Балалар бакчасында патриотик тәрбия бирү юллары
материал (средняя группа)

Ата-аналар өчен консультация

Балалар бакчасында патриотик тәрбия бирү юллары

Төзеде:

тәрбияче

Сафина М.З.

Түбән Кама шәһәре

2022

Туган тел – туган җир, Туган ил төшенчәләренең төп мәгънәсен бала аңына җиткерүче иң мөһим чара. Балаларга патриотик тәрбия бирү туган телдән башка мөмкин түгел. Баланың аңы үсү, белеме арту, чынбарлыкны танып-белүе һәм чын кеше булып тәрбияләнүе аның туган телен – ана телен белүенә бәйле.

Милләтебезгә карата олы ихтирам хисләре тәрбияләгәндә, татар халкының милли мирасыннан файдалануга җитди игътибар ителергә тиеш, шунда гына мәктәпкәчә яшьтәге балаларның туган телне яхшы үзләштерүләренә, аны ана теле итеп кабул итүләренә ирешергә мөмкин.

Патриотик тәрбия бирү төшенчәсе киң мәгънәне аңлата, ягъни ул бала күңелендә Туган илнең табигатенә, туган йортына, туган авылына яки шәһәренә, халкының тарихына, аның мәдәниятенә мәхәббәт уятудан гыйбәрәт.

Әхлакый-патриотик тәрбиянең кирәкле шарты булып әти-әниләр белән үзара тыгыз элемтә тора. Үз гаиләсенең тарихына кагылу балада көчле эмоцияләр барлыкка китерә. “Сезнең гаиләдә һәм сезнең кул астында булачак гражданин үсә… Илдә нәрсә генә булса да, сезнең күңелегез һәм сезнең фикерегез аша ул балаларга барып ирешергә тиеш”, – дип яза күренекле рус педагогы А.С.Макаренко. Укыту-тәрбия бирү процессында патриотик тәрбия бирү бакчада мөһим урын алып тора. Балаларга туган якны өйрәнү почмагы моның ачык мисалы.

Безнең уртанчылар төркемендә дә Россия символикасы, Татарстан символлары, флаг, герб, президентыбыз портреты урын алган. Туган ягыбызның тарихы, матур табигатен: челтерәп аккан чишмәләре, шәһәребезнең күркәм урыннары, күренекле кешеләре турында папкалар ачып, танышып, һәрдаим яңартып торабыз. Җиңү паркына, туган якны өйрәнү музеена, Геройлар аллеясына, шәһәребез аша агучы Кама елга ярлары буена экскурсияләр ясау матур традициягә керде.

Шулай ук бакчабызда борынгы татар халкының тормышын күрсәткән мини-музей бар. Анда төрле экспонатлар урнаштырылган: олы мич, чүлмәк, табагач, ипи пешерү җиһазлары, чиккән сөлгеләр, урын-җирләр, сандык, сандык эчендә милли ирләр һәм хатын-кызлар киемнәре һ.б. Балаларны шул әйберләр белән таныштырабыз, алар бик кызыксынып һәрбер әйберне игътибар белән карыйлар.

Балаларда милли хисләрне тәрбияләү эше аларга халык авыз иҗатын өйрәтү, татар балалар фольклорына мөрәҗәгать итү белән дәвам иттерелә. Балалар белән кече яшьтән үк бишек җырлары тыңлыйбыз, көйләп курчаклар йоклатабыз, төрле чәбәкәй уеннары уйныйбыз, санамышлар, тизәйткечләр, бармак уеннары өйрәнәбез. Рәсем ясау, әвәләү эшчәнлекләрендә милли җырлар тыңлап, алган хисләребезне рәсемдә чагылдырабыз, милли бизәкләрне кулланып төрле композицияләрне кисеп ябыштырып эшлибез, түбәтәй, калфак , алъяпкыч, читекләр бизибез. Бу эшләрне балалар аеруча яратып башкаралар.

