Тема: “ Транспорт төрләре” Зурлар төркеме.
план-конспект занятия по обж (старшая группа)

           Тема: “ Транспорт төрләре” Зурлар төркеме.

Максат: балаларны транспорт төрләре белән таныштыруны дәвам итү, транспорт турындагы күзаллауларын киңәйтү, фикерләү сәләтен үстерү, машиналарның кешегә күрсәткән файдаларын искә төшерү, юл инспекторы турында мәгълүмат бирү, балаларда игътибарлылык, ишетү, күреп истә калдыру сәләтләрен , кул чукларының үсешен камилләштерү.                                                                                                        Сүзлек: пассажирлар, махсус хезмәт күрсәтүче машиналар, юл инспекторы.                                                                                                              Җиһазлау : транспорт төрләренең рәсемнәре, төрле транспорт йөртүчеләрнең рәсемнәре : “Тракторчы”, “Машинист”, “Комбайнчы”, “Очучы”, “Машина йөртүче”, кисәккә бүленгән машиналар.                              

                      Эшчәнлекнең структурасы:                                                                                                   1. Табышмаклар чишү                                                                                                            2. Транспорт төрләре турында әңгәмә.                                                                                    3. Транспортта үз-үзеңне тоту кагыйдәләре.                                                                   4. Уен:  “Рәсемгә карап бел һәм әйт”                                                                                                    5. Ял минуты.                                                                                                                            6. “Машиналар бәхәсе” А.Седугин әкиятен сәхнәләштерү.                                                  7. Дидактик уен “ Машиналарны кисәкләрдән җый”                                                                8. Йомгаклау өлеше.                                                          

                                Эшчәнлек барышы:                                                                      Бүлмәбез ник бүген яктырак, ямьлерәк икән дисәм, бүлмәбезгә кояш кергән икән, ләкин кояш гади генә түгел, аның нурлары астына нидер яшерелгән. Нәрсә яшерелгәнен белү өчен безгә табышмаклар чишәргә кирәк, җавапларыбыз дөрес булса  нәрсә яшерелүен белербез. Ягез әле тыңлап карыйк табышмакларны:                                                                                                                                                                                                                                                      1. Кылга асылына, тимергә таяна                                                                                                          Утыртып чаба теләсәң кая. (Трамвай)                                                                        2. Уф-пуф сулар, уфтансада алып китәр,                                                      

   Барыр җиреңә илтәр. (Поезд)                                                                                

   3. Ат түгел, кешнәми, 100 аттан ким эшләми                                                                   Үзе тыр да тыр килә                                                                                                                            Йә нәрсә бу кем белә? (Трактор)                                                                              4. Канаты бар – йоны юк,                                                                                    

Үзе бара – юлы юк. (Самолет)                                                                                          5. Балык түгел – суда йөзә                                                                                     Туктаусыз төтен бөркә ,                                                                                

     Эченә кереп утырсаң                                                                                                             Су буйлап алып китә. (Пароход)                                                                                                                          --Бик дөрес балалар, сер ачылды. Трамвай, самолет, поезд, пароход , ә аларны бер сүз белән ничек атап була? (Транспортлар)                                                                  - Ә транспортлар нинди төрләргә бүленә? (Коры җир, су, һава транспорты)                                                                                                                          - Нинди коры җир транспортлары беләсез? ( Йөк машинасы, трактор, җиңел машиналар, автобус..)                                                                                  

  - Яле Ләйлә , рәсемнәр арасыннан коры җир транспортларын җыеп ал әле.(Бала чыгып җыеп ала)                                                                          

   - Ни өчен алар коры җир транспорты диеп аталалар (Алар коры җир өстендә йөриләр)                                                                                                    

 - Ә хәзер әйтегез инде, сез нинди су транспортлары беләсез? (Корабльләр, пароходлар, теплоходлар, катерлар)                                            

  -Яле Таңсылу, рәсемнәр арасыннан су транспртларын җыеп ал әле.                    

 – Ни өчен аларны су транспорты диеп атыйлар? (Алар су өстендә йөриләр)                                                                                                                                        - Нинди  һава транспортлары беләсез?   (Самолет, вертолет )                                                 – Ни өчен аларны һава транспорты диеп атыйлар? (Алар һавада очалар)                                                                                                                      - Рәхмәт балалар , сез бик дөрес җаваплар бирдегез.                                                         – Ә сез үзегез нинди транспорт төрләренә утырып йөрергә яратасыз?  Машина, автобуска утыргач сез кемнәр буласыз? (Пассажирлар) Бик дөрес пассажирлар , әйдәгез әле бергәләп кабатлыйк (пассажирлар)                

  - Пассажирлар транспортта үз-үзләрен ничек тотарга тиеш соң, шул турыда да сөйләшеп алыйк әле :                                                                            

  - Транспортта  махсус утыргычка утырырга һәм аны эләктереп куярга кирәк.                                                                                                                                            – Транспортта барганда кычкырып сөйләшергә, көлергә, тавышланырга ярамый                                                                                           -  Транспорт эчен чүпләргә, конфет кәгазләрен ташларга ярамый.                                 –Транспортта барганда башыңны тәрәз аша чыгарып барырга ярамый.                                                                                                                                            – Бер-береңне этеп, уйнап барырга ярамый.                                                    

  – Балалар бик дөрес җаваплар әйттегез, транспортта үз-үзеңне тоту кагыйдәләрне беркайчан да истән чыгармагыз, ярыймы?                          

