Школаже белеткел болуунге кичээл "Кудеректин даалгалары"
план-конспект занятия (подготовительная группа)
Кудеректин даалгаларын куседип бээринче кичээнгейни оттурар
Скачать:
Вложение | Размер |
---|---|
kicheel_kuderektin_daalgalary.docx | 37.73 КБ |
Предварительный просмотр:
Барыын-Хемчик кожууннун
Кызыл-Мажалык суурнун «Чечек» аттыг автономнуг бюджеттиг школа назы четпээн уруглар сады
Тыва дылдын чугаа сайзырадылгазынга
«Отчугаштын даалгалары»
деп темага ажык кичээл
Школага белеткел бөлук (6-7 харлыгларга)
Дээди категориянын белеткел
бөлуктун кижизидикчи башкызы:
Кужугет Чойганмаа Ховен-ооловна
Кызыл-Мажалык – 2023
Кичээлдин технологтуг картазы
Кичээлдин темазы: «Отчугаштын даалгалары»
Уругларнын назы- хары: школага белеткел болуу
Ооредилгенин адыры: «Чугаа сайзырадылгазы»
Ооредилгенин оске адырлар- биле харылзаазы: «Чугаа сайзырадылгазы»,«Ниитилелге харылзажырынын сайзырадыры», «Куш-дамыр сайзырадыры», «Билигни шингээдирин сайзырадылгазы»
Ажыл- чорудулганын хевирлери: ойнаары, шимчээшкинер кылыры, харылзажыры, уре- туннелдиг ажылдаары.
Кичээлдин хевири: чаа билигни ооредир.
Кичээлди эртиреринин чорударынын хевири:
Кол сорулгазы: Уругларга (О)деп унну таныштырар болгаш уннун шын туружун тыварынга ооредир
Ооредиглиг ажыл- чорудулгазы: Уругларга О-деп уннун состерге туружун дыннап болгаш ылгап ооредиир О уннун ужуун таныштырар.
Сайзырадылгалыг ажыл-чорудулгазы: Тыва дылда чугаа-домаан, сос курлавырын байлакшыдар
Кижизидилгелиг ажыл-чорудулгазы: Улегер домактар дузазы-биле …кижизидер
Методтар болгаш аргалар: коргузуг, айтырыглар, оюн.
Словарьлыг ажыл: отук
Кичээлдин дериг- херексели, материал-техниктиг хандырылгазы: видео коргузуг дидактиктиг оюн «Чуу артык?».
Уруг бурузунге картон аяктар, о -деп ун кирген чуруктар, тавакка маннаялар.
№ | Кичээлдин этаптары | Ооредиглиг кичээлдин чорудуу | |||
Башкынын ажыл чорудуу | Уругларнын ажылы | Уези | |||
1. | Организастыг кезээ | Башкы мендилежир Эртен эрте экии дээр мен Экии хунум, экии эжим Экии башкым, башкым база экии дээр.
