Сценарий сказки А.Алиша "Сертотмас үрдәк" (для инсценировки в детском саду)
план-конспект занятия по теме

                                                         Сценарий

                                                      Сертотмас урдэк

        Катнашалар: Сертотмас урдэк, Хужа, Этэч, Тавык1, Тавык2, эт, песи, Чеби,

         Керпе, Куян, Толке балалары, Аю, Буре.

         Автор. Борын заманда башы бурекле, аягы токле Бер урдэк булган. Ул узе,

          сайрый белмэсэ дэ, кургэн бер кошына, хайванына, ерткычына озак-озак итеп

           яна хэбэрлэр сойлэргэ ярата икэн. Тегелэр анын сузен тынлый-тынлый арып        

бетэлэр, йэ ботенлэй тынламый ташлап китэлэр икэн.

         Музыка. Ишегалдында кош-кортлар: этэч, тавык, чеби, каз, куркэ тавышлары ишетелэ.

         Сертотмас урдэк (Хэр кош янына килеп). Ишеттенме бер яна хэбэр? Сина

  гына сер итеп сойлим! (Залга тошэ хэм бер тамашачы янына килеп).

         Ишеттенме бер яна хэбэр? Сина гына сер итеп сойлим!

         Хужа. (керэ, кош-кортларга карап).

         Мин урманга утын кисэргэ китэм. Ойдэ юклыгымны берэугэ дэ белдерэсе булмагыз! (китэ).

        Эт. Мин дә хуҗам синең белән! Ау-ау-ау!

         С. урдэк (кош-кортлар янына килеп). Нигэ белдермэскэ кушты икэн? Бак-бак!

         Тын гына музыка. Карангы тошэ. Ай калка. Кош-кортлар йоклыйлар. Тан ата.

         Этэч (кычкыра).Кик-ри-кук!

         Тавык2. Нишлэптер безнен хужабыз куренми эле.

         Песи. Кайчан кайтыр икэн ул? Мяу-у-у!

         Сыер. Му-у-у-у белмим шул.

         Чеби (елый). Чип-чип-чип, мин курка-а-ам!

         Бәрән. Бә-ә-ә! Мин дә куркам.

         Этэч. Урдэк, тукта!

         Ат. Кара эле, тынла эле! Сина эйтэбез.

         Кәҗә. Кайтмый да кайтмый Хужабыз. Мә-ә-ә! Аны эзлэп кайтырга кирэк.Мә-ә-ә!

         Әтәч. Син очасын да, син йозэсен дэ, син йогерэсен дэ, син бар!.

         Тавык1. Лэкин берук нишлэп йоруенне берэугэ дэ белгертэсе булма!

         С. урдэк (кунеп). Ярар, сезнен хакыгыз очен генэ барсам барырмын инде. (китэ)

         Музыка. Сертотмас урдэк елга буйлап йозэ. Менэ ул куе урманга барып житэ. Кубэлэк куып йори. Каршысына Керпе килеп чыга.

         Керпе. Кая барасын болай?

         С. урдэк. Урманда утын кисуче Хажабызны эзлим. Житмэсэ, этебез дэ ана ияреп киткэн иде. Хэзер йорт-жирне саклаучы берэу дэ юк.Аларны чакырып кайтырга иптэшлэрем мине жибэрделэр.

         Керпе. Синен оен еракмы сон?

         Анда симез тычканнар, усал еланнар юкмы?

         С. урдэк. Менэ шушы сукмак безнен ойгэ туп-туры алып бара, бер кешегэ дэ

     эйтмэ, кара!

         Керпе. Мин инде андый усалларнын берсе дэ тугел, синен серлэренне белсэм

          дэ, каян килуенне курсэм дэ, сина зарарлы эш эшлэмэм. Шулай да син саграк

    бул. Очраган берэугэ серлэренне сойлэмэ. Серен эчендэ торса, йортын тыныч

     булыр. Жимерелмэслек нык булыр. (китэ).

         Урдэк анын кинэшенэ колак салмый, ашыга-ашыга урман эченэ атлый. Бара-

      бара озын колаклы бер куян очрый.

