Праздник посвященный ко дню рождения Габдуллы Тукая в детском саду.
методическая разработка (подготовительная группа) по теме

Тукай бәйрәме.

(Рус мәктәпкә әзерлек төркемендә уздырылган бәйрәм иртәсенең сценариясе.)

Дети под песню «Бәйрәм бүген» забегают в музыкальный зал.

Алып баручы: Исәнмесез балалар! Исәнмесез кунаклар! Бер – беребезгә хәерле иртә телик!

Балалар: Хәерле иртә.

 Алып баручы: Бүген бездә зур бәйрәм!Бүген Габдулла Тукайның туган көне!

Ведущая: « Есть аул вблизи Казани

                    По названию Кырлай,

                    Даже куры в том Кырлае

                    Петь умеют… дивный край!»

 Кто написал эти замечательные строчки? Да, эти строчки написал наш любимый поэт Габдулла Тукай?

 О чем рассказывают его стихи? ( о родном крае, языке, о природе, о дружбе)

Алып баручы:Балалар, әйдәгез « Туган тел» җырын җырлыйбыз!

 Песня «Туган тел» (дети садятся)

Ведущая: Ребята, а какие стихи вы знаете, татарского поэта Габдуллы Тукая

Дети: ( Счастливый ребенок, Родный язык, Сабыйга, Карлыгач, Гали белән кәҗә, Бишек җыры Һ.Б.)  

Ведущая: Кто сейчас хочет рассказать стихотворение?

Дети: стихи. «Родной язык», «Счастливый ребенок», «Сабыйга»

Ведущая:А что  еще писал Габдулла Тукай?

Дети: Сказки

Ведущая: Правильно, сказки - әкиятләр. Вспомним героев сказки Шүрәле!

 Дети: Шүрәле, Былтыр, и друзья Шурале.

Алып баручы:Балалар Былтыр нинди ?

Дети: Ул көчле, ул батыр, ул яхшы, ул әйбәт, ул зур.

Звучит музыка, Входит Былтыр.

Былтыр: Исәнмесез, балалар!

                Минем исемем – Былтыр,

                 Тукай әкиятеннән мин

                Сез шуны беләсезме?

Алып баручы:Исәнме, былтыр, Исәнме!

                           Рәхим ит бәйрәмебезгә!

Былтыр: Әйдәгез, бергәләп күңел ачыйк әле, уйнык, көч сынашыйк әле.

Алып баручы: Әйдә, Былтыр. Безнең малайларыбыз, бик көчле.

Былтыр: Минем Янга ике малай чыксын, Капчык киеп йөгерәбез.

( 2 тапкыр уйнала)

Ә хәзер капчык белән бәрешәбез. Кем җиңә?  ( 2 тапкыр)

Сез бик әйбәт, җитез балалар икәнсез, Ә мин китәм инде сау булыгыз!

Алып баручы:Җәй көне эссе һавада

                          Мин суда йөзәм, коенам.

                           Чәчрәтәм, уйныйм, чумам

                          Башым белән сунны сөзәм.

- Балалар, ә мин сезгә кайсы әкияттән өзек укыдым?

- Су анасы әкиятеннән.

Нишләптер Су анасы әле күренми безнең бәйрәмебездә, Әйдәгез бергәләп чакырып карыйк:

               Су анасы(2)

               Су төбендә ниләр бар

               Кил бире чык(2)

               Безнең белән уйнарга.

*Ә. Бакировның « Су анасы» балетыннан өзек яңгырый. Су анасы керә, Бии һәм тарагын онытып калдыра.

* Малай чыга – таракны ала. Малай таракны бирә

Су анасы: Син бик әйбәт малай икәнсең, мәрхәмәтле, рәхмәт сиңа. Сезгә мин тарагым ошыймы? Әйе беләм, ошый. Әйдәгез уен уйнап алабыз!

Уен: Тарак.

