Cөйләм үстерү буенча белем бирү эшчәнлеге конспекты. Тема: “Әкият иленә сәяхәт”. (төрле яшьтәге балалар төркемендә)
план-конспект занятия

Муниципальное бюджетное  дошкольное общеобразовательное  учреждение «Шеморданский детский сад № 2 «Теремок» Сабинского муниципального района РТ».

УТВЕРЖДАЮ                                                          СОГЛАСОВАНО
Заведующий детским садом                                   Старший воспитатель
__________/Давыдова Т.А./                                   _________/ Каримова Г.Р.                          
                                             

Cөйләм үстерү буенча белем бирү эшчәнлеге конспекты.

Тема: “Әкият иленә сәяхәт”.

(төрле яшьтәге балалар төркемендә)

Төзеде:  тәрбияче- Кошкина. И. М

2016 нчы ел.                                                              

Яшь үзенчәлеге: төрле яшьтәге балалар  төркеме.

Үткәрү формасы: фронталь, уен элементлары белән белем бирү ситуациясе.

Бурычлар:

Максат: татар теленә генә хас булган авазлар белән танышуны дәвам итү,

 Г.Тукай,М.Җәлил,А.Алиш шәхесләренә һәм иҗатларына мәхәббәт тәрбияләү.

-тәрбияви: Туган телне Тукайча ярата белеп яратырга, сакларга, матурлыгына соклану;  балаларда матур әдәбият белән кызыксыну һәм ярату хисләре, бер-берсенә дустанә мөнәсәбәт, җаваплылык хисе тәрбияләү.

белем бирү: сорауларга тулы җөмләләр белән җавап бирергә, геройларның кылган эшләренә бәя бирә белергә, әкиятләрне, шигырьләрне сәнгатьле итеп сөйләргә өйрәтүне дәвам итү.

үстерешле: үз фикерен ана телендә эзлекле, җыйнак, төгәл, матур итеп бирә белү сәләтен үстерү.

Методлар: картиналар күрсәтү, сөенеч мизгеле, әкиятләрдән өзекләр.

Алымнар: сорау – җавап, нәфис сүз, мактау.

Күрсәтмә чаралар: маскалар,Абдулла Алиш портреты,Муса Җәлил портреты,Г Тукай портреты, җиләк-җимеш,яшелчә муляжлары,2 кәрзин.

Балаларны оештыру:

Ярым түгәрәк ясап урындыкларда утыралар.

Шәхси эш: авырыксынган балалар белән кабатлату, пассив балаларны активлаштыру.

Сүзлек өстендә эш: Сулдылар, туңдылар.

Алдан үткәрелгән эшчәнлек: әкиятләр турында әңгәмә; күрсәтмә материаллар, ял минутын, тизәйткечләр, табышмаклар, мәкальләр искә төшерү;

Белем бирү эшчәнлегенең барышы.

I. Психологик әзерлек:

Исәнмесез балалар ,хәерле көн!

Хәерле көн миңа,(куллар белән күрсәтеп әйтү)

Хәерле көн сиңа,

Хәерле көн сезгә,

Хәерле көн безгә! Барыбыз да матур итеп утырдык,шөгыльне башлыйбыз.

II.Төп өлеш.

1.-Балалар, бергәләп татар теленә генә хас авазларны искә төшерик.

Ү,Ә,Ө,Җ,Ң,h(балаларнын җавабы) . Балалар безне авазлар сузык hәм тартык авазларга буленә .Сузык авазлар сузып әйтелә ,ә тартык авазларны сузып булмй,шулай бит. Бу авазларны сузык hәм тартык авазларга бүлик.

Сузыклар: ү,ә,ө.

Тартыклар:җ,ң,h.

Әйдәгез бу авазларга сузләр уйлыйк. Мәсәлән: җиhаз, өлгер, җиләк , җимеш, hәм, hәрвакыт, өндәү,кыңгырау ,күмер, күсе,әвәләү,әрем,әкият,яңгыр,киң,кәрзин,җим,җәнлек h.б.

Дөрес җавап бирдегез.

Ишек шакыйлар. Хат ташучы тәрбиячегә конверт бирә.

Хат ташучы 3 конверт бирде .Әйдәгез бергәләп беренче конвертны ачып карыйк.(Ачам).

Хат әкият геройларыннан икән. Ә анда түбәндәгеләр язылган:

           Исәнмесез, балалар. Без сез яратып карый торган мультфильмнарның геройлары. Явыз тылсымчы безнең сандыгыбызны урлады. Ә ул безгә бик кирәк. Сандыкны явыз тылсымчы бирергә уйламый да, моның өчен биремнәр үтәргә кирәк икән. Сез безгә ярдәм итә алмассызмы? Биремнәрне хат аша җибәрәбез.

-Балалар, ярдәм итәбезме? (Әйе)

1нче конвертны ачам. Анда “Су анасы”әкиятеннән өзек язылган.

