« Яшел ут» (юл йөрү кагыйдәләрен өйрәнү буенча балалар һәм әтиләр арасында үткәрелгән бәйге)
методическая разработка (подготовительная группа) на тему

Булмэ бэйрэмчэ бизэлгэн. Балалар керэ.

     1нче бала:   Мин яшимен авылда,

                         Бакчага йорим шунда.

                         Уйныйм, колэм, шатланам,

                         Дусларым да куп шуна.

     2 нче бала:  Безнен авыл уртасыннан

                         Олы юл сузылып китэ.

                         Бик куп зур машиналар

                         Авылыбыз аша утэ.

    3 нче бала:  Мин дэ хэркон бакчага,

                         Олы юл аша утэм.

                         Машиналар уткэнен,

                         Зур саклык белэн котэм.

    4 нче бала:  Иномаркалар уткэндэ,

                         Йорэгем доп-доп итэ.

                         Юлга якын басып торсан,

                        Жиле ияртеп китэ.

    5 нче бала:  Як-ягыма карыймын да,

                        Бик тиз кичэмен юлны.

                        Юлларда бик сак йорегез,

                        Онытмагыз сез шуны.

    6 нче бала:  Мин бит инде зур хэзер.

                         Бик куп нэрсэне белэм.

                         Юл йору кагыйдэлэрен.

                        Ойрэндем инде куптэн.

    7 нче бала:  Светофорда яшел янса,

                         Юлны чыгарга ярый.

                         Кызыл яки сары булса.

                        Ярамый, чыгып булмый.

    8 нче бала:  Узебезгэ зур булсак та,

                        Энилэргэ бала без.

                        Сакланып кына йорсэк,

                        Сау-сэламэт яшэрбез.

     Жыр: «Шофёр булам».

    А.б. Балалар, э сез юл билгелэренен нэрсэ анлатканын белэсезме?

    Балалар: Эйе, белэбез.

     А.б. Алайса. Мина да анлатып бирегез.

    «Куркыныч борылыш» билгесе:   Борылышлар кайвакытта.

                                                              Бер-бер артлы килэлэр.

                                                              Шуна курэ бу билгене

                                                              Шофёрлар шэп белэлэр.

                                                              Безгэ дэ зыян итмэс хич,

                                                              Белеп тору шул хакта.

                                                              Игътибарынны арттыр син

                                                              Аны очраткан чакта.

   «Юл эшлэре» билгесе:                   Юллар да картаялар шул,

                                                             Кайчакта авырыйлар.

                                                            Аннан дэвалый аоарны

                                                            Юлчы апа, абыйлар.

                                                            Дэвалый башлаган юлга,

                                                            Куела шушы билге.

                                                            Билгеле бу билгене дэ

                                                            Белу бик кирэк инде.

   « Хэрэкэт турыга» билгесе:          Эбилэргэ бару очен

                                                            Борылабыз без унга.

                                                            Лэкин менэ бу билгене

                                                            Куйганнар буген юлга.

                                                           «Борылма, ди, унга-сулга,

                                                            Бар син бары турыга.

                                                            Мине санламаучылар, ди,

                                                            Хэвефлэргэ юлыга».

   «Жэяулелэр юлы» билгесе:           Бу юлдан атлап баралар,

                                                            Йэ йогерэ, йэ чабалар.

                                                            Ак сакаллы бабайлар,

                                                            Нэни шаян малайлар.

                                                            Эбилэр хэм бэбилэр,

                                                            Олкэннэр хэм нэнилэр.

                                                            Кызы белэн энисе.

                                                            Этисе белэн улы.

                                                            Энэ билге дэ куелган

                                                            «Бу,-дип ,-жэяуле юлы».

   «Велосипед юлы» билгесе:           Могезеннэн тотасын да,

                                                            Утырасын. китэсен.

                                                            Кирэк жиргэ бик тиз генэ

                                                            Ансат барып житэсен.

                                                            Велосипед-транспортнын

                                                            Бик тэ унайлы торе.

                                                            Педаленне эйлэндер дэ ,

                                                            Телэсэ кайда йоре.

                                                            Болай уйлап ялгышма.

                                                            Алай гына тугел ул.

                                                            Зэнгэр тугэрэк эчендэ

                                                            Ак велосипед котеп торса.

                                                            Шушы булыр синен юл.

    «Туклану пункты» билгесе:           Ашыйсы килгэнне каян

                                                              Белделэр диясенме?

                                                              Чэнечке белэн пычакны,

                                                              Ерактан курэсенме?

                                                              Ерак тугел кайнар чэйгэ,

                                                              Тэмле аш хэм боткага,

                                                              Ачка улэм дигэн чакта.

                                                              Шушы билге коткара.

