Конспект занятия в подготовительной группе по бурятскому языку по теме "Минии бэе - моё тело"
план-конспект занятия (подготовительная группа)

МАДОУ Эрхирикский детский сад “Ручеек”

Конспект занятия в подготовительной группе

по бурятскому языку

Тема: Минии бэе

Выполнила:

Ешижалсанова Арюна Балдановна

Эрхирик, 2021

Хэшээлэй сэдэб: «Хүнэй бэеын хубинууд»

Бʏлэг: бэлэдхэлэй (6-7)

Зорилгонууд: 

- хүнэй бэеын хубинуудые тэмдэглэhэн үгэнүүдые дабтаха, зүбөөр үгүүлхэ, хэлэлгэ соо хэрэглэжэ һургаха;

- хөөрэлдөөнэй хэлэлгэ саашань хүгжөөхэ;

- хүн ба хүнэй бэеын хубинуудые багшын хэлэлгэ доро зураха дадал саашань хүгжөөхэ;  

- үхибүүдэй хоорондоо харилсаха, бэе бэедээ туһалха мэдэрэл хүгжөөхэ.

Хэрэгсэлнʏʏд: хүнэй бэеын хубинууд тухай зурагууд, хүбүүн ба басаган хүүхэлдэйнүүд, самбар, зураг зураха хэрэгсэлнүүд

Мэдэхэ хэлэхэ ʏгэнʏʏд: хүн, бэе, толгой, нюдэн, хамар, хасар, аман, шэхэн, үhэн, гэдэһэн, хүзүүн, хоолой, хэлэн, аман, урал, сэбэр, муухай, минии, шинии г.м.

Хабсаргалта: физминутка “Бэеын дасхал”, дуун “Нюур”,

Хэшээлэй ябаса:

I. Эмхидхэлэй ʏе: 

Х:- Сайн байна үхибүүд!

Ү:- Сайн байна багша!

Сайн байна гарнууд! (үхибүүд альгаа харуулна)

Сайн байна хүлнүүд! (үхибүүд хүлнүүдээ тоншоно)

Сайн байна хүбүүд! (басагад хүбүүд тээшэ хараад, хоер гараа урагшань татана)

Сайн байна басагад! (хүбүүд басагад тээшэ хараад, хоер гараа урагшань татана)

Хэлэнэй (үгүүлбэриин) һорилго:

Х: - Үхибүүд, хэлэеэ нугархай болгоёо.

     Тү бүтүү, тулам дутуу.

     Та бү таа, тарган таршаа.

     Заа бу заа, заан газаа.

 Дабталга:

Х: - Үхибүүд, мүнөөдэр бэеын хубинуудые дабтахабди.

Х: -Энэ хэн бэ?

Ү: -Энэ хүбүүн ба басаган.

Х: - Энэ хүбүүн хүн. Энэ басаган баһа хүн. Хүн бүхэн адли бэеын хубинуудтай: толгой, бэе, гарнууд, хүлнүүд. Хүнэй илгаань – хүбүүн ба басаган. Харагты наашаа, Лэгдэн хэн бэ? Аня хэн бэ?

Самбарта бэеын хубинуудтай ажал ябуулга:

Х: - Энэ юун бэ?

Ү: - Энэ гар.

(Эндэ нэгэ хоёр үхибүүдтэ бэшэ үхибүүдһээ асуухынь дурадхаха. Здесь можно предложить одному ребенку спросить у остальных детей.)

Х: - Нэгэ гар дээрэ хэды хургад бэ? Ямар нэрэнүүдтэйб?

Ү: - Баарбаадай.....

Физминутка: “Бэеын дасхал”

Х: - Үхибүүд, амархамнай гү?

Ү: - Амарая!

1.Бодогты, һуугты – 2 дахин

Бодогты, һуугты – 2 дахин түргөөр

Альгаа ташагты!

Дабталга:

Дээшээ харагты,

Доошоо харагты!

Дээшээ харагты,

Доошоо харагты!

Дээшээ, доошоо – 2 дахин

Альгаа ташагты!

2.Бодогты, эрьелдэгты!

Һуугты, бодогты!

Бодогты, һуугты! – 2 дахин

Бодогты, эрьелдэгты!

II. Хэлэлгэ хүгжөөлгэ:

Х: - Үхибүүд, наашаа ерэгты! Багахан наада наадая “Үлүү үгэ”. Би гурбан үгэ хэлэхэб, хоёр үгэнь бэеын хубинууд гэжэ темэ сооһоо, гурбадахи үгэнь ондоо темэһээ. Жэшэнь, гарнууд, хүлнүүд, бууза. Ямар үгэ үлүүб?

Хүмүүжүүлэгшэ эхилнэ, үхибүүд олоно:

-хамар, нюдэн, үмдэн;

-гарнууд, гутал, хүлнүүд.

Х: - Бэрхэнүүд! Саашань таанад зохёогты! Хэн эхилхэб!

 Саашань үхибүүдтэ зохёолгуулха. Үхибүүдэй тулюурдахада, хүмүүжүүлэгшэ туһална. Наадаа дүүргээд, үхибүүдээ самбарта дүтэлүүлнэбди. Самбарта бэеын хубинууд үлгөөтэй.

Х: - Нюдэн яадаг бэ?

Ү: - Нюдэн харадаг.

