Мәктәпкәчә яшьтәге балалар белән тестопластика буенча эшләү программасы - КҮМӘЧ
рабочая программа на тему

Аңлатма язуы

Федераль дәүләт белем стандартлары кысаларында мәктәпкәчә белем бирү, мәктәптә укуга әзерлек чоры итеп түгел, мөстәкыйль һәм җитди чор итеп карала.

Программаны тормышка ашыру, уен формасында танып белү, иҗади активлык формасында сәнгати эстетик тәрбияне үстерүне тәэмин итә. Баланың эшчәнлеге мөмкин булган кадәр күпкырлы  булырга тиеш. Федераль белем дәүләт стандартлары балага карата «уйнаучы кеше» дигән карашны яклый.

Бала үсешенә уңай ситуция булдыру, аны тулыландыру турында сүз бара. ФДБС таләпләре нигезендә, төрле юнәлешләр буенча, дәрестән тыш эшкә аерым ихтибар бирелә. «Колобок» өстәмә белем бирү программасы сәнгати эстетик тәрбиягә юнәлдерелгән һәм төрле яшьтәге балаларга каралган, һәр яклап  төрле дәрәҗәдә үзләштерүгә ия: бердәм мәдәниятле, укый-яза белү,профессиональ компетентлы.

 Программа сәнгати-эстетик, матур иҗадый эшчәнлек нигезләрен үзләштерү  һәм аңа тылсымлы сәнгать дөньясын ачарга мөмкинлек бирә. Баланың иҗадый  сәләтен күрсәтергә ярдәм итә, һәм  эшчәнлекне  тормышта куллануны күздә тота.

Бу программа Россия Федерациясенең «Белем бирү» турындагы законының 9 статьясенә туры килә, белем бирү эчтәлегенең аерым дәрәҗәсен  һәм юнәлешен ачыклый.

Программа гомуми белем бирү учрежденияләрендә, башлангыч гомуми белем баскычында тормышка ашырыла.

Хәзерге заман системасында баланы тәрбияләүдә һәм кешенең эстетик мәдәниятен үстерүдә халык сәнгатен педагогик эшчәнлектә куллану,  иң мөһим шарт булып тора.  Ул,  баланың  үсешенә  ярдәм итә, барлык таләпләргә  җавап бирә торган максатчан эш.

Логик фикерләү, ятышлы сөйләм, хәтер һәм игътибарның кулларның кече моторикасы һәм кул бармакларының хәрәкәт координациясе үсеше белән бик нык бәйле икәнлеге галимнәр тарафыннан дәлилләнгән. Кече моториканың үсеше – баланың мәктәпкә   әзерлек дәрәҗәсе күрсәткечләренең берсе булып тора. Кул хәрәкәтләре язуны үзләштерүдә зур әһәмияткә ия. Әгәр дә бармакларның хәрәкәте тизлеге әкрен булса, хәрәкәт төгәллеге дә бозыла. Мондый вакытта балалар, үзләрен уңайсыз хис  итә торган очраклардан, качарга тырышалар. Шуңа күрә, мәктәпкәчә яшьтә, язуны  үзләштерү өчен мөһим булган күнекмәләрне үстерү, балага хәрәкәти һәм гамәли тәҗрибә туплау өчен шартлар тудыру, кулларның эшчәнлек осталыгын үстерү мөһим.

Балалар иҗатын үстерү әһәмиятле мәсьәлә булып тора. Иҗат- кешенең ихтыяҗына һәм максатына карап, табигый һәм гамәли дөньяны үзгәртеп кора торган эшчәнлек төре. Иҗат ул - кеше аңының ачылуы.

Сәнгатьнең һәр төре баланың акыл эшчәнлеген, сәләтен, матурлыкны күрә белүен үстерергә баланы шәхес буларак формаштырыга ярдәм итә торган башка төрле үзенчәлекләрне үз эченә ала. Әвәләү әйберләрен эшләү, баланың матурлыкны күрә белүен, башкарачак эшнең өслеген әзерләргә өйрәтүен үстерә.

Мәктәпкәчә яшьтәге балалар өчен әвәләп эшләү уку һәм тәрбия бирүдә зур әһәмияткә ия.  Ул - күреп үзләштерүне, хәтерне, фикерләүне, кул күнекмәләре булдыруны һәм мәктәптә уңышлы уку өчен мөһим булган сәләтләрне  үтерергә ярдәм итә.  Сәнгатьнең башка төрләре кебек үк, әвәләү, зәвыгын формалаштыра, матурлык хисе тоюны  үстерә.

Әвәләүнең тагын бер үзенчәлекле сыйфаты - аның уен белән тыгыз бәйләнгән булуы. Эшләнелгән фигураның күләме баланы аның белән уйлауга этәрә. Шөгыльләрнең уен рәвешендә үткәрелүе, балаларда әвәләүгә карата кызыксынуны көчәйтә, өлкәннәр һәм яшьтәшләре белән аралашу мөмкинлеген киңәйтә.

Баланың үзлегеннән эшләгән иң гади скульптура да - иҗади процесс.

