Конспект урока "Одежда"
план-конспект занятия (старшая группа) по теме

«Уйный –уйный үсәбез» проекты буенча

“Киемнәр” темасының турыдан – туры оештырылган кабатлау эшчәнлеге конспекты

Зурлар төркеме

(рус төркемчәсе)

 Максат:

1. Сүз байлыгын арттыру, сөйләм күнекмәләре формалаштыру. Күлмәк, чалбар, ки сүзләрен сөйләмдә активлаштыру.

2. Гади сорауларны аңлап җавап бирү, мөрәҗәгать итә белү, көндәлек яшәештә аралашу.

3. Уеннар аша балаларда татар милли киемнәренә карата кызыксыну уяту, аларның нәфис бизәлешенә соклану хисләре тәрбияләү.

Җиһазлау: интерактив такта, ноутбук, магнитофон, аудиоязма № 38, “Кәләпүшем,калфагым” җыры, милли курчаклар ясалган слайдлар; кәгазьдән ясалган таратма һәм күрсәтмә кыз, малай курчаклары; курчаклар өчен кисмә милли киемнәр, дидактик уеннар өчен биремнәр язылган тартма, милли киемле кыз һәм малай рәсеме.

Персонажлар: татар милли киемендә кыз һәм малай.

Алдан әзерлек эше: балалар белән җырлы-биюле уен өйрәнү, шигырьләр ятлау; дидактик уен өчен милли бизәкле киемнәр, слайдлар әзерләү.

Методик әдәбият:

1. «Региональная программа дошкольного образования» Р.К. Шаехова, Казань 2012.

2. «Говорим по-татарски. Методическое пособие по обучению детей 5-6 лет татарскому языку» Казань, 2012г.

Эшчәнлек барышы:

I. Кереш өлеш.

Тәрбияче: Исәнмесез, балалар!

Балалар: Исәнмесез!

Тәрбияче: Хәлләрегез ничек?

Балалар: Әйбәт!

Тәрбияче: Ребята, поздороваемся с нашими частями тела.

Исәнмесез, күзләр, сез уяндыгызмы? (Поглаживая глаза)

Исәнмесез, битләр, сез уяндыгызмы? (Поглаживая щечки)

Исәнмесез, колаклар, сез уяндыгызмы? (Поглаживая ушки)

Исәнмесез, куллар, сез уяндыгызмы? (Поглаживая руки)

Исәнмесез, аяклар, сез уяндыгызмы? (Поглаживаем ноги и тихонечко топаем)

Исәнмесез, без уяндык! (Протягивая руки вперед).

Тәрбияче: Ребята, посмотрите сколько гостей к нам пришло!

Балалар: Исәнмесез!

Тәрбияче: Это еще не все гости! (Аудиоязмада “Кәләпүшем,калфагым” (Л.Батыр-Болгари көе, Р.Вәлиева сүз.) җыры яңгырый, татар киеме кигән малай һәм кыз кунакка килә.)

Тәрбияче: Кунакларны каршы алыйк әле. Исәнмесез, минем дусларым!

Татар егете, татар кызы: Хәерле көн, дуслар!

Тәрбияче: Это… и…. Я пригласила наших гостей и попросила, чтобы они пришли в национальных костюмах, для того, чтобы вы увидели, как выглядит татарский костюм.

Татар егете: (кызга күрсәтеп)

Калфак кигән кыз баланың

Карап алчы йөзенә.

Нинди гүзәл татар кызы,

Күз тимәсен үзенә.

Татар кызы: (егеткә күрсәтеп)

Килешеп тора түбәтәй

Аның матур йөзенә.

Нинди чибәр татар улы,

Күз тимәсен үзенә.

 Тәрбияче: Рәхмәт сезгә, дусларым !

Татар кызы: Дуслар, без сезгә биремнәр алып килдек.

(Бизәкле тартмаларны бирә)

Тәрбияче: Рәхмәт! Әйдәгез, түрдән узыгыз!

 II. Төп өлеш.

Тәрбияче: – Ребята, в какой Республике мы с вами живем?

- В Республике Татарстан.

- Правильно, и мы с вами изучаем татарский язык. Сегодня поговорим об одежде татарского народа. Давайте рассмотрим получше, костюмы наших гостей. (1 слайд)

Татарский женский национальный костюм состоит из платья – күлмәк, затем одевают камзол – камзул или фартук – алъяпкыч, сапоги – ичеги – читекләр. Головной убор называется калфак. (2слайд) Все расшито орнаментом, который включает элементы узора (цветы-тюльпаны, листья, веточки).

