Проектная работа "Духовно-нравственное воспитание детей старшего дошкольного возраста в приобщении детей к творчеству Габдуллы Тукая"
проект на тему

Проектная работа

Духовно-нравственное воспитание детей старшего дошкольного возраста в приобщении детей к творчеству Габдуллы Тукая

                                        Выполнила:

Шакирзянова Лейля Валинуровна, музыкальный руководитель 1 квалификационной категории МБДОУ «Сабинский детский сад №5 «Бэлэкэч».

Казань-2017г.

Оглавление.

Введение  

Проблемы, связанные с экологией духовной и нравственной культуры, преемственностью традиций, накопленных предшествующими поколениями народа на протяжении долгой истории цивилизации, получили особую актуальность в наше время, когда необходимо сложение новых форм, структур и широких целевых задач воспитания и образования нового поколения детей и молодежи.

В связи с этим ключевая роль детского сада - создание оптимальных условий для всестороннего развития духовно-нравственного потенциала дошкольников через гармоничное построение целостного педагогического процесса в дошкольном учреждении основанного на культурных ценностях родного края.

Проект направлен на приобщение дошкольников к творчеству Габдуллы Тукая, повышение читательской культуры детей, родителей и воспитателей. Он рассматривает доступ к культурному наследию татарского поэта Г. Тукая. В его произведениях можно найти ответы на многие вопросы сегодняшнего дня.

Важно, что через его произведения дети изучают традиции татарского народа, его устои: почтительность, уважение к старшим, доброту и отзывчивость. Также важно пропагандировать творчество поэта, воспитывать бережное и трепетное отношение к родному языку.

1.Актуальность проекта.

Одной из проблем современного образования состоит в том, что в процессе воспитания не соблюдается историческая преемственность поколений. Дети лишаются возможности брать пример с людей, живших в прошлом, не знают, как люди решали свои проблемы, что стало с теми, кто пошел против высших ценностей, и с теми, кто смог изменить свою жизнь, подавая нам яркий пример. Предпринятые на сегодняшний день попытки воспитания духовно-нравственной личности показывают, что самым слабым, местом в этой деятельности является семья. Многим родителям просто неизвестно, что именно в дошкольном возрасте происходит усвоение социальных норм, моральных требований и образцов поведения на основе подражания. Поэтому необходимо помочь родителям осознать, что в первую очередь в семье должны сохраняться и передаваться нравственные и духовные обычаи и ценности, созданные предками, и что именно родители ответственны за воспитание.

В целях реализации программы по внедрению учебно-методического комплекса РТ (далее УМК) и этно-культурного компонента, планирование и реализация комплекса мероприятий по более глубокому изучению творчества татарского народного поэта Габдуллы Тукая, создавшего множество произведений именно для детей, является особо важным.

Актуальность проекта подчеркивается и тем, что его произведения несут в себе не только культурную, но и воспитательную ценность.

2. Цельи задачи проекта.

2.1. Цель проекта: Приобщение детей к духовному наследию татарского народа через творчество Габдуллы Тукая.

2.2. Задачи проекта:

- познакомить детей с жизнью и творчеством великого татарского поэта  Г.Тукая;

- формировать у детей эмоционально-образное восприятие произведений через художественное описание образов;

-развивать у детей любознательность, творческие способности, познавательную активность, коммуникативных навыков;

- посредством произведений ГабдуллыТукая способствовать воспитанию у детей чувства патриотизма, любви к родному языку, уважения к его культурному наследию;

- расширять представления родителей о татарской детской литературе и приобщать их к семейному чтению литературных произведений.

2.3. Целевая группа проекта: дети старшего дошкольного возраста (от 5 до 7 лет); музыкальный руководитель; воспитатели; старший воспитатель; воспитатель по обучению детей татарскому языку; родители воспитанников.

3. Проектное решение (основные идеи проекта, отражающие его новизну).

