открытый урок "Шошо"
методическая разработка по чтению (2 класс) по теме

Урокын цельже:  текстым лудаш да тудын дене пашам ышташ;

Урокын задачыже- влак:                                      

-шошо идалык жап гоч шочмо кундемын   моторлыкшым, поянлыкшым аклаш туныкташ;

-тунемме лексикым ойышто кучылт моштымаш.

Кучылтшаш материал: компьютерный презентаций, аудио кассета,  

                                           дидактический материал, темылан  келшыше  

                                           сурет.

Урок радам.

1. Организационный момент.

1. Саламлалтмаш.

2. Мöнгысö пашам тергымаш.

3. У теме дене паша.

«Пуртус!»  Тиде мутым каласымеке але колмеке, мемнан шинча ончылан кумда мланде,мотор да тÿрлö пушенган чодыра, ялла да пасула, изи да кугу энер-влак сÿретлалтыт.

Пÿртÿс пагыт- влак.(1 слайд)

- Ик ийыште ныл турло идалык жап уло. Талукын кеч- могай жапше- шошо але теле- садак айдемылан куаным кондат.

           (2слайд)

    Кöм огеш куандаре пÿртÿсын тÿжвал тÿсшö,тудын моторлыкшо да поянлыкше?!

Марий писатель, поэт-влак шкеныштын ятыр строкаштым шочмо- кушмо пÿртÿслан пöлекленыт, шочмо- кушмо мландын моторлыкшо нерген шагал огыл сылне мут сералтын.

      Туштым туштена

- Мый тыланда туштым туштем, а те палыза, мо нерген ойлалтеш.

(3 слайд)

-Каласыза, шошын толмыжо кушеч коеш?

- …

- Шошо игече могай лийшаш?

- …

- Мотор шошо кече коклаште могай игече лийын кертеш?

- …

- Тыгай кечыште кузе чийыман?

- …

- Те кузе шонеда, шошым мо сöрастара?

-Каласыза, шошын толмыжо кушеч коеш?

Эн сылныже – шошо!  А те кузе шонеда?

 Почеламут  дене паша.

        .

Альбертина Иванован «Канде шошо пагыт» почеламутшым лудын ончыкташ.

-.Почеламутым сылнын лудын пуаш

-Почеламутым могай кумыл дене лудман?

-Сылне мут- влакым ойырен лукташ.

-Почеламутлан  мут сÿретым ямдылаш.

(книгаште самостоятельно пашам ыштат)

- Каласыза, мо нерген тиде почеламутышто ойлалтеш?

- …

- А молан тыге шонеда?

- …

- А вес идалык жапыште ойлымыда лийын кертеш мо?

-….

- Марий калык шошо тылзе-влакым  шке семынже манеш. Марий калык тылзе лÿм- влак моткоч онай улыт.Тудын негызшылан пÿртÿс але озанлык паша ойыртем налалтын, икмынярышт юмылан ÿшанымаш дене кылдалтыныт.

(4 слайд)

Март(ÿарня)- кече утларак шыргыжал онча да кечывал жапыште оралте ÿмбач яндар вуд чÿча.

Апрель(вудшор)- шулаш туналше лум шканже корным почын, ынде мÿгырен- шортын, коремлашке йоген вола, шурно пасум шер теммеш йÿкта, олыклам мушкеш.

Кече утыр да утыр ырыкта.Ончыч вÿд энерла ден ерлашке темеш, сер ден ийым ойыра да вÿд умбак нöлталалтеш.Ийже печкалтын каткалалтеш.Икманаш, лвыра вÿдан тылзе.

Май(ага) –чара укшеран пушенге- влак самырык ужар лышташым шаралтеныт.

Пÿтынь чодыра ужар вургемым чиен шогалын.Уло пÿртÿс ылыжеш:чонанжат, чондымыжат шула,мура. Мланде кошкымо тылзе.

-Йоча- влак, таче могай игече?

-Эрла могай игече лийме нерген кузе пален налына?

-Погодым палыше еным кузе маныт?

Ожно, шукерте ожно ушан компьютер лийын огыл гынат,

Игечын вашталтмыжым калык ончылгоч пален .

