Беседа для родителей "Взаимоотношения со сверстниками детей младшего возраста"
материал на тему

О5о бодоруhуутун уратыта

О5о о5олор ортолоругаруорэ-кото угус тубэлтэ5э кинилэрикытта тоhо тапсаноонньууруттантутулуктаах. Дуоhуйаоонньообуткунугэрсанаата кото5уллэр. Оттонбиирэмэ о5олуун тапсыбата5ына, «куhа5ан ,аны манна кэлиэм суо5а»,-диэн кынкыйхаатабуолар.

Ордукхайдах о5о ойдоспотуй, о5ону кыттатапсантоонньооботуй?

1. Со5ото5ун улааппыт о5о;
2. Олусатаахтыкиитиллибит о5о;
3. Ийэ-а5а бол5омтотун уурбатах о5ото

Уhугэрдиэриэдьиийинубайынкыттатэннэбодоруhан улаапыт о5о сана усулуобуйа5а тургэнникуорэнэр, до5ор-атас. Хомойуох иhин, аныгыыал о5ото кэмчи. Онукэнники сыллаа5ы кордоруу да туоhулуур.:биирыал о5олоох ыалахсаана 36,4%, икки о5олоох-45,4%, ус эбэтэронтонэлбэх о5олоох ыалбаара суо5а 18,8%тэн.

Уксугэрдьоннор о5ону таптааhынуоннабуойуукэминкэрдиитинсатаабаттар ,оттонитинисатыыр о5ону иитиигэбулгуччунаадалаах. Дьонноруксугэр о5ону иитиигэтаптааhынуоннабуойуунуормаланаранаадатынбилэллэруоннаол о5о алта-сэттэсааhын туолла5ына эрэ са5аланыахтаах, онуохадиэриханнык да нуормасуохбуолуохтаахдиисаныыллар. Оттон,  дьинэр, иитиисурунторуотэ о5о биэссааhыгардиэриолохсуйаруоннауопсайиитии 90% ылар.

О5о бодоруhар тыла

          О5о туортсаhыттан о5олорго ордуктардыhар буолар. То4о да бурайыстыллар,  кыыhырсыбыттарын тута умналлар, куо-дьаакэпсэппитинэнбараллар.

            О5олор собулээнкэпсэтэркэмнээхтэр. Олкурдук, нэдиэлэсанатыгарсарсыардабалачча уhуннуколоронкэпсэтэругэстээхтэр. «мин массыынананкэллим» оттон да атыттаркэпсэтиилэринсунньэитинникис хоhоонноох. Ону  таhынан,остуолгаилииулэтинэндьарыктанаолоронсанаауллэстэрисобулууллэр. Олкурдук о5о уhуттэнсэттэтигэрдиэрикэпсэтиитинис хоhооно«бумиэнэ» диэнтэн «мин тугусобулуубун» , «улаатахпына, мин туохбуолуохпунуй?»диэнбуолар. Кыратыгар «мин-мин» эрэдиир буолла5ына, кэлин «биhиги» диирбуолар.

Омос иhиттэххэ, о5о кэпсииригэрэрэ ыарыр5атар, иннэркурдук. Оттонкэпсэтэркэмигэркэмбуккуйан-тэккийэнбыhаарсасатыыр. Ол и4ин тугусыыhа-халтысанарарыгарулахан бол5омтону уурбаппыт. Онон о5о бэйэтэхайдахсатыырынанкэпсэтэр. Биллэнтурар,  угус тыл баайдаах о5о иннигиhэ-толлугаhа  суох быhаарсар, билитинкоруутун таhымаурдукбуолар.  

О5ону сайыннарар кэмнэ бодоруhуу уратыта

Билигиндьонсэргэ о5о саадын о5ото хайаан да ырыаhыт, ункууhут, хоhоонньут буоллуохтаа5ын курдуксаныыр, « Хайа, до5оор, ыллаан иhитиннэрэрэ» ,- диэнбуолар. Бу о5о саадыгарулэлиисылдьардьонноэмиэ да учугэйсыанабыл,эмиэ да урдукирдэбил.

          О5ону садка ой-санааортунэниитииэлбэхоруттээх. Олортон о5ону былааннаахтыканааандьарыктааhынбилигин да боччуммиэстэниылар. Олэрээрисуурбэччэ   о5ону икки ус дьарыктаныыустатаолордонуорэтиитабыгаhа суо5а коhуннэ. О5о этэ-хаанасайдарыгар, доруобуйатыгарохсулаахэбит. Олордонуорэтиитумугэрхасбиирдии 1000 о5оттон  500-600 о5о быhыыта- таhаатауларыйар,  400-500 о5о хара5а молтуур, 300-400 о5о сурэх-тымырыарыытыгар хаптарар,200-300 о5о ньиэрбэыарыытыгарыалдьар. О5о уhуннуколорортонсылайар, сууруон-котуон, оонньуон ба5аран,иитээчи этиитинойдоонистибэтбуолар , билиигэ- коруугэинтэриэhэ туhэр. Доуобуйахарыстабылынулэhиттэрэуорэтэнчинчийэнкорон баран , о5о олоро-тура, оонньуусылдьануорэнэринбиhирээбиттэр. Бу тубэлтэ5э о5о уорэ5и ылынара, бол5омтото оссокуускэсайдарэбит.

Иитээччиэлбэх о5ону олордонэрэнуорэтэринбодоруhуудиэххэсоп дуо?  

1. Иитээччиикки о5о иккиардыгартуох да сыhыануоскээбэт, кинилэр «иитээччи» уонна «иитиллэччи» эрэоруолунтолороллор.  «Биллэриэхтээхпин»  уонна «билиэхтээхпин»ирдэбилинэн истин кэпсэтииуоскээбэт.
2. Торуотсуохбуолан, бодоруhар тугэнкостубэт. Биирэмэ о5о бодоруhуон да ба5арда5ына,бобуллар.
3. Дьарыктаныыкэмигэр истин сыhыаныолохтуурсыалтурбат. Иитээччибэрээдэгитутар, тылын иhитиннэрэрэрэсыаллаах.
4. Санааныуллэстии, исдууhаттанкэпсэтиитахсыбат.   Ханныкэмэхартыына, айымньыэрэ ту4унан эрдэттэнбылааннаммытхалыыбынанкэпсэтиибарар.
5. Дьарыктаныыкэмигэр бодору4уу  сурунсыала – сана билииниинэрии. Оннуккэпсэтииттэн о5о дуо4уйбат,бодоро4уу  сурунтумугэ сити4иллибэт. Дьинэр, дьарыктаныыгао5ону интэриэ4иргэтэр, сэргэхситэр, кэпсэтиигэ ко5улуур тугэнианаанбылаанныыручугэй. Былаана да суохэмискэуоскууркэпсэтиинисэнээрэр, би4ириир соп.  Оччо5о  эрэ о5о  санаатынэтэ, уллэстэуорэнэр.  

Дьарыктаныыэйэ-дэмнээх  бы4ыыга-майгыга  барыаннаадаманыаха о5ону интэриэ4иргэтэр сыалтанараас  ко5улуур тугэннэритэрийиэххэсоп.

1. О5ону урутбилбитигэртирэ5ирэн. Учугэйинсанатан, интэриэ4иргэтиэххэ соп
2. Эбэтэртоттору, о5о билбэтигэр тирэ5ирэн, билэсатыырга ко5улуоххэ эмиэсин
3. Оонньууньыматын ту4анар учугэй
4. Сорохтугэннэ о5о собулуургеройун  комоло4уннэриэххэ соп.