Әйләнә-тирә
рабочая программа по окружающему миру (2 класс) на тему

Аңлатма язуы

Мәктәпнең укыту планы нигезендә 2 сыйныфта әйләнә-тирә дөнья фәнен укытырга атнага 2 сәгать, барысы 68 сәгать вакыт бирелә.

Максат:

• табигать һәм иҗтимагый тормышны бербөтен итеп күзаллау формалаштыру; табигать, кеше, җәмгыять турында мәгълумат булдыру;

Бурычлары:

• балаларның табигатьтәге һәм иҗтимагый тормыштагы аерым предметлар һәм күренешләр турында төшенчәләрен системалаштыру һәм киңәйтү, аларда үз шәһәренә (авылына), үз Ватанына карата мәхәббәт тәрбияләү;
• табигать һәм җәмгыять байлыкларына карата сакчыл караш тәрбияләүгә, табигый һәм социаль тирәлектә экологик һәм әхлакый тәртип күнекмәләрен формалаштыру;
• Җирнең тереклек планетасы булуы, терек һәм терек булмаган табигать арасындагы бәйләнешләр , үсемлекләр һәм гөмбәләр турында башлангыч күзаллауларын формалаштыру.

Предметные результаты

в результате изучения раздела «человек и природа»
обучающиеся научатся:
• наблюдать, обнаруживать и приводить примеры взаимосвязей между живой и неживой природой (например, влияние Солнца — источника тепла и света — на смену времен года, на растительный и животный мир);
• выделять и называть особенности Солнца, как звезды, и Земли, как планеты;
• устанавливать причинно-следственные связи между вращением Земли вокруг своей оси и сменой дня и ночи, между движением Земли по своей орбите вокруг Солнца и сменой времен года и называть их;
• сравнивать внешний вид и называть по сходным признакам представителей таких групп животных, как насекомые, рыбы, земноводные, пресмыкающиеся, птицы, млекопитающие;
• сравнивать и выделять характерные для животных способы питания, размножения, защиты, заботы о потомстве и называть их;
• выявлять признаки, отличающие домашних животных от диких;
• оценивать значение растений и животных в природе и жизни людей;
• искать и выделять необходимую информацию для классификации объектов природы по заданным основаниям: культурные и дикорастущие растения, однолетние–двулетние– многолетние растения; цветковые–хвойные–папоротники, мхи, водоросли; выделять их отличия;
• характеризовать роль грибов в природе и жизни людей;
• ставить опыты, используя простейшее лабораторное оборудование при изучении свойств воды, воздуха, и анализировать результаты наблюдений, делать выводы;
• следовать инструкциям и технике безопасности при проведении опытов;
• на основе опытных исследований и наблюдений выявлять условия, необходимые для жизни растений; выращивать растения из семян, клубней, листа, побегов;
• использовать оглавление, словари и тексты учебника в печатной и электронной формах для поиска необходимой информации;
• устанавливать простейшие взаимосвязи в живой природе, использовать эти знания для объяснения необходимости бережного отношения к природе своего края;
• оценивать характер взаимоотношений человека с природой, находить примеры влияния этих отношений на природные объекты, называя представителей животного и растительного
мира, занесенных в Красную книгу России;
• оценивать рекомендации по здоровому образу жизни (соблюдения режима дня, личной гигиены, правильного питания);
• извлекать по заданию учителя необходимую информацию в дополнительных источниках знаний (Интернет, детские энциклопедии) для подготовки сообщений и презентаций.
Обучающиеся получат возможность научиться:
• выделять и характеризовать особенности Солнца, как звезды, и Земли, как планеты;
• сравнивать внешний вид и характерные особенности таких групп животных, как насекомые, рыбы, земноводные, пресмыкающиеся, птицы, млекопитающие;
• устанавливать и объяснять причинно-следственные связи между вращением Земли вокруг своей оси и сменой дня и ночи, между движением Земли по своей орбите вокруг Солнца и сменой времен года;
• группировать (классифицировать) объекты природы по сходным признакам (например, группа насекомых, рыб, земноводных, пресмыкающихся, птиц, млекопитающих);
• анализировать способы питания животных, их размножения, защиты, заботы о потомстве, выделяя их особенности;
