Үсеш ноктасы.Точка роста
2020 елның сентябреннән мәктәбебездә "Заманча мәктәп" федераль проекты кысаларында "Үсеш ноктасы "үзәге эшли башлады. Мин проектлар эшчәнлеге кабинеты җитәкчесе буларак анда гуманитар юнәлешле "Фәнни потенциал" түгәрәген алып барам.
Эшемнең төп юнәлеше - туган тел буенча балаларның белемнәрен тирәнәйтү, олимпиадаларга һәм төрле бәйгеләргә әзерләү, конференцияләрдә һәм конкурсларда катнашыр өчен проект һәм эзләнү эшләре алып бару, милли бәйрәмнәр үткәрү.
.
Әдәби-музыкаль кичә “Туган телем – моңлы Тукай теле”\ “Язык Тукая- мой язык”, апрель , 2021
Скачать:
Вложение | Размер |
---|---|
"Фәнни потенциал" түгәрәге буенча эш программасы | 342.5 КБ |
Әдәби-музыкаль кичә “Туган телем – моңлы Тукай теле” | 21.12 КБ |
Фәнни-тикшеренү һәм проект эшләре белән шөгыльләнүче укучыларга | 294.5 КБ |
Предварительный просмотр:
Пояснительная записка
Настоящая рабочая программа разработана для углубления знаний воспитанников по родному языку и литературе в рамках часов кружковой деятельности. Программа реализуется в кружке «Научный потенциал» с воспитанниками 7,10 классов и рассчитана на 68 часов. Основной вид работы – организация познавательной, творческой и проектно-исследовательской деятельности по родному языку и литературе. Актуальность программы обусловлена введением в федеральные государственные стандарты общего образования понятия «исследовательская и проектная деятельность». Так, во ФГОС для основной школы сказано, что «Основная образовательная программа основного общего образования должна содержать программу развития универсальных учебных действий, включающую формирование компетенций обучающихся в области использования информационно-коммуникационных технологий, учебно-исследовательской и проектной деятельности».
Цель программы - проектирование индивидуального маршрута восполнения проблемных зон в изучении родного языка и литературы и формирование у обучающихся основ исследовательской и проектной деятельности и навыков разработки, реализации и общественной презентации обучающимися результатов исследования, учебного проекта по родному языку на основе регионального компонента.
Задачи программы – развивать познавательный интерес к родному языку и литературе; закрепить и расширить учебный материал познания в области родного языка и литературы; способствовать появлению у подростков интереса к научному исследованию; способствовать развитию когнитивных способностей, умения вести дискуссию, отстаивать свою точку зрения; способствовать развитию творческих способностей; воспитывать самостоятельность, ответственность, умение адекватно оценить свою работу и работу сверстников, работать в команде; развивать навык групповой работы с получением совместного результата; повысить мотивацию к участию в викторинах, познавательных играх, предметных неделях, олимпиадах, внешкольных интеллектуально-творческих проектах; использовать различные средства для демонстрации достижений участников программы в интеллектуально-творческих проектах, научно-практических конференциях, фестивалях, конкурсах (сайт, стенгазета).
Планируемые результаты
Предметные результаты
- Систематизация, углубление, закрепление знаний, полученных учащимися на уроках родного языка и литературы (типы речи; письмо; тезис; реферат; теория стихосложения; изобразительные средства и.т.д)
- углубленное изучение творчества писателей, участвовавших в Великой Отечественной войне и местных поэтов;
- развитие навыков устной и письменной речи (выполнение творческих работ: стихи, сочинения, статьи, доклады, исследовательские работы)
- развитие умения вести проектную работу, защищать её перед аудиторией;
- ознакомление с материалами национально-регионального компонента, проведение поисковых работ;
- результативное участие в различных конкурсах, научно-практических конференциях и олимпиадах по предмету.
Личностные универсальные учебные действия:
- положительное отношение к познавательной, проектно-исследовательской деятельности по родному языку;
- широкая мотивационная основа исследовательской деятельности, включающая социальные, учебно-познавательные и внешние мотивы;
- интерес к новому содержанию и новым способам познания;
- ориентация на понимание причин успеха по родному языку и литературе, в исследовательской деятельности, в том числе на самоанализ и самоконтроль результата, на анализ соответствия результатов требованиям конкретной задачи, понимание предложений и оценок учителя, взрослых, товарищей, родителей.
