Сценарий праздника весны "Хыдырлез байрам"
материал (младшая группа)

      Хыдырлез  байрамы

                                                                          Экинджи  кендже  группа  ичюн

Дети  входят  под песню  "Баарь  кельсе" (встают  полукругом)

Вед.Мераба,урьметли  мусафирлер!Мераба,севимли  балалар!

Бугунь  биз къырымтатар  халкъы  севген,беклеген шенъ баарь байрамы-Хыдырлез байрамыны къайд этемиз.Бу байрамнынъ  экинджи ады да бар,бу -Тепречтир.Чюнки бу табиатнынъ  джанлангъан,яни  тепренген  девиридир:тереклер  чечек ача,экинлер  баш  косьтермектелер,къойлар  къозулай,инсанларнынъ  исе  юреклери  къуванч толып, байрамлар  япа.Бойле аджаип куньлер акъкъында  халкъымыз  масаллар,эфсанелер уйдургъан,йырлар йырлагъан,шаирлеримиз  шиирлер токъугъанлар.Бугунъ байрам, иште, йырланъыз, ойнанъыз, динъленъиз.Бу терегинь чечеклери ёкътур,келиниз шиирлери айтып чичеклери  терегимизе  илеик.(После каждого  стихотворения дети вешают цветочки на дерево).  
1-нджи бала:  Ешилленди небататлар,

                            Озенлер "шыр-шыр" акъар.

                            Инсан, айван, къурт-къырмыскъа.

                            Эр кес ишини бакъар.

2-нджи бала:  Баарь киби мевсим олмаз,

                            Ферахланыр юреклер.

                           Къыдырильяс куньлер ичюн,

                           Пиширирлер чёреклер.
3-нджи бала: Сабанджылар чёльде энди,

                          Топрагъы аль этелер.

                         Акъшам олса топлашаракъ,

                         Йырлай, йырлай кетелер.

4-нджи бала: Сызгъыртыр чобан дюдюгин,

                          Къой-къозулар меълерлер.

                         Отькюр сесли бульбульчиклер,юреклерни  делерлер.

 (Балалар бирагъыздан "Баарь" йырыны йырлайлар.)(мл.гр.садятся)

Вед: Эски заманлардан берли халкъымыз бу байрам куню дуа этип, Алладан бол берекет истеп , ем-ешиль экинлернинъ устюне къалакъай тыгъырта.

(Буюклерден бири дуа окъуй.Даа бириси сонъра къалакъай тыгъырта.Темаша залда олса,бир ешиль тёшеме къоймакъ мумкюн.Къалакъай орнегинен юкъары тюшсе,севинип,оны кесе ве эр кеске берелер).

Вед:Балачыкълар,орта группа балалар бизге бахшыш азырладылар.Йырладжакълар,келинъиз динълеикъ.Энди сценка корсетеджеклер.

Вед:Экинджи кендже группа къызлары чечеклернен ойнаджакълар.

(Балалар "Тылсымлы  дюнья" йырыны  йырлайлар.)

Вед:

-Севимли балалар. "Хыдырлез" сёзю эки аддан асыл олгъан. Хыдыр, яни Къадыр - мусульманлыкъта шахс сайылгъан ве о батаяткъан гемилердеки адамларны къуртаргъан , янгъынларны сёндюрмеге ярдым эткен, адамларны тюрли хырсызлардан ве хаинлерден къорчалагъан.Экинджи ад -Ильяс пейгамбернинъ адыдыр. О,йылдырымгъа укюмдарлыкъ эткен, чокъракъларны, айванларны къоругъан. Олар бутюн дюньяны доланып, адалетли, мераметли, темиз гонъюлли адамларгъа ярдым эте экенлер.Тек Хадыр дюньяны сагъ тарафтан айланса, Ильяс - сол тарафтан. Олар йылда бир кере ишкир, догъру къальбли адамлар олгъан ерде расткелишелер ве Хыдырлез олып келелер.Хыдырлез кельсе, яхшы адамларнынъ истеги омюрге кече экен.Айдынъыз, эпимиз яхшы ниетлер этейик, бельки,бизге де келир.
Вед.Пек яхшы ниетлеринъиз бар экен.Бакъынъыз, бизге Хыдырлез кельди, ниетлеринъиз омюрге кечеджек.

(Хыдырлез кирип келе)(Музыка)

Хыдырлез:Селям алейкум, балалар!
Балалар:Алейкум селям,Хыдырлез!

Хыдырлез: Байрамынъыз хайырлы олсун!Сизинъ мераметли олгъанынъызны,яхши ниетлеринъизни узакътан дуйып кельдим.
Вед. Буюр Хыдырлез.Биз сени чокътан беклеймиз, санъа багъышлап шиирлер, йырлар, оюнлар азырладыкъ. Айдынъыз,балалар, Хыдырлезни алгъышлайыкъ.

1-нджи бала: Язнынъ тамам башында,

                          Майыста - Къурулайда

                          Бизге келе Хыдырлез

                          Къувана онъа эр кес.

2-нджи бала: Ичип зем-зем сувундан

                         Келип чыкъа къыбладан,

                         Яхшылыкълар эттире,

                         Бол берекет кетире.

3-нджи бала:Ешиль джуббели озю,

                         Атынынъ беяз тюсю.

                         Дюньяны о долана,

                         Эр бир ерде булуна.

4-нджи бала: О денъизде къорчалай,

                          Къаза-белядан сакълай,

                          Яз бою ве эм кузьде

                          Эр бир эвни о ёкълай.

5-нджи бала: Кельсин,кельсин Хыдырлез,

                          Къувансын ,кульсын эр кес.

                          Софралар ашкъа толсун,

                          Байрам хайырлы олсун.

