Мәктәпкәчә яшьтәге балаларга патриотик тәрбия бирү мәсьәләсе буенча балалар бакчасы һәм гаиләнең үзара хезмәттәшлеге.
консультация

                Әлмәндәр “Бәллүки”балалар бакчасы.

Тәрбияче:Галиуллина Сөембикә Ш..

Мәктәпкәчә яшьтәге балаларга патриотик тәрбия бирү мәсьәләсе буенча балалар бакчасы һәм гаиләнең үзара хезмәттәшлеге.

"Ватан белән шәхси бәйләнешне сизмичә,  ата-бабаларыбызның, әтиләребезнең һәм бабаларыбызның ничек яратканнарын һәм аны ничек саклаганнарын белмичә, патриот булып булмый.»

    Гаилә -  ул бала тәрбияләү институнын ин беренче һәм   төп чыганагы булып тора Баланың балачак елларында ук  гаиләдән   алган тәрбия  гомер буе сакланачак.

        Тәрбия мәсьәләсе буенча балаларны тәрбияләү балалар бакчасынын ата-аналар белән хезмәттәшлеге генә үз халкынбызның гореф-гадәтләренә һәм мәдәниятенә карата эмоциональ, сакчыл мөнәсәбәтне үстерүгә, шулай ук гаилә элемтәләрен саклауга ярдәм итә. Безнең эшнең төп максатларыннан берсе- ата-аналарның мәктәпкәчә яшьтәге балаларда әхлакый-патриотик сыйфатлар тәрбияләү мәсьәләләрендә гомумиләштерелгән күзаллауларын формалаштырудан  тора.

         Баланы патриотик  рухта тәрбияләү - катлаулы педагогик процесс. Ватан Хисе. Ул балада гаиләгә, иң якын кешеләргә — әнигә, әтигә, әби-бабайга мөнәсәбәт белән башлана. Бу тамырлар аны туган йорт һәм якын тирәлек белән бәйли.

         Ата - аналар тәрбиячеләрнең актив ярдәмчеләре булсын өчен, балаларны әхлакый-патриотик тәрбияләүдә аларны балалар бакчасы тормышына җәлеп итү кирәк. Ә бу шулай ук гаилә белән хезмәттәшлек оештыру ягыннан да, психологик-педагогик планда да катлаулы бурыч булып тора

        Гаилә белән эшләү-катлаулы эш. Бу үзара бәйләнешне үстерү берничә этапны үз эченә ала:

        Беренче этап-ата-аналарга баланың уңай образын күрсәтү, шул вакытта гына ата-аналар һәм тәрбиячеләр арасында хезмәттәшлек урнаштыру белән яхшы мөнәсәбәтләр урнашачак. Бу этапның әһәмияте еш кына ата-аналар бала үсешенең һәм тәрбиянең тискәре күренешләренә генә игътибар итә дигән сүз. 

     Икенче этапта ата аналарга балада патриотик хисләр тәрбияләү буенча практик белем биру.Бу  вакытта төрле формалар һәм ысуллар кулланыла. Бу гомуми ата-аналар җыелышлары, балалар эшләренең төркем тематик күргәзмәләре, конкурс программалары, проектлар һ. б. булырга мөмкин.

      Өченче этап -педагогның баланы патриотик тәрбияләү мәсьәләләрендә гаиләдәге проблемалары чишү, уртаклашу күздә тота. Биредә ата-аналарның активлыгы күрсәтелә, алар тәрбиянең гаилә тәҗрибәсе белән уртаклаша, баланың индивидуаль чагылышлары турында сөйли ала, ә тәрбиячеләрдән үзләрен кызыксындырган проблемалар буенча киңәш сорый ала.

       Үз эшемнән әхлакый-патриотик тәрбия буенча гаилә белән хезмәттәшлекнең кайбер формалары белән уртаклашам.

     Беренче чиратта гаилә, гаиләдә балалар тәрбияләү, гаилә традицияләре һәм мавыгуларына кагылышлы анкета тутыру:

1.Балалар бакчасы белән хезмәттәшлек итү мәсьәләләрендә ата аналарның ихтыяҗларын һәм аларның мәнфәгатьләрен өйрәнү

-"Минем гаиләм. Гаилә традицияләре."

- Сезнең әхлакый-патриотик тәрбиягә мөнәсәбәтегез".

“Бакчаның эше сезне канәгатләндерәме?

2.Ата-аналар өчен консультацияләр үткәру,буклетлар, ата аналар өчен аерым почмак, стендлар, ясау һәм бизәү:

-"Бала тормышында гаилә традицияләренең роле."