Обучающийся получит возможность для формирования:
- внутренней позиции обучающегося на уровне понимания необходимости дальнейшего изучения родного языка, творческой, проектно- исследовательской деятельности, выраженного в преобладании познавательных мотивов и предпочтении социального способа оценки деятельности;
- выраженной познавательной мотивации;
- устойчивого интереса к новым способам познания;
- адекватного понимания причин успешности/не успешности исследовательской деятельности;
- морального сознания, способности к решению моральных проблем на основе учета позиций партнеров в общении, устойчивого следования в поведении моральным нормам и этическим требованиям.
Регулятивные универсальные учебные действия.
Обучающийся научится:
- принимать и сохранять учебную задачу;
- учитывать выделенные учителем ориентиры действия;
- планировать свои действия;
- осуществлять итоговый и пошаговый контроль;
- адекватно воспринимать оценку учителя;
- различать способ и результат действия;
- вносить коррективы в действия на основе их оценки и учета сделанных ошибок;
- выполнять учебные действия в материале, речи, в уме.
Обучающийся получит возможность научиться:
- проявлять познавательную инициативу в области родного языка и литературы;
- самостоятельно учитывать выделенные учителем ориентиры действия в незнакомом материале;
- преобразовывать практическую задачу в познавательную;
- самостоятельно находить варианты решения познавательной задачи.
Познавательные универсальные учебные действия.
Обучающийся научится:
- осуществлять поиск нужной информации для выполнения учебного исследования с использованием учебной и дополнительной литературы в открытом информационном пространстве, в т.ч. контролируемом пространстве Интернет;
- использовать знаки, символы, модели, схемы для решения познавательных задач и представления их результатов;
- высказываться в устной и письменной формах;
- ориентироваться на разные способы решения познавательных исследовательских задач;
- владеть основами смыслового чтения текста;
- анализировать объекты, выделять главное;
- осуществлять синтез (целое из частей);
- проводить сравнение, классификацию по разным критериям;
- устанавливать причинно-следственные связи, аналогии;
- обобщать (выделять класс объектов по какому-либо признаку);
- оперировать такими понятиями, как проблема, гипотеза, наблюдение, эксперимент, умозаключение, вывод и т.п.;
- видеть проблемы, ставить вопросы, выдвигать гипотезы, планировать и проводить наблюдения и эксперименты, высказывать суждения, делать умозаключения и выводы, аргументировать (защищать) свои идеи и т.п.
Обучающийся получит возможность научиться:
- осуществлять расширенный поиск информации в соответствии с исследовательской задачей с использованием ресурсов библиотек и сети Интернет;
- фиксировать информацию с помощью инструментов ИКТ;
- осознанно и произвольно строить сообщения в устной и письменной форме;
- строить логическое рассуждение, включающее установление причинно-следственных связей;
- оперировать такими понятиями как явление, причина, следствие, событие, зависимость, различие, сходство, общность, совместимость, несовместимость, возможность, невозможность и др.;
- использованию исследовательских методов обучения в основном учебном процессе и повседневной практике.
Коммуникативные универсальные учебные действия.
Обучающийся научится:
- допускать существование различных точек зрения;
- учитывать разные мнения, стремиться к координации;
- формулировать собственное мнение и позицию;
- договариваться, приходить к общему решению;
- соблюдать корректность в высказываниях;
- задавать вопросы по существу;
- использовать речь для регуляции своего действия;
- контролировать действия партнера;
- владеть монологической и диалогической формами речи на родном языке.
Обучающийся получит возможность научиться:
- учитывать разные мнения и обосновывать свою позицию;
- аргументировать свою позицию и координировать ее с позицией партнеров при выработке общего решения в совместной деятельности;
- с учетом целей коммуникации достаточно полно и точно передавать партнеру необходимую информацию как ориентир для построения действия;
- допускать возможность существования у людей разных точек зрения, в том числе не совпадающих с его собственной, и учитывать позицию партнера в общении и взаимодействии;
- осуществлять взаимный контроль и оказывать партнерам в сотрудничестве необходимую взаимопомощь;
- адекватно использовать речь на родном языке для планирования и регуляции своей деятельности.
Этапы реализации программы
В каждую тему включено теоретическое занятие, раскрывающее предметные результаты по родному языку и литературе и основные методологические положения исследовательской и проектной деятельности. Каждое занятие посвящено определённому этапу реализации исследовательской и проектной деятельности. Важное значение уделяется развитию устной и письменной речи обучающих, расширению культурного кругозора учащихся при включении межпредметного и регионального материала, их знакомству с жизнью и деятельностью татарских писателей, поэтов и известных людей, прославивших наш район или Татарстан на весь мир.