Су анасы: Дус, тату булыгыз. Беркайчан да алдашмагыз. Әтиләрегезгә һәм әниләрегезгә дөресен генә әйтегез. Башка кеше әйберләренә беркайчан да тимәгез! Ә миңа китәргә вакыт. Сау булыгыз!

 Алып баручы: Апрель аеның кояшлы матур бер көнендә безнең яраткан шагыйребезнең Г.Тукай туган. Аның бала чагы бик авыр булла. Әмма дә ләкин, ул кечкенәдән тырыш, акыллы була, бик иртә ул язырга, укырга өйрәнә.

       Ведущая: В прекрасное весеннее время, когда вся природа оживает появился на свет наш любимый татарский писатель Г.Тукай. он родился 26 апреля в деревне Кушлавыч, в семье муллы. Детство у него было очень трудное. Маленький Габдулла рано остался сиротой, жил у родных людей, часто голодал. Он прожил очень короткую жизнь – всего 26 лет. Он рано начал писать стихи. Г. Тукай оставил нам много стихов, сказок. Которые учили наши дедушки и бабушки, читали мамы и папы и сегодня мы тоже познакомимся с некоторыми из них.  

Алып баручы: Бүген без сезнең белән « Тукай – безнең күңелләрдә» дип исемләнгән  викторинага җыелдык. Бездә бүген ике команда катнаша.

Ведущая: Сегодня мы проводим викторину под названием “Тукай в наших сердцах». Сначала познакомим вас с членами жюри.

 В нашей викторине участвует две команды: 

- команда    «Шүрәле»   – команда «Су анасы»  

. Для приветствия слово предоставляем нашим командам.

1.   Команда «Шүрәле» (эмблема на груди)

Девиз: Беләге юан берне егар,

            Белеме булган меңне егар.

2 Команда «Су анасы»

Девиз:  Урлавы җиңел, җавап тотуы авыр.

2. « Булсаң зирәк - әйт тизрәк»

1. Кем ул Г.Тукай? (Балалар шагыйре)

2. Ул туган авылның исеме? (кушлавыч)

3. Нинди әсәрләрен беләсез.

4. Алтын таракның төшеп калган урыны ( басма)

5. Кәҗә кемгә рәхмәт әйтеп сакалын селкетә? (Галигә)

6. Кәҗә белән сарык юлда нәрсә башы табалар ( бүре)

 7. Кайсы җырны татар халкы гимн итеп башкара ( Туган тел)

8. « Шүрәле» әкиятендәге авылның исеме? ( Кырлай)

9. « Әйдәле, Акбай….» шигырен дәвам ит.

10. « Эш беткәч уйнарга ярый» шигырендәге геройларны атарга. (кояш, сандугач, алмагач, бала)

В: Слово предоставим нашему жюри .Они скажут какие оценки вам поставили 

Ведущая: наши участники получили задание. Выучить понравившиеся им стихи Г.Тукая, выразительно уметь их рассказать и инсценировать стихотворения на татарском и русском языках.

Кызыклы шәкерт ( рус һәм татар телендә)

Әйдәле, Акбай! өйрән син, арт аягың берлә тор;
Аума, аума! Туп-туры тор, төз утыр, яхшы утыр!

— Ник газаплыйсың болай син, мин әле бик кечкенә;
Мин туганга тик ике айлап булыр йә өч кенә.

Юк, кирәкми, мин өйрәнмим, минем уйныйсым килә;
Шул болыннарда ятасым, шунда ауныйсым килә.

— Ах, җүләр маэмай! Тырыш яшьләй, зурайгач җайсыз ул:
Картаеп каткач буыннар — эш белү уңгайсыз ул!

1. «Бала белән күбәләк»,   рус һәм татар телендә

Бала:

Әйт әле, Күбәләк,
Сөйләшик бергәләп:
Бу кадәр куп очып
Армыйсың син ничек?

Ничек соң тормышың?
Ничек көн күрмешең?
Сөйләп бирче тезеп,
Табаламсың ризык?

