Шагаа моорейи "Чинчи-шуру"
методическая разработка (подготовительная группа)

Моорей «Чинчи-шуру»

          МБДОУ детский сад «Золотой ключик» г Ак-Довурак.

Музыка башкызы: Кан-оол Чойгана Никторовна.

«Чинчи-шуру» деп хоорай чергелиг садик назы харлыг уруглар болгаш ада-иелер арзынга морей савыыры.

Моорейнин сорулгалары:

1. Уругларнын салым-чаяанын тодарадып  унелээри.

2. Дыл -домаан сайзырадыры.

3 Тыва улустун  национал хевинге болгаш каасталгаларын озуп орар салгалдарга дамчыдып ооредири.

3. Аялгага чараш кылаштап, сцена чурумунга бодун алдынып билиринге болгаш ажыл-ишке ынак болурунга  кижизидер.

Башкарыкчы:

Экии эргим чаптанчыг уруглар,ад-иелер, башкылар база келген аалчылар!

Чинчи-шуру моорейнин киржикчилерин дорже эртип олуттарынче чалап адыш часкаашкыннары биле уткуп алыылынар.

(Фанфары)

                        Амыр-менди айтырбышаан,

                        Аалдап келген аалчыларга,

                        «Алдын дулгуур» садиивисте,

                        Дангыналар, чарашпайлар

                        Сарыг ыт чылын уткаан

                        Кайгамчыктыг Шагаа-биле

                        Кудук базып могейбишаан,

                        Курай салып, чолугаалы!

                        Амыр тур бе, тайбын тур бе, эргим чонум?

                        Аал-оранынар, ыт-кужунар думаа-ханаадан сол-ла тур бе?

                        Арбын чонум силер-биле, амырлажып чолукшуулу!

Аян ырны ырлап ора, аяк шайны аартап ора

Чыглып келген аалчыларга.

  Байырлалды   бараалгадыыл!

Узун чажын чавагалаан

Уран кыстар бисте ковей

Ээлгир чараш уругларнын

Танцы самын корээлинер

                                Танцы сам: «Аяк шайым»

Жюри кежугуннери биле таныштырылга:

Мында келген аваларга, башкыларга, аалчыларга база Чинчи-шуру моорейнин киржикчилеринге кел чыдар Шагаа байырлы таварыштыр изиг байырывысты чедирбишаан, моорейнин киржикчилеринге чедишкиннерни кузээлинер!         

Тоол шагда ужуп унген дойду куш дег

Дозураарган карактарлыгкыстарны кор

Амыр-менди солушпушаан

Адын шолан кайызыл деп айтырза чул?

1. –ги моорей «Таныштырылга»

                        Шагаа дээрге тыва чоннун,

                        Чаагай сузук чанчылы-дыр.

                        Чаа чылдын шагаа ырын

                        Чаштар биске ырлашсынар

                                улуг болук уругларынын кууседилгезинде

Ыры «Дузааргакпай»  

2. –ги моорей «Тыва хевим Чоргааралым»

Моорейнин 2-ги кезээнче кирээлинер адыш часкап уткуулунар

Ада-огбем шагдан тура кедип келген

Тыва хевим чоргааралым

Хилин торгу хорагайдан даарап кылган                 (тыва хеп)

Каас чараш тыва хевим!

Хураганнын кежин эттээш

Торгу биле додарлап каан

Кырган-авам даарап берген

Хоюг чымчак негей тонум                           (Кышкы негей тон)

Байыр-найыр хуннеринде

База бирээ кедер хевим

Кайгамчыктыг солун аттыг

Кандааза-деп хевим бодур                     (кандааза)

Чайнын сериин хуннеринде

Шалын дурген кеде кааптар

Шавый дырткаш курллап алыр

Шыва тонум таан чараш                       (шыва тон)

Инек кежин херип тургаш

Ыскытааштын улдуруп каан

Чымчак сиген сыя баспас

Ытпак баштыг- тыва идиим               (кадыг идик)

3-ку кезээ «Тергиин чавагам»

Ужук тутса уран- шевер

Угулзалап аргыыр-даараар

Улуглардан ооренген

Уругларны корээлинер

Шагаа хуну моорейлиг

Адыг-чарыш маргылдаалыг,

Шуру шуудуп, чинчи дизип

 Чаваганы дизээлинер 

Бажыннарыныга онаалгаларны киржикчи бкркзунге дагзыпкаан турган бис Чараш янзы-буру чинчилерни шилип каастап тургаш чавагвны доозуп шеверлээрибиле олуттарже чалаар - дыр бис.

Моорейнин  4-ку кезээнче кирээлинер.

  «Узун чаштыг чарашпай» бо чараш кезээнде чугле бичи чараш чарашпайлар уругларнын кымнын чажы эн узунун хемчээп корээлинер.

Байырланчыг шак бо хунде

Узун чажын сула салган

Салдап чоруур куулар ышкаш

Чойган ышкаш дурт сынныг

Чараштарын корунердаан

Чараш кыстар аалдап келди.

5-ки кезээ «Тыва чемим чаагай-ла дыр»

6-гы кезээ «Уран талантызы»