Во вторую часть каждой темы включено практическое занятие по выполнению проектной или творческой работы. Выполнение проекта проходит в командах при делении учебной группы на части в соответствии с интересами учащихся, а творческие работы выполняются индивидуально. Целевым образовательным результатом на практическом уровне является проектная компетентность, творческий продукт обучающегося. Уровень сформированности проектной компетентности определяется по качеству разработанного и подготовленного к презентации «эскиза» проекта.
На заключительном этапе планируется публичная защита творческих и проектно-исследовательских работ в школе и вне школы:
- проведение презентации творческих, исследовательских и проектных работ;
- проведение викторин, круглых столов;
-проведение мероприятий по сценарию (проектный продукт)
-участие в научно-практических конференциях;
- в творческих конкурсах, фестивалях;
- на предметных олимпиадах и интеллектуальных марафонах.
Формы подведения итогов реализации программы
∙ Фронтальная и индивидуальная проверка выполненной творческой и проектно-исследовательской работы.
∙ Устные выступления по подготовленным проектам и презентация своей работы в школе
∙ Участие и защита своей работы в районных и республиканских НПК, творческих конкурсах и фестивалях
Содержание программы. Программаның эчтәлеге
1нче тема. “Шушы яктан, шушы туфрактан без”/Родной край. ( 4 сәгать)
Кереш дәрес. Тәтеш шәһәре тарихы турында мәгълүмат. Тикшеренү-эзләнү эше/ Введение. История родного города. Практическая работа по теме.
2 нче тема. “Атамалар ни сөйли?”/ ”О чем нам говорят названия городов и сел?”
(2 сәгать)
Тәтеш атамасының килеп чыгышы. Ономастика, топонимия төшенчәләре. Иҗади эшләр һәм аларның төрләре. Сочинение, хат язу үзенчәлекләре һәм аны язуга төп таләпләр. Иҗади эш язу/ Происхождение название города Тетюши и сел района. Выполнение творческих работ по теме.
3 нче тема. Туган шәһәремнең күренекле шәхесләре / Известные люди моего края
(8 сәгать)
Г.Х. Камай. Тормышы һәм фәнни эшчәнлеге. Бертуган Яхъя һәм Гали Халит- танылган якташларыбыз. Гали Халит- әдәбият галиме, Яхъя Халит- танылган тәрҗемәче.
Фәнни текстларның жанрлары, үзенчәлекләре. Доклад. Реферат. Тезис. Фәнни-эзләнү эше. Тыңлаучылар каршында чыгыш ясау һәм тыңлау этикеты/ Теоретические и практические занятия по известным личностям родного края: Г.Халит, Я.Халит, Г.Камай.
4 нче тема. “Иҗат итү-зур бәхет”/ Проба пера.( 8 сәгать)
М.Мозаффария.Тормышы һәм күпкырлы эшчәнлеге. М.Сөендекле. Тормыш һәм иҗат юлы. Җирле шагыйрьләр иҗаты буенча эзләнү эше.
Шигырь теориясе.Шигырьдә ритм, рифма, строфа. Сурәтләү чаралары. Шигъри сөйләм. Әзер рифмалар буенча шигырь язу күнегүләре.
Эшлекле уен:“Ш.Галиев - шифалы шигырьләр остасы”/ Изучение жизни и творчества просветителей родного края ( М.Мозаффария, М.Сөендекле). Повторение теоретического материала по теме ритм, строфа, средства выразительности речи. Практические занятия по стихосложению по готовым рифмам. Деловая игра «Ш.Галиев - мастер «лечебных» стихов»
5 нче тема. “Һәйкәлләр ни сөйли?”/ О чём говорят памятники? (7 сәгать)
Нәрсә ул проект эше? Проект эшенең структурасы, төрләре. “Гаиләмнең сугыш хатирәсе” мини проектын башкару.
Мәктәбебез В.А.Хапаев исемен йөртә. Аның тормыш юлы һәм хәрби эшчәнлеге.
М.Җәлил һәм аның көрәштәшләренең сугышчан һәм иҗат юлы.“Моабит дәфтәрләре” циклы. “Җәлилчеләр” темасына проект эше башкару һәм яклау.
Якташларыбыз – Советлар Союзы Геройлары ( 8 Герой), Бөек Ватан сугышы ветераннары турында материаллар туплау, проект эшләре башкару, сочинениеләр һәм шигырьләр язу./ Ознакомление с жизнью и военной деятельностью генерал-майора В.А.Хапаева. Проведение проектных работ по творчеству М.Джалиля и его соратников. Выполнение творческих работ по землякам-героям Советского Союза.