Мужской костюм состоит из рубахи, поверх одевается камзол – камзул, шаровары- штаны – чалбар, сапоги – ичеги – читекләр, головной убор – тюбетейка – түбәтәй.

Тәрбияче:

-А теперь давайте посмотрим, какие задания нам принесли наши друзья? Әйдәгез, балалар, карыйк әле, тартмада нинди биремнәр икән? (Тартмаларны ачып карый, 3 милли бизәккә уен исемнәре язылган.) Биремнәрне дөрес үтәсәк, әлеге рәсемнәрдәге милли киемнәрне бизәрбез. (Тактадагы кыз һәм малай рәсемнәренә күрсәтү.)

Эти узоры нам помогут украсить костюм девочки и мальчика.

1. Сүзле уен “Төсле күлмәкләр”. (3-6 слайдлар) Интерактив тактада төрле төстəге татар күлмəге кигән курчаклар.

Тəрбияче: Бу нəрсə?

Бала: Курчак.

Тəрбияче: Ә бу нәрсә?

Бала: Күлмəк.

Тəрбияче: Күлмəк нинди?

Бала: Яшел (сары, кызыл, зəңгəр). (Һәр баланың җавабын тыңлау, активлаштыру) Тəрбияче:

- Без беренче биремне үтәдек. Әйдә әле, …, рәхим ит такта янына, бизәкне кая куярсың икән?

(Татар кызы тактадагы рәсемне бизи.)

2. Дидактик уен “Серле тартма”.  Ярма салынган тартмаларга төрле төстəге чалбар рәсемнәре яшерелә. Балалар аларны эзләп табарга һәм бер-берсенә сораулар бирергә тиеш.

Тəрбияче:

- Здесь что-то спрятано, давайте поищем. Кто находит, тот задает вопрос другу.

Бала белəн бала арасында диалог:

– Бу нəрсə?

– Чалбар.

– Чалбар нинди?

– Яшел (сары, кызыл, зəңгəр).

Тəрбияче:

- Балалар, бу биремне дә бик яхшы башкардык, әйдә,…, малай рәсемен бизә әле!

3. Уен ситуациясе «Курчакларны киендер».

Тəрбияче:

- .. и… принесли куклам новые наряды: чалбар, күлмəк.

Кукле – девочке предложим надеть платье, мальчику – брюки. «Курчак, күлмəк ки». «Курчак, чалбар ки».

Тəрбияче курчак күлмəге, чалбары күрсəтə.

(Киемнәргә милли бизәкләр ясалган була)

Тəрбияче: Əйдəгез, курчакны киендерəбез.

– Кукла, надень платье.

– Курчак, күлмəк ки. (Балалардан кабатлату)

Тəрбияче кыз курчакка күлмəк кидерə.

– Курчак, чалбар ки. (Балалардан кабатлату)

Тəрбияче малай курчакка чалбар кидерә.(Рәсемгә милли бизәкне кую)

 4. Дидактик уен «Курчакны киендер».

Балаларда кəгазьдəн ясалган кыз һəм малай курчаклары, милли киемнəр: күлмəк, чалбар. Балалар бер-берсеннəн кием сорап алып, курчакларны киендерəлəр.

- …, чалбар (күлмәк) бир.

- Нинди чалбар (күлмәк)?

- Зәңгәр (яшел) чалбар (күлмәк).

- Мə, зәңгәр (яшел) чалбар (күлмәк).

-Рəхмəт. Курчак, чалбар (күлмәк) ки.

Уен тәмамлангач милли бизәкне беркетү.

Тəрбияче:

- …, рәсемгә бизәкне куй әле.

- Без биремнәрне әйбәт үтәдекме?

(Тактадагы малай рәсемен бизәү)

 Татар егете:

 - Әйдәгез, хәзер бер җырлап-биеп алыйк!

5. Җырлы-биюле уен «Матур».

 Аудио (38 нче кисəк)

Балалар парлашып түгəрəккə басалар. Бер-берсенең киемнəрен күрсəтеп җырлыйлар.

1. Минем күлмəк матур,

Синең күлмəк матур.

Əйе шул, əйе шул,

Минем күлмəк матур. ( Култыклашып әйләнү)

2. Минем чалбар матур,

Синең чалбар матур.

Əйе шул, əйе шул,

Минем чалбар матур.

III. Йомгаклау өлеше.

Тәрбияче:

- Рәхмәт сезгә, нәни дусларым! Булдырдыгыз! Балалар, бүгенге шөгылебез тәмам. Вам понравилось наше занятие? А какие слова мы сегодня с вами запомнили? А что для вас было трудным? Что бы вы хотели рассказать родителям, друзьям?

