Туган тел коненэ багышланган сценарий
учебно-методический материал (старшая группа) по теме

Туган тел коненэ багышланган сценарий

Татар халык жыры «Туган тел»

Алып баручы: Хәерле көн димен барчагызга,

Кояшлы көн телим гөлләргә,

Сөйкемлелек телим яшь кызларга

 Ә батырлык сезгә - егетләргә!

Хэйерле кон, кэдерле  балалар, кунаклар! Буген без тагында бергэлэшеп бу залга жыелдык. Юнеско карары буйынча  21февральда –  халык – ара туган тел коне билгэлэнэ. Бу бик зур hэм куркэм бэйрэм. Узлэренен матур, бойек теллэрен данларга безнен залда торло миллэт кешелэре жыелган.

Дөньяда җиде меңгә якын тел бар. Шуларның сиксән өче киң таралган. Ә өч йөз сиксән өч тел бөтенләй юкка чыгарга мөмкин.

Балалар, сез бу бэйрэмгэ эзерлэнгэндэ торло телдэ иссэннэшеу сузен ятладыгыз. Эйдэгез эле искэ тошорик шул сузлэрне.

Скажите по-татарски «Здравствуйте!»

Дети: Исәнмесез!

Алып баручы: А как по-башкирски «Здравствуйте»?

Дети: Һаумыһыгыз!

Алып баручы: А как по-чувашски?

Дети: Авани!

Алып баручы: А как по марийски?

Дети: Сай улады!

Алып баручы: А как по азербайджански?

Дети: Салам!

Алып баручы: А как по таджикски?

Дети:Салом алейкум!

Алып баручы: А как по-турецки?

Дети:Гюн айдын!

Алып баручы: А как по английски?

Дети: Һеллоу!

Алып баручы:

Видите, как по - разному и красиво звучит одно и то

же слово на разных языках. Спасибо.

Безнен Рэсэй куп миллэтле дэулэт. Эйтегез эле балалар, нинди миллэт кешелэре йэшей безнен туган  жиребездэ Башкортостан республикасында? (татар, башкорт, урыс, чыуаш, латыш, h.б). Балалар, нинди тел Башкортостанда миллэт теле дип санала? (рус  hэм  башкорт теле). Куп миллэтле республикабызда ин кубе рус, татар hэм башкорт халкы.

1 бала:

Туган телем-башкорт теле, Милләтем башкорт минем.

Горурланам синең белән, Башкортстаным минем.

Башкортстан, син безнең, Туган, үскән илебез

Безгә икмәк, өй биргән, Суын эчкән җиребез.

Халык уйыны «Тирмэ».

2 бала:

Без-татарлар! Шушы исем белән,

Җирдә яшәү үзе зур бәхет,

Яшибез без бу җирдә,

Бар халыклар белән берләшеп.

3 бала:

Туган җирем - Идел буе,

Һәр телнең бар туган иле.

Туган телем кебек назлы,

Җырдай моңлы татар теле.

Халык уйыны «Без унике кыз идек» уйыны

4 бала:

Если ты хочешь судьбу переспорить,

Если ты ищешь отрады цветник,

Если нуждаешься в твёрдой опоре,

Выучи русский язык!

5 бала:

Горького зоркость, бескрайность Толстого,

Пушкинской лирики чистый родник

Блещут зеркальностью –

Выучи русский язык!

Песня «Россия, Россия»

Алып баручы: Жир шарында куп торло теллэр бар: рус, казах, англ, немес, француз h.. Топ рольды кешелек доньясында галэм (донья, йыhан) теллэр башкара. Андый теллэр алтау: английский, французский, русский, испанский, китайский и арабский.

Шушы теллэрдэ  халык – ара очрашыулар, жыйынлар, ботэ донья  белэн кинэшлэшеулэр утэ. Эйдэгез эле балалар, бездэ сезнен белэн бер сузне торло телдэ эйтеп карау уйынын уткэрик.

Конкурс «Лучший переводчик» (сузлэрне татар hэм рус телендэ дорос итеп эйтергэ)

 Алып баручы:

Туган тел... Һәркем өчен дә газиз сүз бу. Уз телебезне белергэ hэм шул телдэ сойлэшергэ кирэк балалар, чонки ул безгэ борон-борондан килгэн, ата –бабаларыбызнын теле.

5 бала:

Есть у каждого язык, что родной навеки.

