Тәрбияче:Мирзасалихова Лилия Вазыйх кызының 2016– 2020 нче елларга шәхси иҗади үсеш планы.
материал (средняя группа) по теме

Тәрбияче:Мирзасалихова Лилия Вәзыйх кызының 2016 – 2020 нче елларга шәхси иҗади үсеш планы.

Иҗади үсеш темасы: “Татар халык иҗаты әсәрләрен өйрәнү аша балаларда әхлак сыйфатлары тәрбияләү.”

Бурычлар:

1. Балаларда әхлакый хисләр тәрбияләү, аларга әхлакый белемнәр бирү, әхлаклылыкның мәгънәсен ачыклау һәм аңа уңай мөнәсәбәт формалаштыру.

2. Балаларда кешелеклелек, шәфкатьлелек, миһербанлылык, олы җанлылык кебек күркәм сыйфатлар тәрбияләү, изге эшләргә рухландыру.

3. Халкыбызның күркәм гореф - гадәтләрен, буыннан - буынга күчеп килгән гүзәл сыйфатларын үстерү юнәлешендә балаларда туган илгә, туган якка мәхәббәт хисләре тәрбияләү.

4. Шәхесне һәрьяклап үстерү, белемле, культуралы, нык ихтыярлы итеп тәрбияләү, кешеләргә мәрхәмәтле һәм ихтирамлы булырга өйрәтү.

5. Гаилә татулыгының баланың бәхетле тормышы һәм сәламәтлеге өчен төп шарт икәнен билгеләү.

6. Гаилә һәм балалар бакчасы дуслыгын ныгыту, ата - аналарга бердәм, тату гаиләдә генә балаларны намуслы, мәрхәмәтле, эш сөючән итеп үстерү мөмкинлеген аңлату.

7. Үз Ватанын яратучы, аның үткәне белән кызыксынучы, бүгенгесе белән горурланучы, киләчәгенә зур өметләр баглаучы һәм Ватан язмышы өчен җаваплылык тоючы гражданин тәрбияләү.

Көтелгән нәтиҗәләр:

Белем бирү юнәлешендә:

• мәктәпкәчә яшьтәге балаларда милли рух тәрбияләү;

• балаларда сәнгатьле сөйләм күнекмәләре формалаштыру, сүзлек запасын баету;
• бер - берсе белән гармонияле булган, үз - үзен бәяләүче балалар коллективын формалаштыру;  

Тәрбия бирү юнәлешендә:

• төрле буыннарга бәйле булган патриотик хисләр тәрбияләү;

• кешелеклелек, мәрхәмәтлелек, бердәмлелек, бер - береңә хөрмәт хисләрен эченә алган рухи - әхлакый сыйфатлар тәрбияләү;
• мәктәпкәчә яшьтәге балалаларны татар халкының милли традицияләре, гореф - гадәтләре рухында тәрбияләү;
• илебезнең лаеклы алмашчыларын тәрбияләү.

Бала бит - ул гөлчәчәк

Аңа бәйле киләчәк.

Чәчәкләрне  шиңдермик

Вакытында сый бирик.

Бүген республикабызда ата - аналарның мәктәпкәчә белемгә таләбе арта бара. Бу аңлашыла да: чөнки алар өчен, барыннан да элек, мәктәпкәчә учреждениеләр эшенең белем бирү аспекты (укыту, тәрбия, балаларның яшьтәшләре белән аралашуы) әһәмиятлерәк. Һәм бу уңай омтылыш: балачак - кешенең шуннан соңгы үсеше, аның акылы, осталыклары, әхлакый сыйфатлары формалашуы өчен хәлиткеч чор.  

Балачак - нәниләрнең үсү-тернәкләнү чоры гына түгел, ә кеше гомеренең башлангыч өлеше, шәхес буларак формалашу вакыты. Шуңа күрә безгә әлеге чорда баланы, аның өчен зарур булган эшчәнлеккә - зиһен, уен, хезмәт, физик культура, сәнгать эшчәнлегенә юнәлтә белү кирәк. Алай гына да түгел, һәртөрле эшчәнлеккә иҗат төсмерләре, иҗади күнекмәләр дә өстәлергә тиеш. Шуны онытмыйк: балачакта бала киләчәктә яшәү өчен әзерлек чорын гына үтми, ә кеше буларак, шәхес буларак яши. Моның шулай икәнен аңлап эш итү балада, шәхестә аңлы ихтыяҗ тәрбияләүдә төп шартларның берсе булып тора.

Мин балалар бакчасында тәрбияче булып эшлим. Тәрбия эшләрен халкыбызның гасырлар буена тупланган тормыш тәҗрибәсенә, зирәк акылына, үзенчәлекле тәрбия алымнарына һәм әхлак чараларына нигезләнеп алып барырга тырышам.

