"Сэмбэлэ" бэйрэме
план-конспект занятия на тему
Предварительный просмотр:
«Сэмбелэ» бэйрэме
Зал бэйрэмчэ бизэлэ. Эстэллэрдэ кэзге уныш: жилэк – жимеш. яшелчэлэр, башаклар куела. Балалар салмак музыка астына залга керэлэр.
Алып баручы:Кадерле дуслар (балалар)!Буген без халкыбызнын ин гузэл бэйрэмнэренен берсе –«Сэмбелэ» бэйрэменэ жыелдык. Елнын сихри фасылында, кэн белэн тэн тигезлэшкэн мэлдэ татар халкы «Сэмбелэ» бэйрэмен уткэргэн. Ул – кэзге бэйрэм, уныш бэйрэме. «Сэмбелэ»- ул башак, иген дигэн суз. Сары чэчле, зэнгэр кузле, зифа буйлы, сузгэ тапкыр, эшкэ унган кызны да Сэмбелэ дигэннэр.
1 бала: Сарыларга сарган ак каенга
Шыбыр –шыбыр килеп кем дэшэ?
Уттай янган кызыл милэш белэн
Пышылдашып кем ул сэйлэшэ?
2 бала: Кэзге жиргэ гашыйк эрсез жиллэр
Яфракларга шулай эндэшэ:
«Хушыгыз, хуш язга чаклы»,- диеп
Алар белэн уйнап сэйлэшэ.
3 бала: Кэзге урман тып – тын булган
Агач башы ялангач.
Сонгы яфрак тэшэ ялтырап
Эз генэ жил шаяргач.
4 бала: Кэз килде, уныш булды,
Табын сый белэн тулды.
Рэхим итегез, дуслар,
Кэзге бэйрэмгэ!
Жыр «Сэмбелэ»
1. Эй, дусларым, бэйрэмгэ сез килегез!
Табигатькэ алтын сибеп житте кэз.
кушымта: (2 тапкыр)
Сэмбелэ, син тизрэк кил,
Бик сагынып кэтэбез.
Жырлар жырлап, сэеп, зурлап,
Сине тэбрик итэрбез!
2. Яшелчэлэр дэ инде элгерделэр.
Бар яфраклар сары тэскэ керделэр.
кушымта: (1 тапкыр)
3. Жилэк – жимеш инде куптэн жыелды,
Жир йэзенэ сары яфрак коелды.
кушымта:(2 тапкыр)
Салмак музыка астында Сэмбелэ керэ. Кулында кэрзине, башаклар.
Алып баручы: Зифа буйлы, житен чэчле,
Зэнгэр кузле бу кызнын
Исемнэре ничек икэн
Эйтегезче, кем белэ?
Балалар: Сэм-бе-лэ.
Сэмбелэ: Исэнмесез, нэни дусларым!
Мин – Сэмбелэ, килдем сезгэ
Кэзге байлык кулымда.
Муллык белэн байлык телим
Кем очраса юлымда.
Эссэлэмегалэйкум, дуслар!
Мин – кэз, килдем сезгэ.
Кэзге байлык кулымда.
Муллык белэн байлык телим,
Кем очраса юлымда.
Исэнмесез, балалар!
Гэлбакчага алып килдем
Милэшемнен жырларын.
Такыяляр булэк итэм
Сезгэ нэни дусларым.
Алтын яфраклар кулымда
Минем сезгэ булэгем.
Кызыл милэш белэн чиккэн
Эстемдэге кулмэгем.
Кэрзинемдэ кыярлар,
Помидор хэм алмалар.
Кэрзинемдэ янгырлар,
Жылы, суык кэннэр бар.
Кэрзинемдэ сары, кызыл,
Алтын – матур тэслэр бар.
«Эссэлэмегалэйкум» жыры
Тан ата да кояш чыга,
Кояшны сэламли кэн:
«Саумы, кояш, сунмэс учак,
Эссэламегалэйкем!»
Тел ачкычы иман биргэн
Сэекле туган телем.
Уз телемдэ сина сэлам:
Эссэламегалэйкем.
Эй, игенче, кукрэп уссен
Кырларда синен иген.
Икмэк тотып сэлам юллыйм
Эссэламегалэйкем.
Ачыйк бэхет ишеклэрен,
Бэхетле булсын хэркем.
Эй, кардэшлэр, миллэттэшлэр,
Эссэламегалэйкем.
Тан ата да кояш чыга,
Кояшлы бездэ хэр кен,
Кояш белэн сэлам юллыйм
Эссэламегалэйкем.