(Бутюн балалар "Баарь" йырыны йырлайлар.)(средняя группа)

Балаларнен оюн.(Куреш оюны,канаты)

Хыдырлез: Cагъ  олунъыз,балалар!Ниетлеринъиз  ерине  кельсин.Я, сиз  тапмаджалар  тапмагъа  билесинъизми?

(Баарь,яз,йылдырым,кунеш,ягъмур,терек  акъкъында  тапмаджалар)

      Акъшам кетер,саба келир.(Кунеш)

     Багъда,чёльде о ягъа                                          

     Сачакътан сувлар акъа                                        

     О шувулдап кельгенин                                        

     Балалар къапудан бакъа.(Ягъмур)  

    Акъа, акъа  эп  акъа

    Акъа  ич де токъкамай

    Чапа,чапа,эп чапа

    Чапа  ич  де  ёрулмай(Озен)

 Хыдырлез: Баарь,берекет  акъкъында  насыл  аталар  сёзлери  билесинъиз?

Балалар  айталар:1.Къуралай айы ягъмаса,чёльде къалыр богъдайынъ.

                                   2.Апрельде  тамсын,майыста ягъсын.

                                   3.Багъны  бакъсанъ,багъ  олур,

                                    Бакъмасанъ-дагъ  олур.

                                   4.Баарьдеки  арекет,кузьдеки  берекет.

                                   5.Бир  кунь  эвель  сачсанъ,бир  афта эвель алырсынъ.

                                   6.Сабан  туткъан ач  къалмаз.

                                   7.Яз  къышны  тойдурыр.

                                   8.Къасым  кельди-къыш  кельди,

                                   Хыдырлез  кельди-яз  кельди.

Хыдырлез:Машалла  сизлерге!Манъа  энди  башкъа  адамларнынъ  да  байрамларына  бармакъ  керек.Яхшы ниетнен  дуа  этинъиз,эр вакъыт ярдым этерим.Сагълыкънен  къалынъыз.

Балалар:Сагълыкънен  барынъыз.(Хыдырлез  уходит под  музыку.)

Вед:Севимли  балалар,эвель  заманларда  чобан  зенааты  энъ  урьметли  зенатларындан  бириси  сайыла  эди.Чюнки  адамлар  оларгъа  озь барлыгъыны, малыны  эманет  эте  эдилер.Хыдырлез  байрамындан  сонъ,чобанлар  малларыны  алып  къышкъадже яйляларгъа кете  эдилер.Онынъ  ичюн  бу  байрамда  чобанларны  алгъышлап,оларнен  сагълыкълаша  эдилер.

(Огъланлар  "Чобан" оюныны  ойнайлар)

Вед:Денъиз  ялысында  яшагъан халкъымыз  исе  къайыкъларны  денъизге  ильк  кере  Хыдырлез  куню  чыкъара  эди.Чечеклернен  донатылгъан  къайыкъларда  балаларны  денъизде  кезинтиргенлер.Шу  куню  денъизде  ювунмакъ  пек  файдалы  экен,чюнки  Денъиз -баба  сагълыкъ  бере. Байрамдан  сонъ  исе  балыкъчылар денъизге  кетелер.

Айдынъыз  балалар, биз де "Балыкъчы"оюны ойнайыкъ.

"Балыкъчы"оюны.

(10-12 бала даиреге  туралар.Араларындан "балыкъчы"сайлана.Элинде къармакъ  олгъан  балыкъчы  тёгерек  этрафында  чапа,"къармакънен" балыкъ  тута.Элинен  я  да  таягъынен  бир  де-бир  баланынъ омузына  тие).

Балалар  бирагъыздан:Денъиз  далгъалы,

                                            Балыкъ  къачмалы,

                                            Балыкъчы  оны  тутар,

                                            Пиширип  ашар.

Тутулгъан "балыкъ"къача, балыкъчы  онынъ  артындан  къувалай.Тёгерекни бир кере  айлангъан  сонъ,"балыкъ" етиштирип  ерине  турса, янъы  балыкъчы  сайлайлар ве  оюн янъыдан башлай.Эгер балыкъ тутулса,"балыкъ" "балыкъчы"ола,балыкъчы исе балыкънынъ ерине тура.Оюн янъыдан башлай.

Вед:Эвель заманлардаки адетлеримизге  коре  огълан ве къызлар бойле байрамларда корюшелер,чечеклернен  безетильген салынджакъларда салланалар,чынълар ве манелер айтышалар.

(Мына бизим балаларимиз да "Шакъа" оюныны иджра этеджеклер.)

Вед:Огълан бегенген къызына явлукъ бере эди.Къызлар да бегенген огъландан явлукъ алса,оны  нагъышлап,къайтара эдилер.Бизим къызлар да явлукъ алгъанлар,гъалиба.Ана,олар явлукъ нагъышламагъа азырланалар.

(2 къыз явлукъларнен ойнайлар.Оюнда нагъышлав имитациясы олмалы.

Сонъ"Къайтарма"оюны.

Оюндан сонъ балалар сейирджилерге къаршы тизилелер).

1-нджи  бала:Баарь кельди,дуямыз,

                           Къокъусына  тоямыз.

                           Аман олсун дюньямыз,

                           Яшасын  ватанымыз!

(Балаларнынъ эписи Ватан акъкъында йыр йырлайлар).

2-нджи  бала:Тереклерде къушчыкълар

                          Баарь йырын  йырлайлар.

                          Бахтлы огълан - къызчыкълар,

                          Джыйынларда  ойнайлар.

(Бутюн  балалар  хоран тепелер.Хорангъа  сейирджилер  де  къошула.

Байрам  бите).