Минем гаиләм – минем Шәҗәрәм.
методическая разработка (старшая, подготовительная группа)

                               Минем гаиләм – минем Шәҗәрәм.  

          (зурлар һәм мәктәпкә әзерлек төркемендә бәйрәм кичәсе)    

(Быел балалар бакчасында зурлар һәм мәктәпкз әзерлек катнаш төркемендә бик күркәм, үзенчәлекле  “Минем гаиләм – минем Шәҗәрәм” дип исемләнгән   гаилә бәйрәме үткәрдек.  Әти-әниләр бәйрәмгә күңелләрен биреп әзерләнепкилгәннәр иде. Бәйрәм балаларның матур җырлары, искиткеч биюләре белән үрелеп барылды. Әти-әниләребез арасындада бик матур шигырь сөйләүчелә, җырлаучылар, биючеләр барлыгы ачыкланды. Алдан әти-әниләргә өйгә эш бирелде, һәр әти-әни “Шәҗәрә – нәсел агачы”н төзеп алып килделәр,шуның буенча бик матур,  бик эчтәлекле һәм аңлаешлы итеп чыгыш ясадылар, гаиләдәге гореф-гадәтләр буенча да бик эчтәлекле аңлаешлы үрнәк алырлык чыгышлар тыңланылды, шулай ук гаилә символын ясап алып килделәр, шуның буенча бик җылы эчтәлекле, шаккаткыч  чыгышлар тыңланылды, һәрбер гаиләнең чыгышы үзенчәлекле булды, бер-берсен кабатлаулар булмады. Ахырдан әти-әниләр шушындый бәйрәм үткәргән өчен рәхмәтләрен әйтеп, алга таба тагында тулыландырып, бәйрәмгә әби-бабайларны да чакырып, аларның чыгышларын тыңлап, түбрәк мәгълүмат тупларга кирәклеге турында фикер алыштык. Күп гаиләләрдә ике яктанда җиде буынныда берләштереп ясалган шәҗәрә булганлыгы ачыкланды, әле бу безнең бакчада беренче бәйрәм булгач без ике яктан карт бабай - карт әби, дәү әни - дәү әти, әби-бабай, әти-әни, бала -  өйрәнер өчен шулай ясаттык, алга таба тулылыандырырга дип фикер алыштык. “Ярый әле оештырдыгыз, күпме туганнарны ачыкладык, күпме альбомнан карточкалар карадык, балалар да,  бу безнең карт бабаймы, бу карт әбиме дип бик кызыксындылар –дип әти-әниләр уй-фикерләре белән бүлештеләр).

                                         Бәйрәм барышы:                                                                              -Хәерле кич, кадерле балалар, хөрмәтле Әти -әниләр!

-Бүген без, “Мине гаиләм – минем Шәҗәрәм” дип исемләнгән бәйрәмгә җыелдык.

Гаилә –ул  җылы учак. Учак янына аның әгъзалары җыела. Гаилә никадәр нык булса, аннан килгән җылылык шулкадәр көчле була. Гаилә – тормыш нигезе. Ул нык, тату икән, димәк дәүләт тә, җәмгыять тә нык дигән сүз. Әти-әни аның тоткасы булса балалар гаиләнең көзгесе. Әгәр тотка купмасын, көзге ватылмасын дисән, бер-береңне санлап, рәнҗетмичә, хөрмәтләп яшәргә кирәк.

-Ә хәзер безнең балалар, Шәүкәт Галиевның “Җирдә миңа ни кирәк?” – шигырен сөйләп күрсәтерләр.     (Сабина, Арина, Василиса)                                                                          –--Балалар,әйдәгез гаилә турында мәкальләрне искә төшерик әле.                                                   -Очар өчен пар канат кирәк.