Проект направлен на совместное сотрудничество  педагогов  ДОУ с семьей, по приобщению детей к прекрасному миру стихов и сказок Г. Тукая. Взаимодействие с семьей осуществляется по пяти образовательным областям:

-Социально-коммуникативное развитие (инсценировка сказок, разучивание и разыгрывание по ролям);

-Познавательное развитие  (знакомство с творчеством Г.Тукая, татарскими национальными костюмами, атрибутами быта);

-Речевое развитие (чтение сказок и стихов Г. Тукая, знакомство с устаревшими словами);

-Художественно-эстетическое (разучивание песен на слова Г. Тукая, изобразительная деятельность, рисование, поделки по мотивам сказок);

-Физическая область (разучивание татарских  подвижных игр,  хороводных игр)

4. Жизненный цикл и этапы реализации проекта.

4.1. Сроки реализации проекта: 21.03.2017 г. - 21.04.2017 г.

4.2. Этапы реализации проекта:

1. Подготовительный (с 21.03.2017 г. – по 30.03.2017 г.);

2. Основной (с31.03.2017 г. – по 18.04.2017 г.);

3. Заключительный (с 19.04.2017 г. – по 21.04.2017г.)

5. Программа проектных мероприятий.

6. Ожидаемые результаты реализации проекта

1. Получение и закрепление знаний детей о жизни и творчестве татарского      поэта Габдуллы Тукая.

2. Создание необходимых условий в детском саду, группе, семье по ознакомлению дошкольников с произведениями Габдуллы Тукая: книжные уголки «Мои любимые книги», стенгазеты, посвященные творчеству Г.Тукая «По сказкам Г.Тукая»

3. Проявление творческих способностей детей в разных видах деятельности: пении, музыкально-ритмических движениях, играх-драматизациях, театрализованной деятельности;

4. Воспитание в детях устойчивого интереса к татарской культуре,родному языку, уважения к его культурному наследию;

5. Приобщение родителей в творческую работу с детьми, укрепление заинтересованности в сотрудничестве с детским садом, понимание

родителями важности семейного чтения.

7. Риски реализации проекта и пути их преодоления

Заключение

Дошкольный период детства общепризнан как начальный этап развития внутреннего мира ребенка, его духовности, формирования общечеловеческих ценностей. Поэтому необходимо как можно быстрее вернуть подрастающее поколение к утраченным истокам, научить их с глубоким уважением относиться к народному искусству. Ведь если с самого раннего возраста ребенку сделана прививка на красоту, на творчество, это останется уже на всю жизнь.

Работа, проводимая по проекту «Духовно-нравственное воспитание детей старшего дошкольного возраста в приобщении детей к творчеству Габдуллы Тукая»обогащает опыт и знания, развивает и активизирует всех участников образовательного процесса, способствует заложению основных понятий у детей о народной культуре, формированию и развитию художественно – эстетических и ценностных ориентиров, прививает любовь к культуре татарского народа. И пусть не все воспитанники станут музыкантами и эстетами, но все то, что было в них заложено в ходе реализации проекта, чему они научились, поможет им стать мыслящими, неординарными, творческими людьми, способными возродить и сохранить духовные ценности своей семьи и народной культуры в целом.

Список использованных документов и источников информации

Основная литература:

1. Закирова К.В., Кадырова Р.А., Сафиуллина Г.М. Методическое пособие «Балаларбакчасындаәдәп-әхлактәрбиясе», Казань, 2013 г.
2. Закирова К.В.  Методическое пособие для воспитателей детских садов и     инструкторов по физкультуре «Балачак - уйнап-көлепүсәрчак», Казань, 2012 г.  
3. Закирова К.В., Гилязутдинова Г.Р. Учебное издание на татарском языке «Мин бәйрәмнәряратам», Казань, 2009 г.
4. Закирова К.В., Муртазина Л.Р. Методическое пособие для воспитателей и инструкторов по физической культуре детских садов «Әйуйныйбыз, уйныбыз», Казань, 2013 г.
5. Зарипова З.М., Исаева  Р.С. Методическое пособие «Үстерешлеуеннар», Казань, 2013 г.
6. Ибрагимова З.Г. Учебно-методическое пособие с аудио и видео приложением «Шома бас», Казань, 2012 г.

