Зурлар төркемендә ана теленнэн белем бирү эшчәнлеге Тема: « Кояш ярдәмчеләре»
план-конспект занятия по развитию речи (старшая группа)

Татарстан Республикасы Биектау муниципаль районының «Биектау «Байгыш» катнаш төрдәге балалар бакчасы» мәктэпкәчә белем бирү муниципаль бюджет учреждениесе»

Зурлар төркемендә ана теленнэн белем бирү эшчәнлеге

Тема: « Кояш ярдәмчеләре»

                                                                                                                                                                                         Тәрбияче: Галиахметова Р. Р                                                          

Биектау, 2021

Конспект: “Кояш ярдәмчеләре”

Зурлар төркеме балалары өчен шөгыль.

Максат: яз билгеләрен ныгыту.

Тәрбия бурычы: табигатькә мәхәббәт һәм сакчыл караш тәрбияләү.

Үстеру бурычы:  бәйлэнешле сөйләм  күнекмәләрен үстеру, әйлэнә-тирә дөнья турында күзаллауларын киңэйтү.

Белем бирү бурычы: темага кагылышлы сүзлек байлыгын арттыру, сорауларга тулы җавап алып, сөйләм телен үстерү. 

Методик алымнар һэм чаралар: “Яз” темасына әңгәмә, “Яз” темасына кагылышлы рәсемнәр карау, сорау – җавап эше, иҗади эш.

Жиһазлау: язгы табигать төшерелгэн рэсемнэр, магнитлы такта, кояш нурлары, кышлаучы һэм күчмә кошлар силуэтлары, чәчәк пазллары.

Алдан үткэрелгән эшлэр:  саф һавада йоргэндэ язгы табигатьне кузәтү, әнгэмэ үткәрү, эдәби әсәрләр уку, “Яз” темасына рәсемнәр карау.

Эшчэнлек барышы

Балалар ярым түгәрәк ясап басып торалар

Тэрбияче: Балалар, карагыз әле, бүген безгә күпме кунак килгән. Без аларга

бик шатбыз. Әйдәгез әле, алар белән елмаеп исәнләшик!

Балалар: Исәнмесез, хөрмәтле кунакларыбыз!

Тәрбияче: Балалар мин бүген хат алдым, ләкин ул кәгазь түгел, ә электрон хат. Әйдәгез, аны ачып  карыйк, нәрсэ язылган икән анда.

Хат: (кояш тавышы) Кадерле балалар! Мин- язгы кояш.  Җирне җылытырга үземнен нурларымны  җибәрдем,  ләкин алар югалдылар. Зинһар, миңа аларны табарга ярдәм  итегезче.

Тәрбияче: Балалар, нурлар табылмаса, нәрсә булыр? (Балаларның фаразлары). Сез кояшка ярдәм итәргэ телисезме балалар?

Балалар:  Әйе.                                                                                                                                                                                                                                                      

Тәрбияче:  Теләсәгез, мин сезгә кояш нурлары артыннан сәяхәткә чыгарга тәкдим итәм. Миндэ тылсымлы йомгак бар, ул безгә юлны курсэтер.              

Тәрбияче:  Балалар йомгак безне  каенлыкка алып килде. Балалар безгә дөрес итеп  яз билгелэрен әйтергә кирәк,  әгәр сез дөрес эйтсэгез ,без беренче нурны табачакбыз.

Балалар:                                                                                                                                             - Урамда көннэр жылына.                                                                                        - - Кояш елмая, ул үзенең жылы нурларын сибә.                                                                     - Кар һәм боз эри.                                                                                                                   - Кешелэр җылы киемнәрен салалар.                                                                                                                  - Түбәдән тамчы тама.                                                                                                           - Челтер- челтер гөрләвекләр ага.                                                                              -  Агачлар уяна, беренче бөреләр күренә.                                                                                               - Агачлар яфрак яралар.                                                                                                             - Матур чәчәкләр үсеп чыгалар.                                                                                               - Яшел үләннәр чыга.