• искать и находить необходимую информацию из различных доступных школьникам источников знаний для выделения основания для классификации объектов природы по тем или другим признакам (например, культурные и дикорастущие растения, однолетние и многолетние растения; цветковые и хвойные и др.);
• сравнивать, сопоставлять и обобщать необходимую информацию в дополнительных источниках знаний (Интернет, детские энциклопедии) для подготовки сообщений и презентаций;
• осознавать ценность природы и необходимость нести ответственность за ее сохранение;
• соблюдать правила экологического поведения в природе
(не оставлять после себя мусор; бережно относиться к растениям, детенышам диких животных);
• пользоваться простыми навыками самоконтроля и саморегулирования своего самочувствия для сохранения здоровья, осознанно выполнять режим дня, правила рационального питания и личной гигиены;
• выполнять правила безопасного поведения в природе, оказывать первую помощь при несложных несчастных случаях.
в результате изучения раздела «человек и общество»
обучающиеся научатся:
• оценивать характер взаимоотношений в семье и семейные традиции;
• оценивать важность профессий взрослых;
• различать государственную символику России (на пограничных знаках, денежных знаках и пр.);
• планировать свою деятельность в участии в важных для школы (региона, страны) событиях: День Победы, День Конституции России, День города (села, поселка), встреча Нового года;
• выделять усвоенные и новые знания о достопримечательностях Москвы, Московского Кремля, находить дополнительную информацию в различных источниках знаний, включая электронную форму учебника.
Обучающиеся получат возможность научиться:
• соотносить исторические события по векам (на примере истории строительства Московского Кремля и истории родного города (села, поселка));
• сопоставлять самые важные права и обязанности человека по отношению к природе;
• использовать дополнительные источники информации (словарь учебника), находить факты в Интернете (интернет адреса даны в учебнике по темам «История Московского Кремля» и «Твоя безопасность») для сообщений и презентаций;
• проявлять уважение и готовность выполнять совместно установленные договоренности (традиции) в семье, в классном и школьном коллективах;
• оценивать характер взаимоотношений в классном коллективе.
в результате изучения раздела «Правила здорового образа жизни и безопасного поведения» обучающиеся научатся:
• соблюдать режим питания, выполнять правила личной гигиены в условиях пребывания в школе;
• соблюдать правила безопасного поведения на улице и в быту, в природе под наблюдением взрослых;
• контролировать свое самочувствие и сообщать о своем недомогании взрослым;
• находить нужную информацию о правилах здорового образа жизни и безопасного поведения по инструкции учителя.
Обучающиеся получат возможность научиться:
• соблюдать режим питания, выполнять правила личной гигиены в условиях пребывания в школе и дома;
• соблюдать правила безопасного поведения на улице ив быту, в природе;
• находить нужную информацию о правилах здорового образа жизни и безопасного поведения в соответствии со своими потребностями и склонностями;
• пользоваться простыми навыками самоконтроля и саморегулирования своего самочувствия для сохранения здоровья, осознанно выполнять режим дня, правила рационального питания и личной гигиены;
• соблюдать правила безопасного поведения на улице и в быту и в природе.

Эчтәлек

   Кеше һәм табигать

        Планеталар һәм йолдызлар. Кояш безгә иң якын йолдыз, Җирдәге тереклек өчен җылылылк һәм яктылык чыганагы. Җир - планета; аның размеры, формасы турында гомуми күзаллау;  Глобус- Җирнең моделе. Глобуста, коры җир, диңгез һәм океаннарның шартлы билгеләре. Җирнең әйләнүе көн һәм төннең алышынуына китерә. Җирнең кояш тирәли әйләнүе ел фасылларының үзгәрүе. Туган якта ел фасылларының үзгәрүен күзәтү..

         Җирдәге терек һәм терек булмаган табигать. Җир планетасындагы тормыш шартлары. Һава – газлар җыелмасы. Һаваның үзлекләре. Һаваның кеше, үсемлекләр, хайваннар тормышындагы әһәмияте. Су. Суның үзлекләре. Терек табигатьтә суның үзлекләре.

