Хөрмәт сөйсәң,хезмәт сөй.
план-конспект занятия по чтению (3 класс) на тему

Иске Өҗем урта мәктәбе

Хөрмәт сөйсәң,хезмәт сөй.

(Уку һәм әйләнә - тирә дөньядан ачык дәрес)

Укытучы: Тимергалиева Венера Әдһәмовна

Тема: Хөрмәт сөйсәң,хезмәт сөй.

Максат:

 1. Укучыларны һөнәрләр дөньясына алып керү, аларда теге яки бу һөнәргә кызыксыну уяту; теләк – омтылышларын ачыклау һәм эш дәвамында һөнәр иясенә кирәкле күнекмәләр булдыру өстендә эшләү;

       2.  Сүз төркемнәре турындагы белемнәрне ныгыту; бәйләнешле сөйләм телен, иҗади сәләтләрен үстерү

       4. Хезмәтнең һәрнәрсәдән дә өстен, куәтле көч булуын, җәмгыятьтьтә барлык байлыкның эш, хезмәт белән генә тудырылуын төшендерү;

       5. Илебез байлыгын тудыручы, аның чәчәк атуы өчен армый – талмый хезмәт куючы һөнәр ияләренә мәхәббәт хисе уяту.

Җиһазлау:

профессияләр турында иллюстрацияләр; инструментлар ясалган рәсемнәр; компьютер; презнтация.

I.Оештыру өлеше.

Саумы, кояш, саумы, көн?

Дусларым, хәерле көн!

Телим сезгә сәламәтлек,

Бәхет һәм яшәү дәртен.

Исәнмесез , укучылар! Балалар, кояшка карагыз  әле. Нинди матур итеп елмая. аның елмаюы сезнең күңелләрне күтәреп торсын,  бер берегезгә елмаеп карагыз. 

II. Уку мәсьәләсен кую.

Укытучы: Ярый, укучылар, дәресебезне башлыйк. Бүген без сезнең белән бик кирәкле, бик катлаулы тема турында сөйләшербез.  Сез табышмаклар әйтешергә яратасыз, шулай бит? Шуңа мин бүгенге дәресебезне  табышмаклар белән башлап җибәрергә булдым.

1. Бер кечкенә бәндә бөтен урманны яңгырата.(балта)
2. Аягым юк.кулым бар,

Авызым юк,тешем бар,

Агач белән эшем бар.                              (пычкы)

3. Койрыгы да,койрыгы

Үзе кадәр йөз булыр.

Башта чума йөзгәндә,

Шул койрыгы эз булыр.                     (Энә,җеп)

4. Күп кешеләр үзе белән

Ала мине эшенә.

Соңгы тамчы канымача

Хезмәт итәм кешегә.                  (авторучка)

5.Юк аягы,юк күзе,

Сөйли ,өйрәтә үзе.

Телгә аннан оста юк,

Аннан якын дус та юк.                            (китап)

Укытучы: Бик дөрес.Хәзер рәсемнәрне карыйбыз.Бу әйберләрне бер сүз белән нәрсәләр дип әйтә алабыз.

- Дөрес.Эш кораллары.

 - Ә эш коралларын кем куллана?

- Төрле һөнәр ияләре.

-Димәк без хезмәт,һөнәрләр һәм һөнәр ияләре турында сөйләшербез һәм шулай ук сүз төркемнәрен дә кабатлап китәрбез.Ә дәресебезнең девизын “Бәхет – хезмәттә” дип атарбыз.

III. Белемнәрне актуальләштерү.

-Укучылар.Тагын бер кабат рәсемнәргә карыйк әле.Бу эш коралларын кулланучы һөнәр ияләрен атап китәбез.

Балта        Балта остасы

Пычкы        тегүче

Китап        укытучы

Энә-җеп

Ручка

       Алдыгыздагы сүзләр нинди сүз төркеменә карыйлар? Исем нинди сорауларга җавап бирә? 2 исемне килешләр белән төрләндерәбез.

1.Рәсемнәр буенча эш.

