Зурлар төркеме балалары өчен шөгыль “Әмиргә шәһәрдә булышыйк!”
план-конспект занятия по обж (подготовительная группа)

Зурлар төркеме балалары өчен шөгыль “Әмиргә шәһәрдә булышыйк!”

Максат: юл йөрү кагыйдәләре белән таныштыруны дәвам итү. Балаларда шәһәр урамнарында һәм юлларында куркынычсызлык кагыйдәләренең төп күнекмәләрен формалаштыру.

Бурычлар:

- юл йөрү билгеләре турында башлангыч белемнәрне ныгыту. Аларны машина йөртүчеләр һәм җәяүлеләр өчен  юл билгеләрен аера белергә һәм аңларга өйрәтергә, балаларның сөйләмендә: җәяүле, пассажир, тротуар, юл йөрү билгеләренең исемнәрен аңлатырга;

- төп юл билгеләрендә ориентлашу күнекмәләрен формалаштыру. Хәтерне, логик фикерләүне, балаларда ориентацияне үстерү, тапкырлык, сөйләм активлыгын үстерү;

- балаларның юл-транспорт травматизмын кисәтү максатыннан, юлда үз-үзеңне тотуның гомуми культурасын тәрбияләү.

Алымнар: карау, әңгәмә, сәнгатьле сүз, табышмаклар, күрсәтмәләр, аңлатмалар, мөстәкыйль эшчәнлек, тапкырлык һәм активлыкны үстерү, проблемалы ситуацияне кертү хисабына балаларның активлыгы, ышандыру, дәртләндерү.

Көтелгән нәтиҗә:

 • Грамоталы җәяүле һәм пассажирны тәрбияләү

• Юлда тотрыклы куркынычсызлык күнекмәләрен тәрбияләү.

• Светофор турында белемнәрне ныгыту.

Җиһазлар: юл билгеләре, светофор макеты, шаблоннар, туп, ситуацияләр белән рәсемнәр, өстәл уены “Юл билгеләре”, төрле юл билгеләре төркемнәре белән 4 таблица: кисәтүче, тыючы, күрсәтүче, иформацион-сервис билгеләре. Балалар саны буенча кечкенә юл йөрү билгеләре.

Башлангыч эш: әңгәмәләр: “Юл йөрү билгеләре”, “Светофор сигналлары”, “Кызыл, сары, яшел”, “Урамнар һәм юллар аша чыгу кагыйдәләре”, “Шәһәр транспортында”, дидактик уеннар: “Урам нәрсә ул”, “Мин шофер». Юл билгеләре ттурында матур әдәбият уку: Б.Житков “Светофор”. С.Михалков «Если свет зажегся красный». В. Семерин "Запрещается и разрешается”.  

ТӨП ӨЛЕШЕ

1 өлеш – оештыру

Тәрбияче балалар белән эмоциональ - күз бәйләнеше урнаштыра.

Түгәрәккә җыелдык,

Кулны-кулга тотындык.

Мин - синең дус,син – минем дус,

Бер - беребезгә елмайдык.

Балалар урындыкларга утыралар.

Тәрбияче: балалар, бүген безгә авылда яшәүче Әмир исемле малайдан хат килде. Ул безгә  яза: - Сәлам, кадерле балалар, тиздән мин Казанга кышкы каникулларга туганнарым, әби-бабайларым янына килермен. Ләкин эш шунда , мин юл йөрү кагыйдәләрен бөтенләй белмим. Юл йөрү кагыйдәләрен өйрәнергә ярдәм итүегезне сорыйм. Минемчә, шәһәр урамнарында транспорт бик күп һәм мин үзем генә юл аша үтә алмаячакмын. Әнием миңа кайчандыр юл билгеләре һәм светофор барлыгын сөйләде, алар юл хәрәкәтендә  ярдәм итә. Ләкин ничек  – мин белмим. Юл билгеләре, урамнарда болай гына эленеп тормыйлар. Алар барысы да төрле һәм матур, мин аларның максатларын белергә бик хыялланам, тик кем миңа ярдәм итәр?» Сез миңа ярдәм итә алырсыз дип ышанам! Сез барысын да эшләячәксез! Уңышлар Сезгә!

Тәрбияче: - Әйдәгез, балалар бергәләп Әмиргә юл билгеләренең максатын белергә ярдәм итик. Сезнең белән бергә җәяүлеләргә нинди билгеләр кирәклеген, ә шоферларга нинди юл билгеләре кирәклеген аңларбыз.