Дополнительная литература

1. Зацепина М.Б, Антонова Т.В. Методическое пособие для педагогов и музыкальных руководителей: для работы с детьми 5-7 лет №Народные праздники в детском саду», Москва, 2006 г.
2. Картавцева М.Т. Школа русского фольклора, Москва, 1994г.
3. Картушина М.Ю. Русские народные праздники в детском саду. Москва, 2006 г.
4. Харисов Ф.Ф., Харисова Л.А. Учебно-методическое издание на татарском языке «Игра – средство воспитания», Набережные Челны, 1994 г.

Интернет-ресурсы

1. Сайт: www.festival.1september.ru

Сайт: www.nsportal.ru

Сайт: www.Costumehistory.ru

Сайт: www.kopilkaurokov.ru

1. http://gabdullatukay.ru/rus/

Язлар безгә Тукай белән килә.

 (Сценарий тематического праздника, посвяәенного 136-летнему юбилею Г.Тукая)

Тукай, син мәңгегә безнең арада.

          Максат. Сәнгатьле сөйләм, нәфис сүз, сәхнәләштерү, фольклор элементлары, уеннар, җырлар, рәсемнәр, атрибутлар, әсәрләр күргәзмәсе куллану аша Г.Тукайга, аның иҗатына хөрмәт, ярату хисләре тәрбияләү, кызыксыну уяту. Балаларның сәнгатьле сөйләм телен, рольгә керә белү, сәхнәдә үзләрен тота белү сәләтләрен үстерү.

          Зал бизәлеше. Түрдә ширмада Г.Тукай портреты, Тукай сүзләре язылган плакатлар, рәсемнәр, чәчәкләр, агачлар урман аланын хәтерләтә. Читтәрәк Тукай әсәрләре күргәзмәсе.

         “Туган тел” көе яңгырый, балалар кереп тезелә

         “Туган тел” җыры башкарыла. (утыралар).

• Исәнмесез, балалар.
• Исәнмесез, саумысыз.
• Кәефләрегез ничек соң?
• Кояшлы иртә кебек

Тукай телен, анам телен

Өйрәнергә дип килдек.

         Тәрбияче.   Нинди таныш моңлы көй бу.

               Тукай җыры “Туган тел”.

               Истән бердә чыкмый торган

               Халык көе “Туган тел”.

         Әйе, сөекле Тукаебызны беркайчан да истән чыгармыйбыз. Аны яратабыз, зурлыйбыз, хөрмәтлибез. Шигырьләрен, әкиятләрен укып яшәргә өйрәнәбез.

        Залга Күбәләк (киенгән кыз) “очып” керә, чәчәкләр арасында йөри. Аның артыннан кәрзин тоткан кыз керә, күбәләкне куып тота.

         Кыз. Нинди матур күбәләк,

                     Сөйләшикче бергәләп.

(Рольләргә бүлеп, “Бала белән күбәләк” шигыре сәхнәләштерелә).

         Кыз. Монда ничек күңелле! Балалар да җыелган. Әллә берәр бәйрәмме бүген?

         Алып баручы   Әйе, бездә бәйрәм бүген. Сөекле шагыйребез Г.Тукайның туган көне бүген. Аның тууына 131 ел. Ул табигатьнең яшәргән вакытында, язгы гөрләвекләр акканда 26 апрельдә дөньяга килгән. Тукайны котлап әнә кояш та ничек елмая. Дөрестән дә зур бәйрәм бүген.

         Күмәк җыр “Бәйрәм бүген”.  Габдулла Тукай сүзләре, Җәүдәт Фәйзи музыкасы

         Алып баручы. Сегодня мы собрались отметить день рождения Г.Тукая. Ему сегодня исполнилось бы 120 лет. Г.Тукай родился в деревне Кушлавыч Арского района. Это недалеко, 2 часа езды на автобусе от нашего села Габишево. Тукай еще совсем маленьким остался круглой сиротой: умерли папа и мама. Детство у него было очень тяжелое. Воспитывался он среди чужих людей, без материнской любви, без ласки близких, ему приходилось и голодать, и ходить в лохмотьях. Но, несмотря на все это, он стал всемирно известным великим поэтом, пламенным борцом, оставившим неизгладимый след в духовной жизни родного народа. Вот почему весь мир, каждый год, чествует, день рождения Г. Тукая большим праздником.