Х: - Хамар яадаг бэ?

Ү: - Хамар үнэрдэдэг, амилдаг.

Х: - Шэхэн яадаг бэ?

Ү: -Шэхэн шагнадаг, дууладаг.

Х: - Аман яадаг бэ?

Ү: - Аман эдидэг.

Х: -Хүл яадаг бэ?

Ү: - Хүл ябадаг.

Х: - Гар яадаг бэ?

Ү: - Гар бэшэдэг, зурадаг.

Х: - Танай гар зураха дуратай гү?

Ү: - Дуратай!

Х: - Зураг зурахамнай гү?

Ү: - Зурая!

Х: - Түрүүн таабари таагты! Домбо долоон нүхэтэй. Юум бэ?

Ү: - Хүнэй толгой!

Х: - Мүнөөдэр эжын толгой зурая. Хүн бүхэн өөрынгөө эжын толгой, нюур зурагты.

Х: - Зурагаа зуража эхилэе! Минии хойноһоо дахаад зурагты! Толгой ямар бэ?  Монсогор. Хоёр нюдэ зурагты. Хоёр шэхэ, хоёр урал, нэгэ хамар, нэгэ аман, олон шүдэнүүдые зурагты. Үһыень зурагты. Хүзүүень зурагты.  Иигээд үһэ зүһыень, урал амыень шэрдэгты. Танай урда хара, хүхэ, улаан, шара, ногоон үнгэтэй карандашууд байна.

Х: - Үхибүүд, гарнуудаа амаруулагты! (Үхибүүд гарай гимнастика хэнэ)

-Зураабди даа, зураабди даа,

Зураад, зураад, эсээбди даа!

Гарнуудаа һэжэрээбди,

Гарнуудаа һэгсэргээбди,

Саашань зуража эхилээбди!

Зуража дууһахадань, бултанай зурагуудые харанабди. Хэнэй эжы ямар нюдэтэйб, ямар үһэтэйб гэжэ элирүүлнэбди.

Х: - Шинии эжы хэн гэжэ нэрэтэйб? Нюдэниинь ямар үнгэтэйб? Үһэниинь ямар үнгэтэйб?

III. Амаралтын үе:

Х: - Эсээ ёһотойд, амарая. Дуугаа дуулахамнай гү?

Ү: - Дуулая!

Дуун «Нюур»

Хоёр харахан нюдэтэй,

Хоёр жаахан хасартай,

Хоёр багахан шэхэтэй

Хөөрхэн үхибүүдни.

Хоёр жаахан гарнуудтай,

Хоёр жаахан хүлнүүдтэй,

Нэгэ жаахан хамартай

Хөөрхэн үхибүүдни.

Хэшээлэй дүн:

Х: - Иигээд хэшээл дүүрээ. Мүнөөдэр юу хээбди? Юу мэдэхэ болообди?

Ү: - Зураг зураабди, наадаабди, тоолобди, дуулаабди.

Х: - Булта бэрхэнүүд, баяртай!

Үнгэрһэн хэшээлэй багшын өөрын һанамжа

Бэлэдхэлэй бүлэгтэ “Минии бэе” гэжэ сэдэбээр хэшээл үнгэргэгдэбэ. “Минии бэе” гү, али “Хүнэй бэеын хубинууд” гэжэ темэдэ 8 хэшээл үгтэнэ. Энэ бэлэдхэлэй бүлэг буряад хэлэеэ хоёрдохи жэлээ үзэнэ.

Манай сэсэрлигтэ бүлэгүүд хоёр боложо хэшээлдээ хубаардаг. Энэ бүлэг соо 10 үхибүүд – 7 басаган, 3 хүбүүн. Булта эдэбхитэй, журам һайтай, оролдостой, буряад хэлэнэй хэшээлнүүдтээ дуратайнууд гэжэ тэмдэглэхээр.  

Хэшээлэй байгуулга, бүхы шатанууд зохидоор, зүбөөр зохёогдожо табигданхай, бэе бэетэеэ холбоотой, үрэ дүнтэй.

Түрүүшын шата – хэшээлэй эхин. Энэ шатада үхибүүд хэлнэйнгээ һорилго хэнэ, мэдэхэ үгэнүүдээ дабтана. Үхибүүдтэ хэшээлэй зорилго табигдана.

Хоёрдохи шатада хэлэлгэ хүгжөөлгын ажал ябуулаад, үхибүүдые  зураг зурахыень заланабди. Үхибүүд дахаад зурана. Эндэ зүбөөр зураха гэһэн эрилтэ табигданагүй. Гол юумэниинь гэхэдэ, тэдэ үгэнүүдые буряадар хэлээ һургаха.

Гурбадахи шата – хэшээлэй дүн. Үхибүүд хэһэн ажалаараа дүн гаргана.

Үгтэһэн сагай болзор  зүбөөр түсэблэгдэжэ, хэшээлэй зорилгонууд бэелүүлэгдээ. Хэрэглэгдэһэн хэрэгсэлнүүд хэшээлэй удхада таараа.

Үхибүүд энэ хэшээлдээ дадалнуудаа харуулаа, дүн гаргажа шадаа.

Хэшээлэй психологическэ оршон байдал зүбөөр тааруу зохидоор сахигдаа.

Бүхы табигдаһан зорилгонууд бэелүүлэгдээ гэжэ һананаб.