Проект "Галәм киңлекләрендә"
проект (старшая группа) на тему

Татарстан Республикасы Актаныш муниципаль районы бюджет       мәктәпкәчә белем бирү учреждениясе “Катнаш төрдәге Актаныш 6 нчы санлы балалар бакчасы”

”Галэм кинлеклэрендэ”

(ике атналык зурлар торкеме балалары очен проект)

Тәрбияче: Нуриева З,Р,

2014 ел             

Максат: Тирэ-юньне,табигатьне анларга хэм сакларга сэлэтле социаль актив,ижади шэхес тэрбиялэу. Балаларга кояш системасы,планеталар турында элементар белешмэлэр биру,алар турында кубрэк белэсе килу телэге ,космонавт хезмэтенэ кызыксыну уяту. Уен барышында ярдэмлэшу телэге, бер-берсенэ булышу телэге устеру.

Проектнын типы: информацион проект.

Эзерлек  этабы:

Яшь узенчэлегенэ карап тема  кую.

Планлаштыру:

Проектнын максатын , бурычын ачыклау.

Ата-аналар очен мэгълумат туплау. Китап-ширма эшлэу.

Балаларны кызыксындыру максатыннан энгэмэлэр уткэру.

Чит планета кешесеннэн хат алу

Топ олеш:

Тапкырларга-табышмак уен.

Шогыльлэр: ”Жир-хава жисеме.”, “Кон-тон”.

Сузле уен  “Яшь космонавтлар” ойрэну

Шигырь уку  Г.Гыйлманов ”Чумеч йолдыз”

Хэрэкэтле уен ”Кем кубрэк йолдыз жыя”.

Дидактик уеннар: ”Кайсы тизрэк”. ”Нинди хезмэт яхшы?”

Шигырьлэр ойрэну.

Глобус белэн танышу.

Кон-тонне  анлар очен тэжрибэлэр.

Ата-аналар берлектэ шушы темага рэсемнэр ясау.

Кунел ачу  “Без булачак космонавтлар”.

Шогыль: Жир-хава жисеме.

Бурычлар: табигатне саклаучы ижади кеше тэрбиялэу.

Балаларга космос, кояш, планеталар турында гади кузаллаулар бир, планеталар-9, алар тугэрэк, лэкин берсендэ генэ яшэп була икэнен анлату.

Балаларнын образлы кузаллауларын, ижадилыкларын, хэтерен устеру.

Сузлек: Кояш системасы, ракета, галэм, кук жисемнэре.

Жихазлар: уенчык ракета, кояш системасы тошкэн плакат, рэсемнэр, глобус

Барышы: Тэрбияче уенчык ракета  курсэтэ. Карагыз эле минем кулда нэрсэ бу?

Балалар - Ракета.

Тэрбияче: Ракета кайда оча? Ул матур йолдыз да алып килгэн. Бу йолдызга кызыклы табышмаклар язылган. Эйдэгез чишэбез:

1. Ой башына утырган, жир йозен нур белэн тутырган.(Кояш)

2. Узе ялтырый, узе калтырый.(Йолдызлар)

3. Яктыра, лэкин жылытмый.(Ай)

“Планетарийга сэяхэт” уенын уйныйбыз (плакат ярдэмендэ).

Тэрбияче: Бу галэм. Безнен галактиканын узэгендэ инзур йолдыз – Кояш урнашкан. Кояш безгэ жылылык, яктылык бирэ. Анын тирэсендэ 9 планета хэрэкэт итэ. Аларнын уз юлы бар,кояш хэм планеталарны бергэ Кояш системасы дип атыйлар. Безнен планетабыз кояштан ин унай урынга урнашкан. Шуна курэ анда гына яшэр очен шартлар бар. Безнен планета Жир шары дип атала. Планеталарнын исемнэрен кабатлыйк Плутон, Нептун, Меркурий, Венера, Марс, Уран, Жир, Юпитер, Сатуран.

Уен ”Кайсы планета” тэрбияче бер планетаны курсэтэ  балалар исемен эйтэ.

Сузле уен ”Яшь космонавтлар”

Балалар сузлэргэ туры китереп хэрэкэтлэр ясыйлар.

                 Без булачак космонавтлар

                Тик тормыйбыз бердэ без:

                                                                              Кулларны кутэрэбез,

     Аннары тошерэбез,

      Чугэлибез, торабыз.

      Башны унга борабыз

             Хэм сикерэ башлыйбыз.

  Шул арада иелеп,

      Басарга  олгерэбез.

         Тирэн итеп сулыйбыз,

        Ял итэргэ туктыйбыз.

            Без бик кочле булабыз.

                                Шигырь уку” Чумеч йолдыз”

         Чумеч йолдыз яши куктэ, -

Тонлэ чыгып карагыз.

           Балкып жемелди башласа,

                                                                          Гел яхшыга юрагыз!

              Бу йолдызнын кук йозендэ

    Эше жайлы койлэнгэн.