| Шулукту чугаалаар | 0,5 мин. | |
2. | Проблемалыг байдал | Отчугашка башкызы даалгалар берген, ону кууседип кылып алыры-биле бистен дуза дилеп турар шээй уруглар. Дузалажып бээр бис бе? | Уруглар – Экии ! Дузалажып бкрээлинер. | 0,5 мин. | |
3. | Ортаакы кезээ | Аалга кирген кижи аяк эрии ызырар Арга кирген кижи саат дайнаар дээр болгай. Аяктарны туткаш аяр изиг шайны урер. Эриннерин шойулдургеш киир тынгаш оожум урер бис. Ааска мергежилге. Оюн: «Удурланышкак созун ада» Ак – кара, узун-кыска, чоон-чинге, эрги-чаа, ай-хун, чырык- карангы, багай-эки, чаа-эрги, чараш-чудек, аяс-бургег, оожум-дурген, мунгаргай- хоглуг, изиг -соок, мегечи- шынчы, | Уруглар сазын аяктаркар кырында, чымчак саазындан кылган бусту оожум урер. | 5 мин. | |
4 | Чаа чуулду билип алырынын кезээ | (экранга мнемотаблица чурук кщступ келир, уруглар тывызыкты чугаалаар) - Башкы – Ойнаар-кыс. - Эгезинде чуу деп ун дынналып турар-дыр уруглар? -Ол состу катап база аданар.(уруглар шойдундур адаар) Ол унну адап турувуста чувус канчап баар – дыр? - Кандыг ун-дур? - Ажык ун деп канчап билип кааптынар, уруглар? (Уругларнын харыылары) Башкы - (о) деп унну адап турда, дыл сонгаар тырлып чоруй баар. Эриннер хоолайландыр шойлуп унуп келир. Дыл бажы адаккы удургу диштер шазында, дыл ковээнде чыдар. -Ооренип турар унувус кирип турар состерден адаптаалынар. - Мен состер адаарымга, силер (О) деп уннун туружун айтыр силер. оол, он, оорга, от, шооча, солун, орус (нация), орун, орук, ок, ном, солун, О уннун состерге туружун тывар. Состерни слогтарга чарар. Дидактиктиг оюн «Уннун туружун тып» Башкы: Ук деп состе у деп ун кайда дынналып турар дыр уруглар? Башкы: Ол тавакта уруп каан элезинге О-деп уннун ужуун бижиптээлинер уруглар. Дыл эдиктирер мергежилге: О-о-оо- одун ода, оглум. О-деп уннун ужу убо дур дээрбеке домей. - оон ынай чуге домей дир? | Уруглар: мнемотаблица дузазы биле уруглар тывызыкты ыдар Чем чивес чарашпай Черге чорбас чарашпай Чучак хептиг чарашпай Чугаазы чок чарашпай? Оцйнаар кыс. - О.о. Кыланнаан хээлиг, кызаннаан оттуг. (оттук) Кара ыдым хаалга кадарды. (шооча) Адап турувста аас иштинге шаптараазыннар чок Ажык ун. Уруглар: оол – ийи чангыс слог бар, шооча-ийи слог бар, от- чангыс слог бар. Уруглар катаптаар Рульга домей, шака, апельсиге, печенье, чустуке, арбузка. | 7 мин. | |
5 | «Кадыкшылдын минутазы | Ойнааарагым энмежок Ойнап турда онза-ла Бажын тудар кубиктерим Багай эвес ытчыгажым, Дыка чараш дилги, борум Дыргактарлыг диинчигежим, Чечелештир санааштын Чеже боорул шураптаал | Уруглар шимчээшкиннерни башкы-биле денге кылып кууседир | 1мин | |
6 | Чаа тема катаптаары | Башкы: Ам улегер домактан чугаалаптар бис бе уруглар. Оттулбаска хайынмас, Олурарга бутпес. Отка хамаарышкан угаадыглар. - Отче дукурбес – аксы бужартаар. - Отче бок октавас – караа аарыыр. - От артавас, ядараар, турээр. - От орнун баспас, буян-кежик чайлаар. О-деп уннун ужуун бижиир бис. Башкы: Боб истин тыва чоннун шаг-шаанда эдилеп чораан эдилели оттук-дур уруглар. От кыпсырда ажыглап чораан. Адап корунерем уруглар. - Бичии улус ойнап болур бе? | Мнемотаблицада улегер домактарны номчуур
Уруглар: Отук От -биле ойнап болбас. | 4 мин. | |
7 | Туннел кезээ | -Уруглар бо хунгу кичээливис солун болду бе? - Отчугаштын даалгаларын шупту куусеткен. -Чуну сонуургадынар? - Чуу деп унну адап оорендивис? -Богунгу кичээлге шупту эки кириштинер, эр –хейлер! | Уруглар Отчугаштын даалгаларын куусетивис -Манная ужуктер бижиири. - Уннерни туружун тыпкан бис. Состерде туружун тыпкан бис | 1 мин. | |
8 | Рефлексия | - Бо чараш аптаранын иштинде эн-не угааныг, томааныг, кижизиг уругнун чуруу бар. - Кымнын чуруу бар эвес корээлинерем уруглар? -Отчугаш: Мээн даалгаларымны дыка эки кууседип бергенинерге четтирдим уруглар. | - Уруглар шупту ол хааржакчыгаштын иштин сонуургап коор. | 1 мин |
Ажыглаан литературалар:
1. Алдын-оол А.Х., Назытпай Г.Т. Школа назыны четпээн уругларның чугаа сайзырадырының программазы. – Кызыл, 2008. ➢
2. Д.А. Монгуша. «Орус тыва словарь» Москва «Русский язык» 1980г.