Тәрбияче буларак бурычым - үз халкымның мәдәниятен, гореф-гадәтләрен, иң күркәм йолаларын, халкыбызның тарихын хөрмәт итәргә өйрәтү. Шуңа күрә мин балаларны  үз милләтен, туган туфрагын, нигезен, әти-әнисен, әби-бабаларын, үз нәселен, туган телен яратучылар итеп тәрбияләүгә зур әһәмият бирәм. Шөгыльләрне тормыш белән бәйләп, халык педагогикасы нигезендә оештырырга тырышам. Халык авыз иҗаты әсәрләрен киң куллану, җирле материаллардан файдалану, күренекле әдипләрнең әдәби җәүһәрләрен җиткерү, музыка, җыр сәнгатенә мөмкин кадәр ешрак мөрәҗәгать итү бик әһәмиятле дип саныйм. Әйтик, әкиятләр, мәзәкләрне укып яхшыны яманнан аерырга өйрәнсәләр, җырларыннан илһам алалар.

Минемчә, тәрбия эшендә иң мөһиме - балага карата һәр эштә төгәл булу. Яшь буынны югары әхлак сыйфатларына ия булган мәдәниятле кешеләр итеп тәрбияләп, олы тормыш юлына әзерләүне җәмгыятебезнең иң мөһим эше дип саныйм.

Үземнең эш тәҗрибәмдә мин балаларда тырышлык тәрбияләү, бөтен көчен һәм сәләтен җигеп эшләргә өйрәтү - иң әһәмиятле мәсьәләләрнең берсе дип саныйм. Баланы тәрбияләү тормышыбызның һәр мизгелендә бара.Тормышыбыз бик катлаулы. Аның баш әйләндергеч шатлыклы да, төн кебек караңгы, күңелсез яклары да очрый. Ә безнең балаларыбыз шатланырга, матурлыкка омтылып яшәргә тиеш. Алар назлы, итагатьле, ярдәмчел, гадел һәм олыларны хөрмәтләүче шәхесләр булып үсәргә тиеш.

Әхлак тәрбиясе бирүнең төп бурычлары балаларда әхлак тәҗрибәсе тудырудан гыйбарәт. Яхшыны - яманнан, яманны - яхшыдан аера белү сыйфатлары кешедә яшьтән үк тәрбияләнә. Ә бу эштә һич кенә дә соңарырга ярамый. Юкка гына халыкта “6 яшьтә бирә алмаганны 60 яшьтә генә бирә алмыйсың”  димәгәннәр. Бала чакта барлыкка килгән әхлак нормалары кешене гомер буена озата бара.

Минем шәхси үсеш темасының актуальлеге - матди  байлыкларның рухи байлыктан өстенрәк торуы - безнең җәмгыяьткә куркыныч яный торган күренеш. Балаларда яхшылык, шәфкатьлелек, киң күңеллелек, намуслылык, кешелеклелек һәм патриотизм хисләренең кими баруы.

А.Соловейчикның балаларга мәдхия булып яңгыраган сүзләре һәрбер ата - ананың күңел түрендә йөрергә тиеш: “Миңа бала бүләк ителгән. Ул - минем кадерле кунагым. Ул булганга мин бәхетле. Минем кебек үк, ул да яшәргә хаклы. Ул булачак кеше түгел, ә бүген үк  Кеше. Мин баламны кабул итәм, балачагын саклыйм, аны аңлыйм, кичерәм...  Мин аңа карата көч кулланмыйм, үз көчем белән аңа басым ясамыйм, чөнки мин аны яратам һәм ул булган өчен, аны ярата алган өчен, шуның белән рухи күтәрелеш кичерә алганым өчен балама  рәхмәтлемен.”

Кулланылган  әдәбият

1. Хуҗиәхмәтов Ә.Н.Тәрбия -мәңгелекфәлсәфә. Казан. 2001
2. Интернетресурслар.WWW.belem.ru
3. Ф.Р.Зарипова. Бала бишеге-гомер ишеге. Яр Чаллы.2000
4. Зацепина М.Б., Антонова Т.В. Народные праздники в детском саду - М.: Мозаика-Синтез, 2008
5. К.В.Закирова “Балачак аланы”, Казан РИЦ нәшрияты, 2011
6. К.В. Закирова, Р.Ә. Кадыйрова, Г.М.Сафиуллина. “Балалар бакчасында әдәп – әхлак тәрбиясе”, 2013, Казан
7. З.М.Зарипова, Р.С. Исаева  “Үстерешле уеннар” 2013 ел. Казан
8. Тылсымлы авазлар, 2014, Казан
9. Вил Казыханов “Әхлак дәресләре” Яр Чаллы
10. Гаиләдә һәм балалар бакчасында әхлак дәресләре, Казан.