    «Беренче медицина ярдэме пункты» билгесе:      Ерактан ук куренэ,

                                                                                       Ак байраклы кызыл хач.

                                                                                       Тизрэк яныма килсен, ди,

                                                                                        Кемнэр ярдэмгэ мохтаж.

     Жыр: «Юл хэрэкэте».

                                                      ІІ нче олеш.

     Командалар белэн танышу.

1. Конкурс-разминка.

Табышмаклар.

а). Ул узе шундый кочле,

     Тешле-тешле, чумечле.

     Берузе эшли ала,

     Йоз кешелек эшне. (экскаватор).

б). Кылга асылына,

     тимергэ таяна.

     Утыртып чаба,

     Телэсэн кая. (трамвай).

в). Куэте бар, аны юк.

     Гэудэсе бар, жаны юк. (трактор).

г). Бу машина еш кына

     Кинэт бэйдэн ычкыны.

     Йорэклэргэ шом салып.

     Елый-елый ычкына. (янгын сундеруче машина).

д). Чуп-чар тузан йота ул,

      Юлны чиста тота ул.

      Себереп кенэ утми.

      Янгыр яудырып китэ ул. (су сиптеруче машина).

е).  Узе бара-эзе юк,

      Мангаендэ кузе-юк. (коймэ).

2. « Тарихи сораулар»  конкурсы.

а).  Беренче тапкыр системалаштырылган юл йору хэрэкэте кагыйдэлэре Россиядэ кайчан хэм кем тарафыннан кертелгэн? ( 1693елда Пётр !тарафыннан).

б). Беренче светофор кайда кулланылган? Анын нинди тослэре була? (1868елда

     Лондонда. Светофор яшел, кызыл  тостэ була).

в).  Эчке янулы двигательле беренче автомобиль кайсы илдэ уйлап табыла?

     (1886елда Германиядэ).

г).  Россиянен беренче автомобиле кайсы шэхэрдэ тозелэ? ( 1922елда Мэскэудэ).

3. «Жырлыйк эле» конкурсы.

    «Юл», «Транспорт торлэре» дигэн сузлэр кергэн жырлар жырлау.

    4. «Юл билгесен жый» конкурсы.

           Хэр командадан 1эр бала чыга . вак олешлэрдэн юл билгелэрен жыялар.

5.«Сорау миннэн, жавап сездэн» конкурсы.

             А). Татарстан  ЮХИДИ идарэсенен башлыгы кем?

             Б).  Балтач районы ЮХИДИ идарэсенен башлыгы кем?

   В). Нинди транспорт торлэре белэсез?

   Г).  Хава транспортын атагыз.

   Д).  Су транспортын атагыз.

    Е). Тимер юл транспортын атагыз.

   Ж). Жир транспортын атагыз.

   З),  Поездны кем йортэ?

   И). Самолет белэн кем идарэ итэ?

    К). Автомобильне кем йортэ?

    Л). Корабльне кем йортэ?

   М). Юл чатындагы полицияне ничек атыйлар?

    Н). Жэяулелэр йори торган урам олеше.

    О). «Хэвефсезлек утравы» нэрсэ ул?

Музыкаль пауза.

6. «Тамашачылар ярдэме» конкурсы.

    Трамвай хэм троллейбус рэсемнэре ясау.

7. «Юлда йори белэсенме» конкурсы (балалар очен).

    -Урамны аркылы чыкканда ин элек кайсы якка борылып карарга кирэк?

    - Урамда балалар узлэре генэ йорергэ тиешме?

    -Урамда уйнарга ярыймы?

    - Э кайда уйнарга ярый?

    - Балаларга узлэренэ генэ урамны аркылы чыгарга ярыймы?

    - Велосипедта ничэ яшьтэ йорергэ ярый?

8. Яна елнын яна штрафлары» конкурсы.

         - Светофорнын кызыл утына яки регулировщик тыйган хэлдэ хэрэкэт иткэн очен ничэ сум штраф каралган? (1000сум).

         - Стоплиния алдында туктамаган шофёрларга купме штраф каралган? (800сум).

         -Юл киселешендэ остенлек иткэн машинага юл бирмэу купмегэ тошэчэк? (1000сум).

         - Пассажир хэм багаж йорту кагыйдэлэрен бозган такси шофёрлары очен каралган штраф кулэме? (200000 сум).

      Музыкаль пауза.

     9. Юхидинен сэлам хатлары» конкурсы.

       Хэр эти  2011 нче елда юл кагыйдэлэрен бозган очен узенен штраф кулэмен санный. Бу конкурста ин эз сумма жыйган команда жинэ.

     10. Йомгаклау. Уен нэтижэлэрен чыгару. Хэр уенчыга истэлекле булэклэр тапшырыла.