Балалар баҡсаһында үткән саралар
план-конспект занятия (подготовительная группа)

Ҡарға бутҡаһы.

Ҡатнашалар: әбейҙәр, балалар.

Ҡурай моңо яңғырай.

А.б: Һаумыһығыҙ, ҡәҙерле ҡунаҡтар! Ҡарға бутҡаһы байрамына рәхим итегеҙ. Ишетәһегеҙме, ҡарғалар ҡысҡыра, тимәк, яҙ килә. Тәбиғәт уяна.

Сәхнәгә ҡарға булып кейенгән балалар йүгерешеп сығалар, ҡанат ҡаҡҡан хәрәкәт менән ҡысҡырышалар.

Әминә: Ҡар, ҡар, ҡар, ҡар!

Туйым етте бар, бар!

Динара: Ҡар, ҡар, ҡар, ҡар!

Ҡарғатуйға бар, бар!

Дилара: Аҙыҡ-түлек алығыҙ,

Ҡарғатуйға барығыҙ.

Алһыу: Ярма, күкәй алып бар

Һөт майыңды тағы ал.

Ҡар. Ҡар. Ҡар!

Ҡарғалар бейеүе. /сығып китәләр/

Сәхнәгә балалар, әбейҙәр сығалар.

Эльнара: Ҡар-р, ҡар-р, ҡар-р.

Ҡарғатуйға бар-р. бар-р.

Ҡарғатуйға бармағандың

Күңеле булыр тар-р, тар-р.

Хәлимә әбей: Изге хәбәрегеҙ өсөн ауыҙығыҙға бал яғам. /бал ҡаптыра/

1-се әбей: Хәйерле хәбәрегеҙ өсөн ауыҙығыҙға һары май. /май ҡаптыра/

2-се әбей: Бына, һау булғас, ҡарғалар ҡайтып ҡар бөтөп. Ҡара ергә баҫыр кән тыуҙы.

Ҡыҙҙар: Шулай, шулай.

Ильнур: Хәлимә инәй, ә ниңә ҡарға бутҡаһы тип атағандар был байрамды?

Хәлимә әбей: Ҡарға бутҡаһы балалар, халыҡ байрамы. Уны ҡарҙар иреп, шарлауыҡтар аҡҡан мәлдә байрам иткәндәр. Балалар ауыл буйлап йүгереп йөрөп ҡунаҡ саҡырған, аҙыҡ-түлек йыйған. Һуңынан йылға буйында йыйылышып байрам иткәндәр. Тәмле бутҡа бешкәнсе күңел асҡандар.

Суфия: Улай булғас эште аҙыҡ-тңлек йыйыуҙан башлайыҡ.

Ильяс: Хәлимә инәй! Йомортҡағыҙ бармы?

Бирһәң беҙгә өсәүҙе,

Тауығың һалыр бишәүҙе!

Хәлимә әбей: Бына, балалар,  йомортҡа.

Лилиә: Май, тоҙо, ярма кәрәк

Ҡаҙанһыҙ ҙа булмай.

1-се әбей: Бирәм һеҙгә майын да,

Он, тоҙон, ҡаҙанын да.

Балалар йыйылған аҙыҡ-түлекте усаҡ эргәһендәге өҫтәлгә алып барып ҡуялар.

Сәхнәгә югереп бер малай килеп сыға.

Аҡназар: Һөлгө йыям күрегеҙ,

Һеҙҙә бүләк бирегеҙ.

Аллы-гөллө һөлгө тағып

Ҡарғатуйға килегеҙ.

Ҡыҙҙар, әбейҙәр һөлгөгә таҫмалар, төңкәләр эләләр, үҙҙәре һамаҡлайҙар.

Әминә: Сылтырашып торһондар.

Суфия: Ҡотто һаҡлап торһондар.

Эльвира: Ырыҫ теләп торһондар.

Әҙилә: Яман күҙҙән һаҡлаһындар.

Динара: Именлек теләһендәр.

Эльнара: Әйҙәгеҙ бутҡа бешкәнсе, тәнде яҙып, уйнап-көлөп алайыҡ.

Бөтәһе бергә: Әйҙәгеҙ, әйҙәгеҙ.

Айгиз: Бутҡаларҙы бешерегеҙ

Ҡаҙандары тулғансы

Барлыҡ ҡарға ҡоштарҙың

Күңелдәре булғансы.

3-сө Әбей: Һай, балалар, һеҙҙең бит

Теләктәрегеҙ матур.

Бешерербеҙ, тырыршырбыҙ

Күңел асығыҙ матур.

Самауыр, табаҡ, ҡаҙан, батмуста сынаяҡтар тотоп сәхнәнен артҡы планына күсәләр.

Адель: Ниндәй уйын уйнайыҡ?

Акназар: Аҡ-тирәк, күк тирәк.

