Тема: Калын əйтелешле сүзлəр белəн күнегүлəр.
план-конспект занятия по обучению грамоте (подготовительная группа)

Сөйләм үстерү (грамотага өйрәтү)

Тема: Калын əйтелешле сүзлəр белəн күнегүлəр.

Максат: Сүзгə аваз анализы ясау күнекмəсен камиллəштерү. Сүзлəрне чагыштыра белү күнекмəлəрен үстерү. Балаларның игътибарын, җавап əзерлəү тизлеген үстерү.

Ике өч сүздән торган җөмләләр төзергә күнектерү. Пычак, кояш, сабын, шарф, балык, тукран, чаңгы, дага, хат, гармун, нарат, маймыл, рам сүзлəренə аваз анализы ясау.

Бурычлар.

Белем бирү бурычы: калын әйтелешле сүзләрне аерырга уйрәнү.

Үстерү бурычы: Балаларда эшләгән эшкә, үз-үзенә контролҗ ясый һәм гадел бәя бирә белү ихтыяҗы уяту.

Тәрбияви:фонематик ишетү сәләтен һәм игътибарлыкларын тәрбияләү.

Балалар белән алдан эшләнгән эш:калын һәм нечкә әйтелешле сүзләрне аеру, хәрефләрне тану. Сүзлек әше: пычак, кояш, сабын, шарф, балык, тукран, чаңгы, дага, хат,гармун, нарат, маймыл, рам сүзләренә аваз анализы ясау.

Методлар һәм алымнар: сүзле, практик, күрсәтмә, уен.

Җиһазлау: Сары һәм кызыл фишкалр, тоз һәм көз рәсеме тошерелгән күрсәтмә материал.

Укыту-методик әдәбият: Шәехова Р.К .Мәктәпкәчә яшьтәгеләр әлифбасы. Авазларны уйнатып: эш дәфтәре №1. 53- 54 битләр. - Казан: Хәтер,2011.

Эшчәнлек төрләре: Тоз сүзенә аваз анализы ясау. Көз сүзенә аваз анализы ясау.

Тоз һәм көз сүзләрен чагыштыру. “Бу рәсемнәрнең атамаларында нинди охшашлык бар?” биреме. “Киресен әйт” (җөмләләр төзергә.)

Эшчәнлек барышы

Оештыру өлеше.

Исәнмесез,балалар!

Хәерле көннәр сезгә!

Акыл һәм тел ачкычлары

Телимен һәммәгезгә.

Мотивация:

(Табышмак тыңлау)

Кырлар буш кала,

Яңгырлар ява,

Җирләр дымлана,

Бу кайчак була? (Көз)

Бик дөрес балалар, табышмакның җавабы көз.

- Ә хәзер елның нинди ае, фасылы, ничәнче числосы икәнлеген искә тошереп китик әле? (Көз) Көз булгач янгырлар күп ява.

Көзге яңгырны кайвакыт әбиләребез, әниләребеә нәрсә белән чагыштыралар әле? (Күз яше белән)

Әйе, күз яше белән.

Төп өлеш.

Балалар, бүген без сезнең калын әйтелешле сүзләр белән танышырбыз.

Көз һәм тоз сүзләренә аваз анализы ясап аларны чагыштырып карарбыз.

Ә хәзер без фишкалар ярдәмендә аваз анализы ясап карарбыз.

Без аваз анализын ясаганда бер торле фишкалар гына куллана алабызмы? (юк)

Ни өчен? (чөнки авазлар төрле)

Ни өчен кызыл фишка куябыз?

Көз сүзендә кайсы авазга кызыл фишка куябыз?(икенче).

Ни өчен? (Чөнки Ө авазы тылсымлы сузык аваз)

Тоз сүзендә кайсы авазларны ишетәсез? ( т,о,з) З авазы сүзнең кайсы өлешендә ишетелә?(ахырында)

Тоз сүзе ягымлымы әллә кырысмы?(кырыс)

Фишкаларны алабыз беренче шакмак та кайсы аваз (Т)

Икенчесе (О)

өченчесендә (З)

Бергә укып карыйбыз.

