?

Кыска, узун ажык уннерлиг слогтар, состерни шын адап, номчуп, кассага тургузуп билири

ооренген ужуктерин шын кожуп бижиири. Дыннап бижиири, номчууру

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири.

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири.

17

Улуг С деп ужукту бижиири

1

Ооренгенен, ужуктерин катаптаар

Сиген чиирге сут ковудээр.

Дыннап бижиири, номчууру

Бодунга  боду  шын  туннелди  ундурер.

18

Н деп ун болгаш

Н.н деп ужуктер таныжары

Бичии н деп ужукту бижиири, номчууру

1

Чаа ун, ужук-биле таныжар

Ном дугайында беседа.

Чуну кылып билир ужурлугул?

Чаа уннун соске туружун шын илередип, тып билири.

н деп ужукту чараштыр бижиири

Шын бижилгенин дурумне рин барымдаалап, бодунун бодалын шынзыдып, тайылбырлап билири

19

Улуг

Н  деп ужукту бижиири.

1

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар

Ол ала мал. Ол моол оол. Санаа ном ал.

Чуну билиндирерил?

Кижилер аттарын улуг ужук-биле бижиири, узун состерни слогтап номчууру. Н деп ужукту чараштыр бижиири

Чараштыр  шын  бижилгени чедип ап.бодунга  туннелди  ундуреринге  чанчыктырар

20

Ч деп ун болгаш

Ч.ч деп ужуктер

Бичии ч  деп ужукту бижиири

1

Чаа ун, ужук-биле таныжар

Оол номчуттунган. Чылан оолче союп бар чыткан.

Чуну кылып билир ужурлугул?

Самбырадан домактарны частырыг чокка дужуруп бижиири

Шын  бижилгени  чедип  алыры

21

Ч деп ун болгаш

Ч.ч деп ужуктер

Улуг

Ч  деп ужукту бижиири.

.

 

1

А-ча, чаан, ча-чам слогтарны номчууру

Кым?- Чалаа, Санаа, Чамаа.

Кымнар?-уруглар, оолдар.

Ча-чаа чо-чоо айй-дедир слогтарны номчууру

Чараш, чалгаа деп состер-биле ажыл

Чуну билиндирерил?

Кыска, узун ажык уннерни шын номчууру

Бодунун  мурнунга  шын  сорулганы чедип  алырынга  чанчыктырар

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири.

22

Ы деп ун болгаш

Ы.ы деп ужуктер

Бичии ы деп ужукту бижиири.

1

Чаа ун, ужук-биле таныжар

Сыын-сыынчы, мал-малчын, Сын-сыннар

Чуну билиндирерил?

Созуглел дугайында билиндирери. Харылзаалыг домактар.

Шын  бижилгени  чедип  алыры

23

Ы деп ун болгаш

Ы.ы деп ужуктер

Улуг Ы бижиири, номчууру

1

Чы-чыы, сы-сыы, лы-лыы, ны-ныы деп аай слогтарны шын номчууру

Кым?-аалчы, аалчы. Канчаар?-чалаар, шайладыр, хундулээр, чугаалажыр

Ы деп ужукту чараштыр бижиири.

Ы деп ун кирген состерни шын номчууру

Эш-оорунге  дузалажып. Оларга  ынак болуру

Бодунун  бодалын  эштеринге  дамчыдып билири болур

24

У деп ун болгаш У.у деп ужуктер

Бичии у  деп ужукту бижиири.

1

Чаа ун, ужук-биле таныжар

Улуг, бичи ужуктерин шын бижип ооредип алыр

Тыва состерде У деп уннун туружун билиндирери. Шын номчууру

Кыска, узун ажык уннерлиг слогтар, состерни шын адап, номчуп, кассага тургузуп билири

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

Шын  чараш бижииринге  бодун боду  чанчыктырары болур

2-ая четверть ( 8 неделя- 24 шак)

1

Улуг У  деп ужукту бижиири.

1

У кирген состерни шын номчуп бижиири

У,у деп ужуктерни чараштыр бижип, шын кожуп билири

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

2

Р деп ун болгаш

Р.р деп ужуктер

1

Р деп ун кирген состерни шын номчууру

Схема-биле ажыл. ун, ужук анализи

Чуну билиндирерил?