-Ата һөнәре – балага мирас.                                                                                                            -Ана куены туннан җылырак.                                                                                                       -Алма агачыннан ерак төшми.                                                                                          -Оясында ни күрсә, очканда шул булыр.                                                                                                            - Гаилә – ил терәге.                                                                                                                     Кеше җирдә ни өчен яши? Үзенең кыска гына гомере эчендә ул барысына да өлгерергә, барын да танырга, белергә, үзе эшләп карарга, сөенергә, шатланырга, кайгы-хәсрәтне җиңеп чыгарга һәм иң мөһиме үзе турында киләчәк буынга якты истәлек калдырырга тырыша.”Әгәр үлгәч тә искә алсыннар дисәң игелекле нәсел һәм эчтәлекле китап язып калдыр”, дигән борынгы акыл ияләренең берсе.                                                                                                Игелекле нәсел калдыр - бу сүзләр кешегә икеләтә бурыч йөкли. Беренчесе – нәселең игелекле булсын өчен, син үзең дә игелекле булырга тиеш. Икенчесе, игелекле балалар тәрбияләргә тиешсең.                                                                          Кеше үзенең нәселен - тамырларын белергә тиеш. Үткәнен белмәгән халыкның киләчәге юк”,-дип язган үз вакытында шагыйрь Ш.Мәрҗәни.Чынлап та, тарих төпкеленә төшеп , шәҗәрәңне барлау ата - бабалардан калган изге аманат ул. Соңгы елларда җәмгыяттә мөһим үзгәрешләр бара, алар нигезендә халкыбызда үз тарихы, ата-бабалары белән кызыксыну бермә-бер артты.                                                                                                               Шәҗәрә – бер караганда  нинди гади сүз. Тик бу гади сүзнең тирәнлеген карасаң, иге-чиге юк. Шәҗәрә – нәсел агачы дигән сүз. Нәсел бер бабайдан килә торган кешеләр буыны. Шәҗәрә агачын төзү бик җиңел эш түгел. Чөнки моның өчен бөтен якын һәм ерак туганнарыңны белергә кирәк. Җиде буынын да белгән кеше элек-электән үк чын кеше дип саналган. Һәрбер кеше үзенең шәҗәрәсен саклаган. Шәҗәрәңне югалту хурлык саналган.                                                                                                          –Менә шуның өчен бу Шәҗәрәне,  буыннар чылбырын белүне балалар бакчасыннан ук өйрәнергә булдык.                                                                                       Шәҗәрә ул – чал тарихка батыр тәрәзә,                                                                                      Күз яздырсаң, шул тәрәзәдән атар ядрә.                                                                                                     Ал бер үрнәк – бал кортлары төзи кәрәз,                                                                                   Син дә ятма, кор ояңны, үр шәҗәрә.                                                                             Шәҗәрәдә – чал тарихы бабаларның,                                                                               Бүгеннең дә, киләчәгең, балаларың.                                                                            Корымасын шәҗәрәңнең тамырлары,                                                                                   Урын алсын оныкларның оныклары.                                                                                                                                   –Хөрмәтле әти-әниләребез! Хәзер сүзне Сезгә бирәбез. Сезнең барыгызгада алдан өй эшләре бирелде, балалар белән бергәләп Шәҗәрә-нәсел агачын булдыру.                                                                                                                                                          Гаиләләр чыгышы. (һәрбер гаилә үзләренең нәсел агачы-Шәҗәрә турында чыгыш ясый. (Чыгышлар  концерт номерлары белән үрелеп барыла)   Сафиннар.  Г.Тукай “Шүрәле” шигыреннән өзек.                                                           Асадуллинар.  Бию татарча.                                                                                                                      Хановлар җыр.                                                                                                                                Нафиковлар. шигырь Г.Абдуллина “Гаилә учагы”                                                                         Новиковлар. Вальс.                                                                                                                     Андреевлар. Җыр.                                                                                                            Искендеровлар.  “Сабынлап юдым әни!” шигырь. (номерларны әти-әниләрнең чыгышлары белән аралаштырабыз)

Шигырьләр сөйләүне дәвам итәбез.

Гаиләм минем якты оя,                                                                                                                           Күңелгә җылы бирә.                                                                                                                         Әти-әни туганнарым                                                                                                                                   Һәрчак ярдәмгә килә.           (Нәримә)                                                                                     -Балалар, нәрсә ул гаилә? Сез аны ничек аңлыйсыз?    

-Гаилә – ул безнең өебез, әби-бабай, әти-әни, мин, апа-абый, эне-сеңел. (Әмир)                                                                                                                                                             -Гаилә – ул җылы учак.          (Ибраһим)                                                                                                                      -Гаилә – ул бәхет ачкычы.     (Нариман)                                                                                                                             -Гаилә – ул нигезле йорт.      (Камилә)                                                                                          -Гаилә – баланың бәхете       (Кәрим)                                                                                                                           -Гаилә – һәркемнең теләге.  (Илзат)                                                                                                                                        -Хөрмәтле-әти-әниләребез, шундый матур, эчтәлекле үзенчәлекле чыгышларыгыз өчен бик зур рәхмәт Сезгә!                                                                                         Бер горурлык хисе яна миндә,                                                                                                                                                      Карагызчы әле, безләргә.                                                                                     Гаиләбез матур ишле безнең,                                                                                                                                 Шулай кирәк, яшим дигәндә.                                                                                                           Нинди бәхет бит ул – балаң булу,                                                                                       Оныкларның тәгәрәп үсүе,                                                                                                   Бәхет тагын шушы буладыр ул,                                                                                 Шәҗәрәңнең дәвам итүе.                                            

Вакыт  чаба...Яңадан-яңа буыннар җиргә килә тора. Буыннар арасында бушлык булмасын. Шул чакта гына тормышыбыз күркәм, мул һәм мәрхәбәтле булыр.                                                                                                     Хөрмәтле, әти-әниләребе, кадерле балалар!  Безнең “Мине гаиләм-минем Шәҗәрәм” бәйрәмебез шуның белән тәмам. Игътибарыгыз өчен, эчтәлекле чыгышларыгыз өчен зур рәхмәт.Үз нәселең белән, туган җирең белән горурлану хисләре күңелегезне җылытсын, өметләрегез аклансын, хыялларыгыз тормышка ашсын.                                                                                              Бәйрәм барлык әти-әниләр, балалар, тәрбиячеләр, кече тәрбиячеләр катнашында “Туган тел” җыры белән тәмамлана.