Внеклассное мероприятие "Поро коваем"
классный час (4 класс)

Пайрем сценарий «Поро коваем».

1 вӱдышӧ:

Поро кече, чыла уна: кова, ава-влак! Тенгече, 25ноябрьыште,  ава-влакын тунямбал пайремышт лийын. Но ава-влак вуеш огыт нал шонена.Таче ме шке саламлыме шомакнам утларакше кова-влаклан пӧлеклынена. Вет нунат ава улыт, мемнан ачана-авана–влакын авашт!

1 тунемше:

Коваем, бобоем,

Туге тыйым йоратем.

Шочмо кечет шужо веле

Чыла модышем пуэм.

А кугу лиям –  кузем

Кушко, кушко чонештен.

Реактивный самолет ден

Пыл лонгаш лумет возем.

2 тунемше:

Коваем носким пидеш,

Тӱрлӧ тӱс ден леведеш. –

Ну, носки! – мотор тугае.

Москваш выставкыш нангае.

3 тунемше: Кидпашам ковам ышта,

Име кидыште кушта.

Носки ден пижерге

Уныкалан ямде.

2 вӱдышӧ:

Чынак, кована-влак могай гына пашам огыт ыште. Яра шинчымыштым ужашат ок лий. Я кӱнчылам шӱдырат, тӱрым тӱрлат,я пидедат, ургат, пӧртым эрыктат, я уныкам ончаш полшат.

4 тунемше:

Коваем шыпак шепкам руза.

 « Папалте, уныкам», - мура.

 Ласка йукеш шкежат нера.

Ом умыло: кӧжӧ кӧм малта?

1 вӱдышӧ:

Кованан шӱргышт – шыжылан курал пыштыме ана гай. Но чонышт путырак поро, шыма. Нуно уныкаштым утларак чот йӧратат! Аза малтыме мурышт гын, курымеш ушеш кодеш. Кузе нуно мурат!

Теве мардеж пуалме дене лышташ тарваныш, вара пеледыш кичке печкалте, тушеч сылне пеледыш тӱням ӧрын ончале. Кайык-влак шыпланышт, ал ӱжара солыкшым рузалтыш. Теве каваште пыл-влак куштатлтат. Олыкысо пеледыш-влак онгыр чачаштым рӱзалтат.

Тиде ковамын мурыжо мыйым мланде мучко коштыкта: курык вуйыш кӱзыкта, кайык гай чоҥештылыкта, кечан изолыкыш волта.

(4 классын кова нерген мурыжо.)

5 тунемше: А кован ямдылыме кочкышыжо гын… йылмет нелат! Тудын шӱржат, пучымышыжат, мелнажат, когыльыжат утларак тамле улыт.

6 тунемше: 

Омым ужам: пуйто йырем изи когыло-влак модын куржталыт, кидем шуялтем – кучаш ок лий. Чытен шым керт, шинчам почым: а-а, тиде ковам адак когыльым кӱэштеш, ковышта да шыл кӧрганым. Ну, тамле вет!

Мелнаже гын, ойлашат ок лий. Ковам нуным кече да тылзе гайым, паренге немыраным, кешыраным, шыланым, команым, шӱрашаным, торыканым ыштен мошта. Торык когыльжым эн йоратем. Ыштыже веле, южгунам туге кочкын шындем!

Икманаш, коваем пеш мастар повар. Огыда ӱшане огыл дыр? Толза иктаж-могай пайремлан – шкеат пален налыда.

7 тунемше:

Ковам дене коктын

Киндым пыштена:

Ош руашым нӧштылына,

Чуч шинчалым пыштена,

Салмалаш ненчен оптен,

Конгаш шындышна вашкен.

Сукыр лийже тамле,

Ешлан кочкыш чапле!

2 вӱдышӧ:  

А ынде кована-влак  дене изиш палыме лийнена. Мут йоча-влаклан пуалтеш. (презентаций почеш кажне йоча шке коваж дене палдара, изирак сочиненийжым лудын руа, фотографийжым ончыкта)

8 тунемше:

Коваем мала –ноен.

Мый воктенже верланем.

Модмем пеш шуэш – чытем:

Пырысем ӧндал пыштем.

«Лӱшкаш ок лий – шып вурсем -

От уж мо? Ковам мала.

Шонго йолжым кандара».