Яңалык һәм әһәмиятлелек:

Эстетик тәрбия бирүдә системасында әвәләп ясау аерым урын алып тора һәм үзенә генә хас булган үзенчәлеккә ия.

Нишләп нәкъ менә камыр? Камыр, бала кулы өчен иң уңайлы булган материал Ул йомшак һәм балада пластилинга караганда да күбрәк кызыксыну уята.

Соңгы елларда тозлы камыр әвәләү өчен, иң танылган материалга әверелде. Камырдан әйбер эшләү әвәләү  борыңгы йола. Хәзерге заманда да киң кулланалар, чөнки бүгенге көндә табигый яктан чиста булган, кулдан эшләнгән әйберләр югары бәяләнә. Камыр- бик сыгылмалы материал. Ул бик җайлы кирәкле рәвешкә  керә һәм аннан эшләнгән әйберләр озак вакыт саклана. Камыр белән эш итү рәхәт һәм ул шатлык китерә. Әлеге  сәнгать төренә заманча исем дә  уйлап тапканнар «Тестопластика» дигән.

Максат һәм бурычлар:  

Мәктәпкәчә яшьтәге балаларның сыгылмалы материаллар белән эшләп кул чугының кече моторикасын үстерү, сенсор тәрбия бирү аша мәктәптә укуга әзерләү.  Үз хезмәтеннән канәгать калу һәм горурлану хисен тою аша иҗат итүче позициясен формалаштыру.  Күзәтүчәнлек, күз үлчәме, урын фикерләвен үстерү. Күз алдына китерүне, иҗади мөмкинлекләрне һәм эш вакытында мөстәкыйльлекне арттыру. Олы кешеләр белән хезмәттәшлек итүгә уңай мөнәсәбәт тәрбияләү.

Программа исәпләнгән: 3-7 яшьлек балалар белән эшләү өчен.  Уен нигезендә төзелгән чаралар балалар белән атнага 2 тапкыр уздырыла. Чараның дәвамлыгы баланың яшенә карап, СанПин таләпләреннән чыгып оештырыла. Баланың яшь үзенчәлегенә карап перспектив план эшләнде.

Уку барышы дәверендә диагностик тикшерү елга 2 тапкыр үткәрелә. Укыту барышының оештырылу рәвеше: балаларның эшчәнлеге, аларның яшенә  һәм башлангыч белем дәрәҗәсенә, нәрсә булдыра алуларына карап,  укыту төркемнәрендә  үткәрелә. Укыту барышында балалар төркемчәләргә бүленә.

Эш итү өчен материаллар:

Тозлы камыр.

Әзерләү. Тозлы камыр әзерләү өчен бер чынаяк тоз  (вак тоз кулланырга киңәш ителә; әгәр дә сездә эре тоз бар икән, аны суга салып эретергә һәм он кушарга кирәк), ярты чынаякта гына  он камырның  нинди төстә булуына карап/бодай яисә арыш оны/алырга   кирәк. Шуларга  чынаякның дүрттән бер өлеше күләмендә су кушарга һәм камыр басарга. Камыр  сыгылмалы булсын өчен аңа әз генә бәрәңге оны һәм чәй кашыгы күләмендә үсемлек мае өстәргә мөмкин. Тозлы камырдан эшләнгән әйберне башта һавада, ә аннары газ мичендә киптерергә тәкъдим ителә.

Эш кораллары:

Клеенка

Пычак

Тарак

Валик

Чәнечке

Су белән банка

Чүпрәк яисә тастымал

Камыр буяу

Монда әйбер буяуның 3 төрен кулланырга мөмкин: гуашь белән әзер  әйберне буяу, камырны каһвә һәм какао кулланып  яисә азык-төлек буявы  белән буярга. 

Дидактик материал:

● Методик эшләнмәләр.

●Укыту өчен методик әсбаплар.

●Эшләнмәләр ясау өчен карталар.

●Фотолар.

●Күрсәтмә эшләнмәләр.

Эш төрләре:

● Тәрбияче һәм бала эшчәнлеге.

● Мөстәкыйль эш.

● Турыдантуры белем бирү эшчәлеге.

●Табышмаклар чишү.

● Төрле гимнастикалар.

● Фотолар карау (тема буенча).

● Әңгәмә рәсемнәр һәм картиналар буенча.

● Хикәяләр, әкиятләр, шигырьләр уку.

● Җырлар җырлау.

● Дидактик уеннар.

● Хәрәкәтле уеннар.

● Гуашь һәм краскалар белән буяу.

Дәресне оештыру методлары:

● Сүзле-әңгәмә, диалог, анализ ясау һәм сөйләү.

● Күрсәтмә- эшләнмәне күрсәтү, презентация, видео материал күрсәтү.

● Практик-практик эшләр, тәҗрибә.

● Уенлы-конкурслар, театр, өстәл театры.

Сәгать    күләме

Укыту-тематик планы

1.  Укыту эшенең беренче ел укыту-тематик планы - 3-4 яшь

2.  Укыту эшенең икенче ел укыту-тематик планы - 4-5 яшь

3.  Укыту эшенең өченче ел укыту-тематик планы - 5-6 яшь

4.  Укыту эшенең дүртенче ел укыту-тематик планы - 6-7 яшь