(Балалар җавабы)

Тəрбияче: Ребята, поблагодарим ….  и …..  И прощаемся с ними.

- Сау бул,…., сау бул…..! Рэхмэт!

Тәрбияче: Сау булыгыз, балалар!

- Сау булыгыз!

«Уйный –уйный үсәбез» проекты буенча

“Киемнәр” темасының турыдан – туры оештырылган кабатлау эшчәнлеге конспекты

Зурлар төркеме

(рус төркемчәсе)

Үткәрү вакыты:

Кулланылган белем бирү программасы: «Төбәкнең мәктәпкәчә белем бирү программасы» Р.К.Шаехова, Казан 2012 нче ел.

Башлангыч белеем бирү методикасы: «Рус теле балаларны татар теленә өйрәтү»

Максат: Информацион- коммуникатив технологияләр, уен- ситуацияләр, күргәзмәлелек кулланып тел өйрәнү, аралашу теләге тудыру.

Бурычлар:

1. Сүз байлыгын арттыру, сөйләм күнекмәләре формалаштыру, үзләштергән сүзләрне уеннар аша гади диалогта кулана алуларын күрсәтү, яңа сүз өстендә эш: кызыл. (Өйрәтү).

2. Хәтер, зиһен сәләтен үстерү. (Үстерелешле).

3. Әдәпле итеп кара- каршы сөйләшә белү күнекмәләрен тәрбияләү. (Тәрбияви).

Алдан үткәрелгән эш: Җыр: «Бар матур бакча», яшелчә битлекләре.

Күрсәтмәлелек:

Тәрбияче өчен: магнитофон, туп, кәрзин белән яшелчәләр.

Балалар өчен: Күрсәтмә рәсемнәр (яшелчә һәм җиләк- җимешләр), эш дәфтәре, төсле карандашлар, әйлән- бәйлән уены өчен битлекләр.

 Эшчәнлек төзелеше:

1. Кереш өлеш.

Максат: белем бирү эшчәнлегенә карата кызыксыну уяту, уңай хәләт тудыру.

- Танышу.

- Балаларга сораулар бирү.

2. Төп өлеш.

Максат: УМК эчтәлеге программасының максатын тормышка ашыру.

Методик алымнар:

- Уен ситуациясе: «Әби кунака килгән».

- Әбине сыйлыйбыз.

- Яңа сүз – кызыл.

- Ярыш уены.

- Җыр: «Бар матур бакча». Аудиоязма №16 нчы кисәк.

- Ныгыту биреме (дәфтәрдә эш).

3.Йомгаклау өлеше.

Максат: Эшчәнлеккә йомгак ясау

 Эшчәнлек барышы:

Кереш өлеше:

Балалар бүлмәгә керәләр һәм тәрбияче янына килеп басалар.

Тәрбияче: Исәнмесез, балалар!

Дети: Исәнмесез, Гөлназ Накиповна.

Тәрбияче: Хәлләрегез ничек?

Дети: Әйбәт. Рәхмәт.

Тәрбияче: Дети! Сегодня у нас гости. Они хотят послушать, как мы с вами умеем разговаривать на татарском языке! Давайте с ними поздороваемся:

Дети: ИСӘНМЕСЕЗ, кунаклар!

Кунаклар: ИСӘНМЕСЕЗ, балалар!

Тәрбияче: Наши гости знают как меня зовут, а как ВАС зовут – не знают. Давайте представимся:

Д/уен: «Чылбыр» («Син кем?)

- Син кем?

- Мин Илья.

- Син кем?

- ………

- Булдырдыгыз! Утырыгыз!

Уен ситуациясе: (Ишек шакыган тавыш).

Тәрбияче: Давайте спросим: Кто там? – Кем анда? (Хором).

Тәрбияче ишекне ача. Бүлмәгә Әби килеп керә.

Тәрбияче: – Дети, к нам пришла в гости бабушка.

Бабушка: – Исәнмесез, балалар!

Дети: Исәнмесез, әби.

Бабушка: Хәлләрегез ничек?

Дети: Әйбәт.

Тәрбияче: Бабушка к нам приехала из деревни, наверное, она устала. Давайте предложимей сесть. Бабушка не знает русский язык. Она говорит на татарском языке. Давайте ей скажем по- татарски.

Дети: Әби, утыр.

Бабушка: Рәхмәт.

Тәрбияче: Дети, давайте мы бабушку угостим чаем, хлебом и яблоком.