         Ул хэр танда сихри  суын

                                                                           Сибеп чыга улэнгэ

          “

Чык дилэр аны кешелэр, -

       Чык-сунын ин чистасы.

                       Чумеч йолдыз - йолдызларнын

   Ин шэбе. Ин остасы!

Глобусны карау. Балаларга сораулар. - Бу нэрсэ?

Без яши торган планетанын исеме ничек?

-Ул нинди формада?

-Зэнгэр хэм яшел тослэр нэрсэне анлата?

-Аяз кичтэ кук йозе нинди була?

Йомгаклау . Ойгэ эш-Эти-энилэр белэн кук йозен кузэтеп килергэ.

Шогыль: Кон хэм Тон

Бурычлар: Балаларда беренче очучы Ю.Гагарин белэн танышу аша илебезгэ карата горурлык хислэре тэрбиялэу.

Жир кояш тирэли эйлэнеп йори, шуна курэ кон хэм тон була икэнен анлату, тэжрибэ ярдэмендэ алган белемнэрен ныгыту.

Балаларнын аралашу осталыкларын, вакыйгалэрнен яна эзлеклелеген този белу кунекмэлэрен устеру.

Сузлек: космонавт, глобус, скафандр.

Жихазлар: ”Космоска очучы” рэсеме, глобус, йолдызлар  киселгэн, аудиоязмада ”Яшькосмонавтлар” жыры(Т.Мохэммэтшин сузлэре,Ф.Эхмэтов кое), рэсемнэр.

Барышы: Жир макеты- глобусны карау.

-Безнен планета нинди?

-Яшел, зэнгэр тослэр нэрсэне анлата?

-Жир шары кайда урнашкан?

2. Тэрбияче сойлэме: кешелэрне элек-электэн кук йозе, кояш, йолдызлар, жир шары кызыксындырган. Аларнын галэмгэ очасы килгэн. Алар ракета ясап башта ике этне очыртып караганнар, соныннан Юри Алексиевич Гагаринны очыртканнар, алар исэн-имин эйлэнеп кайтканнар. Космонавтлар ослэренэ скафандр, башларына шлем, аякларына махсус итеклэр кигэннэр. Гагариннын беренче очкан коне 12 апрель - Космонавтика коне итеп белгелэнгэн.

Жыр тынлау: ”Яшь космонавтлар”

Хэрэкэтле уен ”Кем кубрэк йолдыз жыя?”

Тэрбияче:

Куктэге йолдызларны

Тизрэк тотасы килэ.

Галэмдэге серлэрне

Бик тиз белэсе килэ(йолдызларны идэнгэ сибэм)

Балалар жыя. Куп жыйган бала жинуче була.

Тэрбиче сойлэме: Балалар безнен жир шарыбыз кояш тирэли уз кучэрендэ акрын гына эйлэнеп тора. Менэ шулай тэжрибэ ясау(глобус хэм остэл лампасы ярдэмендэ)кояш яктырткан ягы нинди? Бик дорес якты. Бу кон була. Э кояш яктыртмаган ягы карангы , анда тон була.

Кояш сунсэ нэрсэ була? Жир шарыбызны ничек сакларга микэн ничек уйлыйсыз?

Балалар жавабы  тынланыла.

Дидактик уеннар: ”кайсы тизрэк?”.

Йомгаклау. Ата-аналар белэн берлектэ рэсемнэр ясау.

Без булачак косманавытлар

Зурлар “Б” төркемендэ хэрэкэтле ял кичэсе

Максат: Кичэдэ уткэрелэ торган уен, ярышлар аркылы балаларда  тырышлык, житезлек, ижади фикерлэу, гаделлек кебек эдэп-эхлэк сыйфатлары тэрбиялэу, космановатлар хонэренэ кызыксыну уяту хәм бу хонэр очен сэламэтлек, чыныгу ,спортнын кирэк булуын аңлату, гэлэм кинлеклэрен ойрэнгэндэ эти-энилэрнендэ актив катнашуына ирешү.

Эзерлек: Шогыльлэр уткэру,эти-энилэр белэн берлектэ рэсем, маскалар ясау, спорт турында шигырьлэр ойрэну.

Барышы: Залга спорт киемендэге балалар кереп тезелеп басалар.

                           Хэерле кон балалар!

   Безне карарга кунакларда килгэн алар белэн исэнлэшик.

Шул вакыт ишек шакыла. Тэрбияче тартма алып керэ, балалар карагыз безнен исемгэ язылган тартма бу. Эчендэ нэрсэ микэн карыйбызмы?(Тартмадан рэсем алына )

Бу кем? сез таныйсызмы? Рэсемнен икенче ягында язуы бар.

Исэнмесез балалар! Мин башка планета кешесе, галэм буенча хэрэкэт иткэндэ сезнен планетаны курдем, ул бик матур. Минем сезнен белэн танышасы килэ?Бэлки минем янга кунакка килерсез?  