          Балалар Г.Тукай турында шигырьләр сөйлиләр

1 бала. “Тукай абый” (З.Туфайлова)  шигырен сөйли.

2 бала.  Туган телем – татар теле,

               Җырга, моңга, шигырьгә бай.

               Шушы телдә иҗат иткән

               Бөек шагыйребез Тукай.

3 бала.  Тукай абый, әйтче безгә,

               Сөйләшик әле бергә

               Матур шигырьләр язарга

               Кем илһам бирде сезгә?

               “Су анасы”, “Шүрәлеләр”,

               Җилдереп килгән “Пар ат” –

               Бу шигырьләр һәммәсе дә

               Куйдылар безгә канат.

4 бала.   Юк, үлмәдең, Тукай, син мәңге яшь!

     Син мәңгегә безнең арада.

     Мәңге көләч, шат шигырьләреңнән

     Туган халкың бик зур көч ала.

(Кыңгырау тавышы ишетелә, балалар залда тезеләләр).

           Алып баручы.  Балалар, кыңгырау тавышы ишетелә, әллә Тукай атта чыннан да киләме?

5 бала.  (Тукай). Җиктереп пар ат Казанга киттем

                             Туп-туры карап...

           Күмәк җыр “Пар ат” сәхнәләштерү.  Габдулла Тукай сүзләре, Заһид Хабибуллин музыкасы

“Кәҗә белән Сарык әкияте”ннән өзек сәхнәләштерү.

 Кәҗә.      - Ишетелә кыңгыраулы ат тавышы,

                  Әйдә, Сарык абзый, шунда барыйк әле.

 Сарык.    Ярар, барсак барыйк инде.

 Кәҗә.       - Исәнмесез, мин – Кәҗә!

 Сарык     - Исәнмесез, мнн – Сарык!

 Бергә.      Икебезгә бер зур гына капчык тегеп,

                  Киттек икәү кырга таба юлга чыгып.

 Кәҗә.       Нәрсә соң бу? Бүре башы! Әй, мин куркам.

Сарык.      Мин дә куркак, тотарга бит мин дә куркам.

Кәҗә.         Сарык абзый, син батыррак, син көчлерәк.

Сарык.      Син, Сакалбай, хәйләкәррәк, гайрәтлерәк.

Бергә.        Алайса икәү тотыйк,

                    Башны капчыкка салыйк,

                    Һәм тагын юлга чыгыйк.

(Бүре башын капчыкка салалар.).

Кәҗә.         Сарык абзый, юлыбыз ерак, әйдә балалар белән уйнап алабыз.

Уен “Ачык авыз”.

(Түгәрәккә балалар парлап басалар. Көй туктагач, пар табалар, парсыз калган бала – “ачык авыз” була, аңа җәза бирелә).

Кәҗә.   Сарык абзый, балаларны минем дустым Гали белән дә таныштырыйк инде.

(Кәҗә Галине җитәкләп алып килә).

“Гали белән Кәҗә” шигырен сәхнәләштерү.

Гали.         Мин сезгә үземнең яраткан дустым Акбай турында сөйләмәкче булам. Акбай, әйдә кил әле.

         “Кызыклы шәкерт” шигырен сәхнәләштерү.

Акбай.     Мин моннан соң ялкау булмыйм, төзәләм. Әнә күршедә яшәүче песи дә хезмәт ярата, тычкан тота. Тыңлап карагыз әле.

“Безнең гаилә” шигырен сөйләү. (1 малай).

Малай.    Ә хәзер апам сезгә туган авыл турында сөйләр.

“Туган авыл” шигырен сөйләү.

Алып баручы.  Кадерле балалар. Сөекле Тукаебыз туган авылын бик яраткан. Аның халкын, табигатен, җырлы-биюле уеннарын яраткан.

Җырлы-бию “Чишмә янында”.

Алып баручы. Авыл малайлары, кызлары уеннарны да, хезмәтне дә яратканнар, эссе җәйләрдә урманда җиләк җыйганнар, күлдә су коенганнар. Менә бер малай үзенең су коенуы турында сөйләмәкче була

“Су анасы”  әкиятеннән өзек сәхнәләштерү. 