Тәрбияче: Әфәрин балалар, менә без кояшнын  беренче нурын кире кайтардык. Хэзер юлыбызны дәвам итэбез.

Тәрбияче: Балалар без сезнең белэн урман  аланына килеп чыктык.( Кошлар тавышы ишетелә) 

Тәрбияче: Балалар, ишетәсезме, бу нинди тавышлар, кошлар сайравы түгелме соң?

Тәрбияче:  Халык әйтемнәре буенча, нинди кошлар килгәч кенә башлана әле яз?  

Балалар:  Кучмә кошлар килгәч.                                                                                                                                        

Тәрбияче: Ә сез җылы яктан кайтучы нинди кошларны беләсез?

 Балалар: Кара карга, сыерчык, торна, күке, карлыгач,  тургай, аккош.

Тәрбияче: Ә ни өчен соң алар көз көне туган якларын калдырып җылы якларга очып китәләр?

Балалар: Кыш көне аларның ашарларына чебен-черки, бөҗәкләр юк, шуңа күрә ачтан, салкыннан үлү куркынычы яный.

Тәрбияче:  Карагыз әле балалар, монда кышлаучы һәм күчмә кошларның рәсемнәре буталып беткән, ярдәм итегез, зинһар ачыкларга.  Монда нинди кошлар күчмә?  (Балалар аералар)

Тәрбияче: Ә менә хәзер, шушы кошлар турында эндәшләр әйтик. 

Слайд “Кара  карга”

Тәрбияче: Бу нинди кош балалар?

Бала: Карга эйтэ кар, кар,

          Туем житте бар, бар.

          Ярма, кукэй алып бар

          Сый, маенны салып бар                                                                                            

Слайд “Сыерчык”

Тәрбияче: Бу нинди кош балалар?

Бала: Сыерчык, сыерчык,

          Ояңнан очып чык.

           Ошаса бу өең,

          Түгелсен моң-көең!

Слайд “Тургай”

Тәрбияче: Бу нинди кош балалар?

Бала: Тор, тор, тургай,

          Таң, ата бугай.

           Тургай, кил, чыпчык, чык,

           Чык, чырык! 

Тәрбияче:  Э хәзер әйдәге, без сезнен белэн «Кошлар кайтты» уенын уйнап алабыз. Мин  шигырьне  укыйм, ә сез , күчмә  кошларның  исемнәрен ишеткәч, очу хәрәкәтләре күрсәтәсез,  кышлаучы кошлар исемнәрен ишеткәч чүгәлисез.

Мондый кошлар кайттылар:

Күке, казлар, аккошлар,

Сандугачлар, песнәкләр,

Ябалаклар, ләкләкләр,

Кара карга, тургайлар,

Сыерчыклар, чыпчыклар,

Карлыгачлар, торналар.

Барыгыз да булганнар,

Барыгыз да уңганнар.

Тәрбияче: Бу биремне дэ утэдек, һэм кояшның тагын бер нурын кире кайтардык. 

Тәрбияче: Карагыз эле балалар,  йомгак безне бу юлы серле аланга алып килде. Э аланда нәрсәлэр  җитми соң балалар?  

Балалар: Чәчэклэр җитми.

Тәрбияче: Әйдәгез, аланыбыз матурлансын өчен пазллардан чәчәкләр җыябыз. (Балалар пазллардан язгы чәчәклэр җыялар һэм исемнәрен атыйлар)                            

Тәрбияче: Балалар без сезнең белән барлык биремнәрне дә утәдек. Безнен кояшнын барлык нурлары да табылды.                                                                                                                 Әйдәгез, тыңлыйк эле, безгә кояш нәрсә әйтер икән.