Тыва состерде Р деп уннун туружун билиндирери. Шын номчууру

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

3

Бичии  р деп ужукту бижиири.

 Улуг

Р  деп ужукту бижиири.

1

Узун состерни слогтарга чарып тургаш, шын номчууру

Чары, чулар, чай. Чары-азырал амытан дээрзин билиндирер.

Р,р деп ужуктерни шын бижиири, оске ужуктер-биле тудуштурарыныё аргаларын билиндирери

Тыва дылда у деп уннун туружун, оон онзагайын билиндирери.

.

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

4

Катаптаашкын

1

   Домак, сос анализи.

Схема-биле ажыл. Номчулга

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

5

Ү  деп ун болгаш

ү деп ужуктер. Бичии  ү деп ужукту

 бижиири.

 

1

Ү деп ун кирген состерни шын номчууру

Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл. Номчулга

Тыва дылда у деп уннун туружун, оон озагайын билиндирери.

У,у биле у,деп ужуктернин бижилгезинин ылгалын билиндирер, шын кожарынче кичээнгейни улгандырар

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

6

Улуг

 Ү деп ужукту бижиири.

1

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар

Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл. Номчулга

Шын номчууру, бичии и деп ужукту чараштыр бижиири

Шын номчууру, бичии и деп ужукту чараштыр бижиири

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

7

И деп ун болгаш

И.и деп ужуктер

Бичии  и деп ужукту бижиири.

1

И деп ун кирген состерни шын номчууру

Силос, чимис, сула, исчи, имир, сиир деп состенин  уткалары-биле ажылдаар.

Улуг  И деп ужукту шын бижиири. Ажык эвес уннер соонга  и деп унну шын номчууру

Шын  чараш бижииринге  бодун боду  чанчыктырары болур

8

Улуг

И  деп ужукту бижиири.

1

Хыналда ажылга белеткел

Касса-биле ажыл.

Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Улуг  И деп ужукту шын бижиири. Ажык эвес уннер соонга  и деп унну шын номчууру

Кижизиг  чараш  мозу- будуш туг  болуру

9

Э деп ун болгаш

Э.э деп ужуктер

Бичии  э деп ужукту бижиири.

1

Чаа ун-биле таныжар, кыска, узун слогтарны, состерни номчууру

Касса-биле ажыл.

Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Узун ажык уннерлиг слогтарны, состерни шын номчууру

Камналга дугайында беседа

Чуну билиндирерил?

Э деп уннун тыва состерге туружун

онзагайлап билиндирер.

Шын номчууру,

Улуг, бичии Э,э деп ужуктерни чараштыр бижиири

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

10

Улуг

Э  деп ужукту бижиири.

1

Узун ажык уннерлиг слогтарны, состерни шын номчууру

Камналга дугайында беседа

Улуг, бичии Э,э деп ужуктерни чараштыр бижиири

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

11

Кыска е деп ун болгаш  оон ужуу.

Кыска е деп ужукту бижиири

1

Чаа ун-биле таныжар

Чугаа тургузары.

Домак, сос анализи.

Е деп ужукту чараштыр бижиири

Схема-биле ажыл.

Чуну кылып билир ужурлугул?

Дужуруп бижилге уезинде ооренген ужуктерин шын кожуп билирин, чазыг чок бижииринге чанчыктырар

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар. Айтырыгларга харыылаар.

12

Э.ээ,е  деп уннер, оларнын ужуктери

«Анай биле Кымыскаяк» Тоол.

1

Ооренген ун, ужуктеринин бижимелин катаптаар

Чогаадыкчы ажыл.

Э,э деп ужуктерни шын бижиири, оске ужуктер-биле тудуштурарынын аргаларын билиндирери

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

Тоолдун утказын чуруктар таварты чугаалаары.

13

Ш деп ун болгаш

Ш,ш деп ужуктер

Бичии  ш деп ужукту бижиири.

1

Чаа ун-биле таныжар. Сос эгезинге чаа унну шын номчууру

Схема-биле ажыл.

Бичии ш  деп ужукту чараштыр бижиири.

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

14

Улуг

Ш деп ужукту бижиири.