Чәчәкле үсемлекләр. Үсемлек өлешләре: тамыр, сабак, чәчәк, җимеш, орлык. Үсемлекләргә үсү өчен кирәкле шартлар (яктылык, су, һава, җылы). Үсемлекләрнең туклануы һәм сулавы. Кеше тормышында үсемлекләрнең роле. Үсемлекләрнең күптөрлелеге: чәчәкле һәм ылыслы үсемлекләр, абагасыманнар, мүкләр, суүсемнәр; Россиянең Кызыл китабы. Табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләре.         

        Культуралы һәм кыргый үсемлекләр. Үсемлекләрнең сабак, яфрак,орлыктан үрчүе.

Туган яктагы үсемлекләр. Исемнәре, күзәтүләрдән алынган үзлекләре. Гөмбәләр. Аларның туклануы. Эшләпәле гөмбәләр һәм күгәрек гөмбәсе, агулы гөмбәләр. Гөмбәне дөрес җыю серләре. Туган яктагы гөмбәләр.         Хайваннар һәм аларның тормышы. Хайваннарга яшәү өчен кирәк булган тормыш шартлары (һәва, су, җылы, ризык). Бөҗәкләр, балыклар, кошлар һәм имезүчеләр. Җир-су һәм сөйрәлүчеләр, аларның аермасы. Имезүчеләрнеңбалаларының туклану үзенчәлекләре. Хайваннарның саклануы. Кыргый һәм йорт хайваннары. Кеше тормышында хайваннарның роле.Туган яктагы хайваннар, аларга характеристика.

Кеше һәм җәмгыять

            Гаилә. Гаиләдә үзара мөнәсәбәт. Гаилә традицияләре (олыларга ярдәм, бәйрәмнәр, походлар). Нәсел. Нәсел җепләрен барлау. Кеше – җәмгыятьнең бер өлеше. Кешеләр арасындагы мөнәсәбәтләр. Хезмәтнең кеше тормышында һәм җәмгыятьтәге өлеше. Төрле һөнәр ияләре. Китап төзүчеләрнең һөнәре.

        Туган як – Россиянең бер өлеше. Туган авыл, аңың тарихы, килеп чыгышы, андагы елгалар, күлләр.

        Безнең туган ил – Россия.  Россия. Конституциясе – илебезнең төп законы. Россия гражданинының хокуклары ( яшәүгә, белем алырга, сәламәтлекне сакларга, медицина ярдәменә, ирекле хезмәт һәм ял). Бәйрәмнәр:  Җиңү көне, Конституция көне,  россиянең дәүләт символлары: герб, флаг, гимн). Мәскәү Кремле. Мәскәү шәһәре белән бәйле бөек  князьләрнең исемнәре (Юрий Долгорукий, Дмитрий Донской, Иван III.

Куркынычсызлык кагыйдәләре          Укучының көндәлек режимы. Саф һавада уеннар -сәламәтлекне саклау һәм ныгытуның бер төре. Чисталык – сәламәтлекнең нигезе. Туклану. Салкын тиюдән саклану.   Өйдәге һәм урамдагы куркынычсызлыклар.

Әдәбият

1. Плешаков А. А.  Атлас-определитель “От земли до неба”, Москва, “Просвещение” , 2008
2. Рәхимов И.И.,  Ибраһимова К.К.Татарстанның үсемлекләр һәм хайваннар дөньясы. Русчадан Р.З.Закирова тәрҗ.- Казан: Мәгариф, 2007
3. Федотова О. Н., Трафимова Г. В., Трафимов С. А. Әйләнә-тирәдөнья. 2нче сыйныф өчен дәреслек. Русчадан  Р. Г. Фәтхрахманов тәрҗ. – Казан: «Хәтер» нәшрияты. 2014
4. Федотова О. Н., Трафимова Г. В., Трафимов С. А.Әйләнә-тирәдөнья.  Хрестоматия.  М.: Академкнига/Учебник. 2014
5. Федотова О. Н., Трафимова Г. В., Трафимов С. А.Окружающий мир. Тетрадь для самостоятельной работы.  М.: Академкнига/Учебник. 2014
6. Федотова О. Н., Трафимова Г. В., Трафимов С. А. Методическое пособие. - М.: Академкнига/Учебник. 2014.

