Татарстан Республикасы  Түбән Кама муниципаль районы башкарма комитетының

“Мәктәпкәчә мәгариф идарәсе” муниципаль автоном учреждениясе

Муниципаль автоном мәктәпкәчә белем бирү учреждениесе

“Гомумүстерелешле 49 нчы балалар бакчасы”

6-7 яшьлек балаларга «Хикмәтле дә, кирәкле дә туган тел»

дип исемләнгән темага сәнгати-нәфәсәти белем бирү эшчәнлегенең  план конспекты.

Тема:  «Хикмәтле дә, кирәкле дә туган тел»

                                                                                                                                                            Төзеде:

                                                                                           49 нчы балалар бакчасы  тәрбиячесе :

                                                                                                                                Гимадиева Н.Х.

Түбән Кама шәһәре

2017нче ел

                            Шөгыль  барышы:

Балалар залга керәләр, ике төркемгә бүленеп басалар.

I.Оештыру өлеше.

Тәрбияче:Балалар, карагыз әле, бүген безгә  кунаклар  килгән. Әйдәгез        алар белән исәнләшик.

  -Исәнмесез! Хәерле көн!

 - Һәммәбезгә дәхәерле көн теләп  уен-викторинаны башлыйбыз..Бу уенда “Туган ил” һәм “Туган тел”командалары көч сынашачак .Әлеге бәйгедә  сездән тапкырлык һәм осталык сорала.Ә хәзер командалар үзләренең девизлары белән таныштырырлар һәм туган ил,туган тел турында дуртьюллыклар сөйләрләр.

II.Төп өлеш.

1 нче бирем.”Капитаннар алга”

Капитаннар девизлар белән таныштыралар:

1 команда:     ”Туган ил” җиңәр,оттырмас

                         Сезгә куып тотырмас.

2 команда:    “Туган тел”-бигрәк зирәк!

                        Зирәк һәр җирдә кирәк.

Капитаннар дуртьюллыклар сөйлиләр:

 1 команда: Туган җирем Идел буе,

                       Һәркемнең бар туган җире.

                       Туган җирең кебек назлы,

                       Җырдай моңлы татар теле.

2 команда:    Дөньяда иң-иң матур ил

                      Ул минем туган илем.

                       Дөньяда иң-иң матур тел.

                      Ул минем туган телем.

2 нче бирем.”Видео сораулар”

1 нче сорау: Элекке заманда газ да,электр да булмаган.Әби-бабайлар чәйне нәрсә белән һәм ничек кайнатканнар?

Җавап: (1 к) Элек чәйне күмер самаварында, күмер үрләтеп кайнатканнар.

2 нче сорау: Чуваш халкының яраткан төсләре нинди?

Җавап: (2 к)Сары һәм кызыл.Сары төс азатлыкка омтылуны аңлата,ә кызыл төс байлык,муллык билгесе.

3 нче сорау: Туган тел турында нинди мәкальләр,әйтемнәр беләсез?

Җавап:( 1 к.)Иң татлы тел-туган тел,әнкәм сөйләп торган тел.

4 нче сорау: Республикабызда зур шәһәрләр бар.Шуларны атап үтегез эле.

Җавап:( 2 к.)Казан,ЯрЧаллы,Түбән Кама,Алабуга,Яшел Үзән,Чистай,Элмәт,бөгелмә-иң зурлары.

5 нче сорау: Түбән Кама шәһәре истәлекле урыннарга бик бай.Балалар,сез нинди күренекле урыннарны беләсез?

Җавап:( 1 к.) Безнең шәһәрдә Тукай,Гаилә паркы,Лемаев скверы,Изге чишмә бар.

6 нчы сорау: (Тәрбияче): Татар халкының нинди милли киемнәрен беләсез?

Җавап:( 2 к. т) Түбәтәй,калфак,алъяпкыч,читек,камзул.

7 нче сорау: ( Тәрбияче) : - Әйе, дөрес әйтәсез.Ә хәзер игътибар экранга.     - Бу нәрсә?

Җавап:(1к.) Бу - алъяпкыч.

8 нче сорау: ( Тәрбияче) : - Ә болары нәрсәләр?

Җавап( 2к.) Бизәкләр- яфраклар,чәчәкләр.

( Тәрбияче): Балалар,әйдәгез бу алъяпкычны бизибез.Безнең алъяпкыч тагын да матуррак булыр.

3 нче бирем. Дидактик уен:”Алъяпкыч бизәү”

Тәрбияче: Балалар, биремне дөрес үтәдегез ә хәзер ял итеп алыйк.