1

ооренген ун, ужуктеринин бижимелин катаптаар

Схема дузазы-биле домак тургузуп, оон иштинден  кирген состун ун-ужук анализин кылыры

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири

Улуг Ш деп ужукту чараштыр бижиири.

Айтырыгларга харыылаар.

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

15

Ѳдеп ун болгаш

Ѳ деп ужуктер

Бичии  ѳ деп ужукту бижиири.

1

Чаа ун-биле таныжар оон тыва состерге туружунун онзагайын билиндирер

Кандыг?-улуг, кандыг?бичии

ѳг-бүле,ава,

Ооренген ун, ужуктеринин бижимелин катаптаар

арыг-силиг чорук

Чоок кижилеринин аттары

Дужуруп бижилге уезинде ооренген ужуктерин шын кожуп билирин.

Чазыг чок бижииринге чанчыктырар

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

16

Улуг

Ѳ деп ужукту бижиири.

1

Ооренген ун, ужуктеринин бижимелин катаптаар

арыг-силиг чорук

Чоок кижилеринин аттары

Чазыг чок бижииринге чанчыктырар

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

17

Катаптаашкын

1

Ооренген ун, ужуктеринин бижимелин катаптаар

арыг-силиг чорук

Чазыг чок бижииринге чанчыктырар

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири.  

2-ги чаданын ужуктери

1

18

Д деп ун болгаш

Д.д деп ужуктер

Улуг Д деп ужукту бижиири

1

1

Сос эгезинге ыыткыр Д деп унну шын номчуп, дыннап чанчыктырар

Чугаа тургузары.

Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Шын бижилгезин чедип алыры

Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Д деп ун шын адап, номчуп болгаш

Д.д деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Дужуруп бижилге уезинде ооренген ужуктерин шын кожуп билирин, чазыг чок бижииринге чанчыктырар

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

19

Бичии д деп ужукту бижиири

 

1

Сос эгезинге ыыткыр Д деп унну шын номчуп, дыннап чанчыктырар

Чугаа тургузары.

Номчулга болгаш бижилге

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

20

Б деп ун болгаш

Б.б деп ужуктер

Улуг Б деп ужукту бижиири

1

Чаа ун-биле таныжар.

Созуглел-биле ажыл

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру

Оон  тыва состерге туружунун онзагайын билиндирер

Тыва дылда Б деп уннун туружун, оон онзагайын билиндирери

Номчулга болгаш бижилге

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

21

Бичии б деп ужукту бижиири

 

1

Шын бижилгезин чедип алыры

Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Номчулга болгаш бижилге

22

Г деп ун болгаш

Г,г деп ужуктер

Улуг Г деп ужукту бижиири

1

Чаа ун-биле таныжар.

Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи..

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру

Схема-биле ажыл

Г,г деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Г деп уннун тыва состернин ортузунга болгаш соонга чоруур туружун билиндирер

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

23

Бичии г деп ужукту бижиири

1

Схема дузазы-биле домак тургузуп, оон иштинден  кирген состун ун-ужук анализин кылыры

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

24

Хыналда ажыл

1

Ооренген билиглерни хынаар

3-ку улдун (27шак )

1

В деп ун болгаш

В.в деп ужуктер

Улуг В деп ужукту бижиири

1

Чаа ун-биле таныжар.

Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи.

Шын бижилгезин чедип алыры

Домак, сос анализи.

В,в деп ужуктерни шын бижиири, оске ужуктер-биле тудуштурарынын аргаларын билиндирери

В,в деп ужуктерни чараштыр бижип, шын кожуп билири

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

2

Бичии в деп ужукту бижиири

1

Схема-биле ажыл.

В деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

3

Т деп ун болгаш

Т.т деп ужуктер

 состун эгезинге турда)

1

Чаа ун-биле таныжар.

Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи..

Номчулга болгаш бижилге

4

Т деп  ун болгаш Т.т деп ужуктер (бижилге болгаш

т состун соолунге турда)

1

Шын бижилгезин чедип алыры

Созуглел-биле ажыл

Т,т  деп ужуктерни чараштыр бижип, шын кожуп билири

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

5

Т-Д деп уннер болгаш

Т.т-Д,д деп ужуктер

1

Хыналда ажылга белеткел

Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Дужуруп бижилге уезинде ооренген ужуктерин шын кожуп билирин, чазыг чок бижииринге чанчыктырар

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

6

К деп ун болгаш К,к деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар.

Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи..

К  деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

7

Улуг К деп ужукту бижиири

1

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру

Схема-биле ажыл

Номчулга болгаш бижилге

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

8

Бичии к деп ужукту бижиири

1

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар

Чугаа тургузары.

К деп ужуктуг состерни адаары.

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

9

П деп ун болгаш П, п деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар.

Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи..

П  деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

10

Улуг П деп ужукту бижиири

1

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар

Схема-биле ажыл

П,п  деп ужуктерни чараштыр бижип, шын кожуп билири

11

Бичии п  деп ужукту бижиири

1

Созуглел-биле ажыл

Ужуктун шын болгаш чараш бижилгезин кылып билири

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

12

Ң деп ун болгаш ң, п деп ужуктер

1

Н-Ң ужуктернин ылгавырын билиндиреип алыры

Оон  тыва состерге туружунун онзагайын билиндирер

Ң деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

13

Бичии ң деп ужукту бижиири

1

Схема-биле ажыл.

Ң деп ужуктуг состерни адаары.

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

14

Х деп ун болгаш Х, х деп ужуктер

Улуг Х деп ужукту бижиири

1

Чаа ун-биле таныжар.

Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи.

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру

Схема-биле ажыл

Х деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Х деп ужуктуг состерни адаары.

15

Бичии х  деп ужукту бижиири

1

ооренген ун, ужуктерин катаптаар

Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Ооренген ужуктерин шын кожуп бижиири. Дыннап бижиири, номчууру

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

16

З деп ун болгаш З, з деп ужуктер

Улуг З деп ужукту бижиири

1

Чаа ун-биле таныжар.

Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи.

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру

Дужуруп бижилге уезинде ооренген ужуктерин шын кожуп билирин, чазыг чок бижииринге чанчыктырар

Чаа уннун соске туружун шын илередип, тып билири.

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

17

Бичии з  деп ужукту бижиири

1

Шын бижилгезин чедип алыры

Чугаа тургузары.

Номчулга болгаш бижилге

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

18

Ж деп ун болгаш Ж, ж деп ужуктер

Улуг Ж деп ужукту бижиири

1

Чаа ун-биле таныжар.

Схема-биле ажыл

Номчулга.

Ооренген ужуктерин шын кожуп бижиири. Дыннап бижиири, номчууру

Ж деп ужуктуг состерни адаары.

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

19

Бичии ж  деп ужукту бижиири

1

Номчулга.

Созуглел-биле ажыл

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

20

Й деп ун болгаш Й, й деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар.

Й уннуг ужуктер кирген состерге ун-ужуктуг анализ

 

Й деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

21

й  деп ужукту бижиири

Кырган-авам арын 132

1

Хыналда ажылга белеткел

Уя-2уж,2ун, 2слог

Оюн-3уж, 4 ун….

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

22

Катаптаашкын

Март арын 111

1

ун-ужуктуг анализ

Состерни схемага корузуп билири

23

Ъ (кадыг демдек)

1

Чаа ун-биле таныжар.

Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи..

Номчулга болгаш бижилге

24

Бичии ъ (кадыг демдекти) бижиири . Улуг Ъ демдекти бижиири

1

Шын бижилгезин чедип алыры

Оон  тыва состерге туружунун онзагайын билиндирер

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

25

Е,е деп ужуктер

Улуг Е деп ужукту бижиири

1

Чаа ун-биле таныжар.

Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Схема-биле ажыл. Номчулга.

Чугаа тургузары.

Е деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Кижилер аттарын улуг ужук-биле бижиири, узун состерни слогтап номчууру. Е деп ужукту чараштыр бижиири

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

26

Бичии е деп ужукту бижиири

1

ооренген ун, ужуктерин катаптаар

Схема-биле ажыл.

Чаа уннун соске туружун шын илередип, тып билири.

27

Ё деп ун болгаш ё деп ужук

Ё деп ужукту бижиири

1

Чаа ун-биле таныжар.

Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи.

ооренген ун, ужуктерин катаптаар

Чугаа тургузары.

Ооренген ужуктерин шын кожуп бижиири. Дыннап бижиири, номчууру

Номчулга болгаш бижилге

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

4-ку улдун ( 8 неделя – 24 шак)

1

Я,я деп ужуктер

Улуг Я деп ужукту бижиири

1

Чаа ун-биле таныжар.

