Теоретический материал на тему: "Развитие элементарных математических представлений дошкольников через игры"
статья по математике (средняя группа) на тему

Тема: Уен аша балаларнын ин гади математик кузаллауларын    

        устеру.

        ( эти-энилэр жыелышында ясалган чыгыш).

Бала тормышында уеннын эхэмияте бик зур. Олкэн кешенен тормышында эшчэнлек , хезмэт нинди урын алып торса, баланын да уены хезмэткэ эзерлек булып тора.Уен барышында балалар узлэре дэ сизмэстэн яна материалны жинел узлэштерэлэр.Котелмэгэн хэллэр балаларда унай тээсир калдыра хэм яна теманы узлэштерергэ булыша. Бала чыннан да уйнасын, уйлап тапсын, тозесен.

Балаларнын хэряклап усеше очен анна мавыктыргыч донья булдырырга кирэк. Шул максатны куздэ тотып, «Уз фигуранны тап», « Домино», «Уйла хэм тап» кебек дидактик уеннар кулланырга тырышам.

Мэктэпкэчэ яшьтэге балаларда математик кузаллау булдыруда санау таячыклары белэн эшлэу файдалы. Таякчыклар белэн эшлэу баланын кул сэлэтен, хэрэкэт координациясен, шулай ук игьтибарлылык , фикерлэу, танып сэлэтен устерэ.Балага конструктив кунекмэлэр алырга, геометрик фигуралар турында кузаллауларын ныгытырга  ярдэм итэ.Монын очен балага тубэндэге биремнэр бирелэ: фигура ничэ таякчыктан тозелгэнен эйт; эгэр фигура тосле таякчыктантозелгэн икэн хэр тостэн ничэ таякчык куллнылганын сана; предмет нинди фигуралардан тозелуен бел.

Мэктэпкэ килгэн баланын пространстволы кузаллау начар ускэн булла.

Бу бигрэк тэ дэфтэрдэ биремнэр утэгэндэ куренэ. Андый биремнэрне Р.Шаехованын «Игровые технологии развития школьно-значимых функций у школьников» китабыннан алырга булла. Мэсэлэн: рэсемне кара хэм эйт; оске сул як почмакта нэрсэ ясалган яки уртада нэрсэ ясалган, уеннары кулланып булла.

Мин Тутарстан мэгариф министырлыгы тарафыннан расланган типовой программага таянып эшлим. Торле ярдэмлеклэр куланам: Р.Шаехованын «Считая учимся творить» , «Ижат баскычлары» , «Дошкольное воспитание».

Хэр торкем очен перспектив план тозедем.

Барлык практик эшчэнлекнен сенсорик нигез булып предметларнын формасын белу тора. Форманы аера белмичэ, тирэ-юньндэге предметларны куреп тэ, сурэтлэп тэ булмый.

2 нче кечкенэлэр торкеменнэн башлап форманы аерырга ойрэтэбашлыйбыз. Монын очен ин кулай адым-уен. Уен Аша предметнын формасын танып белу хэм аерырга ойрэту бик мохим. Уйнаганда бала предметны курэ, тотып карый,ойрэнэ. Э мостэкыйль уен вакытларында ул баланын ан хэм эйстетик усешенэ ярдэм итэ.

Уеннар Аша бала тирэ-юньдэге кулэмле хэм яссы предметларнын формасы белэн таныша. Программа нигезендэ балалар квадрат, очпочмак, тугэрэк белэн танышалар. Э уеннар шар, куб, призма кебек кулэмле предметлар арасындагы аерманы курергэ булыша. Предметларнын формасын кулбармаклар белэн тотып карап тою, ойрэну кул хэрэкэте координациясен устерэ. Математика шогыльлэрендэ «Капчыкта нилэр бар?» , «Серле капчык» уеннарын куланам.

Балаларга  анлау очен шогыльлэрне торле формада алып барам. Сэяхэт формасында, подгруппалар белэн,чонки алай хэр баладан жавап алып булла.

Шогыльлэрдэн тыш вакытларда, иртэ, кич хэм хавада булган вакытларда торле уеннар Аша ныгытам. Мэсэлэн, «Сэгать ничэ?» уены Аша «аз» хэм «куп» тошенчэлэрен; «Шалкан» экияте Аша саннарны ныгытып булла.

Уен бала тэрбиялэудэ, топ кагыйлэлэрне ойрэтудэ ин ышанычлы ярдэмчебез, алар Аша максатыма ирешергэ тырышам.