Кояш тавышы: Бик зур рәхмәт сезгә балалар, сез минем нурларымны  кире кайтардыгыз, ә ярдәмегез өчен мин сезгә сюрприз әзерләдем, аны сез үз төркемегездэ таба аласыз) 

Татарстан Республикасы Биектау муниципаль районының «Биектау «Байгыш» катнаш төрдәге балалар бакчасы» мәктэпкәчә белем бирү муниципаль бюджет учреждениесе»

Зурлар төркемендә ана теленнэн белем бирү эшчәнлеге

Тема: « Кояш ярдәмчеләре»

                                                                                                                                                                                         Тәрбияче: Галиахметова Р. Р                                                          

Биектау, 2021

Конспект: “Кояш ярдәмчеләре”

Зурлар төркеме балалары өчен шөгыль.

Максат: яз билгеләрен ныгыту.

Тәрбия бурычы: табигатькә мәхәббәт һәм сакчыл караш тәрбияләү.

Үстеру бурычы:  бәйлэнешле сөйләм  күнекмәләрен үстеру, әйлэнә-тирә дөнья турында күзаллауларын киңэйтү.

Белем бирү бурычы: темага кагылышлы сүзлек байлыгын арттыру, сорауларга тулы җавап алып, сөйләм телен үстерү. 

Методик алымнар һэм чаралар: “Яз” темасына әңгәмә, “Яз” темасына кагылышлы рәсемнәр карау, сорау – җавап эше, иҗади эш.

Жиһазлау: язгы табигать төшерелгэн рэсемнэр, магнитлы такта, кояш нурлары, кышлаучы һэм күчмә кошлар силуэтлары, чәчәк пазллары.

Алдан үткэрелгән эшлэр:  саф һавада йоргэндэ язгы табигатьне кузәтү, әнгэмэ үткәрү, эдәби әсәрләр уку, “Яз” темасына рәсемнәр карау.

Эшчэнлек барышы

Балалар ярым түгәрәк ясап басып торалар

Тэрбияче: Балалар, карагыз әле, бүген безгә күпме кунак килгән. Без аларга

бик шатбыз. Әйдәгез әле, алар белән елмаеп исәнләшик!

Балалар: Исәнмесез, хөрмәтле кунакларыбыз!

Тәрбияче: Балалар мин бүген хат алдым, ләкин ул кәгазь түгел, ә электрон хат. Әйдәгез, аны ачып  карыйк, нәрсэ язылган икән анда.

Хат: (кояш тавышы) Кадерле балалар! Мин- язгы кояш.  Җирне җылытырга үземнен нурларымны  җибәрдем,  ләкин алар югалдылар. Зинһар, миңа аларны табарга ярдәм  итегезче.

Тәрбияче: Балалар, нурлар табылмаса, нәрсә булыр? (Балаларның фаразлары). Сез кояшка ярдәм итәргэ телисезме балалар?

Балалар:  Әйе.                                                                                                                                                                                                                                                      

Тәрбияче:  Теләсәгез, мин сезгә кояш нурлары артыннан сәяхәткә чыгарга тәкдим итәм. Миндэ тылсымлы йомгак бар, ул безгә юлны курсэтер.              

Тәрбияче:  Балалар йомгак безне  каенлыкка алып килде. Балалар безгә дөрес итеп  яз билгелэрен әйтергә кирәк,  әгәр сез дөрес эйтсэгез ,без беренче нурны табачакбыз.

Балалар:                                                                                                                                             - Урамда көннэр жылына.                                                                                        - - Кояш елмая, ул үзенең жылы нурларын сибә.                                                                     - Кар һәм боз эри.                                                                                                                   - Кешелэр җылы киемнәрен салалар.                                                                                                                  - Түбәдән тамчы тама.                                                                                                           - Челтер- челтер гөрләвекләр ага.                                                                              -  Агачлар уяна, беренче бөреләр күренә.                                                                                               - Агачлар яфрак яралар.                                                                                                             - Матур чәчәкләр үсеп чыгалар.                                                                                               - Яшел үләннәр чыга.