Домак, сос анализи.

Я ажык ун соонга чорда ийи ун илередир

Схема-биле ажыл.

Номчулга болгаш бижилге

Я деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

2

Бичии я деп ужукту бижиири

1

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру

Чугаа тургузары.

Дыннап бижиири, номчууру

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

3

Ю,ю деп ужуктер

Улуг Ю деп ужукту бижиири

1

Чаа ун-биле таныжар.

Схема-биле ажыл.

Ю ажык ун соонга чорда ийи ун илередир

Чугаа тургузары.

Чаа уннун соске туружун шын илередип, тып билири.

Дыннап бижиири, номчууру

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

4

Бичии ю деп ужукту бижиири

.1

ооренген ун, ужуктерин катаптаар

Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири

5

Катаптаашкын

1

6

Ь (чымчак демдек)

Айтырыг,кыйгырыг,медээ домактары.

Баштайгы космонавт.

Арын 118

1

Чаа ун-биле таныжар.

Оон  тыва состерге туружунун онзагайын билиндирер

Будун состу слог тавайн,

чоорту чугурту номчууру

Кижи адын шын бижиири

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири. Номчулга болгаш бижилге

Ю.А.Гагарин – баштайгы космонавт.Космос деп чул?

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

7

Ь (чымчак демдекти) бижиири

1

Ь кирген состу шын номчууру

Ь кирген состерни катаптаары

Чаа уннун соске туружун шын илередип, тып билири.

8

Ф деп ун        болгаш Ф,ф деп ужуктер

Улуг Ф деп ужукту бижиири

1

Чаа ун-биле таныжар.

Ф – ажык эвес эжеш (ф-в), дулей.

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру

Улегерлеп алган (орус) состерге чоруур

Светофор, Федя,ферма.

Ф деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Кижилер аттарын улуг ужук-биле бижиири, узун состерни слогтап номчууру. Ф деп ужукту чараштыр бижиири

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

9

Бичии ф деп ужукту бижиири

1

Чугаа тургузары.

Чаа уннун соске туружун шын илередип, тып билири.

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын бижиири.

10

Ц деп ун        болгаш Ц,ц деп ужуктер

Улуг Ц деп ужукту бижиири

1

Чаа ун-биле таныжар.

Ц-С (шын адалгазы).

Шын бижилгезин чедип алыры

Ц-характеристиказы.

Номчулга болгаш бижилге

Ц,ц  деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

11

Бичии ц деп ужукту бижиири

1

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру

Чугаа тургузары.

Номчулга болгаш бижилге

12

Щ деп ун        болгаш Щ,щ деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар.

Улегерлеп алган (орус) состерге чоруур.

 Щ деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын бижиири.

13

Щ,щ  улуг,бичи ужуктернин бижилгези

1

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру

Щи, щетка,плащ.

Щ-Ш шын адалгазы.

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

14

Катаптаашкын.

Майнын бири-частын болгаш куш-ажылдын байырлалы.

1

Ооренген ужуктерин катаптаары

Схема-биле ажыл

Дыл-домаан сайзырадыр

Созуглелдин утказын дамчыдып билири

Номчулга болгаш бижилге

Билири:аянныг номчууру, шээжилээри.

Кылып билири:

Состерден домактар тургузары.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

15

Алфавит

1

Алфавитти

шээжи-биле билген турар.

Тыва алфавите 36 ужук.

Номчулга болгаш бижилге

16

Домак.

 

Майнын тос.

1

Шын медерелдиг номчууру.

Шээжи-биле доктаадыры

Айтырыгга долу харыы

Билири: Медерелдиг, чугурту номчууру, утказын чугаалап билири.

Кылып билири:

Аянныг номчууру.

Байырлалдын утказын билген турар. Дурген номчуп билири. Ун, ужук анализи.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

17

Байлак Тыва. (1-ги кезээ)

Байлак Тывам. (2-ги кезээ)

1

Шын медер диг номчууру.

Созуглелдин утказын дамчыдып билири

Будун состу слог тавайн,

чоорту чугурту номчууру

Созуглелдин утказын дамчыдып билири

Кылып билири:

Аянныг номчууру.