Алһыу: Юҡ, әйҙәгеҙ Йәшерәм яулыҡ уйынын уйнайыҡ.

/балалар тиҙ генә ярым түңәрәк яһап ултыралар/

Бала: Мин һанашмаҡ әйтеп, уйын башлаусыны һайлайыҡ.

Һанашмаҡ.

Йәшерәм, йәшерәм яулығымды

Йәшел ҡайын артына

Һиҙҙермәйсә һалып киттем

Бер иптәшем артына.

/Зарина яулыҡты Эльнараның артына һалып китә, Эльнара йүгереп тота алмай./

Ильяс: Эльнараға ниндәй яза бирәбеҙ?

Сәлим: йырлаһын.

Эльнара башҡарыуында КҮБӘЛӘК йыры.

/Уйын дауам итә, Ләйсән яулыҡты Нәркәстең  артына һалып китә, Нәркәс йүгереп тота алмай/

Бала: Нәркәскә ниндәй яза?

Бала: ҡумыҙҙа уйнаһын.

Нәркәс: Юҡ, әйҙә бергәләп уйнайыҡ.

Ҡумыҙсылар ансамбле башҡарыуында «Әпипә» көйө.

Ҡыҙ: был уйын ялҡытып китте, йә булмаһа ҡыҙҙар бейеп алайыҡ мы?

Ҡыҙҙар башҡарыуында лирик бейеү.

Хәлимә әбей: Ай, афарин ҡыҙҙар!

3-сө әбей: Бутҡа бешкәнсе беҙҙә һеҙҙең менән күңел асып алайыҡ әле.

Балалар: Әйҙәгеҙ, әйҙәгеҙ.

Әбей: Әйҙәгеҙ балалар, Наза уйынын уйнап алайыҡ.

Уйын «Наза”

Әбей: Йәгеҙ әле, малайҙар, һеҙҙә һөнәрҙәрегеҙҙе күрһәтегеҙ.

Малайҙар башҡарыуында бейеү.

Әбей: Әллә балалар ямғыр һибәләй башланы ул.

3-се әбей: Эй-й, был бит Ләйсән ямғыры, хәҙер үтеп китә ул. Уның беҙҙең менән шаярып алғыһы килә. Балалар, әйҙәле уға Ямғыр уйнарға саҡыра йырын йырлап ишеттерәйек.

Йыр “Ямғыр уйнарға саҡыра”.

Хәлимә әбей: Байрамды дауам итеп милли уйындарға күсәйек.

1. Ат сабышыу.

2. Тоҡ кейеп йүгереү.

3. Йомортҡалы ҡалаҡ ҡабып йүгереү.

4. Көйәнтә менән һыу ташыу.

2-се әбей: Йәгеҙ балалар, бутҡа беште, ҡарға бутҡаһына рәхим итегеҙ.

Алһыу: Тәмле микән бутҡаһы

Ауыҙ итәйек әле.

Дилара: Матур яҙҙы ҡаршылап

Байрам итәйек әле.

Сәхнә уртаһына ҡаҙан алып сығалар, тәрилкәләргә бутҡа һалалар. Барыһы ла бутҡа ашайҙар.

Хәлимә әбей: Малайҙар, ҡыҙҙар кемдә бутҡа ҡалды. Ҡарғаларға ла һалайыҡ.

/ҡалған бутҡаларҙы теләк әйтеп ағас төбөнә һалалар./

2-се Әбей: Ямғырҙы ваҡытында яуҙырһындар.

3-сө әбей: Илгә- именлек, беҙгә туҡлыҡ, һаулыҡ теләһендәр.

Лилиә: Бутҡа ҡарға аҙығы

Шул бутҡаны хурлаһаң

Башыңа төшөр яҙығы.

Әминә: Ал ризыҡты, ал

Аша ҡарғам, аша.

Әҙилә: Ҡара ҡарға ашаһын,

ала ҡарға ашаһын.

Сәхнәгә ярым түңәрәк яһап баҫалар.

2-се Әбей: Балалар, ямғыр яуһын өсөн дә теләктәр теләйек.

Бөтәһе бергә: Ямғыр яу. Яу, яу!

Беҙ булайыҡ һау, һау,

Яҙ килһен иң элек

Илдә булһын именлек..

3-се әбей: Көймәләре һәңгелсәк

Арбалары ҡалтырсаҡ

Ҡарға туйы тамам булды

Инде килде ҡайтыр саҡ.

Хәлимә әбей: Арғы яҡта һаҙ ята,

Бирге яҡта аҙ ҡайын

Имен торһон донъялар

Күрешербеҙ яҙ һайын.

А.б: Ошоноң менән беҙҙең Ҡарға бутҡаһы байрамы тамам. Иғтибарығыҙ өсөн ҙур рәхмәт.

Күңелле көй аҫтында балалар таралышалар.