Ахыргы авазны алып укып карыйбыз (ТО)

Такта янына өч бала чыга урыннарын буташтырып язарга һәм укырга кушыла.(оз,то, тоз)

Тозны балалар кайдан алалар дип уйлыйсыз? Аш тозын табигатьтәге тозлы сулардан һәм диңгез суыннан табигый рәвештә һәм заводта парга әйләндерү юлы белән алалар.

Тоз кеше организмна гына түгел, хайваннар һәм кошлар өчен дә кирәк икән. Кышка аларның организмна төрле витаминнар һәм тозлар җитешми. Кешеләр аларга ярдәмгә килә. Урманнардагы җимлекләргә тозлар, төрле витаминнар кушылган азыкларны махсус салып торалар. Аларны терлек тозы дип атыйлар. Һәм ул каты, төрле формада була. Тозлар һәм витаминнар җәнлек һәм кошларның сәламәтлеге өчен бик кирәкле. Агачлар, үсемлекләр төрле минераль тозлар белән тукланалар. Ләкин кешеләр шикелле үк агачлар да авырыйлар аларга авырулардан сакланырга нәрсәләр, кемнәр ярдәм итә? (кошлар, кешеләр). Әфәрин!

Хәзер мин сезгә бер табышмак укып китәм.

Җәй шакылдый бу чүкеч,

ыш шакылдый бу чүкеч,

Ничек чыдый бу чүкеч. (Тукран)

Тукран нинди сүз ягымлымы, кырысмы? Нинди авазга башлана? “кырыс”

Физкультминутка

Бигрәк шаян инде без,

Тик тормыйбыз бер дә без.

Кулларны күтәрәбез,

Аннары төшерәбез.

Чүгәлибез, торабыз,

Башны уңга борабыз

Аннан сулга карыйбыз

Һәм сикерә башлыйбыз.

Шул арада иелеп,

Басарга өлгерәбез.

Тирән итеп сулыйбыз,

Ял итәргә туктыйбыз.

Ял итеп алдык, ә хәзер бергәләп мольберттагы картинаны карап китик әле. (көз рәсеме сүрәтләнгән рәсем)

Көз нинди? ( яңгырлы, салкын, җилле, алтын, сары, кырыс, моңсу)

К Ө З сүзен бергәләп кабатлап карау.

Көз сүзе кырысмы әллә ягымлымы? “ягымлы”

Көз сүзендә без нинди авазларны ишетәбез?

Көз сүзендә зь авазы нинди? “ягымлы”

Әфәрин!

Икенче рәсемне карап китик.

Рәсемдә нәрсә ясалган? (тоз).

ТОЗ сүзен бергәләп кабатлап кабатлау.

Тоз сүзендә без нинди авазларны ишетәбез?

Тоз сүзендә [з] кырысмы әллә ягымлымы? “Кырыс”

Әфәрин!

Тоз кешегә ни өчен кирәк? (Файдасы, зыяны турында кыскача әнгәмә)

Уйлап карагыз әле, тозны кешеләр ни өчен кулланалар икән. Нишләгәндә кулланалар? Әгәрдә без ризыкларны тозсыз пешерсәк аны ашап буламы? Юк әлбәттә. Тозсыз ризыкны беребезнең дә кулланасы килми. Чөнки тоз кешенең организмына бик кирәкле матдә булып тора.

Дәфтәрдә эш.

Балалар әйдәгез әле дәфтәргә кү төшерик әле.

Сез нинди рәсемнәр күрәсез? Әйтеп карагыз әле? Бу рəсемнəрнең атамаларында нинди охшашлык бар?

Әйе, бик дәрес бу барлык сүзләр дә “кырыс” аваздан башлана.

Ә хәзер балалалар, беренче авазларын интонация белән аерып әйтеп карыйк. (бергәләп әтеп карау.

Дидактик уен: “Киресен әйт” (тукран- чүпли, кояш- көлә, сабын- күбекле, чистарта, пычак кисә, нарат- үсә, маймыл- сикерә, хат- китә, гармун- биетә. Рам- тәрәзә, шарф-бәйли, балык-йөзә)

Рефлекция.