Утренник "Шагаа-ыдыктыг байырлал!" Улуг болук 2021ч
план-конспект занятия (старшая группа)

Муниципальное бюджетное дошкольное образовательное учреждение детский сад «Дамырак» с.Самагалтай

«Шагаа-ыдыктыг байырлал!»

Улуг  болук

                                                                Музыка башкызы: Чооду А.Я

                                         Самагалтай- 2021чыл

 Сорулгалары: уругларга чаа чылдын шагаазынын дугайында билиндирер. Тыва улустун аас – чогаалынын, оюннарынын хевирлерин ооредир, чаагай чанчылдарга кижизидер. Оларнын угаан-медерелин, дыл-домаан сайзырадыр, сагынгыр-тывынгыр болурунга чанчыктырар.

Дерилгези: улегер домактар, шагаа дугайында шулуктер, чечектер, шарлар, ак кадак, чажыг чажар тос-карак.

Чорудуу:

Башкарыкчы :

 Шагаа, шагаа! Тыва чоннун тоогузунун байырлалы
Шагаа, шагаа! Эргилип кээр чаа чылдын ёзулалы.
Шагаа, шагаа! Чаагай чемнин оргулдези.
Шагаа, шагаа! Уруг-дарыг ойнап хоглээр чаагай хуну.
Улуг-биче чолукшужар найыр хуну.

Уруглар шупту:

Шагаа-биле, шагаа-биле!
Чаагай улуг кузел-биле
Чонувус дээш, чурттувус дээш
Чолукшуулу оннуктер. (чолукшуур)

Куске чылы:

 Чанар уем чедип келди.
Чаштар-биле байырлажыйн
Чаа келир ыт чылында.
Чаагай сеткил йорээп артым. (Могейгеш уне бээр)

Башкарыкчы:

 Менди чаагай Инек чылы!
Чыл солушту, чылан бажы союлду
Куске  чылы ажыт кирип эртти
Эртип турар эрги чылдын
Эртинезин хайырланар.
Ачылыг чыл Инек чылы
Арыг чыл бооп чаларазын.

Башкарыкчы : Ындыг-ла болзунам!

Шупту: Курай, курай, курай!

Башкарыкчы :

 Шагаа хуну моорейлиг
Оюн тоглаа каткы-хоглуг

Он-на бештин айдынында
Ойнап-хоглеп алыылынар.
Дамырак  аттыг садывыска.
Самнап-хоглеп алыылынар.

Танцы «Аяк шайым»

Башкарыкчы:
Тывызыкка кандыг силер
Тыппас болза догааштыраал.

1.Кегженипкеш хээптер
Дайнаныпкаш таарыптар. (Хачы)

2. Теверге дести
Кагарга халыды. (Бомбук)

3. Деггенде ток дээр
Демир баштыг
Какканда хак дээр
Канн баштыг. (Балды, маска)

4. Мээн оолдарым беш
Бежелдирзи атташ. (5 салаа)

Коорге коску, тударга туттунмас. (холеге)

Барааны чараш, башка чымчак. (сыртык)

Шуглак чок удуур, суг чок чунар. (диис).

Кагарга халыды, теверге дести. (бомбук).

Дорбелчин боттуг, дорт чузун малдыг. (кажык).

Мээн оолдарым беш, бежелдирзи атташ. (беш сала).

Бирде сен бар, бирде мен баайн. (буттар).

Дег-дег дээрге дегбес, дегбе-дегбе дээрге,дээр. (эриннер)

Башкарыкчы :

 Тывызыкка кончуг турлар
Тыва тыртып алырлар-дыр
Улегер соске кандыг силер
Улежиксеп туру-ла бис.

1. Чадаг чорба аъттыг чору
Чалгаа чорба, кежээ чору.

2. Олчаны биче дивес
Кежикти улуг дивес.

3. Ужук билбес Кижи
Уну чоктан дора.

4. Оттунчек- оорениичел.

Шупту: Эштигде хоглуг
Эптигде демниг.

6)Ыры: «Хырбача»

Хомузумну ойнай бээр мен дын-дын-дын
Койгуннактар танцылай бээр дын-дын-дын

Дошпулуурум ойнай бээр мен кон-кон-кон
Тоолайлар танцылай бээр кон-кон-кон

Игилимни ойнай бээр мен ли-ли-ли
Койгуннактар танцылай бээр ли-ли-ли

Чадаганым ойнай бээр мен кын-кын-кын
Тоолайлар танцылай бээр кын-кын-кын.

8)Ыры: «Арбай-Хоор»

Башкарыкчы :

Элгир  куш дег кылыйтыпкан
Ээлгир,чараш  кыстарывыс
Танцылап  самнаарын
Шупту коруп магадаал.

9)Танцы: «Ойнаар кыс» (уруглар болуу)

Оюн: «Чинчи чажырары»
11) Ыры: «Шагаа ыры»

Шага, шагаа часты чала
Чаштар, чаштар самнап хоглээл.

Шагаа, шагаа
Шайланар, моорланар.
Шагаа, шагаа
Сеткилдерни оорткен
Шагаа, шагаа.
Самнап ойнап хоглээл

Шагаа хуну чайынналды
Уруг-дарыг уткуп алды.

Чаа чыл унген Шагаа-найыр!
Оолдар, кыстар ойнаалынар.

Башкарыкчы :

Эзир куш дег кылыйтыпкан
Эккер эрес эрлернин
Шуургедеп самнаарын
Шупту коруп магадаал.

Улуг болуктун оолдарынын аразынга «Хуреш»