Алтын-Туу керегинде кеп-куучын
план-конспект занятия (старшая группа)

Муниципальное бюджетное дошкольное образовательное учреждение

«Яконурский детский сад» Усть-Канского района Республики Алтай

Алтын-Туу керегинде кеп-куучын

(занятиениҥ конспекти)

Автор: Шатина Дылдыс Алексеевна, воспитатель, МБДОУ «Яконурский детский сад»

Республика Алтай, Усть-Канский район, село Яконур, ул. Агина, 27А

89139969748

Занятиениҥ конспекти

Тема: «Алтын-Туу  керегинде кеп куучын»

Балдардыҥ  jажы: 5-6

Амадузы: Алтын-Туу – Экинур jуртты айландыра турган байлу тууларыныҥ бирÿзи; Алтын-Туу керегинде  кеп куучынла таныштырары; тууда  öзÿп турган агаштарды билип алары.

Кош амадулары:

1.Балдарды Тöрöлин сÿÿрге, не-немени билерге, албатыныҥ оос чÿмделгезине  jилбиркедип, jуртты айландыра байлу туулары керегинде кеп куучындарды билерин кöптöдöри, билгирин байыдыры.

2.Тöрöл тилиле куучындап билерин, сöстöрди чын айдып, эрмекти чын, толо айдарына темиктирер, jайаандык сезими öзöрин темиктирер, кеендик-jарашты оҥдоорын jеткилдеер.

3.Тöрöлин кичеерин таскадар, ого jилбиркеп ле тöрöлиле оморкоп билерине ууламjылаар.

Таскамал уулантылар:

1.Билгирлерин тереҥжидери.

2.Эрмек-куучынын темиктирер, сöзлигин байыдар.

3.Су-кадыгына темигÿ берери.

4.Ар-бÿткенге чебер  болорына,кеендик-jарашты оҥдоорын jеткилдеер.

Тузаланар эдимдер:

Алтын-Туу кырдыҥ jуругы;  кызыл, сары, алтын  сÿрлÿ öндöрлö будылган рис-крупа; jелим ПВА, кисточкалар, кажы ла балага кÿреҥ öнлö агаштыҥ тöзи jуралган ак чаазындар;  кÿÿ А.Тозыяковтыҥ «Алтайым», салфеткалар.

Сöзлик иш: азыйда, куулгазын, кöс кылбыгат.

Õдöр öйи: 25м

 Балдарла öмö-jöмö иштиҥ öдöр аайы:

I. Балдарды билгирге ууламjылаар бöлÿк.

Токыналу кÿÿ ойнойт.

Таскадаачы балдарга баштанат.

- Jакшылар,балдар!(балдар jакшылажат)

-  Слердиҥ бÿгÿн кÿÿн-таап jакшы ба? (балдар каруузын берет)

-Jакшы кÿÿн-таап бÿдÿн кÿнге бистеҥ ырабазын деп, jакшылажып, кыймыгарла  кöргÿзер.

Jакшы, jакшы, кÿн-Эне! (колдорын öрö кöдÿрип, алакандарын ары-бери jайкагылайт)

Jакшы, jакшы, чыккан jерим! (колдорын тууразындöн jайгылайт)

Jакшы, jакшы, кырларым! (колдорын кöдÿрип, буттарынын бажына тургулайт)

Jакшы, jакшы,нöкöрим!(бой-бойыла jакшылажат)

II.Тöс бöлÿк.

1.Уредÿге кийдирер бöлÿк.

(Уредÿ амаду тургузары).

Таскадаачы балдарга баштанат.

-Балдар, меге кече «Солоҥы» журналдыҥ ишчизи телефон соккон, мынайда айтты: «Слердиҥ jердиҥ  турачагыныҥ балдарын биске jараш агаштар jуралган jуруктар аткарзын деп сурап турубыс. Бис ол jуруктарды журналга кепке базып чыгарарыс».

- Балдар, слер jöп пö, jуруктар jураарыс па?