     - Балалар транспорт төрләрен кемнәр йөртә икән, шулар турында сөйләшеп алыйк.                                                                                                              

  – Машиналарны кемнәр йөртә? (машина йөртүчеләр)                                                          - Поездларны  (машинистлар)                                                                                  

  - Комбайннарны (комбайнчылар)                                                                                              -Тракторларны (тракторчылар)                                                                                              - Самолетларны (очучылар)                                                                                           - Корабларны (капитаннар)                                                                                  

- Ә хәзер әйдәгез бераз ял итеп алыйк :                                                                                  - Бер, ике, өч, дүрт, биш                                                                                  Транспорт төрләрен саныйк                                                                            

  Юлда пассажирларны йөртә  (бер урында атлау)                                                                                                                                                      Машина, автобус, поезд (руль борган хәрәкәт ясыйлар)                                               Самолет күктә оча (кулларны канат кебек җилпиләр)                                       Кораб диңгезне коча (куллар белән йөзгән хәрәкәтләр ясыйлар)                                        

А.Седугинның “Машиналар бәхәсе” дигән әкиятен сәхнәләштерү:                                Алып баручы: Юл чатында 4 машина килеп туктаган да бәхәсләшә башлаганнар: кем беренче булып узып китәргә тиеш?                                                                          Йөк машинасы. Мин – иң кирәкле машина. Төзелешкә кирпечләр илтәм. Мине төзүчеләр көтә.                                                                                                     Автобус. Юк, иң кирәклесе – мин. Пассажирларны ял итәргә алып барам.                                                                                                                                       Юл чистартучы машина. Сез нәрсә бәхәсләшәсез? Беренче булып мин узарга тиеш. Чөнки мин урам себерәм, тузан булмасын дип, юлга су сибәм.                                                                                                                                    Иң кечкенә машина. Алга мине үткәрегез! Мин туңдырма алып барам.                                                                                                                                Алып баручы. Бәхәс кызган. Әгәр полиция хезмәткәре килеп чыкмаса, бу бәхәс нәрсә белән бетәр иде билгесез. Ул үзенең таягын күтәргән: “Игътибар!” Шоферлар китәргә әзерләнгән, ләкин берсе дә урыныннан кузгалмаган. Ә аннары тылсымлы таяк белән беренче булып китәргә тиешле машинага күрсәткән. Билгеле инде, бер машина да бәхәсләшеп тормаган. Һәр машина, чираты җиткәч, үз эше белән китеп барган.                                                                                                                 – Балалар, әкияттә нинди машиналар турында сөйләнә? ( махсус хезмәт күрсәтүче машиналар турында)                                                                 - Сез тагын нинди махсус хезмәт күрсәтүче машиналар турында беләсез? ( ашыгыч ярдәм күрсәтү машинасы,янгын сүндерү машинасы, икмәк ташучы машина, сөт ташучы машина, чүп ташучы машина һ.б)                                                                                                            - Юлда машиналарга юлны кем күрсәтә?                                                                       - Әйе юлларда полиция хезмәткәрләре – юл инспекторлары тора . Алар юлда иң кирәкле кешеләр. Аларга шоферлар да, мотоцикл йөртүчеләр дә буйсына. Инспектор җәяүлеләрнең дә юл аша чыгуларын күзәтә, фаҗигалар булмасын өчен алар барлык көчләрен куялар, юлда йөрүче машиналарның төзеклеген дә тикшерәләр. Юл һәләкәте вакытында иң беренче юл инспекторлары ярдәмгә килә.                            – Шуңа күрә юлларда бик сак булырга кирәк, балалар җәяүлеләргә юл аша чыкканда нинди юл билгесе ярдәмгә килә?( “Җәяүлеләр юл”ы билгесе)                                                                                                                            -Ә  хәзер әйдәгез “Транспорт төрләрен кисәкләрдән җый “ уены уйныйбыз.                                                                                                                                      ( “Мин шофер” җыры астында балалар кисәкләрдән транспортлар җыялар . Балалар янына килеп, нинди транспортлар килеп чыгуы белән кызыксыну)                                                                                                                                  - Менә балалар бүгенге эшчәнләгебез ахырына якынлашты . Без бүген сезнең белән нәрсә турында сөйләштек.Сезгә бүгенге эшчәнлек ошадымы? Без әле бу турыда бик күп тапкырлар сөйләшербез.