-  Җир йөзендә һөнәрләр бик күп. Һөнәрләр... Катлаулы да, мактаулы да алар. Теләгәнеңне сайла! Һәркайсының үзенә генә хас исе бар. Икмәк пешерүчедән хуш исле икмәк исе аңкый, табибтан дару исе, остаханәдә эшләүче балта остасыннан йомычка исе килә. Ә менә сезнең үзегезнең нинди һөнәр иясе буласыгыз килә? (Укучылар өйдә рәсемнәр ясап киләләр)

Әйдәгез әле, укучылар,бер-беребезнең кем булырга теләүләрен рәсемнәренә карап белик әле.(Рәсемнәргә күзәтү ясау)

-Рәхмәт.Әйтегез әле ,үзегез сайлаган һөнәр сезгә нәрсә бирергә тиеш?

- Һөнәр кешеләргә ярдәм итәргә,кәнәгатьлелек хисләре бирергә тиеш.

-Синең һөнәр аркылы кешеләргә эшләгән яхшылыгың сиңа хөрмәт булып кайтачак .

 III. Уку мәсьәләсен чишү.

1. Сүзлек диктанты

Әйдәгез әле безнең эшебез уку, шуңа күрә сезнең белән тырышып эшләп алабыз. Мин сезгә карточкалар бирәм. Анда сүзләр язылган. Бирелгән сүзләрне  төркемнәргә  аерып җыябыз. (тактада эш.).                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

-Ни өчен сүзләрне өч төркмгә аердыгыз?

Сыйфат  нинди сорауларга җавап бирә.?

Фигыль нинди сорауларга җавап бирә.?

Хәзер укылачак шигырьдә сүз кем турында бара? Укылган вакытта ук сыйфатларны игътибар итәбез.

Синең куллар иркен үзәннәрдә

Тракторлар йөртеп чыныккан,

Киемеңә май, кара сөрем йоккан,

Битләреңә тузан сырышкан

3. Әмма дустым эштә каралсаң да,

Күңелең саф синең, матур ул.

Карала бит лампа куыгы да,

Тирә - якка сибеп якты нур.

 Шигырьдәге сыйфатларны табарга.Янәшә торган исемнәре белән бергә яз.Сыйфатларны чагыштыру, артыклык дәрәҗәләренә куй. 

3. Күнегүләр эшләү

-Эш кешесе нинди булырга тиеш.?(укучылар фикере )

-Нинди генә һөнәр сайласаң да эшеңне җиренә җиткереп башкарырга,                    

Хезмәтеңне яратырга,кешеләргә файда китерергә тырышырга кирәк.Һөнәрләр бик күп. Без аларның кайберләрен искә төшерик.Бу һөнәр ияләре нинди сыыйфатларга ия булырга тиеш?

Кибеттә эшләүче кеше- Кибетче(ягымлы)

Балаларны тәрбияләүче кеше-тәрбияче(түзем)

Мәктәптә балаларга белем бирүче-укытучы(тырыш)

Хастаханәдә авыруларны дәвалаучы-табиб(кешелекле)

Кешеләргә хатлар һәм газета-журналлар таратучы-хат ташучы(аралашучан)

Көне-сәгате белән барлык яңалыкларны кешеләргә җиткерүче-хәбәрче(тынгысыз)

Шигырьләр иҗат итүче-шагыйрь(хыялый)

Сәхнәдә үзенең чыгышлары белән кешеләрне сокландыручы-артист(талантлы)

Молодцы,укучылар. 

Ял минуты(төрле сүз төркеменә кергән сүзләр әйтәм.Исемгә-тик торабыз, фигыль-тыпырдыйбыз,сыйфат-кул чабабыз).

4.Өй эшен тикшерү.

     .Авылыбызда да яхшы кешеләр, кирәкле һөнәр ияләре яши.Ләкин безгә иң якыннары-алар әти-әниләрегез.Әйдәгез әле, безне аларның һөнәрләре белән таныштырып китегез әле.

(Балалар чыгышы)  

-Рәхмәт.Әти-әниләрегезне хөрмәт итеп, аларга булышып,аларның дәвамчылары булып үсәргә язсын сезгә.

5.Мәкальләр белән эш.                                    