 Ә сез истә тотыгыз, аннары белемнәрегезне дусларыгызга тапшырыгыз, балаларны өйрәтегез һәм Әмиргә җавап хаты язарбыз.

2 өлеш-төп 

Тәрбияче: - Кая гына барсагыз да, урамда сезне юл билгеләре каршы ала. Алар төрле төстә, төрле формада. Бу очраклы түгел. Кайбер билгеләр сезгә яхшы таныш, ә кайберләре белән бүген танышабыз.

 - Балалар, ә сез ничек уйлыйсыз, нигә шулкадәр күп билгеләр кирәк? Балаларның җаваплары (аварияләр булмасын өчен).)

Тәрбияче: - Барлык шоферлар һәм җәяүлеләр белән урмның «сөйләшүе» өчен юл билгеләре кирәк. Дөньяның барлык илләренең урамнарында бер уртак тел бар. Бөтен дөньяда теге яки бу юл билгесенең нәрсә аңлатканын аңлыйлар. Юл билгеләре гади өчпочмаклар, түгәрәкләр һәм төрле төстәге турыпочмаклар: кызыл, зәңгәр, сары. Һәр билгедә нәрсәдер сурәтләнгән: йөгерүче балалар, велосипед, автобус һ.б. Юл билгеләре кисәтү, тыю, күрсәтү, информацион-сервис билгеләренә бүленә. - Балалар, ә сез юл йөрү кагыйдәләрен беләсезме? Аларны үтисезме? Алар безгә нәрсә өчен кирәк? Балаларның җаваплары (юл хәрәкәте кагыйдәләре юлда тәртип булсын өчен, юлда бәлагә эләкмәс өчен кирәк. ПДД урамда үзеңне дөрес тоту өчен кирәк. Кагыйдәләрне үтәп, без үз тормышыбызны саклыйбыз.)

Тәрбияче:

Юл йөрү кагыйдәләре
Һәркемгә дә бик кирәк.
Исән-имин яшәү өчен
Ул безгә зур бер терәк.
Светофор булса юлыңда,
Ныклап кара, ашыкма.
Синең дустың – яшел ут,
Кызыл янса, син чыкма.
Юлны аркылы чыкканда
Бигрәк сак булу кирәк.
Игътибарың юлга юнәлт –
Машина булсын сирәк.
Башта кара син сулга,
Ә аннан соң – уң якка.

Тәрбияче: - Балалар, әйдәгез, юлда үзебезне дөрес тотарга өйрәник. Хәзер без сезнең белән җәяүлеләр өчен юл хәрәкәте кагыйдәләрен искә төшерәчәкбез.

1 нче кагыйдә.

- Юлда күпме машина йөргәненә игътибар итегез. Юлда йөрмәскә, йөгермәскә, уйнарга рөхсәт ителми. Юлны күрсәтелгән урында гына үтәргә мөмкин.

2 нче кагыйдә.

 - Балалар, сез әниегез белән балалар бакчасыннан кайдан барасыз? (балалар җаваплары)

 - Тротуарда йөргәндә нинди тәртип кагыйдәләрен үтәргә кирәк? (балалар җаваплары.)

3 нче кагыйдә.

"Юл аша чыгу"

Юлны ничек узганыгызны сөйләгез әле?

1. Һәрвакыт сул якка кара.

2. Аннары уңга карагыз.

 3. Тыныч кына үтәр өчен, сул якка карагыз һәм тыңлагыз.

4. Ә хәзер алга бар.

4 нче кагыйдә “Игътибарлы бул!”

Юл аркылы чыкканда, сөйләшеп, телефонда уйнап чыкма!

- Юлда нәрсәгә игътибарлы булырга кирәк?

5 нче кагыйдә. "Тормышыгызны саклагыз"

Автобус артына сикерә күрмә! Анңы артыннан йөгермә!

Туп белән уен:

 - Балалар, түгәрәккә басыгыз.  Мин тупны ыргытачакмын һәм сорау бирәчәкмен, ә сез сорауга җавап бирәсез һәм тупны кире кайтарасыз.

 - Юлда кем йөри? (Җәяүле).

-Кем машина йөртә?( Шофер).

 - Светофорның ничә күзе бар? (Өч күзе).

 - Әгәр кызыл " күз " янса, ул нәрсә турында сөйли? (Тукта).

 - Яшел " күз " янса, ул нәрсә турында сөйли? (Сез бара аласыз).

 - Сез йөртүче була алырлык ике яки өч тәгәрмәчле транспорт чарасын атагыз? (велосипед, скутер)

 - Кемне җәяүле дип атыйлар? (транспорт чарасы булмаган кеше)

-Нәрсә ул зебра? (җәяүлеләр юлы)

- Автобусны кайда көтәбез? (Тукталышта).

