Сценарий праздника «Белый месяц -Сагаалган»
материал (старшая группа)

Сценарий праздника «Сагаан hарын найр наадан»

Цель: Продолжать развивать интерес к культуре бурятского народа, воспитывать чувство любви, дружелюбия, развивать интерес к бурятским народным играм.Закреплять знания об обычаях, традициях бурятского народа

Зал  оформлен в стиле национального праздника.

Звучит песня в исполнении Х.Аюржанаевой «Сагаалган»

Дети  в бурятских костюмах  заходят  под музыку двумя подгруппами, строятся  в две шеренги лицом друг к другу.

1-ая подгруппа (младшая) : Сайн байна! Сагаан hараар!

2-ая подгруппа (старшая) : Сагаан hараар! Сагаалганаар!

1-ая подгруппа (младшая )   доходит до середины сцены и останавливается, протягивая руки для приветствия:   Шэнэ жэлээр!

2-ая подгруппа (старшая)  приветствует младших кладя свои руки сверху ,  (младшие  поддерживают их руки  под локоть) : Шэнын нэгэнээр!

Милана:  Буруутнай булшантай гу?

                  Даагантнай алантай гу?

Все:           Буруумнай булшантай !

                  Даагамнай  далантай!

Лена: Минии эжым хэлэдэг, бидэ булта Сагаалгандаа нэгэ нэгэ наhа нэмээбди гэжэ.

Айдар: Минии баабай хэлээ- зургаатай болоош гэжэ!

Все: Буряадаараа!

Тамир: А би –долоотой болооб!

Милана: Тугалнай буруу болоо!

Данила: Буруумнай –хашараг!

Дугар: Хурьгамнай тулгэ.

Номина: Унагамнай дааган!

Булат: Даагамнай зээрдэ хулэг морин!

Сойжина:

Буряад арадайм  hайндэр

Буужа ерэбэлдаа манайдаа

Вика:

Бидэ ехэ баяртайбди

Булта сагаалха дуратайбди.

Все: Амар мэндэ, амар мэндээ!

Ведущий:

Сагаан hараар айлшадаа

Сагаан хадагаар золгожо

Сагаан эдеэгээр угтанабди!

Аяна и Милана преподносят гостям белую пищу.( под музыку)

 Ведущий: Амар  мэндэ,  хундэтэ  айлшад!Сагаан hарада зорюулагдаhан манай нааданда ерэhэндэтнай бидэ баяртайбди. Та  бугэдэниие  Сагаан  hараар, Сагаалганаар  амаршалнабди.  Сагаалгамнай маанадта нэжээд наhа нэмээбэ.Нэгэ наhа ехэ болобод, нэгэ наhа сэсэн болобод.Ушоо Сагаалган соогуур эхэ эсэгэеэ, аха захаяа хундэлдэгэбди, бэлэг баридагабди.Бидэ муноо танадтаа Сагаалганай   дуу  бэлэглэнэбди.

Дети исполняют песню:  «Буряад зонойм удэр - Сагаалган»

Дети садятся на свои места.

Ведущий:  Уран гое шулэгуудээ ухибууднай хоорэхэнь.

Аяна:

 Баян  дэлгэр заншалтай

Сагаан торгон хадагтай

Буян далай Сагаалган

Буряад дайдада буугаал

Бутуу удэр барандаа

Гэрээ оодэнь татажа

Хуушан юумэеэ хаяжа

Шэнэ харгы гаргаабди.

Милана:

Углоогуур эртэ уудээ нээгээб

Сагаан hара Сагаалган хоер

Гэртэм оробо

Нэгэн шэнээр  эхилээд

Нэгэ наhым нэмээбэ.

Номина:

Улаан наран туяарба

Сагаан hалхин  улеэбэ

Бархан нютагнай сууряалба

Булта муноо игээжэ

Сагаалгаяа дуудаба

Сагаалгаяа дуудаба

Дугар:

Танай нохой хусаба

Манай унеэн моорэбэ

Хуршын хонин маараба

Булта муноо иигэжэ

Сагаалгаяа  магтаба

Сагаалгаяа магтаба

Айдар:

Шэнэ жэлэй ерэхэдэ

Шэнэлхэ юумэн олон гээд

Хугшэн эжы тугшарна

Хул, гар хунгэн болоно

Дасан дугангаар ябажа

Жэлэйнгээ хэрэг бутээбэ.

Дайдадаа сэржэм ургэжэ

Хии мориео хиидхээжэ

Жэлэйнгээ талаан дуудаба.

Саша С

Сагаан,  сагаан юун бэ

Сагаан убэл гу даа

Сагаан саhан гу даа?

Сагаан, сагаан юумэмнай

Сагаалгамнай ха юм даа!

Данила:

Сагаан,  сагаан юун бэ

Сагаан харгы гу даа

Сагаан hалхин  гу даа?

Сагаан, сагаан юумэмнай

Сагаалгамнай ха юм даа!

Амгалан:

Бидэ бууза

Бузар олоор хэбэбди

Баабайм мяха татаа

Эжым талха элдээ

Эгэшэм бэрхээр туhалсаа

Бишье миин байгаагуйб

Бууза баhа хэлсээб.

Цырен:

Уужам турэл Бархандамнай

Сагаан hарамнай ерэбэл!

Сагаан эдеэгээр сагаалганаа

Булта хамтадаа угтаябди.

Ведущий: Ухибууд, шагнагты! Хонхын абяа дуугарна. Айлшан   манда ерэбэ гу?

Слышится звон колокольчиков. Заходит Сагаан Убгэн.

Сагаан убгэн: Амар мэндээ!Амар мэндэ, турэлхид! Сайн байна ухибууд!

