“Яҙмышыбыҙ урта3, ду6лы3 менән көслөбө2”

Олатай ейәнен һәм ейәнсәрен эйәртеп байрамға китеп баралар.

Улы: Олатай, әйт әле, Ватан нимә була ул?

Олатай: Ватан – ул, улым

Тыуған ил,

Бына бе2 торған урын,

Был  ер29 1умер  кисергән

Атай-бабай2ар борон.

Йырсылар торған был ер2ә,

Сәсәндәр булған элек.

Ватандың нимә икәнен

Әйткәндәр былай тиеп;

Ай, Тыуған ил, Тыуған ил,

Тыуған ил ул – тыуған ер,

Атай кейәү булған ер,

Әсәй килен булған ер,

Кендегемде ки6кән ер,

Еләккә май тирткән ер,

Ир2әр2е ир иткән ер,

Яуызды хур иткән ер,

Батырға дан биргән ер,

Хал3ына һан биргән ер,

Ана шул ер – Тыуған ил,

Ана шул ил – Тыуған ер                                                

  Олатай: А4ланы4мы инде,  улым?  

 Улы: Аңланым. Олатай, ә бөгөн бе2  ниндәй байрамға барабы2?

Олатай: Бик оло байрам – Я2мышыбыҙ урта3 булған ду6лы3 байрамына. Был       ябай байрам түгел.

Улы: Ниңә, олатай?

Олатай: Баш3ортостан – баш3орт иле тигән һүҙ. Хал3ыбы2 борон-борондан Урал тау2ары, йылғалары буйында йәшәгән. ошондағы матур тәбиғәткә һо3ланып Урал батыр, А3буҙат эпостарын, бик күп йыр2ар ижад иткән.

Ейәне :Олатай, мин бер йыр беләм, әллә йырлап күрһәтәйемме

Баш3орт  халы3  йыры “Азамат” баш3арыла.

Олатай: Һай, Афарин, улым.

Улы: Олатай, тағы илебе2  тураһында һөйлә әле.

Олатай: Әй2ә, булмаһа, ошонда ултырып хәл алайы3. Мин һе2гә бер тарих һөйләрмен.

20-се быуат башында баш3орттар Волганан алып Тубыл йылғаһына һәм Кама йылғаһының урта ағышынан алып көнъя3 Урал далаларына са3лы ят3ан киң ер2әр2е биләгән. шунан уры6 батшаһы Иван Грозный 3азан 3алаһын ба6ып ала. Рәсәй2ең сиктәре киңәйә. шул ауыр замандар2а баш3орт ырыу2ары Иван Грозный2ан баш3орт илен Рәсәйгә алыу2ы һорарға баралар. Шулай итеп баш3орттар, Рәсәйгә 3ушыла.

Хал3ыбы22ың сал, батыр булған. Илен ө2өлөп ярат3ан. Сик һа3лау хе2мәтенән тыш, баш3орттар Рәсәй2ең барлы3  яу2арында  ла 3атнаша.

Балалар, радионан, телевизор2ан Маладис, маладис тигән йыр2ы ишеткәнеге2 бармы.

Балалар: Бар олатай.

Олатай: Ана шул бе22ең баш3орт егеттәре тураһында ул. Балалар әллә йырлап күрһәтәһеге2ме. Кемеге2 белә. Һай, яратам, шул йыр2ы, йырлаһалар?

Малай: “Любизар” йырын йырлап күрһәтә.

Олатай: Һай, Афарин, улым бигерәк моңло балаһың?

Ай, аллам, о2а3 ултырып киттек, балалар, әй2әге2 бара һалайы3, байрам башланғандыр ул.

Ашығып сығып китәләр. сәхнәгә бер бала йүгереп сығып, әтәс булып 3ыс3ыра. Кик-ри-к-ү-ү-к  Кик-ри-к-ү-ү-к  Таң атты, тороғо2 Байрам башлана ду6тарым, әй2әге2  байрамға.

(ссәләмәғәләйкүм  йырын  балалар сығып баш3ара.

1- бала: 3арап тормай ара йыра33а

Ду6тар килгән бе2гә 3уна33а

Ду6лы3– бе22ең тормош ү2әге,

Ду2лы3 – бе22ең байрам би2әге.

