Конспекты НОД по алтайскому языку
план-конспект занятия (старшая группа)

Министерство образования и науки Республики Алтай

БПОУ РА «Горно-Алтайский педагогический колледж»

Конспект занятия по алтайскому языку

Jерлик тындулар

Выполнила: Саксаева А.А.

Студентка 41 группы ДО

Проверила: преподаватель

Сулатаева А.Н.

г. Горно-Алтайск, 2022

Балдардыҥ јажы: 4-5 јашту.

Балдарла ӧмӧ-јӧмӧ ӧткӱрер иштиҥ ууламјызы: «Jерлик тындулар»

Бӱдӱретен амадулары: балдарды јерлик тындуларла таныштырары, тындулардыҥ аттарын чын айдарына темиктирери, сӧзлигин байыдары, бой-бойыла нак болорына таскадары.

Таскамал уулантылар:

1. Ӱредӱ-темиктирӱ билгирлерин чокымдаары;
2. Эрмек-куучынын, тилин темиктирери;
3. Су-кадыгына темигӱ берери;
4. Keендик-јарашты оҥдоорына таскадары.

Озолодо ӧткӱрер иш: јерлик тындулар кӧргӱзилген јуруктарды ајыктаары, кезилген јуруктарла иштеери.

Таскадаачыныҥ тузаланар эдимдери: айуныҥ, койонныҥ, бӧрӱниҥ, тӱлкӱниҥ јуруктары, кезилген јуруктар, кайырчак.

Ӧйи: 25 минут.

Балдарла ӧмӧ-јӧмӧ иштиҥ ӧдӧр аайы

1. Солун, сакыбаган учурал. Билгирин эске алып, чокымдаары.

Таскадаачы: Jакшылар, балдар! Мен бӱгӱн бистиҥ турачакка кирип келеримде, јараш кайырчак туру. Бу кайырчактыҥ ичинде не бар, ајыктап ийектер. Кезилген јуруктар эмтир. Столдорго отурып, јуруктарды јууп ийектер.

Таскадаачы: Кандый тындулар јуралган эмтир?

Балдар: Айу.

Таскадаачы: Айу нени эдет?

Балдар: Турат, јадат.

Tаскадаачы: Бу кандый тынду?

Балдар: Койон.

Tаскадаачы: Койон нени эдет?

Балдар: Отурат, калыйт.

Таскадаачы: Бу кандый тынду?

Балдар: Бӧрӱ.

Таскадаачы: Бӧрӱ нени эдет?

Балдар: Турат.

Tаскадаачы: Бу не?

Балдар: Тӱлкӱ.

Таскадаачы: Тӱлкӱ нени эдет?

Балдар: Маҥтайт.

Tаскадаачы: Чын, балдар! Бу тындулар ончозы кайда jӱрет?

Балдар: Aгаш аразында.

2. Амыраар ӧй

 Таскадаачы: Эмди туруп ийеле, бу тындуларды кӧргӱзип ийектер:

Соок, соок кышкыда (колчабыжу)

Койон тоҥот аркада, (калтыраар)

Тӱлкӱ ле бӧрӱге (колчабыжу)

База соок кышкыда (калтыраар)

Jаҥыс јылу айуга

Ол тереҥ уйкуда (эки колын јастанып, уйкуда деп кӧргӱзер)

3. Jаҥы билгирге ууланары.

Таскадаачы: Эмди, балдар, бис бу тындуларга айылдап барарыс, кӧстӧристи јумала, агаш аразына барып јатканыс деп са- нанып ийектер. Агаш аразына једип келдис, је ончо тындулар бистеҥ јажынып калган. Олор биске кӧрӱнзин деп, табышкактарды табар керек.

1 mабышкак:

Jелмер тӱктӱ,

Талтак бутту,

Кышкыда уйкулу,

Jaйгыда базыттy

Не тынду? … (Айу-баштапкы слайд)

2 mабышкак:

Узун кулактарлу,

Чолтык куйрукту,

Ак тонычакту,

Тотылдаак кожоҥду, ол не? … (Койон-экинчи слайд)

3 mабышкак:

Соок кышкы аралда

Кырсылдаган тиштерлӱ,

Кӧк боро тонду.

Кардым куру-у-у деп улышта јӱрет,

Ол не? (Бӧрӱ - ӱчинчи слайд)

4 mабышкак:

Кандый јараш куйрукту,

Кызыл-јеерен аҥычак!

Ӧҥӧлӧп јӱрзе, јалканчак,

Качар болзо, ол чыйрак! (Тӱлкӱ-тӧртинчи слайд)

4. Рефлексия. Бӱдӱрген ишти ле билгирлерди кемјиири чокымдаары.

Таскадаачы: Слер сурекей санаалу балдар эмтиригер, табышкактарды табып, јерлик тындуларга айылдап јўргенигер, је эмди турачакка јанар керек. Кӧстӧристи јумала, ойто ачып ийектер.

Таскадаачы: Кару балдар, бис бӱгӱн кайда барып jӱрдис? Aгаш aразында кандый тындулар јӱрет?

Таскадаачы: Jаан быйан слергe! Jакшы болзын!

Министерство образования и науки Республики Алтай

БПОУ РА «Горно-Алтайский педагогический колледж»

Конспект занятия по алтайскому языку

Куулгазынду карычактар

Выполнила: Саксаева А.А

Студентка 41 группы ДО

Проверила: преподаватель

Сулатаева А.Н

Горно-Алтайск, 2022

- Балдар, бугун биске айылчы келди. Бу Айсулу. Оныла эзендежип, таныжып ийектер.

- Jакшылар, балдар. Менин адым Айсулу.

- Сениҥ адыҥ кем?

- Мениҥ адыҥ Байару (Ырыс)

Тил темиктирери

Кöс – кöс – кöс

Кÿс – кÿс – кÿс

Тöс – тöс – тöс

Кÿс – кÿс – кÿс

-Айсулу бугун биске бойынын билезинин jуругын экелди. Бойынын билези керегинде куучындап берер.

-Бу мениҥ энем.

-Бу мениҥ адам.

-Бу мениҥ таадам.

-Бу мениҥ jаанам.

-Бу мениҥ акам.

-Бу мен Айсулу.

-Бу мениҥ билем

Амыраар ой (Сабарлардын ойыны)

Сабарларды амырадып , ойноп ийели

Он колымда – беш сабар,

Сол колымда – беш сабар

Он колымда  - он сабар,

Сабарларым курежет,

Бой-бойыла jакшылажат

Бир jаан биледий

Нак jурет  jажына.

- Айсулу билерге jат,слер онын билезин сананып алдыгар ба? Jок по?

Ойын ойноп ийектер  «Коргузип айт»

-Кару, мениҥ энем кайда?

-Тайана, адам кайда?

- Jаанам кайда?

- Ойын «Эйе, jок»

- Айсулу слерге сурактар берер, а слер каруузын айдыгар эйе» эмезе «jок».

-Сенде эне бар ба?

– Эйе

-Сенде ада бар ба?

-Сенде таада бар ба?

-Сенде jаана бар ба?

-Сенде эjе бар ба?

-Сенде ака бар ба?

Балдар jеринде отурат, кажы ла балада бойынын билезинин jуругу. Каачы сурайт балдарды, билезин коргузип, куучындазын деп.

Айсулу болчомдор ло эзендежип, балдарга айдат, билезинин jуругын экелзин деп.