3. Дамба Н.Ч., Саая Л.С., Ооржак Э.К. Школа назыны четпээн уругларның тыва (төрээн) чугаа сайзырадырының программазы. - Кызыл, 2010. ➢
4. ШНЧУӨАЧ төрээн (тыва) чугаа сайзырадырының чижек программазы. 5-7 харлыгларга: «Күдерек» (2019 ч.) ; “Долаана” (2019 ч.);
5. З.Д. Монгуш., Б.О. Салчак., О.К.Ховалыг Ойнавышаан оореиили . – Кызыл 2002.
Кичээлдин анализи
Кичээлдин темазы: «Отчугаштын даалгалары»
Уругларнын назы- хары: школага белеткел болуу
Ооредилгенин адыры: «Чугаа сайзырадылгазы»
Ооредилгенин оске адырлар- биле харылзаазы: «Чугаа сайзырадылгазы»,«Ниитилелге харылзажырынын сайзырадыры», «Куш-дамыр сайзырадыры», «Билигни шингээдирин сайзырадылгазы»
Ажыл- чорудулганын хевирлери: ойнаары, шимчээшкинер кылыры, харылзажыры, уре- туннелдиг ажылдаары.
Кичээлдин хевири: чаа билигни ооредир.
Кичээлди эртиреринин чорударынын хевири:
Кол сорулгазы: Уругларга (О)деп унну таныштырар болгаш уннун шын туружун тыварынга ооредир
Ооредиглиг ажыл- чорудулгазы: Уругларга О-деп уннун состерге туружун дыннап болгаш ылгап ооредиир О уннун ужуун таныштырар.
Сайзырадылгалыг ажыл-чорудулгазы: Тыва дылда чугаа-домаан, сос курлавырын байлакшыдар
Кижизидилгелиг ажыл-чорудулгазы: Улегер домактар дузазы-биле …кижизидер
Методтар болгаш аргалар: коргузуг, айтырыглар, оюн.
Словарьлыг ажыл: отук
Кичээлдин дериг- херексели, материал-техниктиг хандырылгазы: видео коргузуг дидактиктиг оюн «Чуу артык?».
Уруг бурузунге картон аяктар, о -деп ун кирген чуруктар, тавакка маннаялар.
№ | Кичээлдин этаптары | Ооредиглиг кичээлдин чорудуу | ||
Башкынын ажыл чорудуу | Уругларнын ажылы | Уези | ||
1. | Организастыг кезээ | Уруглар- биле танышкан | Оюнну ойнаарлар | 0,5 мин. |
2. | Проблемалыг байдал | Проблемных байдалды тургустунган, Оттчугаштын даалгаларын кууседир | 0,5 мин. | |
3. | Ортаакы кезээ | Отчугаштын даалгаларынт куседип бээринче кичээнгейни оттурган мен. Кичээлдин ортаакы кезээнден словарлыг ажыл чоргустунган. Кичээл уезинде уругларнын дурт-сынын эдеринче кичээнгейни салган. Уруг бурузу биле ажыл чоргустунган.
