Сценарий инсценировки сказки "Морозко" (на якутском языке)
учебно-методический материал (старшая, подготовительная группа)

 Сценарий инсценировки сказки А.Н.Толстого «Морозко» на якутском языке

«Морозко» остуоруйа сценарийа

остуоруйа ааптара  Алексей Николаевич Толстой  

инсценировка сценарийын ааптара Лебедева М.П.

Остуоруйа киириитигэр музыка тыаһыыр.

 Остуоруйаһыт: - Күндү оҕолоор, остуоруйа  алыптаах дойдута эһиэхэ аанын  арыйар, аптаах тырым уотунан абылыы угуйар... кэлин, чугаһаан,  көрүн-истин дуоһуйа...

-Арай биирдэ, ханна буолбута биллибэт, хаһан буолбута биллибэт, тыа саҕатыгар турар дэриэбинэ ортотугар  олобуттара  эбитэ үһү 2 обургу кыыстаах, оҕонньордоох эмээхсин. Кыра кыыс Настенька, оҕонньор бэйэлээх бэйэтин төрөппүт кыыһа  олус үлэһит, кэрэ дьүһүннээх эбит, онтон улахан кыыс Марфушенька, эмээхсин атаах-мааны кыыһа, мааныта бэт буолан тугу да үлэлээбэт-көмөлөспөт, киэргэнэрин, минньигэстик аһыырын эрэ билэр, дьүһүнэ да мөкүтэ сүрдээх эбит. Настенька мачеха ийэтэ кыыһыран-абаран куруутун  кинини эрэ атаҕастыыр, мөҕөр-этэр, үлэлэтэр эбит.  Оҕонньор куттанан хаһан да утары саҥарбат, хотуна-эмээхсин туох диэбитинэн, ээҕи кытта сылдьаахтыыр эбит.

Ол кэмҥэ бу сайын Настенька, Иванушка диэн уолу көрсөн, харахтарынан хайҕаһан, сүрэхтэринэн сөбүлэһэн баран сүтэрсэн кэбиспиттэрэ... уол кыыһы билигин да көрдүү сылдьар.

Иванушка – Настенькаа! Настенькаа, дии дии  кыыһы көрдөөн, сүүрэн ааһара көстөр.

Остуоруйаһыт: - Биир кыһыҥҥы, этиэхтэн дьиктитик киэргэйэн турар хачыгырас хаардаах, суһумнуур хаар тыаллаах кэрэ күн үүнэн турдаҕына...

Бөтүүк тахсан хаһытыыр

 (Дьиэ иһэ көстөр, остуолга баранкалаах самовар иһит-хомуос көстөр. Марфушенька  сиэкилэ иннигэр, кэмпиэт сии олорор, Настенька үлэлии-хамныы, дьиэ харбыы сылдьар, эмээхсин кыыһын аттыгар чээй иһэр, оҕонньор хаатынка абырахтыы олорор).

Марфушенька : - ийээ, тоҕо Настенька наһаа үчүгэй дьүһүннээҕий, онтон мин кини курдук буолбатахпыный! Айа да айа! Кыыһырар, хаппырыыстыыр.

Остуоруйаһыт: -Эмээхсин санаата буолбакка, ис-иһиттэн кыйаханан Настеньканы абааһы көрөн, кини үчүгэйин-кэрэтин, үлэһитин ордук санаан оҕонньорго сорудах биэрэр.

Эмээхсин: – ыл оҕонньор, ити кыыскын сыарҕаҕа тиэйэн илдьэн  хара тыа быыһыгар хаалларан кэбис! Икки харахпар аны көстүбэтин!

Оҕонньор: – хайдах, ол?  диэн истэҕинэ,

Эмээхсин:  - саҥарыма! Илдьэ оҕус диэтим!

Оҕонньор: – саҥарбаппын, саҥарбаппын...

Остуоруйаһыт: -Тэҥнэһиэ дуо, хотуна-эмээхсин соруйбутун толорон кыыһын аһыннар да хайыай, сыарҕаҕа олордон тыа диэки айанныы турар.

Үп-үрүҥ түү курдук сымнаҕас, күлүмүрдэс халыҥ хаарынан бүрүллүбүт харыйа анныгар Настенька тоҥон илиитин иттинэ сатыы олорор.

Үҥкүү «Метелица”

Моруос оҕонньор тиийэн кэлэр.

Моруос оҕонньор:  - Хайа бу хайа бэйэлээх, хайалара  кэлэн манна олорор?, - тымныы да эйиэхэ тойуом?

Настенька : – сылаас , эһээккээ, сылаас...