Як-ягымда һич кеше юклыгын белдем дә мин,

Чаптым авылга, таракны тиз генә элдем дә мин...

-Балалар, бу әкиятне кем язган?

-Әйе,бу әкиятне татар халкынын соекле язучысы Г.Тукай язган..

-Бу,Тукайнын кайсы әкиятеннән өзек?(“Су анасы”).

Балалар бу малай дәрес эшләгәнме? Әлбәттә,юк .Чөнки,рөхсәтсез кеше әйберен алырга ярамый!

Бүген 26нчы апрельдә -Г.Тукайнын туган көне.Исән булса, аңа 130 яшь булыр иде. Бар җирдә сөекле шагыйребезнен туган көнен билгеләп үтәләр.

Су анасы безгә бирем итеп - “Мәкальне дәвам ит “!-дигән уен җибәргән.

1 нче бирем.

-Кунак ашы – кара каршы.

-Иптәшең үзеңнән яхшырак булсын.

-Ипи-тоз –якты йөз.

-Балык сусыз, кеше дуссыз тора алмый.

-Җылы сүз – җан азыгы.

-Сүз сөйләсәң – уйлап сөйлә.

-Дустың булмаса эзлә, тапсаң югалтма.

-Кош канаты белән, кеше дуслары белән көчле.

Балалар бу биремне дөрес үтәдегез.

2 нче конвертны ачам.

Ә хәзер, икенче конвертны ачып карыйк. Анда “Сертотмас үрдәк ” әкиятеннән өзек бирелгән:

-Менә шушы сукмак безнең өйгә туп-туры алып бара, бер кешегә дә әйтә күрмә – дигән. Өйләрендә еланнарның бөтенләй юклыгын, мәченең шуклыгын да сөйләп биргән.

-Балалар, бу кайсы әкияттән? (“Сертотмас үрдәк”).

Балалар “Сертотмас урдәк” урман буйлап сер сөйләп йореп яшелчәләр белән җиләк җимешләрне барын бер кәрзингә тутырган.

2 нче бирем.Ул безгә бирем җибәргән.Сезгә җиләк -җимешләрне бер кәрзингә, яшелчәләрне икенче кәрзингә исемнәрен татарча дөрес итеп әйтеп тутырырга кирәк булыр. Килегез ,торыгыз биремне үтибез. (Биремне дөрес итеп башкарабыз). Мәсәлән: әфлисун,лимон,алма h.б. Кыяр,чөгендер,кишер,борыч h.б.

Әфәрин, бу биремне дә дөрес эшләдегез!

3 нче конвертны ачам.

Ә хәзер өченче конвертны ачып карыйк (9 лы саны).

-Балалар, бу ничәнче сан? Бу санга нинди вакыйга бәйле? Балаларнын җавабын тынлау. Бик дөрес, тиздән “9 май  -Җиңү көне җитә. Безгә бик матур шигырьләр язган нинди герой-батыр шагыйрьне беләбез. Бик дөрес,ул-герой шагыйрь-М. Җәлил.

   Муса Җәлил – шагыйрь, шигырьләр яза, герой, ул сугышта катнашкан һәм һәлак булган. Бик дөрес, балалар. Муса Җәлил шагыйрь генә түгел, ул герой – шагыйрь. Без сезнен белән шагыйрьнен туган көнендә библиотекага бардык.Аннан да күп мәгълүмат алып кайттык.Кремль янында Муса Җәлилгә һәйкәл куелган ( hәйкәл рәсемен күрсәтү).М.Җәлил -сүнмәс йолдыз ул! Без үзебезнең геройларыбызны беркайчан да онытмабыз!

4 нче бирем.

Балалар,дүртенче биремне тынлагыз. Шагыйрләрнең портретларына игътибар белән карагыз. Кайсы шагыйрнен әкиятен ,шигырен белгән кешеләр уз теләгегез белән  шагыйрьләр янына килеп басып аларнын әсәрләрен яттан сәйләргә кирәк . Балалар портретлар янына киләләр. Раниф-А.Алишның “Чукмар белән Тукмар” әкиятен, Арсений-М.Җәлилнен “Әтәч”шигырен, Марсель-Г.Тукайнын “Гали белән кәҗә” шигырен,Зөлфәт белән Кәрим - “ Кызыклы шәкерт” шигырен яттан сөйлиләр.

Балалар әйдәгез барыбыз бергә басып Г.Тукайнын - “Туган тел” җырын башкарыйк .

Йомгаклау.

-Балалар без сезнен белән безгә матур әсәрләр,шигырләр язып шагыйрьләребезне искә төшердек,сез аларнын шигырьләрен  яттан сөйләдегез. Сез бик акыллы тапкыр балалар.Рәхмәт сезгә.

-Балалар, без биремнәрне үтәгән вакытта явыз тылсымчы сандыкны хуҗаларына кире биргән. Мультфильм геройлары бик сөенгәннәр. Сезгә рәхмәт әйтәләр. Сезгә минем күчтәнәчләрем бар.