Мәктәпкәчә яшьтәге балаларны патриотик тәрбияләүнең инновацион технологияләре:

проект технологияләре;

- квест-уеннар;

кечкенэ-музей технологиясе;

уен технологиясе ;

музейларга һәм виртуаль музейларга экскурсияләр;

тематик акцияләр.

Проект технологияләре

Проектлар ысулы ул педагогик технология, аның төп өлеше – балаларның мөстәкыйль эшчәнлеге тикшеренү, танып белү, продуктив, аның барышында бала тирә-юнь дөньясын танып белә һәм яңа белемнәрне узлэштерэ. Проектлар ысулының төп бурычы-төрле эшчәнлек төрләренә кызыксынуны стимуллаштыру, шулай ук ул мөстәкыйль эшчәнлеккә юнәлдерелгән. Мәктәпкәчә белем бирү системасында проект эшчәнлегенең үзенчәлеге шунда ки, бала әле тирә-юньдә каршылыкларны үзлегеннән табарга, проблеманы формалаштырырга, ниятне билгеләргә әзер түгел. Шуңа күрә мәктәпкәчә белем бирү учреждениесенең белем бирү процессында проект эшчәнлеге хезмәттәшлек характерында, анда балалар, педагоглар, шулай ук ата-аналар һәм гаиләнең башка әгъзалары катнаша. Проектлар ысулының әһәмияте турында ул мәктәпкәчә яшьтәге балаларда күзәтү, күренешләрне анализлау, нәтиҗәләр ясау, чагыштырулар, гомумиләштерүләр үткәрү, иҗади фикерләү, танып белү логикасы, акылның эзләнүчәнлеген үстерү күнекмәләрен үстерүгә мөмкинлек бирә.Проектлау технологиясен куллану бу юнәлеш буенча эшләргә ярдәм итә, чөнки ул өлкәннәр һәм баланың үсеш, шәхескә юнәлтелгән үзара бәйләнешенең нәтиҗәле ысулы булып тора.

Квест-уеннар
Квест уеннар актуаль технологияләренең берсе-баланың шәхесен, аның мөстәкыйльлеген, инициативалылыгын, эзләнү активлыгын үстерүгә юнәлдерелгән квест-технология.Балалар бакчасында мәктәпкәчә яшьтәге балалар өчен квестлар күңел ачу функциясен генә түгел, ә белем бирү бурычларын да үтәргә тиеш. Шуңа күрә биремнәр сайланган да темага туры килергә һәм үз эчтәлеге буенча мәктәпкәчә яшьтәге балаларның белем һәм осталык дәрәҗәсенә җавап бирергә тиеш. Моның өчен тәрбиячегә булачак уенның максатын ачык итеп билгеләргә һәм чараны оештыруның техник мөмкинлекләрен исәпкә алырга кирәк. Балалар квесты өчен биремнәр төрле булырга мөмкин: табышмаклар, ребуслар, «аерма тап» уеннары, «Нәрсә артык?, табышмаклар, иҗади биремнәр, ком белән уеннар, лабиринтлар, спорт эстафеталары