Алып баручы: Барабызмы балалар?

Башка планетага кемнэр генэ оча ала соң?Балалар: космонавтлар.

Бик дорес. Космонавтлар нинди булырга тиеш?

Балалар: Космонавтлар  житез ,тогэл, кыю, белемне, дус, игътибарлы хэм башкалар.

Алып баручы: Сезнен космонавт буласы килэме?

Балалар: Килэ.

Алып баручы: Э космонавт булу очен чыныгырга физкультура хэм спорт белэн даими шогыльлэнергэ кирэк, буген ярышларда узышып бездэ узебезнен кочлэребезне сынап карыйк.

Сузне Мэдинэгэ бирэбез

            Ленар,Камилла,Рэзилэ

Алып баручы: Космонавты ровнясь смирно!На первый,второй расчитайсь!

Командалар урыннарга басыгыз,командалар белэн танышыйк.

Балалар: Безнен команда:-Ай”     икенче команда-“Йолдыз”

Алып баручы: Ярышлар башлаганчы жылынып алыйк”Физкультминутка”

                                 Бигрэк шаян инде без

                                 Тик тормыйбыз бердэ без

                                 Кулларны кутэрэбез

                                 Аннары тошерэбез

                                 Чугэлибез,торабыз

                                 Башны унга борабыз

                                 Аннан сулга карыйбыз

                                 Хэм сикерэ башлыйбыз

                                 Шуна курә барыбыз да

                                 Сэламэт,йозебез шат.

                                 Сэламэт буласын килсэ !

                                 Спортны ярат!

                                   1 ярыш  ”Кем беренче”

                                   2ярыш  ”Тупны илтеп житкер”

Шигыр сойли Ильшат

                                   3ярыш   ”Каршылыкны үт”

Айболит керэ:  Ой балалар!Бэйрэмгэ ярый житштем.

                          Кырлар,болыннар,урманнар аша йогердем.

                          Бер сузне кабатладым

                          “Бакчага !,Бакчага!,Бакчага!”

                           Сездэ  ангина? Сездэ бронхит? Сездэ скорлотина?

     Балалар: Юк

Айболит: Карагыз эле сез сэламэт хәм шат.Молодцы.

Э мин кузлэрне сэламэтлэндеруче кунегулэр ясатам.

             Кузлэрегезне 5 тапкыр ачып йомыгыз

             Кулларны алга сузып куз белэн бармак очына карыйсын, кулынны             борынга якын китерэсен.

             1 минут еракка карап торасын.

Балалар истэ тотыгыз! якты утка карау,телевизорны якыннан карау,пычрак кул белэн кузне тоту бик начар

Алып баручы: рэхмэт Айболит без синен кинэшлэренне тотарбыз.

Айболит: э хэзер мина китэргэ кирэк башка балалар котэ мине. сау булыгыз.

          Командалар тезелегез ярышларны дэвам итэбез.

                    4 ярыш “ Хокей уены”

                    5 ярыш  “Олгергэн алмалар”

                  Шигырьлэр Исламнур, Рузан

                             Кочле,нык булып,чыныгып

                            Усэсем килэ тизрэк.

                            Туган илне сакларга да,

                            Туган илне якларга да

                            Сэламэт акыл кирэк.

                            Хэрэкэттэ-бэрэкэт!

                            Тэнгэ керэ коч хэм дэрт.

                            Тэнгэ-сихэт,жанга- рэхэт,

                            Хэрэкэткэ мен рэхмэт!

Алып баручы:Ярышлар сэнгатьсез булмый.

                            ”Скакалка “биюен башкарабыз.

                              Уен”Самолетлар”

Алып баручы :Балалар сез ярышларда житез, кыю, тэвэкэл булдыгыз. Шунын очен сезгэ чит планета кешесе узенен булэклэрендэ жибэргэн. Балаларга медальлэр бирелэ.

  Кичэ шунын белэн тогэллэнэ.

Приложение

                                     Котелгэн нэтижэ:

Балаларнын галэм турындагыбелемнэрен системалаштыру,алар турында кызыксыналар,алынган белемнэрне мостэкыйль  кулланалар.жир шарын саклауда узлэренен олешлэрен керту очен тирэ- якны пычратмау.чэчэклэр.агачлар утыртканда катнашу.

                                     Литература:

1.”Балалар бакчасында тэрбия хэм белем биру рограммасы”

2.”Туган телдэ сойлэшэбез”авторлар: З.М.Зарипова, Л.Н.Вэжиева, Р.С.Зофэрова-2012 ел.

3.”Солнечная система” автор Роберт Коуп-2009ел.

4.”Жил каян килэ”автор  Ленар Шэех,Талия Шакирова-2008ел.

5.”Кунел ачыйк бергэлэп”  автор К.В.Закирова-2003ел.

6.”Ин матур суз” автор Кафия Закирова-2012ел.