         Куян. Эй, бурекле Урдэк, козге тосле матур, кыр тосле зур кул булганда,

  ни эшлэп урманда буталып йорисен?

         С. урдэк. Хужабыз белэн этебез урманга утын кисэргэ киткэннэр иде, оебез

    ялгыз калды.

    Куян (эченнэн генэ). Алай булгач, Хужанын алмагачларын кимерергэ барырга

      бик жайлы вакыт икэн! (Урдэккэ карап). Хужанны кургэнем юк. (югала).

         Сертотмас урдэк бара-бара бер аланлыкка барып житэ. Анда зур ссоры

     аю йоклап ята.

         С. урдэк. Эй, тор эле, йокы бэлеше! Эт иярткэн, кулына балта тоткан кешене курмэденме?

         Аю. (ачуы килеп уяна). Курмэдем. (Урдэкнен кайгысын уртаклашкандай

    кыланып). Урман эченэрэк керсэн, хичшиксез табарсын! (Урдэк китэ).

         Аю. (узалдына) Хужанын умартасын ватып, бал ашап кайтырга бик жайлы

    вакыт икэн! (китэ). Сертотмас урдэк каршына Буре килеп чыга.

         Буре. Эй, бурекле баш, шушындый куе урманда япа-ялгызын гына курыкмыйча батырланып ничек йорисен?

         С. урдэк. Эт иярткэн, кулына балта тоткан кешене курмэденме?

         Буре. (тешлэрен шыгырдатып, уз-узенэ).Боларнын сарыкларын барып ашап кайтырга бик жайлы чак икэн! (Урдэккэ карап) Андый кешене кургэнем юк. (китэ).

         Сертотмас урдэк Хужаны эзлэуне дэвам итэ. Каршысына колтэдэй койрыклы

    бер Толке килеп чыга.

         С. урдэк. Багалмакай, матур апакай, минем Хужамны курмэденме? Янында эте, кулында балтасы бар иде.

         Толке. Чибэрлэрнен чибэре, гэухэрлэрнен гэухэре, курдем мин аны! Янында

    кэкре койрыклы эте дэ, билендэ корыч балтасы да бар иде. Эйдэ, алып барам!

         Толке Сертотмас урдэкне уз оясы янына алып кайта. Анда толке балалары

   уйнап йорилэр.

         Толке балалары. Эни, безгэ азык алып кайттынмы?

         Толке. Менэ, бэбкэлэрем, сезгэ тэмле урдэк ите.

         Толке балалары. Ура! Ура! Ура!

         Толке. Хэзер бэбкэлэрем, авылга барам, берьюлы берничэ урдэк алып кайтам!.

Төлке шулай дип китә, ә үрдәк бераз төлке балалары белән тарткалашканнан соң,

  оча да китә.

         Автор. Бер Сертотмас урдэк аркасында бу хужалык тэмам туздырылган булыр

   иде, лэкин Хужа уяу кеше булган, дошманнарына каршы хэр жирдэ киртэ куйган.

 Куян рэшэткэ арасыннан утэ алмаган, кире борылган. Аю бэрэнге базына тошкэн. Бурегэ дэ сарыклар элэкмэгэн, хужанын абзарына ул ботенлэй керэ алмаган. Толке хэйлэкэр булса да, сыза алмый калган, урдэк ите ашыйм дигэндэ генэ, капкынга

  элэккэн, э Хужа кайткач инде, анын кирэген биргэн…

(Хуҗа кайтып кергәндә урман җәнлекләре капкында була, хуҗа кайтып аларга

 яный, орыша...)

         Автор. Хайваннар эшнен нидэлеген Хужага сойлэп биргэннэр. Сертотмасны шундый зур эшкэ кушуларына алар да бик нык укенгэннэр.

С.Үрдәк. Гафу итегез мине! Мин бүтән бер вакытта да серне башкаларга сөйләп йөрмәсмен! Бак-бак!

         Менэ шунын белэн экият тэ тэмам. Э сезгэ кинэшем шул: Сертотмас урдэк кебек булмагыз, серлэрегезне саклый белегез!