-"Гаиләдә  балаларга әхлакый-патриотик тәрбия бирү".

3.Традицион һәм традицион булмаган формадагы ата аналар җыелышлары   үткәрүдә зур роль уйный.

"Нәрсә ул игелек?». "Гаилә һәм гаилә кыйммәтләре »

4. Ата-аналар белән берлектә күмәк  халык уеннары кичәсе уздыру һәм «безнең әби-бабайлар ничек уйнаган», «Сабантуй» "Нәүрүз» бәйрәмнәре уздыру да  зур ярдәм итә.

      Бакчабызда  традицион булмаган  “Гаилә һәм гаилә кыйммәтләре » исемле ата-аналар җыелышы узды.  Көн тәртибе  булып:

1.Гаилә традицияләре һәм бала тәрбияләүдә һәм үсештә аларның әһәмияте».

2.Традицияләр-балаларга кирәкме?  сораулар  куелды.

    Бу җыелышта без әхлакый яктан тәрбияләнгән кеше буыннар традицияләрен һәм гореф-гадәтләрен хөрмәт итә торган мохиттә булырга мөмкин дигән фикерне ата-аналар белән уртаклашырга , анда үткәннәр, хәзерге һәм киләчәк арасында тыгыз бәйләнеш барына төшенү. Мондый мөмкинлек кешегә бары тик аның гаиләсе генә бирә ала.  Ата-аналарга балалары белән бергә үзләренең гаилә гербларында нәрсәләр сурәтләнүләре турында сөйләргә тәкъдим ителде. Барысы да  горурланып үз гаиләләре, гаилә мавыгулары, гаиләләрендә иң кадерле нәрсәләр турында сөйләделәр. Тәрбияви басым яшь буында гаилә альбомын , гербын эшләү нәтиҗәсендә патриотик хисләр тәрбияләнәчәгенә, аның үзенчәлекләре турында белемнәр барлыкка килүенә, сүзлек запасын баетылуга һәм фантазия күрсәтергә, өлкәннәр белән беррәттән варислык булдыруда катнашу мөмкинлегенә юнәлтелгән иде. Мондый мавыктыргыч вакытның гаилә тарихын тирәнтен өйрәнүдә, ата-бабалар тормышы турында мәгълүмат туплауда да файдасы зур.

       Патриотик тәрбия бирүнең нәтиҗәле алымнарының берсе булып-проект эшчәнлеген саныйм. Безнең балалар бакчасының методик темасы булып

»Мәктәпкәчә яшьтәге балаларга әхлакый-патриотик тәрбия бирү", Бу унайдан « Минем кече Ватаным  мәдәнияте һәм традицияләре аша мәктәпкәчә яшьтәге балаларны тәрбияләү” “Минем гаилә” “ Туган авылым”  , “Әти -әнием һөнәре” кебек  кыска сроклы проект эшләнелде.

      Бу   проектлар:  хәзерге чорда бик актуаль булган проблеманы өйрәнү балаларны  гаиләсен,туган телен белергә, әхлаклы булырга, үз милләтенең рухи кыйммәтләрен аңларга һәм сакларга,шулай ук аларның милли үзаңнарын һәм әхлакый фикерләү сәләтләрен үстерү ,ныгыту  буенча ярдәм итә. Киләчәгебезнең ышанычлы кулларда булуы бугенге безнен тәрбиябездән тора. Шулай булгач, кин җәмәгатчелек киләчәк буынны тәрбияләүне кече яштән үк, әти-әниләр белән бергәләп кулга кул тотынып эшләгәндә һичшиксез уңышларга ирешеп булачак

     Эш башыннан  ук ата-аналар, балалар белән бергә, гомуми биремнең билгеле бер өлешен үтәүгә кушылдылар, мәгълүмат, фотосурәтләр җыйдык һәм плакатлар , альбомнар ,”Минем гаиләм” исемле лэкбук ясалды. Сонрак буясалган аьбомнар, плакатлар  белем һәм тәрбия бирү эшләрендә, гомуми чарада (ООД, күргәзмәләр, ата-аналар җыелышы) кин кулланыла. Мәсәлән,  альбомнар ,буклетларны карап чыкканда без балаларны гаилә традицияләре, әниләр һәм әтиләр, әби-бабайлар һөнәрләре, үз эшләренә яратып башкарулары , намуслы караш белән таныштырабыз. Балалар үз гаиләләре өчен зур горурлык кичерәләр.