Моруос оҕонньор:  - тоҥнун да тоойуом?

Настенька: – суох тоҥмотум, эһээккээ...

Моруос оҕонньор: - чээн, барахсаныам, оччотугар  мин  эйиигин  бэлэхтэрбинэн күндүлүөм.  

Остуоруйаһыт: -  Настеньканы аһынан, көнө, үчүгэйкээн да  кыыс диэн күндүлүүр-маанылыыр, бэлэх-туһах, саҥа таҥас кэтэрдэр.

Ол кэмҥэ, Дьэгэ-бааба сүүрэн киирэн разбойниктарын ыҥырар, халаары

 гыналлар. (разбойниктар үҥкүүлэрэ) Иванушка киирэн кэлэр, разбойниктары үүртэлиир.

Иванушка:  -  Настенька, эйиигин дьэ буллум,  өр да буолла  көрдөөбүтүм... миигин кытта бииргэ буол. (үөрэн-көтөн тахсан бараллар)

Дьиэ иннигэр тураллара көстөр. Настенькалаах, Иванушка  оҕонньордоох, эмээхсиҥҥэ бокулуоннууллар.

Мачеха:  - хайыы, көрүн эрэ,  бу кыыспыт киэргэнэн-симэнэн аҕай турар дии...

Марфушенька: - уаай, аата үчүгэйин, мин эмиэ иниик саҥа таҥас кэтиэхпин, күндү бэлэх ылыахпын баҕарабын!  Уоллаах кыыс тахсан бараллар.

Эмээхсин  - оҕонньор! Ыл туруон да, Марфушеньканы тыаҕа илдьэн хааллар!

Оҕонньор: - ол эмиэ тоҕо?

 Эмээхсин:  - саҥарыма! Илдьэ оҕус диэтим!

Оҕонньор: – саҥарбаппын, саҥарбаппын...

Остуоруйаһыт:  -Хайыай тэҥнэһиэ дуо, кыыһы сыарҕаҕа олордон тыа диэки айанныы турар.

Хара тыа  быыһа көстөр. Халыҥ хаарынан бүрүллүбүт харыйа анныгар Марфушенька  тоҥо-тоҥо аһыы олорор. Моруос оҕонньор тиийэн кэлэр.

Моруос оҕонньор:  - Хайа бу хайалара  кэлэн манна олорор?, - тымныы да эйиэхэ тойуом?

Марфушенька :  – туох диэн ыйыттаххыный  эһээккээ, тымныы буолумуна, букатын үлүйээри гынным ди...

Моруос оҕонньор:  - тоҥнун да тоойуом?

Марфушенька: – тоҥнум диибин ээ!, туох буолбут оҕонньоруй!

Ыл, биэрэ оҕус, күндү бэлэхтэргин, түргэнник диэтим!

Моруос оҕонньор: - дьэ инник буоллаххына эйиэхэ бу баар!

Остуоруйаһыт: -  Марфушенька хайдаҕын көрөн, сөҕөн  сүрдээх да кыыс диэн хара чохтоох, хатырыктаах сундук, эргэ таҥас кэтэрдэр.  Тыа кыыллара тахсан Марфушеньканы тула сылдьан күлэллэр-дьээбэлииллэр. Тахсан бараллар. Дьиэ иннигэр тураллара көстөр. Эмээхсин Марфушенька сундугун арыйан көрөр, кыыһын эргитэн таҥаһын көрөн төбөтүн туттар. Марфушенька ийэтигэр кэлэн ытыыр, ийэтэ уоскута сатыыр.

Оҕонньор:  кэм буолуо, эһиэнэ буолан баран!

Эмээхсин: - саҥарбаппын, саҥарбаппын. Буруйдаах курдук туттар.  

Настенькалаах Иванушка сиэттиһэн тахсан тураллар кинилэри уруйдаан-айхаллаан бары тула  үөрэллэр-көтөллөр. (Музыка тыаһыыр. “ Русская народная плясовая”)

Остуоруйаһыт:  -  Манан биһиги кыһыҥҥы алыптаах остуоруйабыт бүтэр, ким өйдөөн истибит ол маладьыас! Болҕомтоҕут иһин махтанабыт!

Остуоруйа геройдара  бары тахсаллар бокулуоҥҥа. Флешмоб. “ Русская народная” үҥкүү.  

Оруоллар:

Бөтүүк –

Настенька –

Марфушенька–

Мачеха –

Оҕонньор –

Тымныы оҕонньор -

Хаар кыырпахтара –

Метелица –

Иванушка –

Разбойники –

Тыа кыыллара –