5 бала: Син килугэ сэендек,
Бик куп жырлар эйрэндек.
Шигырь, табышмак, мэкальлэр,
куп биюлэр эйрэндек.
Жыр «Антошка»
1.Антошка, Антошка, пойдем копать картошку!
припев: Тили-тили, трали –вали
Это мы не проходили, это нам не задавали парам пам пам!
2.Антошка, Антошка, сыграй нам на гармошке!
припев: тот же
3.Антошка, Антошка, готовь к обеду ложку!
припев: Тили –тили трали – вали Это, братцы,мне по силе
Откажусь теперь едва ли парам пам пам!
Сэмбелэ: Дусларым, курэм, сез бик унганнар икэнсез.Минем дэ сезгэ булэк
табышмакларым бар. Тынлап карагыз.
1.Кар астында кыш уткэрэ
Ямь – яшел тунын киеп.
Кэздэн чэчеп калдырганга
Элгерэ ул ин элек. (арыш)
2.Буенын озынлыгы белэн
Аз калыша арыштан.
Оныннан кумэч пешэ
Тэсе булыр ап – актан. (бодай)
Сэмбелэ: Башакларым, бире килегез.
Ничек басуларда усуегезне сэйлэгез.
Иген башаклары:
6 бала: Жылы кояш жэй буе
Безгэ нурларын сипте.
Алтынсу тэс йэгертте
Ярдэм итте янгыр да, шифасын бирде безгэ.
7 бала:Эйе, янгыр вакытында кичекми килеп житте.
Безгэ ул дым эчертте, дэрес, нык ярдэм итте.
Жил дэ безгэ булышты.
Бергэ:
Аннан игенче безне
Тегермэнгэ тэшерде.
Кызу мичлэргэ куеп
Тэмле кумэч пешерде.
8 бала: Ипи басуда усэ
Аннан амбарга керэ.
Аннары мичтэ пешэ,
Кызарып мичтэн тэшэ.
9 бала: Шуннан килэ эстэлгэ
Безгэ куэт эстэргэ.
Ипи булса табында
Булдырам мин барын да.
10 бала: Кэзнен ин олы булэге
Икмэк тора табында.
Тормышыбыз ямьле булыр
Икмэк булган чагында.
11 бала: Яшэу чыганагы – кояш нурын
Жир жылысын саклап узендэ.
Кукрэклэргэ терэп кисэр икмэк
Хэр табыннын тора турендэ.
Сэмбелэ алып баручыга ипи тапшыра
Алып баручы: Рэхмэт сина, Сэмбелэ.
Бию «Уракчы кызлар»
Сэмбелэ: Ай хай быел уныш мул булды!
Кэрзинем уныш белэн туп – тулы!
Мин сезгэ табышмаклар эйтэм,
Сез жаваплпрын табыгыз!
1.Утыра бер ак чулмэк
Эстенэ кигэн йэз кулмэк. (кэбестэ)
2.Бабай мескен картайган эшлэпэсе янтайган. (кэнбагыш)
3.Тугэрэк – ай тугел,
Сары – май тугел.
Койрыгы бар – тычкан тугел. (шалкан)
4.Жэй буена яшел буллам,
Кэз житкэч тиз кызарам.
Хэтта чибэррэк булам
Кэршэн сэрткэн кызлардан. (помидор)
5.Тышым сары, эчем ак,
Исемем дэ бик эйбэт.
Ай хай бигрэк яратам
Ерактан ук елатам. (суган)
6.Гэудэсе бар –жаны юк,
Эшлэпэ кигэн – башы юк. (гэмбэ)
Сэмбелэ: Бигрэк тэ тапкырлар икэнсез!
(булэклэр элэшэ. булэге – табышмакнын жавабы)
Гэмбэлэр биюе
Алып баручы: Эйдэгез, дуслар, берэр уен уйнап алыйк!
12 бала: «Эш беткэч уйнарга ярый»,-
Дип эйтэ безнен халык.
Эйдэгез, дуслар, басыгыз,
Бер уйнап – кэлеп алыйк.
Уеннар: 1.Тундэклэр белэн бию.
2.Капчыктагы яшелчэлэрне белергэ.(курмичэ, тотып кына)
3.Орлыкларны танырга (орлыклар пакетта – танып карап нинди
орлык икэнен эйтергэ)
Сэмбелэ:Барысы эчен дэ рэхмэт, дуслар,
Телим сезгэ унышлар.
Яшэгез сез тынычлыкта
Матур булсын тормышлар.
Сэмбелэ бии, хэм саубуллашып чыгып китэ.
Булэклэр элэшу.