Шын адап, номчуп, бижип билири. Ужуктун характеристиказын кылыры

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

18

Алышкы бис, угбашкы бис

Час.

1

Дыл-домаан сайзырадыр

Айтырыгга долу харыы

Шын адап, номчуп, бижип билири.

Ыыткыр номчуп билир болуру.

Шээжи-биле аянныг чугаалаары.

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

19

Суг бажын

дагыыр.

Онза кижи.

1

Ч.адын х.с -га ажыглап билири: дамырактар, ийлер,

Билири:аянныг номчууру, шээжилээри.

Кылып билири:

Состерден домактар тургузары.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

20

Куштар-бистин оннуктеривис.

Хат.

1

Шын дыннап тургаш бижииринге чанчыктырар

Схемаларга домак чогаадыр

Айтырыг, кыйгырыг, медээ домактарын тургузары. Рольдап номчуп, ойнап билири.

 .

21

Сос. Слог.

Адырык.

Кадарчы ыттар.

1

Чараш бижилге

Ун, ужук анализи.

Состе чеже слог барын илередип билири

Билири: Дириг амытаннарга, э-оорунге чымчак сеткилдиг, бергелерге дузалажып чоруур дээрзин билиндирер

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

21.05

22

Кижилер аттарынга улуг ужук.

Хойларым аттарлыг болур

Адыг оолдары-биле.

1

Будун состу слог тавайн,

чоорту чугурту номчууру

Созуглелдин утказын дамчыдып билири

Билири:

Азырал дириг амытаннарнын шола аттары. Схема езугаар домак чогаадыры. Рольдап номчуп, ойнап билири.

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

22.05

23

Ун. Ужук.

Номну канчаар эдилээрил

Ужуглелим, байырлыг!

1

Медерелдиг номчулга

Чуу? Кандыг?

Дыл-домаан сайзырадыр

Чугаа. Ун, ужук.

Кылып билири:Чыл дургузунда ооредилге номнарынын эдилелин анализтеп коор

Тест-биле ажыл кылып билири

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

24

Катаптаашкын.

Шын чуден унелиг.

Бистин суурувус.

1

Айтырыгга долу харыы. Чугурту номчууру

ун, ужук анализи

Аянныг номчууру, шээжилээри.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

НИИТИ

99 ШАК


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Рабочая программ для 3 класса по программе "Начальная школа 21 века"

Рабочая программа по всем предметам для 3 класса по программе "Начальная школа 21 века"...

Рабочая программа для 4 класс по программе "Начальная школа ХХIв"

Рабочая программа содержит тематическое планирование по математике, русскому языку, литературному чтению, окружающему миру, ОЗОЖ, технологии, изобразительному искусству, физкультуре....

Рабочая программа для 2 класса по программе "Школа России".

Рабочая программа для 2 класса по программе "Школа России" по всем предметам, русский язык автор В.П.Канакина. Программа содержит пояснительные записки, учебно-тематическое планирвание по предметам. Н...

Рабочая программа для 2 класса по программе Занкова

Рабочая программа  содержит пояснительные записки, поурочное планирование, список литературы, изучаемые разделы и планируемые рузультаты, контрольно измерительные материалы...

Рабочая программа для 1 класса.РАБОЧАЯ ПРОГРАММА по учебному курсу «Русский язык» (авторы: Зеленина Л.М.,Хохлова Т.Е. ) для 1 класса на 2014-2015 уч.год УМК «Школа России»

РАБОЧАЯ ПРОГРАММАпо учебному курсу «Русский язык»(авторы: Зеленина Л.М.,Хохлова Т.Е. )для 1 классана 2014-2015 уч.годУМК «Школа России».Календарно-тематическое планирование и тематическое планирование...

Рабочие программы для 3 класса по программе "Школа России"и рабочие программы по внеурочной деятельности.

Материал представлен в виде рабочих программ для 3 класса по программе "Школа России", тематическое планирование по предметам, а также рабочие программы и тематическое планирование по внеурочной деяте...

Рабочие программы для 2 класса по УМК "Школа России"и рабочие программы по осетинскому языку и чтению

Рабочие программы для 2 класса по УМК "Школа России"и рабочие программы по осетинскому языку и чтению...