Кечкенә-музей
Музей педагогикасының максаты шәхесне музейның күптөрле эшчәнлегенә кертү юлы белән үстерү өчен шартлар тудыру. Нигә без кечкенә музейлар булдырдык? Без әңгәмә үткәрдек һәм балалар бакчасында тәрбияләнүчеләрнең күпчелеге бер тапкыр да музейда булмавын ачыкладык. Сәбәпләре төрле. Беренчедән, күп кенә ата-аналар мәктәпкәчә яшьтәге балаларга мондый учреждениеләргә йөрергә иртәрәк дип саный. Икенчедән, күп кенә әниләргә һәм әтиләргә мондый экскурсия идеясе килми. Шуңа күрә без үзебезнең «музей комплексын»булдырырга булдык. Әлбәттә, балалар бакчасы шартларында музей эше таләпләренә туры килгән экспозицияләр булдыру мөмкин түгел. Шуңа күрә без «кечкенә музей»дип атадык. Кечкенә -музейларның әһәмияте шактый югары, чөнки монда мәктәпкәчә яшьтәге балалар китапларны һәм репродукцияләрне, открыткаларны һәм карталарны, чын әйберләрне һәм әйберләрне карап кына калмыйлар, ә үзләре шигырьләр укыйлар, сораулар бирәләр, әңгәмәләр алып баралар. Чөнки патриотик хисләр материаль һәм рухи культура продуктларында гәүдәләнгән социаль тәҗрибәдән барлыкка килә, ул балачакта үзләштерелә.Эш нәтиҗәсендә мәктәпкәчә яшьтәге балаларда әхлакый-патриотик сыйфатлар формалаштыру максатларында музей педагогикасын куллану нәтиҗәле дигән нәтиҗә ясарга мөмкинлек бирә.

Уен технологиясе

Билгеле булганча, уен мәктәпкәчә яшьтә мәгълүматны үзләштергәндә зур әһәмияткә ия. Шуңа күрә уенны һәм патриотик тәрбияне берләштерү бик нәтиҗәле. Уен вакытында патриотик тәрбия бирү-Россиянең булачак гражданын тәрбияләү буенча эшнең көчле механизмы.Шулай итеп, белем бирү процессына заманча белем бирү технологияләрен кертү ирекле иҗади шәхес үсешенә ярдәм итә, Ул хәзерге этапта социаль заказга туры килә һәм мәктәпкәчә белем бирү учреждениесенең белем бирү процессын ачык итә.

Тематик акцияләр
Тематик акция-ата-аналар белән аралашуның интерактив формаларының берсе. Тематик акцияләр гаилә һәм балалар бакчасынын белем бирү һәм балаларны тәрбияләү проблемаларын хәл итүдә, төрле белем бирү өлкәләрендә, гражданлык һәм балаларны тәрбияләү эшендә ата-аналарның ролен һәм җаваплылыгын арттыруда хезмәттәшлегенә юнәлдерелгән.

Балаларны патриотик тәрбияләүнең мөһим шарты булып ата-аналар белән тыгыз бәйләнеш тора. Гаилә тарихына кагылу балада көчле эмоцияләр уята, үткәннәрнең хәтеренә, тарихи тамырларына игътибарлы булырга мәҗбүр итә.

Патриотик тәрбияләүнең төп максаты мәктәпкәчә яшьтәге балаларны тәрбияләүдә патриотизмны, иң мөһим рухи-әхлакый һәм социаль кыйммәт буларак, туган якка мәхәббәт тәрбияләү аша торгызу. Хәзерге балалар туган шәһәрләре, илләре, халык традицияләренең үзенчәлекләре турында аз беләләр, еш кына якыннарына битараф. Шуңа күрә балалар бакчасының төп бурычы — мөмкин кадәр иртәрәк балаларда туган җиргә мәхәббәт уяту, аларда үз иленең лаеклы кешесе һәм гражданы булырга ярдәм итәчәк характер сыйфатларын формалаштыру, туган йортка, балалар бакчасына, туган урамга мәхәббәт һәм хөрмәт тәрбияләү, ил казанышлары өчен горурлык хисе, армиягә мәхәббәт һәм хөрмәт, сугышчыларның батырлыгы өчен горурлык, балага булган кызыксынуны үстерү иҗтимагый тормыш күренешләренә.

Нәтиҗә ясап, шуны әйтәсе килә: патриотик тәрбия бирүне әхлак, экологик, эстетик һәм хезмәт тәрбиясеннән аерып алып карарга ярамый. Алар комплекслы рәвештә алып барылса гына, гражданлык хисләре тәрбияләүдә уңышка ирешеп була.