6 нчы тема. Йомгаклау/ Подведение итогов. (3 сәгать)
“Иҗат”чыларның йомгаклау утырышы. Газета чыгару. Иҗади эшләрне анализлау, редакцияләү һәм мәкалә рәвешендә газетада урнаштыру/ Итоговое занятие. Анализ практических работ. Выпуск виртуальной газеты по итогам года.
Тематическое планирование
Тематик планлаштыру
№ | Тема | Сәгатьләр саны | Үткәрү формасы, эш төре | |
Теория | Практика | |||
1 | “Шушы яктан, шушы туфрактан без” | 2 | 2 | |
*Кереш. *Тәтеш шәһәре тарихы | 1 1 | 2 | Кереш лекция. Тикшеренү-эзләнү эше. Туган якны өйрәнү музеена экскурсия, тема буенча материаллар туплау. | |
2 | Атамалар ни сөйли? | 2 | 2 | |
*Тәтеш атамасы тарихы. Тау ягы топонимиясе. * “Туган төбәгем” (иҗади эш язу) | 1 1 | 2 | Лекция-әңгәмә. Гамәли дәрес. | |
3 | Туган ягымның күренекле шәхесләре. | 3 | 5 | |
* Фәнни текстлар. Доклад. Реферат. Тезис. Фәнни-эзләнү эше. * Якташларыбыз Г. Халит һәм Я.Халит- бөек галимнәр. * Фәнни-эзләнү эше “Якташым Гали Халит – әдәбият галиме һәм тәнкыйтьче” *Г.Х.Камай – татарлардан беренче профессор * Реферат язу. | 1 1 1 | 1 2 1 1 | Лекция.“Фәнни текстлар”. Презентация. Якташларыбыз турында фәнни- эзләнү эшләре алып бару: интернет материаллары, Тукай сайты, галимнәрнең китаплары. Эшне бергәләп башкару, яклау. Ел саен үткәрелә торган республика “Камай укуларында катнашу”, иҗади эш тәкъдим итү һәм галимнең кызы Светлана Камай белән очрашу. Реферат яклау. | |
4 | Иҗат итү – зур бәхет | 3 | 5 | |
*Шигырь теориясе. Шигырьдә ритм, рифма, строфа. Сурәтләү чаралары. Шигъри сөйләм. *“Кырларыңнан алам моңнарымны, Туган ягым, туган төбәгем”. *М. Мозаффария, Якташларыбыз Г. Халит һәм Я.Халит- бөек галимнәр. *“Шифалы шигырьләр остасы” *Туган як, туган тел, Бөек Җиңү турында шигырьләр иҗат итү | 1 1 1 | 1 1
1 1 1 | Әдәбият дәресендә алган белемнәрне искә төшерү, гомумиләштерү. Лекция.“Шигырь язу җиңелме?” Җирле шагыйрьләр иҗаты белән танышу. Дәрес-экскурсия.Тәтеш үзәк китапханәсендә тема буенча материаллар туплау. Якташларыбыз турында эзләнү эшләре алып бару: интернет материаллары, Тукай сайты, галимнәрнең китаплары. Тау ягы балалар шагыйре Ш.Галиев иҗаты буенча эшлекле уен. Гамәли дәрес. Шигырь язу һәм сәнгатьле укырга өйрәнү. | |
5 | Һәйкәлләр ни сөйли? | 1 | 6 | |
“Нәрсә ул проект эше?” “Гаиләмнең сугыш хатирәсе” *В.А. Хапаев-генерал-майор *М.Җәлил һәм аның көрәштәшләре. *Проект төзү. “Батыр үзе үлсә дә, исеме үлмәс” *Якташларым-ил каһарманнары. | 1 | 1 1 1 1 1 1 | Дәрес-презентация. “Нәрсә ул проект?” Ата-аналар ярдәмендә гаилә архивларыннан материаллар туплау, мини проект төзү. Мәктәбебез музеена экскурсия, В.А.Хапаевка багышланган экспозиция материалларын татар теленә тәрҗемә итү. Өстәмә мәгълүмат туплау. Батырлык дәресе План буенча проект төзү, группаларда эшләү. Проект яклау. Эзләнү-тикшеренү эше. (Материал туплау, язу) Укучылар чыгышы. (Эшне яклау). | |
6 | Йомгаклау | 1 | 2 | |
1 | 2 | Еллык эшкә нәтиҗә ясау. “Иҗат”чыларның еллык эш нәтиҗәләрен яктыртучы газета чыгару. | ||
Барлыгы | 11 | 23 | 34 |
Кулланылган әдәбият
- Абдрәхимова Я.Х. Татар теленнән бәйләнешле сөйләм үстерү дәресләре. 8-11 сыйныфлар. – Казан: Мәгариф, 2005.
