Ие кижи - хун.
классный час (4 класс) на тему

Класс шагы:  «Ие кижи-хүн» 

Сорулгазы: Ие кижини хүндүлээринге, дузалажырынга, чугаазын дыңнаар чорукка кижизидер.

Шүлүктү, ырыны аянныг күүседиринге өөредир. 

Дерилгези: сюжеттиг чуруктар, үлегер домактар, шариктер, чечектер.

Класс шагының чорудуу. 
1. «Ие кижи —хүн» деп беседа. 
- Ноябрь 28 —тиң хүнүнде чылдың-на бистиң Россияның чурттакчылары Ие хүнүн байырлаар.Ол чараш байырлалды 1998 чылдан эгелеп байырлай берген бис. 
Аваларны алдын хүнге деңнеп анаа эвес чугаалаар бис. Хүн бистиң бөмбүрзээвиске эң-не чоок планета болур.Хүн дээрге чырык өртемчейде амыдыралдың болгаш чылыгның үнер дөзү. 
Хүн биле ие чок болза чуртталга турбас. Кижиниң кадык, тодуг чуртталгазы, буян-кежии авадан хамааржыр деп бурунгу ада-өгбелеривис санап чораан. 
Ие кижиниң холдары эң-не чылыг , чымчак эргим, сагыш-сеткили ажык. Ооң ажы-түлге болгаш кижилерге ынакшылы кажан-даа өшпес. Каш-даа харлыг болзувусса, бистерге ооң чассыдыы, деткимчези,үргүлчү херек апаар. 

Ава деп сөс адаттынгыр ,бижиттингир 
Артында-ла чылыг, чымчак, хоюг, чараш. 
Ынай чаштан аваларны хүндүлеңер. 
Ынак чүрек, аас кежиин сөңнеп чоргар. 

Ава кижи кажан-даа буян,чолдуг 
Аъш-чемин кылып чоруур , холу чемзиг. 
Ажы-төл дээш кезээде-ле сагыш човаар 
Ава ышкаш эриг баарлыг кижи бар бе? 

- Чаш уруг эң-не бир дугаар кымны танып адаарыл? 
- Ава деп кымыл ол? 
Уруглар харыылаар. (ажы-төлдң чаяакчызы, азыракчызы, чемгерикчизи, эң-не чоок ынак кижизи, хүн дег эргим кижи) 

2. Өөреникчи: 

Эргеледип чассыдар эргим ынак авайым. 
Эки диртип мактадып, эрес болуп өзер мен. 

Ажы-төлү бистерге авыралдыг авайым 
Ачы-дузаң чандырып,ажыл-ишчи болур мен. 

3. Ыры «Утешалочки мамочке» хор-биле ырлаар 

4. —Аваларыңар дугайында чугаалап көрүңерем. Ол кандыг кижил? 

(Уруглар чураан чуруктарын тудуп алгаш чугаалаар.) 


5. Уруглар шүлүктер чугаалаар. 

Караңгыда кавай чайгап, карак шимейн чордуң, авай. 
Оглуң мени өстүрер дээш, олут-дыш чок чордуң, авай. 

Кежээлерде ыглаган чаш, хензиг оглун ава чайгап, 
Өпей ырын ырлай бээрге өртемчей шуут шыпшың апаар. 

Эштиг-өөрлүг, чоннуг, чолдуг, ээлдек чаңныг мээң авам. 
Өпей ырын ырлап чорааш, өстүрүп каан мээң авам. 

6. —Аваларыңарга бажыңга кандыг ажылдар кылырынга дузалажып турар силер? 
(Өөреникчилер харыылаар) 

7. —Кыс уруглар өзүп келгеш база кымнар апаарыл, оолдар? 

(Кыс кижиниң сагыыр ужурларын башкы уругларга үлеп бээр.) 


Кыс кижиниң сагыыр ужурлары: 

Кыс кижи биче сеткилдиг болур⎫ 
Хүлүмзүрүп чоруур.⎫ 
Бодамчалыг болгаш оваарымчалыг болур.⎫ 
Шалыпкын, кежээ болур.⎫ 
Караа хоюг болур.⎫ 
Кээргээчел болур.⎫ 
Уран-шевер болур.⎫ 
Амданныг чем кылып өөренир.⎫ 

8. Түңнел 
-Класс шагындан чүнү билип алдыңар?