-Те кузе шонеда, мо полшен?

-Айста шошын палыж нерген лудын пуэна.

(5 слайд)

Физкультминутка

Лиеш игече кажне кечын

Шок-шо, шок-шо.             (капнам шолаш- пурлаш савырена)

Толеш уремыш да кудвечыш

Шо-шо, шо-шо.                    ( йол парня вуйыш шогалын нöлталалтына)

Муралтыш шырчык пöрт воктене

Льыр-люр, льыр-люр.              ( вуйым шагат  коштмо семын рÿзымаш)

Шем курныж кара чашкер велне

Крон- крон, крон- крон.          (  Кидым виктарен кадыртен вачÿмбак пышташ)

Йоген вола вÿд турволак гыч

Чып-чап, чып-чап.                     (кидым  ончылно рÿзымаш)

Эртат чонештыл корак шамыч

Лап- лап, лап- лап.                    (кидым ордыжышыш рÿзымаш)

Йоча- влак лаке йыр куршталыт

Тыш- туш, тыш- туш,                     (верыште куржына)

Да вÿд почеш лупшалте талын

Вуд пуш, вуд пуш.                       (капнам улык- кушко )

Лиеш игече кажне кечын

Шок- шо,шок- шо. .             (капнам шолаш- пурлаш савырена)

Толеш уремыш да кудвечыш

Шо-шо, шо-шо.                  ( йол парня вуйыш шогалын нöлталалтына)

 (6слайд)

- Шошым мемнан деке могай кайык-влак толыт?

(7 слайд) (аудиозаписьым колыштмаш)

Кайык- влак кокла гычын эн шеме,

Тудым ужын, йыл- влак писын шылыт.

Койышыжат оза гайрак…

Кайыкым лÿмдат …                  

-Садер ден отылаште шемгорак- влак шке йÿк- йÿанышт дене пöртылмышт

Нерген увертарат.Толмекышт, вигак нуно у пыжашым чонаш пижыт, тоштымат олмыктат.Шемгорак- влак кугу тÿшка дене илаш йöратат, ик пушенгыштак южгунам коло пыжаш наре лиеш.Кажныштыже кÿрен тамган ныл-вич  ужар муно.18 март- шемгоракын толмыжо.

Шемгораклан адак погынен лын паша.

Коктын пешак ончат:

Тошто пöрт каен шöрын.

А вара ала-мом шонкалат икаша.

Ойлат эркын:

-пöртна нимолан огеш йöрö

-кузе тыште илет?

-кузе игым ончет?

-тöрлыман капитально!

-келшен толжо кораклан!

-шергакан моторем,

-шот уке так шинчен.

-ну, пашаш содоррак!

-тарваныл писынрак!  

«Шемгорак» ойлымашым лудмаш.

-Шемгорак- влак мом ыштат? Молан нуно тынар тыршат?

(8 слайд)

Шырчык

Шке пöртышкышт илаш пурымек, шырчык- влак мураш туналыт.нуно уло кумылын мурат: шулдырыштым пералтен- пералтен колтат, пуныштым овартат.Шырчыкын толмыжо-31 март.

-Те шырчыкым вашлияш кузе ямдылалтыда?

-Шырчык могай пайдам конда?

(9 слайд)

Турий

Кава кÿкшö, кече ояр.

Мура турий, йÿкшат яндар.

Но трук кудалтыме кÿ семын,

Мöнгеш ик йÿк лукде вола:

Йымалныже вер- шöр пеледын-

Пуста кава ок кÿл тудлан.

     -Пасушто, кававундаште, турий муро шергылтеш.Тÿсленрак ончалат гын,изи сур кайыкым ужаш лиеш. Тудо я шып кеча, я ÿлык волен кая, я кÿш нöлталтеш. Тыгодым мурыжо утыр йонгалтеш.

     Вараксим( 10слайд)

Ужар-кандын олыклаште

Шудо пелед шочылда.

Шошым кудо кашталаште

Вараксим вычымалта.

Вычымалтен у мурым

Игым луктал, мурызем!

Вуй мучаште мурыметым

Мый моткочак йöратем.

     Иктешлымаш.