- Внеурочная деятельность: содержание и технологии реализации: Методическое пособие / науч. ред. И.В. Муштавинская и Т.С. Кузнецова. – Санкт- Петербург: КАРО, 2016.– 256
- Гайнуллин М. Өмет йолдызлары. – Казан: Татарстан китап нәшрияты, 1988. – 66-68 б.
- Гәрәева Н.Г., Максимов Н.В. “Тел – белемнең ачкычы”. – Казан: “Мәгариф”, 2005.
- Голуб Г. Б., Перелыгина Е. А., Чуракова О. В. Метод проектов – технология компетентностно-ориентированного образования: методическое пособие для педагогов - руководителей проектов учащихся основной школы / Под ред. проф. Е.Я. Когана. - Самара: Издательство «Учебная литература», Издательский дом «Федоров». 2012. - 176 с.
- Голуб Г. Б., Перелыгина Е. А., Чуракова О. В. Основы проектной деятельности школьника методическое пособие по преподаванию курса (с использованием тетрадей на печатной основе) / Под ред. проф. Е.Я. Когана. - Самара: Издательство «Учебная литература», Издательский дом «Федоров». 2006. -224с.
- Гребенкина JI.K., Анциперова Н.С. Технология управленческой деятельности заместителя директора школы. - М.: Центр «Педагогический поиск», 2000.
- Гулевич И.И. Проектирование внеурочной деятельности // Методист.
– №2, - 2013. – С.16-22.
- Лебедева С.А., Тарасов С.В., Викторов Ю.М. Экспериментальная и инновационная деятельность // Научно-практический журнал «Завуч», 2000. № 2. С. 103-112.
- Леонтович А.В. Исследовательская деятельность учащихся. Сборник статей. - М.: Издание МГДД(Ю)Т, 2003.
- Маннурова М. Батырлар җыры. – Казан: Татарстан китап нәшрияты, 1980.
- Мостафин Р. Җәлил эзләре буйлап. – Казан: Татарстан китап нәшрияты, 1968.
- Пиявский С.А. Критерии оценки исследовательских работ учащихся // Дополнительное образование, 2001. № 1. С. 10-20.
- Савенков А.И. Путь в неизведанное. Развитие исследовательских способностей школьников: Методическое пособие для школьных психологов. - М.: Г
- Саттаров Г.Ф. “Атамалар дөньясына сәяхәт”. – Казан, 1992.
- Саттаров Г.Ф. “Мәктәптә туган як ономастикасы”. – Казан, 1984.
- Сафиуллина Ф.С. һ.б. Хикмәтле дә, бизәкле дә туган тел. – Казан: Мәгариф, 1998.
- Сафиуллина Ф.С., Зәкиев М.З. Хәзерге татар әдәби теле. – Казан: “Мәгариф”, 2002.
- Сәлимҗанова Ф. С. Татарстан республиксының Тау ягы: региональ антропотопонимика. – Казан: Ихлас, 2009.
- 14. Сәмигуллин Г.Х., Баһавиев И.И. Мәктәптә фәнни тикшеренүләр белән идарә итү. II китап. Яр Чаллы, ИНПО. – 2004.
- 15. Татар теле һәм әдәбият укытучысына ярдәмгә: ФДББС турында белешмәлек һәм терәк схемалар: методик ярдәмлек / төзүчеләр: А.Х. Мөхәммәтҗанова, Р.Б. Камаева, – Казан: ТРМҮИ, 2015. – 68.
- Хәтер.Татарстан Республикасы, Казан, Хәтер китабы нәшрияты,1996.
- Хуҗиәхмәтов Ә.Н. “Мәгьрифәт йолдызлыгы”. – Казан, Мәгариф, 2002 ел.
- Чекмарев П.А. “Иделдә шәһәрчек бар”. – Казан, 2004.
- Җирле шагыйрьләрнең шигырь җыентыклары.
- “Сабантуй”, “Татарстан яшьләре 1. Абдрәхимова Я.Х. Татар теленнән бәйләнешле сөйләм үстерү дәресләре. 8-11 сыйныфлар. – Казан: Мәгариф, 2005.
