Призентация "Кто такие птицы и звери?"
презентация к уроку по окружающему миру (1 класс) по теме

Сарман муниципаль районы Кәүҗияк төп гомуми белем бирү мәктәбе

(2нче сыйныфта әйләнә-тирәдәге дөнья һәм

тормыш иминлеге нигезләре дәресе)

Башлангыч сыйныф укытучысы

                                      Фәхрисламова З.Ф.

                                                Тема: «Безнең тату гаилә».

      Максат: 1) укучыларга әти-әниләрнең, әби-бабайларның, туганнарның иң кадерле кеше булуларын аңлату;

      2) өлкәннәргә ихтирам, хөрмәт, ярату хисләре тәрбияләү;

      3) балаларның сөйләм телен үстерү.

     Җиһазлау: «Безнең гаилә» альбомнары, дәреслек (46- 49 бит),

   «Мәгърифәт» газетасы, 8 март, 2007 ел.

                                   Дәрес барышы. 

        I. Оештыру.

        1. Исәнләшү.

        - Исәнмесез, укучылар!

        - Хәерле көн! (утыртам)

        2. Дежур укучы рапорты.

      II. Өй эшен тикшерү.

      Сәламәтлак һәм иминлек бүлеге буенча «Белемебезне тикшерик» уенын уйнау. (Кызыл түгәрәктә тукталыш ясаган укучы сыйныфташларының  сорауларына җавап бирә. Булдыра алмаса, бер йөрешне уздырып җибәрә.)

     III. Яңа тема өйрәнү.

       - Ул миңа һәрвакыт

         Минем дәү улым, ди.

         Мәктәпкә киткәндә

         Уң булсын юлың, ди.

                                           (Г. Латыйп.)

      - Бу шигырьдә сүз кем турында бара? (әби, бабай, әти, әни)

      - Безнең бүгенге дәрес тату гаилә, әби-бабайлар, әти-әниләр турында булыр. Һәм без «Өлкәннәрне рәнҗетергә ярыймы?» дигән сорауга җавап бирербез.

     - Синең иң якыннарың – гаиләң! Сез «Безнең гаилә» дип исемләнгән альбом ясадыгыз. Хәзер шул альбомнарга күзәтү ясыйк.

    (Укучылар үзләренең иҗатлары белән таныштыралар.)

    - Дәреслекнең 46-47 нче битләрен карыйк. Айрат белән Гөлназның гаиләсендә кемнәр яши? (әти, әни, Айрат, Гөлназ)

   - Алар нишлиләр?

   - Сезнеңчә, аралашу культурасы нәрсә ул ?

   - Гаилә эчендә кирәкме ул?

   - Теләсә кайсы гаиләдә өлкәннәр – балаларга, ә балалар өлкәннәргә булыша. Айрат белән Гөлназ гаиләсендә дә бу шулай. 47 нче биттәге рәсемнәрдә кем кемгә нәрсә эшләргә булыша?

  - Ә син өлкәннәргә ничек булышасың?

  - Гаиләгез буш вакытын ничек үткәрә?

       IV. Физкультминут

     Исә җилләр, оча кошлар,

     Килә коштай очасы.

     Күккә менеп, җиргә төшеп,

     Шул җилләрне кочасы.

     Ява яңгыр, ага сулар,

     Килә судай агасы.

     Киң болында, урманнарда

     Куян кебек чабасы.

     Очып, чабып, уйнап туйгач,

     Үсеп кеше буласы.

     Җиң сызганып, илкәемнең

     Чын хуҗасы буласы.

  - Тәмле ашлар пешерә,

    Матур гөлләр үстерә.

    Өебезнең нуры ул.

    Барыбыздан олы ул.

                                   (Ә. Бикчәнтәева)

 - Кайвакыт кечкенәләр үзләре дә сизмәстән олыларны рәнҗетә. Җитмәсә нәниләрне беркайчан да рәнҗетми торганнарын…

  Укытучы Ф. Кривинның «Олыларны рәнҗетергә ярыймы?» хикәясе белән  таныштыра.

 - Хикәядә тасвирланган вакыйгага карата сезнең фикерегез ничек?

 - Сезнең тормышыгызда да моңа охшаш хәлләр булганы юкмы?

 - «Зурларны рәнҗетергә ярыймы?» дигән сорауга тулы  итеп җавап бирегез.