2- бала: Бөгөн бе22ә оло байрам

3уна3 килде 3уна3 килде

Хөрмәт  менән 3уна3тар2ы

3аршы ала Антингән ере

Улы: Байрам булғас, уйнағы, йырлағы килеп китте. Әй2әге2 “Тәңкә һалыш” уйынын уйнап алайы3. Тәңкә һалыусыны һанамыш әйтеп билдәләйбеҙ. Кем һанап күрһәтер? (“Бер бабай юлға сыҡҡан” һанамышы ярҙамында тәңкә һалыусы билдәләнә. Тәңкә һалыусы бейеү көйөнә тәңкә һала.

Тәңкә һалыусы: Тәңкә кемдә? ( 3ыҙ хаталана.

Ҡыҙ: Был балаға ниндәй яза бирәбеҙ?

Барыһы бергә: Йырлаһын, йырлаһын?

Ҡыҙ Әйҙәгеҙ дуҫтарым, бергәләшеп бейешеп алайыҡ.

Замана бейеүе “Звездопад”.

Малай: Дуҫтарым, әйҙәгеҙ “Түбәтәй” уйынын уйнайыҡ. Музыка туҡтағанда түбәтәй кемдә ҡала, шуға яза бирәбеҙ.

Малай: Был ҡыҙға ниндәй яза бирәбеҙ.

Барыһы бергә: Йырлаһын, йырлаһын?

Йыр “Бала сағым” Миләүшә йырлай.

Малай: Миләүшә, матур йырланың.

Малай: Дуҫтарым мин һеҙгә бер ҡыҙыҡ һөйләп аптыратайыммы?

• Аптырат.
• Аптырат ҡайҙа?
• Кеҫәлә.
• Кеҫә ҡайҙа?
• Кейемдә.
• Кейем ҡайҙа?
• Өйҙә.
• Өй ҡайҙа?
• Ауылда.
• Ауыл ҡайҙа?
• Районда.
• Район ҡайҙа?
• Башҡортостанда.
• Башҡортостан ҡайҙа?
• Рәсәйҙә.

Малай: Дуҫтарым, әллә, тағы бер баҫып алайыҡмы?

“Хәйбулла ҡыҙҙары” бейеүе.

Ҡыҙ: Малайҙар әйҙәгеҙ батырлығығыҙҙы күрһәтеп алығыҙ әле.

Әтәстәр һуғышы уйыны. Дуҫлыҡ еңде.

Ҡыҙ: Дуҫтарым, әйҙәгеҙ “Күрһәт әле дуҫҡайым” уйынын уйнайыҡ.

Ҡыҙ: Дуҫтарым апайҙарҙың замана бейеүе оҡшағайны, әллә тағы бер бейеп күрһәтһендәрме?

Бөтәһе бергә: Һорайыҡ, һорайыҡ.

Замана бейеүе “Мадагаскар”.

Олатай инә: Байрамығыҙ оҙаҡҡа һуҙылды, әсәй-атайҙарығыҙ юғалтып бөткәндер.

Малай: Хәҙер, олатай.

Хоҙай мине ололаған,

Дәрәжәм минең башҡорт.

Башҡортлоҡто һаман асам,

Бөтөрә алмайым асып.

Ҡыҙ: Хоҙайҙың мин үҙ балаһы,

         Иманым минең – башҡорт.

        Ер менән күкте бәйләйем,

       Урал тауына ашып.

1-се бала: Телһеҙ башҡорт кем булыр?

Бөтәһе бергә: Телен белмәгән шул булыр.

2-се бала: Моңһоҙ башҡорт кем булыр?

Бөтәһе бергә: Моңон белмәгән - шул булыр.

3-сө бала: Ғәмһеҙ башҡорт кем булыр?

Бөтәһе бергә: Йоҡлап йөрөгән шул булыр.

4-се бала: Заңһыҙ башҡорт кем булыр?

Бөтәһе бергә: Йолаһын онотҡан – шул булыр.

5-се бала: Хисһеҙ башҡорт кем булыр?

Бөтәһе бергә: Милли тойғоһоҙ – шул булыр.

6-сы бала: Битһеҙ башҡорт кем булыр?

Бөтәһе бергә: Халҡын һатҡан – шул булыр.

Үҫтерәйек Илебеҙҙе

Онотмайыҡ, дуҫлыҡты.

7-се бала: Башҡортостан һине аңлау өсөн

8-сы бала: Далаларың кеүек киң күңелле

Йылғаларың кеүек моң-һағышлы

Урмандарың кеүек мең балҡышлы.

Балаларың кеүек бөйөк серле,

Булыу кәрәк.

Бергә: Ерем – Башҡортостаным.

“Башҡортостан” йыры башҡарыла.