Все: Сайн байна, Сагаан убгэн!

Сагаан Убгэн: Сагаан hараар, Сагаалганаар!

Гаража ерэhэн энэ жэлдэ

дайдамнай урэжэлтэй баг лэ

Хото город, худо нютаг буридэ

Хонин тоолэй, сагаан эдеэн дэлгэржэ  байг лэ!

Хун бухэн, элуур энхэ,

Хухюун дорюун, зол жаргалаа эдлэглэ!

Би найр нааданда амитадые  уриhан байгааб.Нохой жэл Гахай жэлдээ hурияа гаргажа угэхэ еhотой.Эндэ байна гуу?

Ведущий: Угы, хэншье ерээгуй манда.

hалхин  мэдэхэ байгаа еhотой , хаанашье ниидэдэг, бухы юумэ мэдэдэг.Ухибууд hалхияа дуудая!

Все хором: Ерыш наашаа hалхин!

(Звучит музыка шум ветра и забегает ветерок)

Ветерок: Сайн байна, Сагаан убгэн, сайн байна, ухибууд! Юугээр тандаа туhалхамни?

Сагаан убгэн: Сайн байна, hалхин! Амитадыемни хараагуйгуш?

Ветерок: Сагаан Убгэн, тэдэтнай минии дуудахые хулеэжэ байна.

Сагаан Убгэн: Тургоор ниидыш, амитадыем дуудыш!

Ветерок: Ойлгооб!

( включается музыка «шум ветра»)

Ветерок: Э-э-эй, тургэлэгты, таниие Сагаан Убгэн дуудана!

(идет по кругу, дети в масках идут за ветерком, встают полукругом.)

Ведущий:

Одоол энэ найртамнай

Айлшан боложо мундэлhоор,

Арбан хоер жэлэймнэй

Амитад булта уряалтайл.

Би танда муноо таабари таалгахаб, таанад ямар жэл хурэжэ ерээб гэжэ таагты.

Под музыку (ВЫХОД 1 выходят животные)

1.Заахан боро бэетэй

Оеор доро байдаг

Арбан хоёржэлэй аха заха

Амасагаан (хулгана) .

2.Хурэйн дундэ бухал

Урдаа hэрээтэй

Дундаа хухууртэй

3.Арын модондо байратай

Бугэдые айлгадаг

4. Саhан шэнги сагаан

Бумбэр, бумбэр гуйдэлтэй

5.Агаар тэнгэри нютагтай

Аянгын уулэн хулэгтэй

6. Хадын энгэрээр мулхидэг

Ута эреэн бэетэй

Уулзаhан бугэдыесошоодог

Уран хэлэтэй могой жэлби.

Дурам хара нюдэтэй

Туурээн, туурээн хатардаг( морин)

8. Дунсагаанбэетэй

Хээрэталаарбэлшэдэг

Даржаганатармаарадаг

Дурасхалехэтэй (Хонин)  

9. Ундэрмодондобайратай

Узэмжэмэсэдисэтэй

Уулзаhан  бугэдыедууряадаг, (Бишэн)

10.Сахир мулигэрундэгэтэй,

Сахаригтухэреэннюдэтэй

Саг сагтаадонгододог    (Тахяа)  

11.Хон-хон дуутай,

Хондолой дээрээ дэгээтэй

Хото хорёо hахидаг  (Нохой)

12.Газаагуур зайхадуратай,

Газар малтаха ажалтай,

Гангир, хангир абяатай

Галбагарhанжадагшэхэтэй (Гахай)

Сагаан Убгэн:

Жэгтэй сэлмэг һаруулаар

Жэлнай мүнөө шэнэлбэ.

Буряад угсаата бидэндээ

Гахай  жэлнай морилбо.

  Унгэрhэн нохой жэлнай Гахай жэлээ амаршална.

Нохой жэлтэйгээ дахин 12 жэл болоод уулзахабди!

Ведущий: Нохой жэлэйнгээ мордохоhоонь урид  ехор наадаяа хатарая!

Исполняется ехор «Хамтаа бидэ бултандаа хатаралдан наадая»

  Ведущий: Муноо нэгэ заа амаржа, «Алтан бэhэлиг» гэжэ наада наадахамнай гу?

Проводится игра «Алтан бэhэлиг»

Ведущий:

Арюун Сагаан hараар,

Арад зоной найраар!

Сагаан сэдьхэлhээ бэе бэедээ

Уреэл угэеэ хэлсэел даа

1. Эдир наhанhаа

Эрдэмдэhурагты,

Бага наhанhаа

Барандаhурагты.

2. Мунхэ наhаар

Мунгэннараар,

Сагаанхэшэгээр

Сагаалганаар!

3. Удэр бури

Ундэрбологты,

Жэл бури

Ехэбологты!

4. Сагаан hарын найрта

Булагнай эхитэй байг!

Байдалнай сэлмэг байг!

Ведущий: Гахай жэлдээ баярлажа ушоо ехор наадая!

Исполняется ехор «Арбан сагаан хургаяа»

Ведущий:

Буряадаймнай урдын заншал

Бусад одоо бурьялба лэ

Хухюун омог баяр зугаа

Хунэй зосоо орьелбо лэ

Сагаан Убгэн:

Арад зомнай жаргалтай байг

Адуу малнай арьбантай  байг

Хубууд басагад бэлигтэй байг

Хугшэд, убгэд буянтай байг.

Ведущий: Муноо Сагаан Убгэн Сагаалганай бэлэгуудые тандаа барюулхань.

Сагаан Убгэн, Ведущий:Арад зоноо Сагаан hара ушоо дахин амаршалнабди!