        Балалар-ата-аналар  бергә уртак очрашулары  да балаларның әхлакый-патриотик сыйфатларын төгәлләштерүгә һәм тулыландыруга ярдәм итә. Гадәттәгечә, һәр көздә безнең балалар бакчасында Көзге ярминкә һәм “Сөмбелә » исемле кичэ , “Әниемнең алтын куллары “күргәзмәсе,” “Әнием – бердәнберем” исемле тематик кичә, кышын « Яңа ел уенчыгы»” Кар сыннары”  конкурслары, җәйдә «Җир шарын балаларга бирик!"(балаларны яклау көненә бәйрәме), Сәламәтлек " (спорт ялы) “Нәүрүз” ,” Сабан туе” бәйрәмнәре уза .Әлбәттә монда ата-аналар балалары белән бергә аларның актив катнашучылар, иң яхшы катнашучылар грамоталар һәм бүләкләр белән билгеләп үтелә. Болар барысы да балаларда гомуми эш белән кызыксыну хисе, ирешелгән нәтиҗәдән шатлык  тудыра.

        «Ватанны саклаучылар көне»темасына  багышлап бакчабызда ял эшчәнлеген оештыру бик җанлы рәвештә уза,Гадәттәгечә, әлеге бәйрәм алдыннан бакчада зур әзерлек алып барыла .Әти- абыйларга ,солдатларга һәм булачак Ватанны Саклаучыларга багышланган уеннардан , белем бирү эшчәнлекләре, өйрәнгән шигырләрдән, җыр- биюләрдән тора.Балалар һәм ата-аналар «малайлар», «батыр солдатлар», «армиядә хезмәт итәчәкмен»спорт ярышларында бик теләп катнашалар. Һичшиксез, мондый эш формалары балаларда үз иленә, аның традицияләренә карата горурлык һәм хөрмәт хисе тәрбияләми калмаячак.

      Әти-әниләр эштән буш вакытларында балалар белән осталык серләрен бүлешәләр. Ата-аналар, балалары белән бергә, төрле материаллардан кошлар өчен җимлекләр, кирәк булган атрибутлар  ясыйлар.   Балаларга ни өчен кышын кошларны ашатырга, нинди азык әзерләргә, нинди җимлекләр ясарга һәм кошларга уңайлы булсын өчен, ничек ашарга, ничек дөрес итеп, кайда урнаштырырга кирәклеге турында сөйлэшәбез. Нәтиҗәдә, балалар һәм ата-аналар «Кошларны сыйлыбыз »акциясендә, конкурсларга  катнашабыз.

    «Балаларга сугыш турында нәрсә һәм ничек сөйләргә»мәгълүмат стенды – кургәзмә оештырылды.  Ел саен Бөек җиңүгә  уңаеннан “Җиңү тәрәзәләре” исемле акциясенә кушылабыз. Бу  буыннарның тарихи дәвамчанлыгын саклап калу, илебезнен  тарихи үткәненә һәм хәзергесенә сакчыл мөнәсәбәт, Бөек Ватан сугышы вакытында әби бабаларыбыз  батырлыкларына хөрмәтле мөнәсәбәт тәрбияләү, үсеп килүче буынның рухи-әхлакый һәм патриотик сыйфатларын формалаштыру максатыннан балалар бакчасында ел саен «Беркем дә онытылмаган, бернәрсә дә онытылмаган» дигән бәйрәм кичәсе үткәрелә. Балалар бергәләп  котлау открыткалары ясыйлар, сугыш еллары җырларын өйрәнәбез, яттан хәрби шигырьләр ятлыйбыз. Танып-белү дәресләре уза, «тынычлык», "Совет солдаты", "Ватан" темаларына рәсемнәр ясадыйлар һәм 9 майга эшләр күргәзмәсе оештырыла. Бәйрәмгә ветераннарны( алар хәзер  элбәттә аз) хөрмәтләү йөзеннән әби - бабайларны чакырып кичәләр уздырабыз.Бәйрәм чараларыннан соң, без бергә билгесез солдат һәйкәленә чәчәкләр салабыз.

         Мәктәпкәчә яшьтәге балаларга патриотик тәрбия бирүдә экскурсияләр оештыру мөһим урын алып тора. Экскурсияләр-балалар тарафыннан кабул ителә торган кызыклы чаралар. Бер яктан, алар һичшиксез танып-белү кыйммәтенә ия, икенче яктан-бу хәлне үзгәртү, яңа кызыклы тәэсирләр алу мөмкинлеге.Әлбәттә, бу өлкәдә дә дә әти – әниләрнен ярдәме кирәк.