Без родного языка, нету человека.

6 бала:

«Балам»-диеп, туган телдә,

Эндәшә миңа әткәм.

«Әнием!-дип, әнкәемә.

Мин туган телдә дәшәм.

7 бала:

О, родной язык,певучий!

О, родительская речь!

Что ещё на свете знал я,

Что сумел я уберечь.

8 бала:

Дөньяда иң-иң матур ил

Ул минем туган илем.

Дөньяда иң-иң матур тел

Ул- минем туган телем.

Иң изге хисләремне мин

Туган телдә аңлатам.

Шуңа күрә туган телне

Хөрмәтлим мин яратам.

Жыр «Эни белэн гол утырттык»

Алып баручы: Башкорт, татар халкы элек-электән җырга, моңга гына түгел, биюләргә дә бик оста халык .

Биюченең итәкләре

Бии, бии кыскара.

Биючегә сүз әйтмәгез -

Бии-бии остара.

Башкирский танец с подносами

Алып баручы: Великий татарский поэт Габдулла Тукай понимал, как необходимо  приобщение к русской мировой культуре, сближение его с другими народами и их языками.

Нам издавна другом был русский народ.

И разве конец этой дружбе придет?

Да, мы родились и растем в вышину.

Нанизаны словно на нитку одну. 

Инсценировка стихотворения Б. Рәхмәт «Әби белән бабушка”

Алып баручы: Ике карчык гөрләшәләр тышта,

                         Берсе — әби, берсе — бабушка,

                         Берсе — оек, берсе чулок тоткан,

                         Икеседә оста бик эшкә.

Татар эбие: Исэнме бабулечка.

                     Ойык –баш бэйлисенме?

                     Бик красиво, молодец,

                     Ойрэтерсен потом минэ

Рус эбие:    Здравствуй милая эбийка,

                    Не хвораешь, как дела?

                    Вот решила повяжу-ка,

                    Ату нэрсэ эшлэргэ?

        Алып баручы: Дуслар да бик: пирог пешкән көнне

                            Әбине дә дәшә бабушка,

                            Бәлеш пешкән көнне бабушканы

                            Дәшми калмый әби бәлешкә.

Рус эбие:    

Эбийка заходи

Чай попьем мы от души

Пешердем пирог с малиной,

И пожарила грибы.

Ты давай, тизерэк беги…

Алып баручы: Белгән сүзен русча, белмәгәнен

                         Үз телендә әби сукалый,

                         Ә бабушка, аңлаган кебек аны,

                         Башын селки, күзен кыскалый.

Татар эбие: Пешергэн идем бэлеш

                     Баурсагымда унды

                     Мэтрушкэлэп Чай попить

                     Кер эле Бабулечкы

Алып баручы: Әби көлсә, ул да көлгән була,

                         Белмәсә дә нигә көлгәнен,

                         Күгәрчен кебек гөрли-гөрли шулай

                         Уздыралар бергә көннәрен.

9 бала:

Төрле-төрле телдә сөйләшсәк тә,

Төрле-төрле милләт булсак та,

Тик бер безнең туган илебез,

Тик бер безнең туган җиребез.

10 бала:

Торсак та без төрле җирләрдә,

Без яшибез дуслык илендә!

Сөйләшәбез төрле телләрдә,

Аңлашабыз дуслык телендә!

Ш. Маннур “Яхшы бел”

Алып баручы: Татарча да яхшы бел,

Урысча да яхшы бел.

Икесе дә безнең өчен

Иң кирәкле, затлы тел.

Тел кешене дус итә,

Бер-берсенә беркетә,

Белегез сез рус телен

Һәм онытмагыз үз телең!

Потрогать, увидеть язык нельзя. Но, однако, он все-таки есть! Исчезнет он - и мы попросту перестанем понимать друг друга. Язык - это слово, а слова, положенные на музыку становятся песней.

Татар телендә җыр “Туган як”

Алып баручы: Отмечая Международный день родного языка... мы отдаем дань уважения существующим в мире всем языкам, культурам, которые они отражают. В Международный день родного языка все языки признаются равными, поскольку каждый представляет живое наследие, которое нам следует оберегать.

Учите, берегите речь родную,
Стихи слагайте, украшая жизнь!
Потомкам передайте речь живую,
Чтоб память о народе сохранить!

Жыр «Яратыгыз туган жирегезне»