Тема:“Түбәтәе гүя энҗе бөртек , ә калфагы ука белән чигелгән” ( катнаш эшчәнлек : әйләнә-тирә белән танышу + кисеп-ябыштыру) Зурлар төркеме
план-конспект занятия (старшая группа) на тему

Тема:“Түбәтәе гүя энҗе бөртек , ә калфагы ука белән чигелгән”

( катнаш эшчәнлек : әйләнә-тирә белән танышу + кисеп-ябыштыру)

Зурлар төркеме

Максат: балаларда милли тойгылар уяту, татар халкының милли хәзинәләренең гүзәллеген күңелләренә җиткерү, татар милләтенә ,милли киемнәренә , байлыкларына мәхәббәт тәрбияләү, зәвыкларын баету.

Җиһазлау: татар милли рухында бизәлгән бүлмә , матур итеп зәвык белән урнаштырылган татар халкының милли киемнәре.

Эшчәнлек барышы.

-Балалар , әйдәгез без сезнең белән бүген тылсымлы паласка утырып татар милли музеена сәяхәт итәбез.                                                                                         (матур бизәкле паласка утырышу , күзне йому, музыка уйный)                                    

 -Әйдә , палас, син безне сихри көчең белән очыртып , татар халкының милли музеена илтче?                                                                                                                  

    -Менә очып килеп җиткәнебезне сизми дә калганбыз . Балалар , карагыз әле, музейга керү бикле , сакчылар да куелган.                                                                   Балалар:                                                                                                                                     - Исәнмесез ! Без сезгә татар халкының милли байлыгы белән танышырга дип килгән идек.                                                                                                                         Сакчылар:                                                                                                                                      - Исәнмесез! Без сезне күптән көттек , ләкин музейга үтәр алдыннан бер      шартыбыз бар , ул шарт үтәлгәннән соң ишекләр үзләре ачылыр.                          – Шартыгызны әйтегез , без риза.                                                                                     –Безгә шундый хәбәр килде , сез татар халкының мәкаль-әйтемнәрен өйрәнгәсез икән. Әгәр мәкаль-әйтемнәрегез татар халкыныкы булып чыкса ишек ачылыр .                                                                                                                   Балалар белгән мәкаль-әйтемнәрен әйтәләр һәм ишекләр ачыла.                                           Балаларны хуҗасы каршы ала .                                                                                                –Исәнмесез , балалар , түрдән узыгыз !                                                                                   -Балалар игътибар белән карагыз әле , менә шул инде ул татар халкының нәфис зәвыгы , күңел нуры , җитез кулларының осталыгы . Алар ничек бүлмәне матурлата : тәрәзәдә ак пәрдә , ак ашъяулык ябылган өстәл , чигүле сөлгеләр , сандык , матур итеп җыелган ятакта чигүле мендәрләр , идәнгә сузылган идән җәймәсе .                                                                                                          Балалар игътибар белән барысын да күзәтәләр .                                                          –Ә хәзер игътибарыгызны бу тарафка юнәлтегез : Менә бу татар хатын-кызларының милли күлмәге , Ул аска таба киңәеп киткән иркен күлмәктән һәм  шуның өстенә киелә торган чигүле алъяпкычтан тора . Бизәлешенә күз салыгыз : нәкышлардан чәчәк бизәкләре төшкән .                                                           – Балалар , менә болары сезгә таныштыр дип уйлыйм ?                                                 -Әйе , таныш , бу калфак белән түбәтәй .                                                                          –Бик дөрес . Татар хатын- кыз осталары калфакка алтын җеп белән төрле төстәге бәрхеткә чәчәк- үлән бизәкләре төшергәннәр . Калфаклар алтын җепләрдән чигелгән . Түбәтәйләрнең дә түбәсе алтын җеп белән чигелгән .Ә читләре буйлап дулкын-дулкын чәчәк-үсемлек бизәкләре урнашкан.                           – Балалар бу хакта без нинди татар халык уенын беләбез әле ?                                    - Түбәтәй .                                                                                                                                       -  Дөрес , әйдәгез әле шул уенны уйнап алыйк .

Уен: “Түбәтәй” ( Балалар саклык белән генә түбәтәйне кулдан-кулга күчереп уен уйныйлар )

Бәрхетләрдән тегелгән                                                                                                        Ука белән чигелгән                                                                                                                                Нәкышләре көмешләргә                                                                                                    Алтыннарга күмелгән.                                                                                                                                                                Түб-түб түбәтәй                                                                                                                      Түбәтәем укалы                                                                                                                        Чиккән матур түбәтәем                                                                                                                                       Менә кемдә югалды.                                                                                                                    Кулында түбәтәй тукталып калган бала уртага чыгып татар биюен башкара .       – Рәхмәт , балалар , менә нинди матур уен да беләбез икән , Ә хәзер әйдәгез татар халкының читекләре белән танышып китик Бу читекләр төсле , йомшак күннән тегелгән . Бизәкләре күн кисәкләренә бизәк төшереп киселгән , ефәк җепләр белән читеккә тотштырып тегелгән .                                                                   – Әйдәгез әле балалар , Гүзәлдән читекләр турында җыр җырлап күрсәтүен сорыйк .                                                                                                                                           Җыр “Арча читекләре”                                                                                                                - Менә балалар без татар халкының бизәнү әйберләре каршында . Болар: чулпылар , алкалар , муенсалар , беләзек , йөзек , балдак . Бу бизәнү әйберләре татар хатын-кызларының тәненең төрле урыннарын бизәгәннәр Чулпыларны чәч толымнарына такканнар . Ә көмеш алкаларны иңбашларына кадәр төшеп торган , муенсалары муенның нәфислеген күрсәткән                                                                                                                                     Бер бала шигырь сөйли :                                                                                                                   Чың – чың итеп чыңлый                                                                                                         Толымнарда чулпылар                                                                                                                  Иңбашына кадәр төшкән                                                                                                                                                       Матур көмеш алкалар .                                                                                                                  Музей хуҗасы :                                                                                                                       -Рәхмәт , балалар , сез үзегезнең белемегез белән бүгенге көнгә бәйрәм рухы өстәдегез  Бүгенге күргән милли хәзинәләрне күңелегезнең иң түренә салып куегыз.

Тәрбияче :                                                                                                                                                - Әйе , балалар , күргәнебезчә , карап узган милли хәзинәләребез гасырлар аша бүгенге көнгә килеп ирешкән . Без дә сезнең белән бу хәзинәләрне саклап аларны киләсе буыннарга җиткерергә бурычлыбыз . Я әйдәгез инде , балалар , кайтыр юлга кузгалыйк .                                                                                   Рәхмәт әйтеп саубуллашу . Паласка утырып кире очып кайту , музыка .                          – Ә хәзер , балалар , әйдәгез музейда күргән , танышкан милли хәзинәләребезне хөрмәтләп , калфак , түбәтәй  өлгеләренә  милли бизәкләр төшерик .                                                                                                                                               Балалар өстәл артына утырышып  алдан әзерләп куелган калфак , тәбәтәй өлгеләренә төсле кәгазьләрдән кисеп милли бизәкләр ябыштыралар .                             ( Талгын гына татар көе яңгырап тора )                                                                            Музейдан алган тәэсирләр белән уртаклашу , бизәлгән калфак һәм түбәтәйләрне карау .