 4.Физкультминут: (музыка яңгырый)

Тәрәз каршына (аяк очларына басып тәрәзгә карау)

Килгән бер чыпчык(бармак белән төртеп күрсәтү).

Миңа кычкыра(үзеңә төртеп күрсәтү)

-Чык әле,чык,чык(кул изәп чакыру).

Алдый ул беләм(кул селкү),

Гел шулай итә(кул селкү).

Йөгереп чыксам(йөгерү хәрәкәте),

Оча да китә  (очу хәрәкәте 2 тапкыр).

5 нче бирем. Устерешле уен ”Кайсы әсәрдән икәнен бел”

Экранда Г.Тукай әкиятләреннән өзекләр күрсәтелә.

Тәрбияче: -  Балалар, бу өзек  нинди әсәрдән?

 1җавап:”Кызыклы шәкерт”.(1к.)

2җавап“Гали белән кәҗә”(2к.)

3җавап :”Суанасы”.( 1к.)

4 җавап:”Бала белән күбәләк”(2к.)

5 сорау:Бу әсәрләрне кем язган?

Җавап(1к.)Г.Тукай язган.

6сорау: Г.Тукай кем соң ул?

Җавап(2к.)Шагыйрь.

Тәрбияче: Бик дөрес әйтәсез.Г.Тукай-халкыбызның бөек шагыйре.Аның тормыш юлы һәм иҗаты турында сез инде беләсез.Тиздән (26 апрельдә) аның туган көне.Татар халкы шагыйрьнең туган көнен бик зурлап билгеләп үтә.

6 нче бирем. “Кем тапкыр, кем зирәк”.

Тәрбияче:  Кем тапкыр,кем зирәк?

                      Әйтеп бирсен тизрәк.

                     Без табышмак әйтәбез,

                     Сездән җавап көтәбез.

-Сез  халкыбызның нинди музыка уен  коралларын беләсез?

  1.Тартма өстендә таяк,

    Таякта җиде җеп.

   Җиде җептә-

   Җитмеш сайрар кош.(Гитара).

2. Авызы бар-теле юк,

    Тавышы бар-сүзе юк.(Курай).

3.  Авызы юк-кычкыра,

     Теле юк-чакыра.(Быргы)

4.Эче буп-буш,

    Тавышы дөньяга сыймый.(Барабан)

5.  Сырлы-сырлы,сырлы ул,

Безнең кулда җырлый ул.(Гармун)

6.Телләре аклы-каралы,

   Ул-нинди уен коралы? (Синтезатор)

7.Тынлы уен коралы мин.

Уйнап җибәрәм – өрсәң.

Ватылып юкка чыгармын

Әгәр кулдан төшерсәң.(Флейта).

8.Борынгы булсам да, мине

   Онытып бетермиләр.

   Милли гармуныбыз диеп,

    Сәхнәдән төшермиләр.(Тальян)

7 нче бирем:”Интеллектуаль карта” белән уен. .

2 командага да  интеллектуаль карта белән уен тәкъдим ителә.Бирем интерактив тактада башкарыла.

(1к. -кыргый хайваннарның , йорт хайваннарының кайда яшәвен һәм нәрсә белән туклануларын уклар белән  тоташтырып  күрсәтер.)

( 2к.–яшелчәләрнең, җиләк-җимешләрнең кайда үсүләрен һәм алардан нинди ашамлыклыр әзерләп  булуын уклар белән күрсәтер. Әйдәгез ,балалар,такта янына рәхим итегез.

8 нче бирем:”Бу нинди сүз?”уены

Тәрбияче: Балалар,игътибар белән тыңлыйбыз. Өстәлдә ребус- карточкалар ята. Һәрберегез берәр  карточка аласыз.Бу бирем 2 өлештән тора: 1) рәсемнәргә туры килгән сүзләрне әйтеп,бу сүзләрнең беренче авазларын гына аерып алып, алардан яңа сүзләр төзергә. Нинди сүз уйлап табуыгызны соныннан әйтерсез.  2)Буш шакмакларга туры килгән  тартык һәм сузык авазларны төсле карандашлар белән  буярга.Нинди төсләр белән буярга кирәклеген сез инде беләсез.Әйдәгез  биремне үтик.

III. Йомгаклау.

Тәрбияче: -Кадерле,балалар!Бүгенге уеныбызны тәмамларга вакыт җитте.Сорауларга дөрес җавап бирдегез,биремнәрне төгәл үтәдегез.Бу бәйгедә дуслык җиңде һәм мин сезгә(смайликлар) тапшырам.

Ярышта катнашучыларга (смайликлар) тапшырыла.