Занятие по алтайскому языку "Jерлик тындулар"
план-конспект занятия (средняя группа)

 Амадузы: балдарды jерлик тындуларла таныштырары, тындулардыҥ аттарын чын айдарына темиктирери, сӧзлигин байыдары, бой бойыла нак болорына таскадары. Башка-башка эп-аргалар тузаланып, болчомдорго иштеер айалга тӧзӧӧр.

Озолодо ӧткӱрер иш: jерлик тындулар кӧргӱзилген jуруктарды аjыктары, кезилген jуруктарла иштеери, улгерлер уренери

Тузаланар эдимдер: Jуруктар тындулардын, куулгазынду кайырчак, кожон «Бошпок буткен айучак», улгерлер, табышкактар,кайчы, кезетен jуруктар, ноутбук, интерактив доско.

Ӧдӧр аайы

Таскадаачы: Jакшылар, балдар!

Балдар:                     Jакшы, jакшы, jакшы ба?

                                  Jакшы, амыр jадар ба?

                                  Эзен, эзен, эзен бе?

                                  Эзен – амыр jÿрербе?

 Мен бӱгӱн бистиҥ турачакка кирип келеримде, jараш кайырчак туру. Бу кайырчактыҥ ичинде не бар, аjыктап ийектер. Таскадаачы: Кандый тындулар jуралган эмтир?

Балдар: Айу.

Таскадаачы: Айу нени эдет?

Балдар: Турат, jадат.

Таскадаачы: Бу кандый тынду?

Балдар: Койон.

Таскадаачы: Койон нени эдет?

Балдар: Отурат, калыйт.

Таскадаачы: Бу кандый тынду?

Балдар: Бӧрӱ.

Таскадаачы: Бӧрӱ нени эдет?

Балдар: Турат

Таскадаачы: Бу не?

Балдар: Тӱлкӱ.

Таскадаачы: Тӱлкӱ нени эдет?

Балдар: Маҥтайт.

Таскадаачы: Чын, балдар! Бу тындулар ончозы кайда jӱрет?

Балдар: Агаш аразында.

Физминутка

Таскадаачы: Эмди туруп ийеле бу тындуларды кӧргӧзип ийектер:

Соок, соок кышкыда   (колчабыжу)

Койон тоҥот аркада,    (калтыраар)

Тӱлкӱ ле бӧрӱге      (колчабыжу)

База соок кышкыда    (калтыраар)

Jаҥыс jылу айуга

Ол тереҥ уйкуда  (эки колын jастанып, уйку коргузер)

Таскадаачы: Эмди, балдар, бис бу тындуларга айылдап барарыс, jе барар алдында, олор кайда jуруп турганын эске алынып ийектер.

Балдар: Агаш аразында.

Таскадаачы: Кӧстӧристи jумала, агаш-аразына барып jатканыс деп сананып ийектер. Агаш аразына jедип келдис, jе ончо тындулар бистеҥ jажынып калган. Олор биске кӧрӱнзин деп, табышкактарды табар керек.

1 табышкак: 

Jелмер тӱктӱ,

Талтак бутту,

Кышкыда уйкулу,

Jайгыда базытту

Не тынду? …   (Айу – баштапкы слайд)

2 табышкак:

Узун кулактарлу,

Чолтык куйрукту,

Ак тонычакту,

Тотылдаак кожоҥду, ол не? ... (Койон – экинчи слайд)

3 табышкак:

Соок кышкы аралда

Кырсылдаган тиштерлӱ,

Кӧк боро тонду,

Кардым куру-у-у деп уулышта jӱрет,

Ол не? … (Бӧрӱ – ӱчинчи слайд)

4 табышкак:

Кандый jараш куйрукту,

Кызыл-jеерен аҥычак!

Ӧҥӧлӧп jӱрзе, jалканчак,

Качар болзо, ол чыйрак!   (Тӱлкӱ – тӧртинчи слайд)

5 табышкак:

Чек-чек базытту,

Чекпен сары одукту

   Ойын:  Бодолголор

Jети койонок ойноп барган.

Jолдо олорго бӧрӱ табарган.

Алты койонок кача берди,

Артып калды  … (бирӱзи).

Сегис кутус айучактар

Jиилектеп аралга бардылар.

Бир айучак аарыйла,

Тӧҥӧшкӧ отурып амырайт.

Артып калган нӧкӧрин

Канча  айучак сакыйт?

Балдарга (практический иш) Jуруктарды келиштире тургузар

Интерактивный доскодо, jуруктарды jууп ийектер.

Табыштарды чокым-јарт айттырып ойноор ойындар

(а,р – табышкар)

Аралда јуртаган айу акабыс

Ары-бери баскындап,

Аламалар јуунадат.

 (ӧ, ӱ, б – табыштар)                        

Бӧрӱ бӧрӱгин јылыйткан,

Бӧлӧзи бӧстӧҥ бӧрӱк кӧктӧгӧн.

Бӧрӱге бӧрӱк ӧй болгон,

Бӧлӧзине быйан ол айткан.    

 (с, у – табыштар)

Сӧрекей јараш куйрукту

Сӱмелӱ тӱлкӱ јуртаган

Сӱӱнчилӱ кожоҥ ол чӧйип,

Сӱӱри кырлар ол јураган.

Таскадаачы: Jаан быйан слерге! Jакшы болзын!

                Министерство образования и науки  Республики  Алтай

                БПОУ РА «Горно-Алтайский педагогический колледж»

Занятие в средней группе по алтайскому языку «JЕРЛИК ТЫНДУЛАР»

  Подготовили: Епишкина Кристина,               Самакова Валерия

                                                                   Студентки 41 группы

                                                                    Преподаватель: Сулатаева А.Н.

Горно-Алтайск, 2022 г.