Открытое занятия по развитию речи на тему "Бистин Неваляшкавыс"
план-конспект занятия по развитию речи (младшая группа)

Чɵɵн - Хемчик кожууннуӊ Чадаана хоорайныӊ муниципалдыг бюджеттиг

школа назыны четпээн уруглар ɵɵредилге албан чери

Ортумак бɵлүкке чугаа сайзырадылгазынга ажык кичээл

«Бистиӊ неваляшкавыс»

«Чечена» уруглар садыныӊ кижизидикчи башкызы:

Сат Аржаана ϴпей - ооловна

Чадаана - 2019 ч.

Сорулгалары: Чаа ойнаарак - биле уругларга таныштырып, ойнаарактар аттарын улаштыр ададып, улуг - бичии деп чүүлдерниӊ хемчээлин катаптавышаан, кандыг материалдан кылганын быжыглап ɵɵредир. Уругларныӊ дыл - домаан, тыныш органнарын, кичээнгейин, памядын сайзырадыр. Ойнаарактарга камныг - хумагалыг болгаш ынак болурунга кижизидер.

Дерилгези: залче кирерде оожум аялга, ыры «Неваляшка», сумка, улуг - биче хемчээлдиг ойнаар - кыс неваляшкалар, аӊгы - аӊгы материалдардан кылган ойнаарактар (демир, чук, фрафор, ыяш, дой, резин, пɵс), хуулгаазын ыяшчыгаш, геометрилиг хевирлер чугаа тургузар карточка - схема, смайликтер.

Кичээлдиӊ чорудуу

Организастыг кезээ

- Экии уруглар! Дүүн мен ойнаарактар садыы барып чордум. Мындаа силерге бир сонуургадыр дээш силерге аазап чугаалааным чаа солун ойнааракты садып алдым. Ол чүү деп аттыг ойнаарак боор? Баштай бо мээӊ тывызыымны тып кɵрүӊерем. Оон ол ойнаарактыӊ болгаш бо хүнгү бистиӊ ɵɵренир кичээливистиӊ темазы база оон билдине бээр.

Чыттырарга чытпас - даа,

Чыдын билбес тура халыыр.

Кыӊгырадыр ыӊай - бээр

Самнагылап танцылай бээр.

Бажы, ишти холдары борбак

Чүү деп ындыг ойнаарак - тыр? (Неваляшка.)

- Эр хейлер, шын - дыр, ол дээрге неваляшка деп ойнаарак - тыр. (Ойнааракты сумка иштинден уштуп эккелгеш уругларга ойнаар - кыс неваляшканы  кɵргүзер.)

- Уруглар, «не - ва - ляш -ка» деп слогтап адаптаалыӊарам. (Уругларга шын ададып чугаалаарын катаптадыр.)

- Уруглар, солунун стол кырында чүлерни салгылап каан эвес кɵрээлиӊерем.

- Чүлер - дир уруглар? (Стол кырында ойнаарактар.) Бо чүү деп ойнаарак -тыр? (Уругларга ойнаарактарны чаӊгыстап ададып кандыг материалдан кылганын тайылбыр чугаа.)

- Бо чүү деп ойнаарак - тыр? (Бичии хемчээлдиг неваляшкаже айтыр. Неваляшка.)

- Бистиӊ неваляшкавыс кандыг хемчээлдиг - дир? (Улуг.) А бо стол кырында неваляшканыӊ хемчээли кандыг - дыр? (Бичии.) Бирээзи улуг, а бирээзи бичии неваляшкалар - дыр. Ынчаар болза олар кымнар болур - дур? (Угбашкылар.) Улуг неваляшка угбазы боор, бичии неваляшка? (Дуӊмазы боор.)

Оюн «Чүүден кылганыл?»

Уруглар ойнаар -кыс наваляшканы кандыг материалдан кылган - дыр? (дээш стол кырынга турган ойнаарактарны шуптузун кандыг материалдан кылганын айтырар.) Эр хелер! Ойнаарактарывыска камныг, оларга ынак болуулуӊар упуглар. Оларны канчап болбазыл? (Октап, үреп, хиргедип болбас.)