Тәрбияче: Әфәрин балалар, менә без кояшнын  беренче нурын кире кайтардык. Хэзер юлыбызны дәвам итэбез.

Тәрбияче: Балалар без сезнең белэн урман  аланына килеп чыктык.( Кошлар тавышы ишетелә) 

Тәрбияче: Балалар, ишетәсезме, бу нинди тавышлар, кошлар сайравы түгелме соң?

Тәрбияче:  Халык әйтемнәре буенча, нинди кошлар килгәч кенә башлана әле яз?  

Балалар:  Кучмә кошлар килгәч.                                                                                                                                        

Тәрбияче: Ә сез җылы яктан кайтучы нинди кошларны беләсез?

 Балалар: Кара карга, сыерчык, торна, күке, карлыгач,  тургай, аккош.

Тәрбияче: Ә ни өчен соң алар көз көне туган якларын калдырып җылы якларга очып китәләр?

Балалар: Кыш көне аларның ашарларына чебен-черки, бөҗәкләр юк, шуңа күрә ачтан, салкыннан үлү куркынычы яный.

Тәрбияче:  Карагыз әле балалар, монда кышлаучы һәм күчмә кошларның рәсемнәре буталып беткән, ярдәм итегез, зинһар ачыкларга.  Монда нинди кошлар күчмә?  (Балалар аералар)

Тәрбияче: Ә менә хәзер, шушы кошлар турында эндәшләр әйтик. 

Слайд “Кара  карга”

Тәрбияче: Бу нинди кош балалар?

Бала: Карга эйтэ кар, кар,

          Туем житте бар, бар.

          Ярма, кукэй алып бар

          Сый, маенны салып бар                                                                                            

Слайд “Сыерчык”

Тәрбияче: Бу нинди кош балалар?

Бала: Сыерчык, сыерчык,

          Ояңнан очып чык.

           Ошаса бу өең,

          Түгелсен моң-көең!

Слайд “Тургай”

Тәрбияче: Бу нинди кош балалар?

Бала: Тор, тор, тургай,

          Таң, ата бугай.

           Тургай, кил, чыпчык, чык,

           Чык, чырык! 

Тәрбияче:  Э хәзер әйдәге, без сезнен белэн «Кошлар кайтты» уенын уйнап алабыз. Мин  шигырьне  укыйм, ә сез , күчмә  кошларның  исемнәрен ишеткәч, очу хәрәкәтләре күрсәтәсез,  кышлаучы кошлар исемнәрен ишеткәч чүгәлисез.

Мондый кошлар кайттылар:

Күке, казлар, аккошлар,

Сандугачлар, песнәкләр,

Ябалаклар, ләкләкләр,

Кара карга, тургайлар,

Сыерчыклар, чыпчыклар,

Карлыгачлар, торналар.

Барыгыз да булганнар,

Барыгыз да уңганнар.

Тәрбияче: Бу биремне дэ утэдек, һэм кояшның тагын бер нурын кире кайтардык. 

Тәрбияче: Карагыз эле балалар,  йомгак безне бу юлы серле аланга алып килде. Э аланда нәрсәлэр  җитми соң балалар?  

Балалар: Чәчэклэр җитми.

Тәрбияче: Әйдәгез, аланыбыз матурлансын өчен пазллардан чәчәкләр җыябыз. (Балалар пазллардан язгы чәчәклэр җыялар һэм исемнәрен атыйлар)                            

Тәрбияче: Балалар без сезнең белән барлык биремнәрне дә утәдек. Безнен кояшнын барлык нурлары да табылды.                                                                                                                 Әйдәгез, тыңлыйк эле, безгә кояш нәрсә әйтер икән.

Кояш тавышы: Бик зур рәхмәт сезгә балалар, сез минем нурларымны  кире кайтардыгыз, ә ярдәмегез өчен мин сезгә сюрприз әзерләдем, аны сез үз төркемегездэ таба аласыз)