     V. Теманы ныгыту өстендә эш.

 - Сезне, оныкларын тәрбияләү өчен әбиләр бик күп көч куялар. Алар сезгә гел яхшылык кына телиләр. Шуңа күрә, яхшы, тәрбияле балалар әби-бабаларына, ата-аналарына каршы әйтү, аларны рәнҗетү, аларга кул күтәрү түгел, аларга: «Уф», - дип тә әйтмәсләр.

   Хөрмәтле язучыбыз Т. Миңнуллинның әнисе озак һәм каты авырый. Театрда шундый чакта Нәҗибә апаның гострольләргә китүен гаеп итәләр.

 Ләкин Туфан абый каршы килә:

 - Ул бит минем Әни, мин аны башкалардан каратмыйм, үзем карыйм, - ди.

 Шулай эшли дә.

   ТР Президенты М. Шәймиев Указы белән 2007 нче ел Татарстан Республикасында Хәйрия елы дип игълан ителде. Тирә-ягыбызда ятим балалар, караучысыз калган өлкәннәр, инвалидлар, авыр хәлләргә очраган кешеләр бар.

 Аларга ярдәм итү, игелек кылу – һәркемнең изге бурычы.

  («Мәгърифәт» газетасы, 8 март, 2007 ел «Яралы бәгырьләр» дигән мәкалә  белән таныштыру.)

 - Безнең авылда ярдәмгә мохтаҗ кемнәрне беләсез?

 - Аларга ничек итеп ярдәм итәсез?

 -«Олыласаң олыны олыларлар үзеңне» дигән мәкальне сез ничек аңлыйсыз?

 VI. Дәресне йомгаклау.

 - Бу дәрестә нәрсә турында сөйләштек?

     Билгеләр кую.

     Өй эше.

  «Минем әбием» дигән китапчык ясарга. Китапчыкка фотосурәтләр ябыштырырга, хикәяләр, шигырьләр язарга.

Сарман муниципаль районы Кәүҗияк төп гомуми белем бирү  мәктәбе

Дәрес планы

«Ил, шәһәр, авыл, елга, күл исемнәрендә баш хәреф.»

(2нче сыйныфта татар теле дәресе)

Башлангыч сыйныф укытучысы

                                    Фәхрисламова З.Ф.

        Тема: Ил, шәһәр, авыл, елга, күл исемнәрендә баш хәреф.

       Максатлар: 1) ил,  шәһәр, авыл, елга, күл исемнәрен баш хәреф белән язарга кирәклеген аңлату;

       2) элементар теорияне язуда куллануны оештыру;

       3) туган як белән горурлану хисе тәрбияләү.

       Җиһазлау: Татарстан картасы, магнитофон язмасы, карточка-  

 лар, дәреслек, туп.

                                      Дәрес барышы.     

        I. Оештыру.

        1. Исәнләшү.

        - Исәнмесез, укучылар!

        - Хәерле көн! (утыртам)

        2. Дежур укучы рапорты.  

       II. Өй эшен тикшерү.

        -- Укучылар, өй эшләрен тикшереп китик әле

 (гаилә әгъзалары исемнәренең мәгънәләрен укып күрсәтәләр:

 Рамис - сал агызучы, салчы; Алсу - алсу йөзле,матур,чибәр; Расих- төпле,җитди; Рәсимә-тиз атлаучан, Ләйлә-төн, кара чәчле…).

       -- Балалар, яхшы әзерләнгәнсез, барыгыз да өй эшләренә җа-

  ваплы карагансыз.

         1. Матур язу күнегүләре.

       -- Ручканы мин дөрес тотам,

          Дәфтәрне—авыш итеп.

          Яза башлыйм хәрефләрне

          Чиста һәм матур итеп.  

          Тт  Тт  Тт        

         Татарстан

       III. Яңа тема өйрәнү.

         1. Дәреслекнең 144нче битендәге 250нче күнегүне укытучы

    сөйли:

      -- Болгарлар – безнең бабаларыбыз.

      Без Татарстан Республикасында яшибез.Безнең кардәшләр Мәс

 кәүдә, Украинада, Үзбәкстан, Казахстан, Башкортстанда, Чувашия һәм Мордовиядә яшиләр. Самара, Чиләбе, Волгоград, Саратов, Самара өлкәләрендә дә безнең татар халкы күп.

      Чит илләрдә дә безнең туганнар байтак. Финляндия, Япония,

 Австралиядә,Төркия һәм Америкада да татарлар яши.

      Безнең борынгы бабаларыбыз моннан мең еллар элек Болгар

 дәүләтен  төзегәннәр. Шәһри Болгар корылмаларының кайберлә-ре хәзер дә исән. Болгар дәүләте зур һәм көчле булган.  