Ик тунемше кова нерген почеламутым лудын пуа.

Ходит наша бабушка,
Палочкой стуча
Говорю я бабушке:
— Вызови врача!
Выпьешь ты лекарства
Будешь ты здорова!
Если будет горько, —
Ну что же здесь такого?
Ты потерпишь чуточку,
А уедет врач,
Мы с тобой на улице
Поиграем в мяч!
Будем бегать, бабушка,
Прыгать высоко!
Ну что же тут такого?
Это так легко!
Говорит мне бабушка:—

Что мне доктора?
Я не заболела,
Просто я стара!
Просто очень старая,
Волосы седые.
Где-то потеряла я                                                                                                                                      Годы молодые.
Где-то за далёкими
За лесами тёмными,
За горой высокою,
За водой глубокою.
Как туда добраться,
Людям неизвестно…
Говорю я бабушке:
— Вспомни это место!
Я туда поеду,
Поплыву, пойду!
Годы молодые
Я твои найду!

2 вӱдышӧ: 

Ынде изиш модын нална. Тыланда «Вис-вис» модышым ямдылен улына. Кажне лепестокышто изи гына йодыш. Кӱрлын налыда, вашмутым ямдыледа. А ме тыланда ик мурым пӧлеклена. (Муро)

А ынде тендан вашмутдам колыштына. Эн ондак йодышдам лудын пуыза.

1. Школ годсо могай почеламутым шарнеда?

2. Йоратыме кочкышда?

3. Икымше туныктышыдан лӱмжӧ кузе?

4. Эн йоратыме вареньыда?

5. Могай телепередачым ончаш йӧратеда?

6. Эн чот могай кочкышым ышташ йӧратеда?

7. Школышто тунеммыда годым могай предметым эн чот йӧратенда?

8. Йӧратыме пеледышда?

9. Эн йӧратыме пашада (хоббида)?

10. Эн йӧратыме жапда?

11.Могай мурым эн чот йӧратеда?

12. Могай мурызым эн чӧт йӧратеда?

Моткоч кугу тау тыгай вашмутым пуымыланда. Налза пӧлеклан тиде мурым!

(муро йоҥга)

9 тунемше: 

Ковам гармоньым кидыш нале,

 Панга тӱшкам ласкан темдале.

– Ну, Шокшем каче, тавалтал,

Чолга койышетым ончыктал!

Ковам шокта, мый кушталтем,

Изи чомала тавалтем

Могай пиал – кован лияш

 Воктенже энертен кушкаш!

(Куштымаш)

1вӱдышӧ:

А кована-влакын чоныштым шокшо кече дене веле таҥастараш лиеш. Нуно мемнам, уныка-влакыштым, утларак чаманат да йӧратат. Нунын поро да ушан шомакышт шӱмешна шыҥа, илаш туныкта.

10 тунемше:

Кова нерген муро

Ковамын кидше эн шыма

Вуемым шыпак ниялта,

Эр кече дене саламла

 «Кугу лий» - манын вӱчкалта

Ковамын ойжо эн чот поро

Ойгемым писын паремда

 «Чонет гыч нелым  ӱштыл колто»

ӱшанле мутшо ден эмла.

                            А. Смирнов

2 вӱдышӧ: Эше ик модыш. Тидлан йоча-влакын шинчаштым петыраш кӱлеш. (шинчам петырат) «Коватын кидшым шинча кумен пале»модыш.

11 тунемше:

Коваем, могай пӧлекым

Тыланет ышташ

Да пайремле кумылетым

Кузерак нӧлташ?

Ала чоным почын, мурым

Кечыгут мураш?

Я чодыра орол деч урым тыланет кондаш?

А сӱретым сӱретлем гын,

Кумылет нӧлтеш?

Да шинчат, куан ден темын,

Шыргыж волгалтеш?

А шыма мотор пеледыш тыланет келша?

Тудо тыйын пайреметым сылнешташ полша?

Товатлем гын уло кертмын

 Сайын тунемаш,

Тӱҥалат, куан ден темын,

Тидым тый аклаш?

Коваем, могай куаным

Тыланет ышташ,

Кумылетым   кузеракын

Мыланем нӧлташ?

2 вӱдышӧ: Налза, кова-влак, шке кидна дене ыштыме изирак пӧлекнам. Пайрем дене чыландам