Малай.   Җәй көне. Эссе һавада мин суда коенам, йөзәм,

                Чәчрәтәм, уйныйм, чумам, башым белән суны сөзәм.

                 Бервакыт китәм дигәндә төште күзем басмага:

                 Җен оныткан ахры, калган тарагы басмада.

                 Чәчләрен үргәч тарап, сикерде, төште суга ул,

                 Чумды да китте, тәмам юк булды күздән шунда ул.

                 Инде мин әкрен генә килдем дә кердем басмага,

                 Җен оныткан, ахрысы, калган тарагы басмада.

(Малай таракны алып, йөгерә башлый, артка карый).

                 Аһ, харап эш! Су анасы да минем арттан чаба.

Су анасы. - Качма! Качма! Тукта! Тукта! И карак!

                   Ник аласың син аны, ул бит минем алтын тарак!

(Малай кача).

Су анасы. Их, рәхәтләнеп бер шигырьләр тыңлармын дигән идем. Малайны да гафу итәрмен, бәлки, килешербез, дигән идем. Их, качты бит.

Алып баручы. Су анасы, шигырьләр тыңлый аласың, безнең балалар бик күп шигырьләр беләләр.

Г.Тукай шигырьләре укыла.

Алып баручы.  Нәкъ Казан артында

                             Бардыр бер авыл Кырлай диләр...

                                  Балалар, монда Тукайның кайсы әсәре турында сүз бара?

Балалар.             Шүрәле!

         “Шүрәле” әкиятен сәхнәләштерү.

Шүрәле. (Кычкырып елап килеп керә.) 

                 Сез мине чакырдыгызмы? (тагын елый).

(Балалар “Әпипә” көенә җырлыйлар.).

Балалар.                       - Шүрәле, Шүрәле,

                                       Ник елыйсың син болай?

Шүрәле.                        - Кичә бит Былтыр кысты

                                       Бармакны, шуңа елыйм.

Балалар.                       - Шүрәле, Шүрәле,

                                       Ник елыйсың син бүген?

Шүрәле.                        - Бик авырта шул бармагым,

                                       Мин елыйм шуның өчен.

Балалар.                       - Шүрәле, Шүрәле,

                                       Син безне көлдерт әле.

Шүрәле.                        - Кети, кети уйнарбыз,

                                       Туйганчы бер көләрбез.

Шүрәле. (бармакларын тырпайтып, селкетеп йөри).

            - Бер дә шикләнмәгез сез, мин карак – угъры түгел,

             Юл да кисмимен, шулай да мин бигүк тугъры түгел.                            Гадәтем: ялгыз кешеләрне кытыклап үтерәм,

Мин әле күргәч сезне шатлыгымнан үкерәм.

(Балалар түгәрәккә басып “Шүрәле” җырын башкаралар. Шүрәле, берәм-берәм уртада биергә чакыра)

            Җыр  “Шүрәле”  Кирам Сатиев көе, Нәҗибә Сафина сүзләре.      

 Шүрәле.   И, балалар сезнең белән бик күңелле, ләкин мине урманда дусларым көтә. Миңа китәргә кирәк. Сау булыгыз! (китә).

(Шүрәле киткәндә “тылсымлы гөмбә” – урман күчтәнәче биреп китә. Аның эчендә күчтәнәчләр. Призлар, медальләр дә булырга мөмкин. Призларны, медальләрне Су анасы тапшыра.).

Алып баручы.    Салкын кышлар үтеп, яз килгәндә,

                              Җылы яктан кошлар кайтканда,

                              Туган көнең синең, бөек Тукай,

                              Синең халкың итә тантана.

                              Туган җирең, халкың турындагы

                              Шигырьләрең мәңге яшь синең,

                              Син үзең дә безнең күңелләрдә

                              Япь-яшь Тукай булып яшисең.

             Күмәк җыр “Әссәләмәгаләйкем”  Госман Садә  сүзләре,                        Резеда Ахиярова музыкасы.