Подходите ко мне по одному и попросите чай, хлеб или яблоко. Чем вы хотите угостить бабушку? Ваня, кил монда.

Дети подходят к воспитателю и просят чай, хлеб, яблоко.

Тәрбияче: Нәрсә кирәк?

Ребенок: Чәй.

Тәрбияче: Мә, чәй.

Дет угощают бабушку.

Дети: Әби, мә чәй, эч.

Бабушка: Чәй тәмле, баллы. Рәхмәт. Ипи тәмле. Алма тәмле, баллы. Рәхмәт.

Бабушка: Мин сезгә яшелчә, җиләк- җимешләр алып килдем.

Тәрбияче: Дети, давайте отгадаем какие овощи и фрукты принесла нам бабушка?

Тәрбияче Әби кәрзиненнән яшелчәләр, җиләк- җимешләр ала.

Тәрбияче: Бу нәрсә?

Дети: Алма.

Тәрбияче: Нинди алма?

Дети: Чиста, тәмле, зур алма.

Тәрбияче: Это яблоко какого цвета?

Дети: Красный.

Тәрбияче: Правильно, красный, а по-татарски кызыл.

Кызыл сүзе яңа сүз бирү алымнары кулланып өйрәтелә.

(Кул чабып, иҗекләп, җырлап, сузып һ.б.)

Ответы детей на татарском языке.

Тәрбияче: Виноград, груша и банан на русском и татарском языке звучат одинаково.

Тәрбияче: Дети, а давайте посчитаем, сколько овощей и фруктов принесла нам бабушка.

Дети хором считают фрукты: - Бер, ике, өч, дүрт, биш.

Бабушка: Рәхмәт,балалар. Миңа китәргә кирәк. Сау булыгыз!

Дети: Сау бул, әби.

Бабушка уходит.

Тәрбияче: Молодцы! Булдырдыгыз!

А сейчас мы с вами поиграем в игру: «Собери урожай».

Дети делятся на 2 команды. На пол раскидываются карточки с изображением овощей и фруктов. Одна команда собирает овощи, а другая команда собирает фрукты.

Тәрбияче: Давайте назовем какие овощи собрала первая команда, а какие фрукты собрала вторая команда.

Дети называют овощи и фрукты, которые они собрали.

Тәрбияче: Давайте посчитаем и определим, какая команда набрала больше фруктов или овощей. Кто выиграл?

Дети считают на татарском языке количество овощей и фруктов

Тәрбияче: - Бу нәрсә?

Д: - Кыяр.

Т: Нинди кыяр?

Д: Тәмле, чиста, кечкенә, яшел төстә.

(Диалог һәр бала белән дәвам итә).

Тәрбияче: Молодцы, дети. А хотите еще поиграть?

Тәрбияче: У меня есть маски овощей и фруктов. Я предлагаю вам поиграть в хороводную игру, которая называется «Бар матур бакча». Вы подойдите и попросите у меня ту маску, которая вам понравится.

Дети: Кишер бир и т.д.

Дети водят хоровод под музыку, поют песню «Бар матур бакча», чей овощ или фрукт назвали, тот выходит в середину круга и танцует. Игра продолжается со всеми изученными овощами и фруктами.

Бар матур бакча

Анда үсә ……

(кишер, кыяр, суган).

Тәрбияче: Булдырдыгыз!А сейчас садитесь за стол.

Творческое задание для детей.

Тәрбияче: Мы будем работать в тетрадях “Татарча сөйләшәбез”- задание №5 “Слушай, найди, отметь”.

Давайте рассмотрим картинки и назовем то, что вы видите.

Дети отвечают, называют предметы на татарском языке.

Речевой образец: «Яшел кәбестә», «Сары алма», «Яшел туп», «Сары туп», «Яшел алма», «Кызыл алма», «Яшел кыяр».

А теперь послушайте задание. Рядом с картинками нарисованы квадратики. Нужно поставить галочку в тот квадратик, рядом с которым нарисован предмет, который я вам назову на татарском языке.

Например: Кызыл туп. Найдите в своих тетрадках кызыл туп и отметьте.

Йомгаклау өлеше.

Тәрбияче: Булдырдыгыз! Дети, вам понравилось занятие татарского языка? А какие слова мы сегодня с вами запомнили? Что для вас было трудным? Что бы вы хотели рассказать родителям, друзьям (Ответы детей).

Тәрбияче: Дети, попращемся с гостями.

Дети: Сау булыгыз!

Тәрбияче: Сау булыгыз!