"Юллар имин булсын!"
план-конспект занятия по развитию речи (старшая группа) по теме

           Тема: Юллар имин булсын!

Максат: Балаларның юл йөрү кагыйдәләре турындагы белемнәрен баету, транспортта үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен ныгыту

Күрсәтмә ярдәмлек: светофор макеты, сары, кызыл, яшел төстәге түгәрәкләр, транспорт төрләрен күрсәткән рәсемнәр, юл билгеләре.

Шөгыль барышы.

“Урманнан” Шүрәле чыга.

Светофор торган юл чатына килә, үз алдына сөйләнә.

0. Миңа үз урманымда һәр сукмак таныш шул. Ә монда әллә нинди ташлы юл, юл тулы шалтыравыклар кычкыртып китә. Ничек кенә үземнең дусларыма – “Алтын балык” балалар бакчасына барып җитим микән? (светофор янына килә)
1. Исәнмесез! Нигә дәшмисең? Әллә ишетми микән? Колагы юк бугай моның. Ә күзләре менә өчәү. Аягы да берәү генә. Аңлашылмый... Милиционер фуражкасы кигән, кулына жезл тоткан. (Бала керә)
2. Исәнмесез, иптәш Шүрәле! Мин юл хәрәкәтен көйләүче милиционер. Сез кая юл тотасыз?

Шүрәле:

3. Мин “Алтын балык” балалар бакчасына кунакка барам. Тик олы юлга чыгарга бик куркам. Мондабер аяклы, өч күзле әллә нинди җәнлекләр дә бар.

Милиционер:

- Курыкма Шүрәле! Светофор ул. Күрәм сез юлда йөрү кагыйдәләрен белеп бетермисез. Мин сезне дусларыгыз янына үзем илтеп куярмын.

Балалар янына киләләр.

Шүрәле:

- Исәнмесез, балалар!

Тәрбияче:

- Исәнме Шүрәле дус! Бүген бездә балалар юл кагыйдәләрен өйрәнәләр. Ә син юлда йөри беләсеңме соң, Шүрәле туган?

Милиционер:

- Юк шул. Ул бөтенләй юлда йөри белми. Бәлки сез ярдәм итәрсез, балалар?

Тәрбияче:

- Бик теләп! Ә хәзер табышмак тыңлагыз әле.

Җәен, кышын, язын, көзен,

Иртән, кичен, көндезен,

Ача – йома өч күзен,

Телсез әйтәдер сүзен –

Бик тиз аңлыйлар үзен.

Бу нәрсә?   (Светофор)

Әйе, балалар, светофор. Светофордагы өч төснең нәрсә аңлатканын искә төшереп үтик әле:

0. Кызыл төс янса, машиналар туктап тора, җәяүлеләр юл аша чыга (чөнки аларга яшел төс яна)
1. Сары төс янса, машиналар кузгалып китәргә әзерләнә
2. Яшел төс янгач, машиналар кузгалып китә.

Дөрес, балалар, менә хәзер светофорда кызыл төс яна, димәк, безгә әлегә юл ябык.

Ә хәзер светофорның ни өчен кирәк булуын искә төшерик:

_ Светофор җәяүлегә һәм машиналарга бер-берсенә комачаулаулык тудырмыйча хәрәкәт итү өчен кирәк.

_ Ул юл чатларына куела.

_ Светофор булмаганда яисә ул эшләмәсә, аны кем алыштыра?

_ Хәрәкәтне көйләүче милиционер. Аны регулировщик диләр.

_ Җәяүлеләргә юлны аркылы чыгу өчен күрсәтелгән махсус урын ничек билгеләнә? Ул ничек атала?

_ Ак сызыклар белән билгеләнә. “Зебра” дип атала.

_ Балалар, юлларда хәвеф-хәтәр булмасын өчен , машина йөртүче генә түгел, ә җәяүлеләр дә юл кагыйдәләрен намус белән үтәргә тиеш.

     Хәрәкәтле ял минуты “Светофор уены”

Тәрбияче яшел төсле түгәрәк күтәрсә, балалар ирекле рәвештә күңелле бию башкаралар; сары төс күтәрсә - бер урында биеп торалар; Кызыл төскә - туктыйлар.

Табышмаклар

Нинди гаҗәп бер өй бу?

Һәр ягы тәрәзәле.

Аяклары резин,

Бар ашаганы бензин. (автобус)

Ике аяклы үгез,

Маңгаенда куш мөгез (велосипед)

Маңгаенда мөгезе бар,

Боргаласаң- үкерә

Менеп атлансаң биленә

Җилдән җитез йөгерә. (мотоцикл)

Ат түгел кешнәми,

Йөз аттан ким эшләми

Үзе тыр да тыр килә.

Я кем әйтә нәрсә ул? (трактор)

Уф- пуф итәр,

Казанга алып китәр,

Барыр җиреңә илтәр. (поезд)

Барам , барам очы юк. (юл)

Уен “Ярый, ярамый”

_ Балалар, мин сезгә телдән җөмләләр әйтәм, ә сез ярый яки ярамый сүзе белән җавап бирерсез.

3. Светофорда яшел ут янганда юл аркылы чыгарга  (ярый)
4. Юлны теләсә кайдан чыгарга  ( ярамый)
5. Велосипед белән теләгән урыннарда йөрергә ( ярамый)
6. Автобус яки машина артына тотынып барырга ( ярамый)
7. Җәяүлегә машина хәрхкхтенә каршы барырга (ярый)

         “Кем җитез” уены

2 бала өлешләрдән машина һәм автобус макетын җыя

“Нәни тәрҗемәче” уены

* Тайгак юл .- Скользкая дорога.

* Велосипед белән йөрү тыела.- Движение на велосипедах запрещено.

* Җир астыннан үтү юлы.- Подземный пешеходный переход.

* Җәяүлеләр чыгу урыны.- Пешеходный переход.

* Автобус тукталышы.- Автобусная остановка.

* Хәрәкәт тыела.- Движение запрещено.

         “Бу нинди билге?”

Тәрбияче юл билгеләрен күрсәтә, балалар аның нәрсә аңлатканын әйтәләр.

Тәрбияче:

Рәхмәт сезгә, балалар, сез юлда йөрү кагыйдәләрен бик яхшы беләсез. Ә син Шүрәле дус, аңладыңмы инде? Һәлакәт булмасын өчен һәркем юл йөрү кагыйдәләрен үтәргә тиеш. Шул вакытта гына безнең сәламәтлегебезгә куркыныч янамас. Юлларыгыз имин, хәвеф-хәтәрсез булсын!