- Әйтегез әле, балаларга кайда уйнарга рөхсәт ителә? (уеннар өчен махсус урыннарда, балалар мәйданчыкларында)

- Тротуар булмаган урыннарда җәяүлеләр юлның кайсы читеннән барырга тиеш? (уң якта)

 - Кемне җәяүле дип атыйлар? (транспорт чарасы булмаган кеше)

 - Әйтегез әле, балалар, юл йөрү кагыйдәләренең үтәлешен юлда кем күзәтә? (постовой, яки ЮХИДИ инспекторы)

Бик яхшы! Барлык сорауларга да төгә җавап бирдегез.

Тәрбияче:

Кызыл, сары, яшел ут.

Икесе сүнеп торганда,

Берсе яна шунда ук.

Юл аша чыкканда, һәркем

Карый шушы күзләргә.

Һәрбер күзнең – үз фәрманы,

Һич кирәкми сүзләр дә.

Сары күз янса – “Көтеп тор!”

“Тукта!” – кызыл янганда.

“Тизрәк бул, алга атла!” –

Яшел күз елмайганда.

Тәрбияче: - Ә хәзер сез үз машиналарыгызда йөрерсез, ә мин сезгә светофор сигналларын күрсәтермен.

«Юл әлифбасы»уены.

Балалар шоферларга һәм җәяүлеләргә бүленәләр. Шоферлар кулларына руль алалар һәм импровизацияләнгән юл өлешенә басалар, ә җәяүле балалар «зебра» янында торалар һәм тротуарларда йөриләр. Тәрбияче чиратлап светофор сигналларын күрсәтә һәм кагыйдәләрнең үтәлешен күзәтә.

- Балалар, әйдәгез, биремнәрдән бераз читкә китик һәм җәяүлеләр юлына барыйк.

“Светофор” Физминуткасы

Кызыл ут янса – басып торабыз

Сары ут янса – бсып торган урыныбызда атлыйбыз\,

Яшел ут янса – алга барабыз.

Лото «Юл билгеләре” уены

Уенчылар саны 2-6 һәм алып баручы. Уен өчен юл билгеләре һәм юлдагы ситуацияләр сурәтләнгән карточкалар кирәк булачак.

Тәрбияче: - Балалар, җәяүлеләр йөри торган юлның исеме ничек? (тротуар)

- Транспорт чарасын йөртү урыны (юл)

- Юлда нинди транспорт йөри?

Транспорт турында табышмаклар:

Ике көпчәкле арба

Атсыз да алга бара.

(Велосипед).

Уф-туф сулар,

Уфтанса да алып китәр,

Барыр җиренә җитәр.

                                (Поезд).

Кылга асылына, тимергә таяна,

Утыртып чаба теләсә кая.

                                (Трамвай).

Уен: "Кая барырга уйла»

«Уңга», «сулга» командалары буенча балалар борылалар һәм хәрәкәтләрен дәвам итәләр. "Түгәрәк" командасы буенча үз  тирәсендә әйләнәләр. «Артка» командасы буенча артка чигенәләр, «кире» командасы буенча борылалар һәм кире юнәлештә баралар.

3 өлеш – тәмамлаучы.

 Балаларның эшчәнлеген анализлау һәм үз-үзеңне анализлау Балалар, без сезнең белән дәрестә нәрсә эшләдек? Без кемгә булыштык? Сезнең өчен нәрсә авыр булды? Без нәрсә эшләдек? Дусларыбызга нәрсә әйтербез? Сезгә авыр булмадымы һәм барысы да ошадымы?

 Тәрбияче: - Бүген без төп кагыйдәләрне, светофор сигналларын, юл билгеләрен кабатладык. Сез инде зур балалар булдыгыз, юллардагы проблемалы ситуацияләрдә тугры һәм тормыш өчен куркынычсыз чишелешләрне тиз таба белергә, шаяртуларны ишек төбендә калдырырга тиешсез. Үзегезгә дә, якыннарыгызга да авырлык китермәс өчен, бик игътибарлы булырга тырышыгыз. Дусларыгызга, таныштырыгызга сөйләргә онытмагыз. Буш вакытларында без сезнең белән таныш билгеләр ясарбыз, сез миңа бу белемнәрнең мәгънәсен сөйләрсез. Аннары мин Әмиргә җавап хаты язармын.

Әхмәтшина Айсинә Хәмит кызы

Килдебәк балалар бакчасы тәрбиячесе