   -татар халык авыз ижатында хезмәт турында бик күп җырлар, шигырьләр,табышмаклар, мәкальләр бар. Бүген мин сезгә берничә мәкаль алып килдем. Сез рус телендә сөйләшергә  яратасызмы?Тикшереп карыйк әле. мин сезгә мәкаль әйтәм. Ә сез мәгънәсе ягыннан туры килә торганын  рус теленнән табыгыз.

1Кем эшләми,шул ашамый.

Кто не работает, тот не ест .

2. Эш беткәч уйнарга ярый.

Кончил дело,гуляй смело.

3.Уйна да көл, эшләргә дә бел.

Играй,играй,а дела не забывай.

5.Тырышлык бәхет китерер,

Ялкаулык ачтан үтерер.

Труд счастьем одарит.

Лень голодом сморит. 

IV.Кире информация алу.

Тест.

Тема: Сүз төркемен кабатлау.

1. Дәвам итегез: “Сыйфатлар...”.

А)предметның санын, исәбен белдерәләр;

Б)предметның билгесен белдерәләр;

В) капма – каршы мәгънәле сүзләр;

Г)әйтелеше һәм язылышы бер үк, әмма мәгънәләре төрле булган сүзләр .

2. Төшеп калган сүзне табыгыз: “... эшне, хәрәкәтне, хәлне белдерәләр. Алар нишли? нишләде? нишләгән? нишләр? нишләячәк? сорауларына җавап бирәләр”.

3. Форманы белдергән сыйфатлар:

   а) кышкы, җәйге, кичке, иртәнге

   б) түгәрәк, озын, кәкре, кыска

   в) ак, сары, кара, яшел

4. Бу җөмләдә кайсы сүз төркеме юк?

      Тар сукмактан балалар урманга баралар.

     а) исем

     б) фигыль

     в) сыйфат

     г) алмашлык

5. Исемгә туры килгән билгеләмәне күрсәт. 
   а) предметның билгесен белдерә 
    б) предметны белдерә 
    в) эшне, хәрәкәтне белдерә 
6. Язам фигыленең заманын билгелә. 
  а) үткән заман 
  б) хәзерге заман 
  в) киләчәк заман 

-Эшләрне алмашып дөреслеген тикшерәбез, билгеләр куябыз.

- Молодцы.Әйтегез әле, менә эш кораллары дидек. Ә эш кешесенең иң кирәкле коралы ул ни? Әлбәттә ,кеше куллары. Әйдәгез,шул турыда шигырь укып китик.

Искиткеч кул                                              Юк ул куллар

Бар, ди, имеш:                                            Белмәгән эш.

Ул орынса-                                                Бар дөньяда

Үсә җимеш.                                              Куллар-коллар,

Ул кагылса-                                               Ә бу куллар-

Чүл терелә,                                                Азат куллар.

Чәчәкләргә                                                 Бәхет иле

Җир төрелә.                                                 Төзи алар,

Тау-ташларны                                            Дөньябызны

Тотса әгәр,                                                    Бизи алар!

Күз алдында                                                Иң азактан

Калка шәһәр.                                             Әйтик шунсын

Яңа таулар                                                    Ул кулларда

Өя икән,                                                     Юк сер, тылсым...

Күккә йолдыз .                                           Алтын түгел,

Чөя икән                                                    Гади куллар-

Юк ул кулдан                                                  Синдә дә бар    

Килмәгән эш,                                                   Андый куллар.

Әйе. Һөнәр белгән кешегә тормышта үз урынын табу җиңелерәк. Ул кешенең күңелендә изге хыяллар, йөзендә кояш балкый.Бүген безнең төп хезмәт- тырышып уку.хезмәтебезнең нәтиҗәсе уңай билгеләр. Бүгенге дәрестә күп эшләдек, яхшы билгеләр алдык. Шулай булгач йөзебездән елмаю, күгебездән якты кояш китмәсен.

Дәрестә катнашуыгыз өчен рәхмәт.

Рефлексия.

А)-Нәтиҗә.

-Дәрестә нинди яңалыклар булды?

-Һөнәр иясе нинди сыйфатларга ия булырга тиеш?

Б) Үз бәя кую.

-Дәрестәге эшчәнлегебез үзебезгә охшадымы?

       V. Өй эше.