Күбәләк:

Мин торам кырларда,
Болында, урманда;
Уйныймын, очамын
Якты көн булганда.

Иркәли һәм сөя
Кояшның яктысы;
Аш буладыр миңа
Чәчәкләр хуш исе.

Тик гомрем бик кыска:
Бары бер көн генә,—
Бул яхшы, рәнҗетмә
Һәм тимә син миңа!

В: Слово предоставим нашей жюри.Они скажут какие оценки вам поставили.

3.Следующий тур нашей викторины называется «Знаешь ли ты?»      «Син моны беләсеңме?» ( мультимедия) На экране вы увидите картины(изображения) достопримечательных мест нашего города. Отгадав, расскажите нам о них.

1. Тукай һәйкәле.

   Бу -  Тукай һәйкәле. Анда һәр елны Тукайның туган көненә багышланган шигырь бәйрәме уздырыла.

2. Тукай музее.

     Бу - Тукай музее. Бу бина ике каттан тора. Ул Иске Татар бистәсендә урнашкан. Анда бик күп истәлекле әйберләр саклана. Музейда экскурсияләр уздырыла. Минем анда барганым бар.

3.Тукай урамы.

Бу -  Тукай урамы. Шәһәрнең үзәгендә урнашкан. Ул зур һәм иң борынгы урамнарның берсе.   

5.Филармония.

Бу - филармония. Ул Тукай исемен йөртә. Анда төрле тамашалар, концертлар уза.  

6. Метро.  

Метродагы бер станция  Тукай исемен йөртә. Минем анда булганым бар. Анда бик матур һәм чиста.

Вед: Молодцы, ребята!  Вы очень много знаете ,вы очень любознательные! Пока жюри советуется, какие оценки вам надо поставить, мы послушаем стихи Тукая.

«Ласточка», «  Кошка-озорница», «Гали белән кәҗә”

В: Ну а теперь слово предоставим жюри.

    Следующий тур нашей викторины  « Продолжи пословицы»

4. « Мәкальләрне дәвам ит» сәхифәсе.

1. Эш беткәч                                  уйнарга ярый.

2. Эше юкның                               ашы юк.

3.  Аз сөйлә                                   күп эшлә

4. Агач җимеше белән                 кеше эше б/н матур

5. Агачны яфрак бизи                  кешене хезмәт бизи

6 Калган эшкә                                кар ява.

7. Эшләгән                                     ашаган

8. Ялкаулык – хурлык                   Тырышлык бәхет.

В: А сейчас пословицы скажете на русском языке, в этом конкурсе участвуют и болельщики.

1.  Работай смело – пойдет дела.

2. Играть играй, а дела не забывай.

3. Ученье и труд рядом  идут.

4. Глаза боятся,        руки делают.

5. Полюби работу и тебя полюбят.

6. Чужим трудом не прокормишься

7. Больше знай, меньше болтай.  

8.  Что делаешь завтра, обдумай сегодня.

9. От лени болеют, от работы здоровеют.

10. Летом ленился, зимой спохватился.

                               Ну а сейчас отгадайте загадки.

5. « Кем зирәк, кем бик тапкыр»

Елның дүрт фасылы

1. Боз һәм кар эрде,
Сулар йөгерде;
Егълап елгалар,
Яшьләр түгелде.

Көннәр озая,
Төннәр кыскара.
Бу кайсы вакыт? —
Иә, әйтеп кара.    (яз)

2. Ашлыклар үсте,
Башаклар пеште;
Кояш пешерә,
Тиргә төшерә.

Халык ашыга,
Китә басуга,
Урагын ура,—
Бу кайчак була?( җәй)

3. Кырлар буш кала,
Яңгырлар ява;
Җирләр дымлана,—
Бу кайчак була? ( көз)

 4. Һәр җир карланган,
Сулар бозланган;  
Уйный җил-буран,—
Бу кайчак, туган? ( кыш)    

В: Для подведения итогов сегодняшней викторины мы предоставим слово жюри.