Предварительный просмотр:
Әдәби-музыкаль кичә “Туган телем – моңлы Тукай теле”\ “Язык Тукая- мой язык”.
Алып баручы: Хөрмәтле кунаклар, укучылар, укытучылар! Бөек татар шагыйре Габдулла Тукайның тууына 135 елга багышланган бәйрәм тантанасын башлап җибәрәбез.
Ведущий: Здравствуйте, дорогие ребята, уважаемые учителя! 135лет назад, 26 апреля 1886 года родился великий татарский поэт Г. Тукай. Сегодня мы с вами собрались на праздник, посвященный юбилейной дате поэта.
Алып баручы:
Илдә кояш, җирдә кояш
Тукай көне канат җәйгән.
Бәйрәм бүген, бәйрәм бүген
Тукай көне бездә бәйрәм.
Ведущий: В этот праздничный день хочется вспомнить, что кроме родного тат. языка великий поэт знал еще 4 языка: русский, арабский, персидский, турецкий. Всего за неполные 8 лет творческой жизни Габдулла Тукай написал 9 поэм, более 400 стихотворений, а также 350 рассказов, очерков и воспоминаний. Песня, написанная на его стихи «Туган тел» стала гимном татарскому языку.
Туган тел көе яңгырый. (Включается музыка “И туган тел”, читают под муз.
О, язык, родной, певучий!
О, родительская речь!
Что еще на свете знал я,
Что сумел я уберечь!
О, язык мой, мы навечно
Неразлучные друзья.
С детства стала мне понятна
Радость и печаль твоя!
- Нинди таныш моңлы кɵй бу? (Зар
Тукай җыры «Туган тел».
Истǝн бер дǝ чыкмый торган
Халык кɵе «Туган тел».
- И туган тел, и матур тел, (Ильназ
Əткǝм-ǝнкǝмнең теле! –
Бу юлларны ишеткǝндǝ
Җырлый татар кʏңеле.
- Тʏзеп булмый, тыңлаганда(З)
Шундый таныш бу кɵйне,
Кʏтǝрелǝ татар моңы,
Урап алып бар җирне.
- Татар гимны яңгырый бит, (Иль.)
Басып җырлыйк, ǝйдǝле!
Кʏрсеннǝр башка иллǝр дǝ
Безнең баш имǝгǝнне!
- Чɵнки җыр – моң исǝн булса, (Ильназ)
Халык ʏлемсез була.
Ə Тукайның «Туган теле»
Моны дǝлиллǝп тора.
Музыка продолжается, дети поют “Туган тел”, все участники встают.
Барысы да басып «Туган телне» җырлыйлар.
Ведущий: Г. Тукай призывал нас любить Родину, родной язык, свой народ. Он говорил, что татарский народ найдет свое счастье только на земле своих отцов, в единстве с русским народом.
С народом России мы песни певали
Есть общее в нашем быту и морали.
Вовеки нельзя нашу дружбу разбить.
Нанизаны мы на единую нить.
- Родной язык – божественное чудо. (Камилла
Он нас не предавал и не предаст.
И в бедах он к нам бесконечно чуток,
И в радостях не покидает нас.
И так надежно искреннее слово,
Когда в душе не остается сил.
Родной язык – как оголенный провод,
Что всех славян навек объединил.
И свет добра, что согревает сердце,
Не мыслим без мелодий языка.
Пока мы вместе – этот мир бессмертен
И дружба наша тоже на века.
Краснов В. Чуваш шагыйре Мих. Сениэльнең шигырен 2 телдә укый.
Синең туган көнне
Халкым бәйрәм итә.
Ишетәмсең Тукай
Чуаш сәлам әйтә.
Родной язык, родная речь, Саша Большаков
Он с детства рядом с нами,
Он в нежном шепоте листвы,
В словах отца и мамы.
Он в сказках, песнях и стихах,
В присяге он и в гимне
И без родного языка
Любой народ погибнет.
Г.Владимир Мари шагыйре Макс Майнның шигерен 2 телдә сөйли.
Кая гына барып йөрсәм дә мин
Искә алам Тукай җырларын
Кардәш халкым минем-татар халкым.
Сагынам Кушлавычын, Кырлаен.
Родной язык - он самый главный, Иван К.
В нем есть любовь, забота, мать.
Родное слово вспоминая,
Мы возвращаем время в спять
Родная речь - так ранит душу,
Когда один в чужой стране.