Оюн «Туружун тып»

- Уруглар, ам ойнаарактарнын туружун кайда, кандыг ойнаарактыӊ соонда кандыг ойнаарак турар - дыр сактып алыӊар. Карактарыӊар ам шийиптиӊер. (Башкы ол аразында ойнаарактарныӊ туружун ɵскертиптер.) Кайы ойнаарактыӊ соонда кайы ойнаарак турган ийик уруглар?  (Уругларныӊ харыылары.)

- Уруглар бис ойнаарактарны чүнүӊ дузазы - биле туттувус? (Холдуӊ дузазы - биле туткан бис.) Ынчаар болза, ам дараазында салаалар - биле «Матпаадыр» деп оюнну ойнаптаалыӊарам.

Матпаадыр паштанзыню

Бажы курлуг маназын.

Ортаа Мерген одун салзын.

Уваа - Шээжек бүүрек - баарак чизин,

Чээрген - чаарган чыгзын

Арбай - хоор, арбай - хоор.

Чуп - чудурук, бип - билек.

ϴп - ɵжүн, чап - чарын.

Тас колдук кичик- кичик!

Кол кезээ.

- Уруглар бо кичээлде силерге неваляшка деп аттыг ойнааракты таныштырып, бистиӊ бо неваляшкавыстыӊ дугайында чугаа тургузуп ɵɵренир бис. Бо схема езугаар неваляшкавыстыӊ дугайында чугаалап берейн. (Схема езугаар башкы неваляшканыӊ дугайында айтып чугаалаар.)

- Бистиӊ неваляшкавысты кɵрээлиӊерем, кайы - хъире чараш тыр уруглар? Ол зүптүӊерембборбак ногаан карактарлыг, узун ресницалыг, борбак кызыл чаактарлыг, кызыл эринниг, Бажы, ишти, холдары борбак хевирлиг. Неваляшка чараш кылдыр кеттинген. Ол хɵглүг ойнаарак. Бичии дептерге алгырып, ыӊай - бээр чайганы бээр. (Кɵргүзер.) Ол кызыл платьелиг, бɵрттүг. Бɵргүнде ак дашкаар сыктынган ак ɵӊнүг пɵстүг, платьези чеӊниг, моюндуруу ак.

- Ам олуттарывысче олуруптаалыӊар уруглар.  Кым күзелдии - биле неваляшка дугайында чугаалаксап тур? (Неваляшка дугайында уруглар-биле айтырып, харыыладып тургаш чугаа тургузар.)

Сула шимчээшкин.

- Уруглар, а силер бо бистиӊ неваляшкаларывыс ышкаш ойнаарактар болуксап тур силер бе? (Уругларныӊ харыылары.) Ынчаар болза, силерни хуулгаазын ыяжым- биле  силерни неваляшкалар кылдыр хуулдуруптайн. Мени ɵттүнүп самнаар силер. (Хуулгаазын ыяш - биле уругларны долгандыр хуулдуруптарга уруглар аялга езугаар танцылап турар.)

- Эр хейлер! Дыка - ла чараш неваляшкалар бооп самнадывыс.

Оюн «Хевирин тургус».

- Уруглар геометрилиг хевирлерниӊ дузазы - биле неваляшканыӊ хевир - дүрзүзүн үндүрүп шенеп кɵрээлиӊерем.

Түӊнел.

- Кичээливис мооӊ - биле адакталып турар - дыр уруглар. Бо хүн чүү деп аттыг ойнаарак - биле таныжып алдывыс? (Неваляшка деп аттыг чараш ойнаарак - биле таныжып, анӊаа кыска чугаа тургузуп ɵɵренген бис.) Ойнааракты чарашсынып сонуургадыӊар бе? (Уругларныӊ харыылары.) Уруглар, стол кырында смайликтерниӊ дузазы - биле бо хүнгү кичээл  силерге кандыг болганын кижи бүрүзү тодарадыыр бис.  Кичээл силерге алгааранчыг болза муӊгарап турар смайлик салыр силер, абир эвес силерге кичээл солун болган болза каттырып турар смайликти салыр бис. Бо хүнгү кичээл силерге кандыг болганын боданыпкаш, смайликтерни кɵргүзүптүӊерем уруглар. Чаа, эр хейлер, бистиӊ неваляшкавыс - биле группага ойнап болур силер.