       2. Баш хәреф белән язылган сүзләргә күзәтү ясау.

      -- Укучылар, дәреслекнең 144нче битен ачыгыз, 250нче күнегүне табыгыз. Бу күнегүдәге кайсы сүзләр баш хәрефләр белән язылган. Ни өчен?

      -- Безнең республикабыз ничек атала? Татарстан сүзен ничек  

 язарга кирәк? (Тактага Татарстан картасы эленә.)

     -- Ни өчен кешеләр шәһәрләргә, елгаларга, авылларга исемнәр

 бирәләр? (Аларны бер-берсеннән аеру өчен.)

     -- Табигатьтә тагын нәрсәләрнең исемнәре була?(Күл, чишмә,

 тау, урман исемнәре .)

     -- Сез кайда яшисез? (Татарстан Республикасы Сарман районы

 Кәүҗияк авылында. Карта өстендә эш.Татарстан картасыннан

 Кәүҗияк авылының урыны күрсәтелә.)

    -- Безнең мәктәптә кайсы авыллардан укучылар йөреп укыйлар?

 (Бикмәт, Петровка б/к.)

    -- Безнең авыл тирәсендә нинди исемдәге елгалар, таулар, ур-

 маннар бар? (Сарсаз, Кәүҗияк елгасы, Җәмәлҗән тавы, Павел

 урманы.)

    -- Аларны саклау, чиста тоту өчен өлкәннәр ниләр эшлиләр?

 Сез аларга ничек ярдәм итәсез?(Укучыларның сөйләүләре гому-

 миләштерелә.)

    3. Укучылар дәфтәрләренә Татарстан, Сарман, Кәүҗияк, Бикмәт,

 Петровка б/к, Сарсаз, Җәмәлҗән, Павел сүзләрен тактадан күче-

 реп язалар.

       -- Димәк, ил, дәүләт,  шәһәр, авыл, тау, елга, күл исемнәре һәрвакыт баш хәрефтән башлап языла.

   4. Магнитофон язмасында кошлар сайраган, чишмәләр чылтырап аккан тавыш ишетелә. Укытучы  Ф. Кәрәмованың «Кәүҗиягем» дигән шигырен укый.

          Әй, матур син, минем туган авылым,

          Иркен синең болын суларың.

          Җәйге төндә җанга рәхәт өсти,

          Сандугачлы Сарсаз буйларың.

          Синдә генә җанга сихәт табам,

          Болыныңда көтү көткәндә.

          Рәхәт була минем күңелемә,

          Аю куагыннан  үткәндә.

          Мин сокланам карап тауларыңа,

          Җәмәлҗәнгә, ямьле Чагылга.

          Әй, тагын бер балачакка кайтып,

          Шул таулардан чана шуарга.

          Авылымның киткән кешеләре,

          Сагынадыр моның барсында.

          Кайтыгыз сез һәрбер бәйрәмнәрдә,

          Сезне Кәүҗиягем чакыра.

      -- Укучылар, бу шигырьдә нинди яңа исемнәр ишеттегез?

         (Аю куагы,Чагыл.)

       IV. Физкультминут

     Исә җилләр, оча кошлар,

     Килә коштай очасы.

     Күккә менеп, җиргә төшеп,

     Шул җилләрне кочасы.

     Ява яңгыр, ага сулар,

     Килә судай агасы.

     Киң болында, урманнарда

     Куян кебек чабасы.

     Очып, чабып, уйнап туйгач,

     Үсеп кеше буласы.

     Җиң сызганып, илкәемнең

     Чын хуҗасы буласы.

     V. Теманы ныгыту өстендә эш.

      1. «Сүз әйт» уены. Укучылар бер-берсенә туп тапшыралар. Тупны алган укучы шәһәр яки авыл исемен әйтә.

     2. Дәфтәрләрдә 251нче күне эшләү. Алфавит тәртибендә шәһәр

 исемнәреннән сүзлекчә төзеп язарга.

     3. Карточкалар белән эш. Хатаны төзәтеп күчереп яз:

  Нәкъ казан артында бардыр бер авыл – кырлай, диләр.

                                                                                (Г. Тукай)

    VI. Дәресне йомгаклау.

    -- Нинди сүзләр баш хәреф белән языла?

     Билгеләр кую.

      Өй эше.

     252нче күнегү (Дәүләт һәм өлкә, шәһәр, район, елга исемнәрен

 төркемләп язарга )