Кушымта

Әйләнә-тирә дөньядан арадаш аттестация (тест) өчен үрнәк йомгаклау контроль эше

1. Нәрсә ул һава?

а) һава  ул – газлар кушылмасы. Ул азоттан, кислородтан, углекис газыннан тора;

ә) һава  ул – үз эченә башка күптөрле матдәләр алган матдә. Мәсәлән, кислород, су, болытлар, тузан, углекис газы.

2. Кайсы очракта һаваның төп үзлекләре дөрес күрсәтелгән?

а) зәңгәр төстә, җылылык үткәрүчән, иссез, үтә күренмәле;

ә) төссез, җылыны начар үткәрә, иссез, үтә күренмәле.

3. Сулаганда без һавадан нинди газ йотабыз?

а) углекис газы;

ә) кислород;

б) азот.

4. Үсемлекләр туфрактан нәрсә алалар?

а) черемә, ком, балчык;

б) үсемлек һәм хайван калдыклары;

б) һава, су, тозлар.

5. Нәрсә ул табигать?

а) кеше кулыннан ясалган әйберләр;

ә) безне чолгап алган һәм безнең ихтыярдан башка тереклек итүче әйберләр;

б) безне чолгап алган барлык әйберләр.

6. Табигать нинди була?

а) тере табигать һәм тере булмаган табигать;

ә) тере табигать кенә була.

7. Тере булмаган табигатькә нәрсә керә?

а) карга;

ә) өстәл;

б) кар.

8. Көндәлектә син нинди матдәне күбрәк кулланасың?

а) крахмал;

ә) су;

б) тоз.

9. Кырларда нәрсәдән башка уңыш үстереп булмый?

а) тракторлардан, комбайннардан, ягулыктан башка;

ә) минераль ашламалардан, кеше хезмәтеннән, чүп үләннәренән башка;

б) яктылыктан, һавадан, судан башка.

10. Кешеләргә нинди су кирәк?

а) үтә күренмәле;

ә) төссез;

б) чиста.

11. Тере табигатькә кайсы объектлар группасы керә:

а) Каен, өй, эт.

ә)Үсемлекләр, хайваннар, кеше.

Б)Болытлар, кеше, таш

12. Гөмбәнең төп өлеше ничек дип атала?

а) җимеш

ә) гөмбәлек

б) спора

13.  Кайсы гөмбә артык?

а) каен гөмбәсе;

ә) усак гөмбәсе;

б) чебен гөмбәсе.

14.  Иң агулы гөмбә:

а) шампиньон;

ә) томсык гөмбә;

б) баллы гөмбә.

15.  Дөресен сайлап ал. Гөмбә җыйганда нинди кагыйдәләрне үтәргә кирәк?

а) Картайган һәм кортлаган гөмбәләрне җый;

ә) Агулы һәм ашарга яраксыз гөмбәләрне бәреп һәм таптап китмә;

б) Яңа җыелган гөмбәләрне эшкәртүне иртәгәгә калдыр!

16.Хайваннар - ул...

а)кошлар, җанварлар, бөҗәкләр, балыклар, кәлтәләр, еланнар, ташбакалар, бакалар;

ә) кошлар, җанварлар, бөҗәкләр, балыклар, кәлтәләр, еланнар, бакалар, үсемлекләр, гөмбәләр;

б) кешеләр, кошлар, җанварлар, бөҗәкләр, балыклар, микроблар;

17. Сирәк очрый торган хайваннарга ау тыелган.Алар кайда саклана?

а) тыюлыкларда

ә) бакча яны участогында;

б) ботаник бакчада.

18. Нинди хайваннар Кызыл китапка кертелгән?

а)юлбарыс, панда, дрофа;

ә) сыер, ат, каз;

б) дуңгыз, сарык, күркә.