(Балдар каруузын берет).

- Jурукты jураардаҥ озо бис jуртысты айландыра  турган  кырлардыҥ бирÿзи керегинде кеп куучынла таныжарыс.

- Эмди jазап угыгар.

               Алтын-Туу керегинде кеп куучын.

Алтын-Туу деп тууда азыйда байлар кöп алтын jажырган, оныҥ учун Алтын-Туу деп адаган дежер.

Jе чын болгон мындый учурал бар эмтир. Экинур ичинде Абайым деп байлап адайтан кижиниҥ адазы Сас деп öбöгöн jуртаган. Ол аҥчы кижи болуптыр. Бир катап Сас öбöгöн аҥдап jÿреле, бир кырга келген. Кöрзö, коркышту койу агашту jер эмтир: койон до öдöргö кÿч. Агаштары дезе jÿзÿн-jÿÿр.Экинур ичинде öскöн агаштар ÿзе бу кырда бар эмтир.

База ла jортойын дейле кöрÿп ийерде, саҥ-башка агаш турган: бастыра бойы мызылдап, алтын чылап jалтырап, кöс кылбыгып турар. Бийик эмес, кижиниҥ сынынанҥ jабыс. Jанында  эки чет öзÿп jаткан.

Сас öрöкöн алаҥ кайкап турган: бу кандый солун агаш болотон,бастыра бойы мызылдап турар! Ол Экинур ичин эбирип, кöп аҥдаган, jе мындый агашты кайдаҥ да кöрбöгöн.

Аҥдап барган кижи jанып ийген,ойто уулын ээчидип алала, алтын агашты кöрöргö ол jер jаар барган. Jе ол кайкамчылу агаш ол jеринде jок болгон. Оноҥ ло бери бу кырды Алтын-Туу деп адаптыр.

Байла, куулгазынду неме  кöрÿнген учун  улус оны байлап  jÿрет, ары-бери  öтсö, кыйра буулап, бажырып, курсагынан амзадат.

(Презентация – Алтын-Туу кырдын jуругы кöргÿзилет экранда.)

- Кеп куучын jарады ба, балдар?

- Сас öбöгöн кандый агаш кöргöн?

- Куулгазын, азыйда деп сöстöрди  канайда ондоп турар? (волшебный, озо чакта, узаак öй öдÿп калган)

- Нениҥ учун бу кырды Алтын-Туу деп адаган эмтир?

- Ол Тууны улус канайда байлап jат?

Амыраар öй:

-Эмди эмеш амырап,эди-канга кыймыгулар эдип ийектер (араайынан алтай кÿÿ ойнойт).

Чыккан jеримнин jаражын!( баштарын jайкайт)

Тенеризи чап-чанкыр! (баштарын  öрö кöдÿргилейт)

Эмеен суу ла Jаан суу араайынан аккылайт (колдорыла ары-бери jайкагылайт)

Бийикте кейде  куштары

Jайым, jараш учкулайт (колдорыла талбынгылайт)

2.Кееркедим-jайаанын элбедип тазыктырар бöлÿк.

- Балдар, «Солоны» журналдын ишчизинин  jакылтазын бÿдÿрерис пе?

- Кеп-куучында айдылган куулгазын агашты jурап кöрöктöр бö?

- Куулгазын агашты  бис бу белетелген, агаштын тöзи jуралган чаазындарга,  jурук этире, будылган рис крупанан jапшырып  jуурыс.

Кажы ла бала бойы алдында иштенет.

(А.Тозыяковтын «Алтайым»деген кÿÿзи ойнойт).

III.Рефлексия.

Бÿдÿрген ишти ле билгирлерди кемjиири ле чокымдаары.

-Балдар, слерге Алтын-Туу керегинде кеп куучын jарады ба?

-Jарабаган jери бар ба?

-Jурукты jуурында кÿчтер туштады ба?

- Бу jуралган jуруктарды jурукка согуп, «Солоны» журналга аткарарыс.

,