И так бодрит, когда стоишь ты,
На родной своей земле
Алып баручы:
Тукайлы ил – Татарстан,
Моң – җырлы ил – Татарстан.
Бүген бездә Тукай көне,
Бәйрәм итә Татарстан.
Танец мальчиков.
“
Алып баручы:
Уртак Ватан тарихында эзле иттең син безне;
Мәңге-мәңге тап кунмаслык , көзге иттең син безне.
Сәнгатебез күкләрендә - Кояшыбыз, Аебыз.
Бар җиһанга күренерлек Ту-ка-е-быз” (бергә: Ту-ка –е-быз)
Без-татарлар! Ильсаф
Татар исемен без
Горур йөртә торган бер халык,
Без-татарлар!
Шулай диеп белә
Безне бөтен дөнья, бар халык.
Без-татарлар!
Шушы исем белән
Җирдә яшәү үзе бер бәхет.
Без-татарлар!
Яшибез без җирдә
Бар халыклар белән гөрләшеп.
Ведущий . К сожалению, жизненный путь поэта очень короткий. Но за свои 27 лет Тукай оставил своему народу богатейшее наследие. Тукай почитаем во многих городах и странах. Его произведения переведены на многие языки. Его именем названы площади, улицы, станции метро во многих городах Татарстана, а воздвигнуты памятники в Казани, Москве, С-Петербурге, Челябинске, Стамбуле.
Алып баручы:
Тукай исән.
Җыры күңелләрдә,
Яшәсәк тә үзен күрмичә.
Тукай килә моңлы сазын уйнап,
Шагыйрьләргә тынгы бирмичә.
Җыр “Туган телем”
(Никита, Алия, Азалия, Зарина, Самира, Камилла)
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
Танып-белү гаҗәпләнүдән башлана. Аристотель Теләсә нинди белем интуициядән башлана, аңлатмаларга әйләнә, соңыннан идеяләр белән тәмамлана. И.Кант Уйлау – үз-үзең белән бәхәскә керү ул. И.Кант Тормышта яхшы белем алу гына җитми, белемеңне дөрес итеп куллана белергә дә кирәк. Р.Декарт
Фәнни-тикшеренү эшен башкару этаплары: проблеманы билгеләү яки күзаллау; проблеманы кую, аның төгәл яңгырашын билгеләү; аңлаешсыз мәсьәләләрне ачыклау (өстәмә әдәбият уку, күзәтүләр үткәрү); гипотеза билгеләү; планлаштыру;
фәнни проблеманы хәл итәргә кирәк булган мәгълүматлар туплау; җыелган мәгълүматларны системалаштыру, анализлау, синтез; тупланган мәгълүматларны проблемага карашларың, фикерләрең белән чагыштыру; гипотезаңны исбатлау; гомумиләштерү, нәтиҗәләр ясау, йомгаклау;
Фәнни тикшеренүләр буенча отчет төзү; Фәнни тикшеренү нәтиҗәләрен чыгыш яки фәнни текст рәвешенә китереп, башка тикшеренүчеләр игътибарына тәкъдим итү, яклау.
Фәнни-тикшеренү эшенең төзелеше титул бите ; эчтәлек (бүлек исемнәрен, аларның кайсы биттә урнашуын күрсәтү); кереш (проблеманың актуальлеге, гипотеза, тикшеренүнең максаты һәм бурычлары); төп өлеш (тикшеренү алымнары, тупланган мәгълүматлар турында аңлатмалар - җыелган мәгълүматларны системалаштыру, анализ, синтез; тупланган мәгълүматларны проблемага карашларың, фикерләрең белән чагыштыру; гипотезаңны исбатлау);
йомгак (тикшерүнең гомуми нәтиҗәләре, гомумиләштерүләр – гипотезаның дөреслеген яки нигезсез булуын бәян итү); библиография (кулланылган әдәбият исемлеге); кушымталар (рәсемнәр, схема, карта, таблица, фоторәсемнәр һ.б.).
Хезмәтнең язылу тәртибенә таләпләр Югарыда күрсәтелгән структура - фәнни-тикшеренү эшләренә куелган катгый таләпләрнең берсе. Эш төзәтүләрсез, хатасыз башкарылырга тиеш. Хезмәт А4 форматындагы кәгазьгә компьютерда басыла. Кулъязма хәлендәге эшләр хәзерге вакытта хупланмый. Конкурс яисә конференция нигезләмәсендә башкача таләп ителмәгән очракта, шрифт - Times New Roman-14, интервал - 1,5, ә полялар 2*2*2*2* үлчәмендә сайлана. Битләр номерлана. Кушымта эш белән бергә беркетелә. Теркәү өчен пластик файллар, төрле папкалар куллану киңәш ителә. Эшнең күләме аның конкрет максатына һәм үтәлү шартына бәйле.