| 5 мин. | |
4. | «Кадыкшылдын минутазы» | Уругларнын сонуургалы бедик болганындан сула шимчээшкинни | 1 мин. | |
5 | Чаа чуулду билип алырынын кезээ | Башкы:Уруглар мнемотаблицпа дузазы– биле тывызыкты ыткан. Оон харыызында О – деп ун кирген состерни катаптаан Мнемотаблицанын дузазы-биле тывызыкты ыдар «Чем чивес чарашпай», «Кыланнаан хээлиг, кызаннаан оттуг» -Ол унну адап турувуста чувус канчап баар – дыр? - Кандыг ун – дур уруглар? - Ажык ун деп канчап билип кааптынар, уруглар? - Ажык уннернин ону кандыг болурул? Уруглар состерни слогтарга чарган. Ун эдиктирер мергежилгени катаптаан. | 7 мин. | |
сонуургалф6 | Чаа тема катаптаары | Катаптаашкынны улегер домактар быжыглаан Башкы: Ол ышкаш оттук – деп соске словарлыг ажыл чоргустунган. Оттукту уруглар корген. -Уруглар бо хунгу кичээливис солун болду бе? - Отчугаштын даалгаларын шупту куусеткен. -Чуну сонуургадынар? - Чуу деп унну адап оорендивис? -Богунгу кичээлге шупту эки кириштинер, эр –хейлер! | 4 мин. | |
7 | Туннел кезээ | -Богунгу кичээлге шупту эки кириштинер, эр –хейлер! | 2мин. |
Ажыглаан литературалар:
1. Алдын-оол А.Х., Назытпай Г.Т. Школа назыны четпээн уругларның чугаа сайзырадырының программазы. – Кызыл, 2008. ➢
2. Д.А. Монгуша. «Орус тыва словарь» Москва «Русский язык» 1980г.
3. Дамба Н.Ч., Саая Л.С., Ооржак Э.К. Школа назыны четпээн уругларның тыва (төрээн) чугаа сайзырадырының программазы. - Кызыл, 2010. ➢
4. ШНЧУӨАЧ төрээн (тыва) чугаа сайзырадырының чижек программазы. 5-7 харлыгларга: «Күдерек» (2019 ч.) ; “Долаана” (2019 ч.);
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Улуг болуктун уругларынга оюн-кичээл "Мерген угаанныг Угунун даалгалары"
Улуг болуктун уругларынга оюн-кичээл "Мерген угаанныг Угунун даалгалары"...
Школаже белеткел болуунун уругларынга «Банкоматтын илбилиг дулгууру» деп чаа чыл байырлалынын эртирер сценарийи.
Школаже баар белеткел болуунун уругларынын чаа-чыл байырлалынын "Банкоматтын илбилиг дулгууру " деп утренниктин сценарийи...
Чугаа сайзырадылгазынга школага белеткел болуунге "Улустун аас-чогаалынче аян-чорук" деп кичээл
Чугаа сайзырадылгазынга школага белеткел болуунге "Улустун аас-чогаалынче аян-чорук" деп кичээл уругларнын тыва улустун аас-чогаалынын хевирлеринин дугайында билиглерин катаптадыр....
Школаже белеткел болуунге ажык кичээл
Темазы: «Шагаа байырлалы»...
Ажык кичээлдин темазы: «Шагаа – тыва чоннун байырлалы!» (школаже белеткел улуг болук).
Ажык кичээл темазы «Шагаа – тыва чоннун байырлалы»Сорулгазы: Тыва чоннун чанчылдарын сагып, улустун аас – чогаалын сйзырадып дам...
Кожууннун Эртем – практиктиг конференциязы Школага белеткел болуунге хоглээшкин сценарийи «Хоглуг ог!»
Сорулгалары: 1. «Шагаа» деп тыва чоннун байырлалынын ужур утказын уругларга билиндирип ооредири;2. Тыва улустун аас-чогаалыннын хевирлери: улегер-домактар, когудуг болгаш опей ырыны ажыгла...