      Хезмәт кешесенең батырлыгы турында сөйләү мәктәпкәчә яшьтәге балаларда хәрби батырлык геройлыгына караганда да патриотик хисләр тәрбияли, ә туган авыл үзенең тарихы, гореф-гадәтләре ,истәлекле урыннары, һәйкәлләре һәм иң яхшы кешеләре белән кыю горурлана ала. Балаларны өлкәннәр хезмәте белән таныштырганда хезмәтнең иҗтимагый әһәмиятен, аның шәхсән нинди дә булса кешегә генә түгел, ә бөтен илгә кирәклеген  төшендерергә тырышам.Әти- әниләрнен Һөнәрләрен өйрәнү йөзеннән, алдан сөйләшү уздырыла һәм кайсы  әти-әни безне үзенен эшенә чакыра ала,шунда  экскурсияләр оештырыбыз. МЧС депосына  янгынчылар һәнәре, кибеткә  сатучылар  һөнәре, фельдшер, табибэ һөнәре белэн   танышу өчен экскурсияләр бик җанлы уза.

         Безнең балалар бакчасында тәрбияләнүчеләр ел саен  төрле   бакчада, район куләм, халыкара, республика конкурсларда  катнашып киләбез. Балалар үзләренең балалар бакчасы данын яклауларын, катнашулары белән бик сөенәләр. Бу ярышларда алар өчен җан аткан, безгә ярдәм итүче ата-аналар һәрвакыт әзер.  

           Хәзерге мәктәпкәчә яшьтәге балалар  үзенчәлекле итеп уйлый һәм тоялар. Без,педагоглар, ата-аналар бер нәрсә турында сөйләсә,ә бу балалар  башка дөньяда йозәләр. Шунын өчендә аерым  заманча технолгияләр алып  килүне таләп итә. Үзгәргән дөнья башка аң таләп итә һәм безгә, өлкәннәргә, бу   нәкъ менә балалар белән аралашу, алар белән бер тигезлектә “йөзү” очен  заманча технологияләрне куллану бик кирәк. Балалар бакчасында оештырылган белем бирү эшчәнлегендә тәрбия – белем бирү эшенең нәтиҗәлелеген арттыру өчен  федераль дәүләт стандартын гамәлгә ашыруга юнәлтелгән, традицион эш төрләре белән беррәттән, заманча Мәгълүмати-коммуникатив технологияләр куллану бик кирәк һәм файдалы.    

        Яңа заманча мөмкинлекләр балалар белән генә түгел, ә аларның әти-әниләре белән эшләүдә дә ярдәм итә. Безнең балалар бакчасынын инстаграм, ватсаб битләре ,ВКонтакт, үз сайты булдырылды. Ата-аналар аңа ирекле рәвештә кереп, балалар тормышы турында яңалыклар белә алалар. Узган чаралар турында  офлайн  рәвештә дә, вадсаб  аша кыскача танышырга,  аларны кызыксындырган тема буенча  кинәшләшә алу мөмкиннекләре бар..

            Гаиләләр белән үзара бәйләнеш буенча  эшне анализлап, баланы тәрбияләү һәм үстерү ата-аналардан башка  гына мөмкин түгел . Алар безнен  ярдәмчеләребез булсын, балалар белән бергә иҗади үсеш алсыннар өчен,  үз балаларын аңларга өйрәнүдән дә мавыктыргыч һәм игелекле эш юк, дип ышандыра алсак, сабыр һәм нәзакәтле булсак, шул чакта барысы да килеп чыгачак.Эшләнгән эшләр белән генә туктамыйча, әти-әниләр белән хезмәттәшлекнең яңа юлларын эзләүне дәвам итеп,киләчәктә дә балаларда милли үзаң, халык мәдәниятенә мәхәббәт һәм хөрмәт,гореф-гадәтләргә, һөнәрләргә, тарихларга карата кызыксыну уятуны бергәләп  дәвам итәргә планлаштырам.

 Әлмәндәр “Бәллүки” балалар бакчасы.

  Тема:

Мәктәпкәчә яшьтәге балаларга патриотик тәрбия бирү мәсьәләсе буенча балалар бакчасы һәм гаиләнең үзара хезмәттәшлеге.

Тәрбиячеләр семинарында чыгыш.

                                                  Тәрбияче:

 Галиуллина Сөембикә Шәүкәт кызы.

Февраль -2023 ел.