Титул бите – иң мөһим элементларның берсе, һәм ул башлангыч мәгълүматларны үз эченә ала. Анда: оешманың тулы исеме; фәнни хезмәтнең төре (доклад, реферат, фәнни-тикшеренү эше һ.б.); эшнең темасы; автор турында мәгълүмат (фамилиясе, исеме, атасының исеме, белем алу урыны, сыйныфы яки төркеме, курсы); фәнни җитәкче турында мәгълүмат (фамилиясе, исеме, атасының исеме, эш урыны, вазифасы, гыйльми дәрәҗәсе); эшнең башкарылу урыны, датасы күрсәтелә.
Кереш, йомгак, әдәбият исемлеге, төп өлешнең аерым бүлекләре яңа биттән башлана. Текстта кулланылган әдәбиятка, чыганакларга өстөшермә бирелә.
Кулланылган әдәбият исемлеге яңа юлдан алфавит тәртибендә языла.
Фәнни-тикшеренү эшен яклау Үзең белән таныштыру. Фәнни-тикшеренү эшенең темасы (ни өчен бу теманы сайлавыңны аңлат). Теманың, күтәрелгән проблеманың актуальлеге. Фаразлау (гипотезаңны әйт). Тикшеренүнең максаты, бурычлар (конкрет, төгәл булсын). Тикшеренүдән барлыкка килгән нәтиҗәләр (эш этаплары турында кыскача сөйлә: күзәтүләр, чагыштырулар, анализ, синтез, тупланган мәгълүматларны проблемага карашларың, фикерләрең белән чагыштыр; гипотезаңны исбатла). Гомуми йомгак. Сорауларга җавап бирү. Чыгыш өчен 5-7 минут вакыт бирелә.
Чыгыш ясаганда исеңдә тот! рәислек итүченең рөхсәте буенча гына чыгыш яса; фикереңнең иң кыска һәм мәгълүматка бай вариантын төгәл һәм аңлаешлы итеп әйт (онытма: кыскалыкта – осталык); шушы фән өлкәсенә караган терминнарны гына кулланырга тырыш; сөйләмеңнең интонациясе, эмоциональ төсмерләре әйтелгән фикерләреңнең эчтәлегенә туры килсен; сөйләм телеңдә хаталар булмасын; башкалар фикерен кабатламыйча, үз дәлилләреңнең өстен якларын күрсәт; озын җөмләләр төземә; темадан читкә китмә;
башкалар тарафыннан яңа фактлар китерелсә, үз фикереңне үзгәртергә әзер тор; фикерләреңне нигезлә, дәлилләр китер; алып баручының кисәтүләренә һәм тәкъдимнәренә колак сал, башкалар чыгышындагы хаталарны кабатламаска тырыш; бирелгән сорауларга җавап бир, җавап таба алмаганда, “...без туплаган мәгълүматларга нигезләнеп кенә әлеге сорауга җавап бирә алмыйбыз, гафу итегез” дияргә оялма; тыңлаучыларны хөрмәт итүеңне күрсәт; уңайсыз хәлгә калмас өчен, хәбәрдар булмаган мәсьәлә буенча үз карашыңны белдермә; нигезләмәләреңдә дөреслеге, фәннилеге тикшерелгән фактларга гына таян; ышанычсыз урыннардан мәгълүмат җыйма.
Чыгышыңда түбәндәге сөйләм формаларын куллан Безнең фикеребезчә, ... Безнең күзәтәләр буенча, ... Галим Фәләнов Фәлән бу фактны болай аңлата: ... Бу проблема түбәндәге авторларның хезмәтләрендә чагыла: ... Фәлән чыганактан алынган мәгълүматлар буенча, ... Бу мәсьәләне ачыклау өчен, без түбәндәге авторларга мөрәҗәгать иттек: ... Тупланган мәгълүматлар түбәндәгеләрне раслый: ... Без үткәргән тикшеренүләрдән күренгәнчә, ... Сүзне йомгаклап, шуны әйтергә кирәк (шуны әйтү урынлы булыр): ... Чыгышымны мондый сүзләр белән тәмамлар идем: ... Игътибарыгыз өчен рәхмәт...