Звучит музыка, входит Шурале.

 Ведущая: Какой ужасный, злой и страшный

                    Наяву, а не во сне.

                     Пришел лохматый, безобразный

                    К нам в детский садик шурале

Шурале: Я всем известный Шурале

                 Я не плохой поверьте.

                  Любимое мое занятие –

                 Всех щекотать до смерти.

У меня 10 пальцев безобразных, острых, длинных, прямых. Каждый палец приспособлен, чтобы злее щекотать; убиваю человека, заставляя хохотать.

Ведущая:  Друзья не бойтесь лешего

                   Чертей и домовых

                   Все это только выдумки

                    Не стоит верить в них.  

Шурале: Ах, вы не верите? Ну что ж

               Поклялся я что буду мстить

               О, род ваш человечий!

               Джигит Батыр мне в том лесу

               Все пальцы изувечил…

Ведущая: Послушай, если ты из сказки, что Тукай когда – то сочинил то знай, что дети Татарстана очень тебя любят…каким бы страшным ты не был.

Песня «ШУРАЛЕ»

( Выбегают дети )

1. Много сказок и поверий

Ходит по родной земле

И о джинах, и о пэри

И о страшных Шурале.

     2   Правда ль это? Бесконечен,

         Словно небо, древний лес.

         И не меньше, чем на небе.

        Может быть в лесу чудес.

  3   Мы с тобой давно знакомы

      Шураленой - дус лесной

      И тебе мы не боимся

      Ну скажи, ведь ты не злой? ( гладит шурале)

Шурале:  Ой, совсем я растерялся

                  И не знаю как мне быть?

                 Шёл сюда я злой, сердитый

                 Чтоб человеку отомстить.

А всему добрые ребята

В этом садике живут

Приветливые встречают всех

Рисуют и поют.

Ведущая: Полюбуйся, как красиво

                  Нарисован Шурале.

                  Посмотри, рисунки эти.

                   Нравятся они тебе? 

Шурале: Ой, какие чудесные рисунки? Меня нарисовали, какой я красивый. Мне очень и очень нравится.

Ведущая: Шурале, а некоторые достойны подарков.

Шурале: Я люблю дарить подарки. (хвалит детей, вручает подарки)

Ведущая: А теперь скорее в круг.

                   Мы – друзья и ты наш друг.

                   Не будем мы скучать

                    Давайте же танцевать.

Татарский народный танец.

Шурале: Мне понравилось у вас

                 Все хорошее я вижу.

                  Приходите в гости в лес.

                  Я вас не обижу.

 А теперь мне в лес пора

До свидания, друзья!

Сау булыгыз!

Алып баручы: Сау бул, Шурале!   До свидания, Шурале. Наш праздник заканчивается .Праздник вам понравился? Да!

Праздник удался ,все ребятки постарались Молодцы! Ну а сейчас мы  посмотрим мультфильм по произведению Г. Тукая «Кончил дело, гуляй смело!»

1. Җен дә түгел, җил дә түгел

 Күренеп йөри торган

Шүрәлене саклап тора

Татарда кара урман

Куш:

Шүрәле, шүрәле, син Ләйсәнне күр әле

Үзе бии, үзе җырлый, Куллар чабып тор әле.

1.  Бер мөгез дә, бер койрыгы

    Кети-кети уйный ул

    Кием-салым кими ул,

    Балаларга тими ул.

 Куш:

Шүрәле, шүрәле, син Ләйсәнне күр әле

Җырга остаңырлый ул, һич оялып тормый ул.

1. Шүрәлене беләбез

 Ул килгәндә көләбез.

 Пышылдый җил искәндә.

 Рәхәт безгә үскәндә.

Куш.

Шүрәле, Шүрәле безнең янга кил әле

Уртага чык та бии, килешеп тора көе.